DE TALLIET DRAGEN OF NIET? Door: D.M.Warnink



Vergelijkbare documenten
Luisteren en spreken

LEVEN IN DE GEEST. 10 juni :00 / 10:30

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

Het nieuwe verbond. Stap in je geloof

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6: dinsdag 2 juni 2015

Orde III Schrift, zegen en gebed

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn?

Efeziërs. Een prachtig begin van de brief. Paulus begint niet voor niets met een korte uitleg van het evangelie.

De bruiloft van het Lam

Vijf redenen waarom dit waar is

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

We weten uit het verhaal uit Handelingen met wat voor bijzondere verschijnselen de uitstorting van de Heilige Geest gepaard ging.

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en

Maak je eigen gebedsriem

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

In de serie Twee op de kansel. Thema: Wat is ons essentieel?

GROTE VERRASSING Efeze 3:9; Colosse 1:26

Liturgie 27 januari 2019

DE PRIORITEIT VAN JESJOEA

BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 1. Les 1 - De oorsprong van de Bijbel. In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling

In welk Bijbelverhaal lezen wij over de geboorte van Izak? Waar kunnen wij in de Bijbel vinden dat Sara onvruchtbaar was?

Jezus en jij. Tekst: Willem de Vink. Illustraties: Arjan Wilschut, Timo Visser en Willem de Vink

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3)

Jezus, het licht van de wereld

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

Wat zegt Hij nu???! Over vreemde uitspraken van Jezus. Mag je nu echt nooit terugslaan als christen?

Philadelphiadienst Zondag 8 november 2015 Dorpskerk Bodegraven Aanvang: uur

Die Jezus volbracht in zijn leven, toen hij in de wildernis leefde

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

LEVITICUS 23:40. etrog en lulav

Israël en Christus? Komt er wereldvrede? Oost-Souburg 28 januari 2018

Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september in deze dienst zal. Julia Brugge.

1. Gods eigendom. Op Toonhoogte 265

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Wesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw

Liturgie voor de avonddienst op 9 juli 2017 om uur in de Geref. Kerk

Nieuwe geboorte in het koninkrijk. les 1 FOLLOW

Levend Water. (= de Heilige Geest) Hij zou u levend water hebben gegeven

OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35

Geloof tegenover gevoelens

De rijkdom van het evangelie. Ik ervaar meer dood dan leven Gods Geest en het echte leven

5 Dit is de boodschap die we van Hem gehoord hebben en u bekend maken: dat God licht is en in Hem totaal geen duisternis is.

Wat is op deze vragen jullie antwoord? (antwoord)

het Bijbelboek 1 en 2 Thessalonicenzen 19 april

Input dienst HoH op zondag 4 maart 2013 met Lodewijk van Weerden. Als er met de schuld is afgerekend, ga je anders met de situatie om!

Bijbelteksten Feest van Genade

De kern van het christelijke geloof

Romeinen 3: Wat is dan het voorrecht van de Jood, of wat is het nut van de besnijdenis? 2 Velerlei in elk opzicht. In de eerste plaats [toch]

Hij heelt de gebrokenen van hart AANVAARD WIE JE BENT

Exodus 35:4-36:7 Bijdrage voor de bouw van de tabernakel. Zondag 20 januari 2013 Thema: Je geld of

Orde I Schrift, zegen en gebed

Mag ik jou een vraag stellen?

Relatie <> Religie. Beste Galsem,

De leiding van de Heilige Geest, en de misleiding

Toon Uw heerlijkheid Opwekking 505

blijdschap na droefheid

4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof.

Genesis 2:18 Ook zei de HEERE God: Het is niet goed dat de mens alleen is; Ik zal een hulp voor hem maken als iemand tegenover hem.

April Lieve allemaal,

Hieronder wordt eerst de orde des heils volgens het calvinisme weergeven en daarna de traditioneel evangelische.

ORDE VAN DIENST zondag 14 april 2019

[dia 1] In Sion geboren

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal

ORDE VAN DIENST voor de viering op Zondag 5 juli 2015 in de Dorpskerk aanvang: uur

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

ZONDAG 17 november Wie is arm wie is rijk?

De Waarheid ten onder houden

Rotsvast vertrouwen. De voorganger is ds. M.P.D. Barth.

Dit boekje wordt u aangeboden door. de Protestantse gemeente te Menaam

Ps.103:1,2, 17 en 18 Houten 23 november 2008

7 bijzondere uitspraken van Jezus

Menze Fernandus van Houten

Romeinen 1:1-5 & 21-31, 6:13-22

Toon mijn liefde, aan de ander dien de ander, zo heb Ik ook jou liefgehad. Heb elkaar lief, wat er ook gebeurt, de ander, zo heb ik ook jou

Want Gods medearbeiders zijn wij. 1Kor. 3:9 HSV

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

Groeien naar volwassenheid. Bijbelstudieweekend Vierhouten - 9 oktober 2015

Grondwet van het Koninkrijk

1 Samuël 9:1-10:1. Door God geroepen voor een bepaalde taak

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3)

Jeugddienst Ichthuskerk. Eerst zien, dan geloven

We proberen vanavond meer van Lev 19 te verstaan. Beginnend met die beroemde woorden:


Bijbelstudies Efezebrief Gameren

9 En de HEERE God liet allerlei bomen uit de aardbodem opkomen, begerenswaardig om te zien en goed om van te eten; ook de boom des levens, in het

Week 2: Blij met beleving. Thuis in Gods huis

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1)

De stem van de stilte (nav 1 Koningen 19: 12, 13)

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

HET CONCILIE VAN JERUZALEM

Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2)

FORMULIER VOOR DE BEVESTIGING VAN MISSIONAIRE DIENAREN DES WOORDS. Gemeente van onze Here Jezus Christus,

Neem nu even tijd om de Heilige Geest te vragen je te helpen bij deze studie en inzicht te geven in zowel het Woord als in je eigen leven.

Begroeting. Hartelijk welkom allemaal.

Hoofdlijnen van het boek God heeft een Zoon door Floor van der Rhee

Liturgie. zondag 11 juni :30 uur Ds H D Bondt. 14:15 uur Ds R Prins

Transcriptie:

DE TALLIET DRAGEN OF NIET? Door: D.M.Warnink Wat is een talliet? Een talliet is een gebedskleed. Het wordt door Joodse mannen gedragen bij het ochtendgebed en in de synagoge. Er is een grote talliet, de talliet gadol en een kleine, de talliet katan; de kleine talliet, die onder de kleding wordt gedragen, wordt ook wel de Arba Kanfot genoemd. Vertaalt betekend dit: de vier hoeken. De talliet kan van geweven wol zijn met zwarte strepen of van zijde met meestal blauwe strepen. Maar het gaat eigenlijk niet om de talliet, maar om de tsietsiot. Dit zijn de schouwdraden. In het enkelvoud: tsietsiet. In Num. 15:37 41 lezen we het volgende: (37) De HEERE sprak tot Mozes: (38) Spreek tot de Israëlieten en zeg tegen hen dat zij voor zichzelf, al hun generaties door, kwastjes moeten maken aan de hoeken van hun kleren. Aan de kwastjes aan de hoek moeten zij een blauwpurperen draad bevestigen. (39) Die zal voor u aan de kwastjes zitten, opdat u, wanneer u hem ziet, aan al de geboden van de HEERE denkt en die doet, zodat u niet uw eigen hart en uw eigen ogen zult onderzoeken, waar u als in hoererij achteraan gaat; (40) opdat u aan al Mijn geboden denkt en die doet, en heilig bent voor uw G d. (41) Ik ben de HEERE, uw G d, Die u uit het land Egypte geleid heeft, om u tot een G d te zijn. Ik ben de HEERE, uw G d. In de tijd van Jesjoea droegen de mannen een buitenmantel, die de talliet genoemd werd. Dit lange, rechthoekige kledingstuk diende als bescherming tegen de elementen: regen, kou en zandstormen. Aan deze mantel werden de tsietsiot, de schouwdraden bevestigd. De getalswaarde van het Hebreeuwse woord tsietsiet is 600. De tsietsiet bestaat uit acht draden met vijf dubbele knopen. Dat maakt het in totaal 613. Dit is het getal van het aantal mitswot of ook wel opdrachten (de ge en verboden) van de Tora. Er zijn vandaag de dag verschillende rabbijnse tradities hoe de schouwdraden geknoopt behoren te worden. De traditie van de Karaieten (een Joodse sekte die het gezag van de mondelinge leer van het rabbijnse Jodendom verwerpt) zegt, dat de schouwdraden niet geknoopt maar gevlochten behoren te worden. De tsietsiot, de schouwdraden, moesten de drager eraan herinneren, al de miswot, de opdrachten (de ge- en verboden) van de Eeuwige op te volgen. Als we dit doen vinden we bescherming bij de Eeuwige! Bijzonder is ook nog, dat het woord hoeken in Num.15:38 in het Hebreeuws: kanaaf is. Dat kan worden vertaald met vleugel. Er is dus bescherming onder de vleugelen van de Eeuwige! Er staat in Psalm 91:4: Hij zal u beschutten met Zijn vlerken, onder Zijn vleugels zult u de toevlucht nemen, Zijn trouw is een schild en een pantser.

Niet alleen vinden we daar bescherming, maar ook genezing. In Maleachi 4:2 staat een profetie over de Messias, die de Zon der gerechtigheid zal zijn. Daar staat geschreven: Maar voor u die Mijn Naam vreest, zal de Zon der gerechtigheid opgaan en onder Zijn vleugels zal genezing zijn; en u zult naar buiten gaan en dartelen als kalveren uit de stal. Dat doet ons denken aan het gedeelte in Matteüs 9:20 21: En zie, een vrouw, die al twaalf jaar bloedvloeiingen had, kwam van achteren naar Hem toe en raakte de zoom van Zijn bovenkleed aan; want zij zei bij zichzelf: Als ik alleen maar Zijn bovenkleed aanraak, zal ik gezond worden. Het woord zoom is in het grieks: kraspedon, dat wil zeggen een kwastje van wol. Het gaat hier dus om de tsietsiet. Jesjoea droeg aan zijn buitenmantel, aan zijn talliet, tsietsiot, schouwdraden. Deze vrouw werd van haar bloedvloeiingen genezen, omdat zij in geloof een tietsiet van Jesjoea s talliet had aangeraakt. Verder heeft elke tsietsiet 39 omwindingen. Dit komt overeen met de getalswaarde van de twee woorden: Adonai echad, de Eeuwige is één! Er liep door elke tsietsiet een blauwe draad. Deze blauwe kleur werd techelet genoemd. Het verwees naar de lucht, het symbool van het Malchoet haelohiem, het Koninkrijk van G d. De blauwe kleur werd gewonnen uit een slakje dat in de Middellandse Zee leefde. De exacte kleursterkte van dit blauw voor de schouwdraden is niet bekend. Na de verwoesting van de tweede Tempel werd de blauwe draad niet meer in de tsietsiet gedragen. Na de verwoesting van de tempel verdween ook geleidelijk het dragen van de buitenmantel, waaraan de schouwdraden werden bevestigd. Vanuit de rabbijns Joodse traditie werden er twee gebedskleden ontwikkeld. De eerste is de talliet gadol, de grote talliet. Deze wordt niet als een kledingstuk, de hele dag gedragen. En de tweede is de talliet katan, de kleine talliet, die onder de kleding wordt gedragen. De tsietsiot, de schouwdraden, hangen dan over de broek naar buiten. Maar dit alles is een vormgeving en interpretatie vanuit de rabbijns Joodse traditie om de opdracht voor het dragen van de schouwdraden te vervullen. Maar is dit werkelijk het vervullen van deze opdracht? De talliet is niet meer echt een kledingstuk dat dagelijks gedragen wordt ter bescherming tegen de elementen. Dus de schouwdraden kunnen niet meer van bescherming spreken. De blauwe draad wordt niet meer gebruikt. En als dit wel door enkelen wordt gedaan, is het niet zeker of het de juiste kleursterkte is. Daarbij komt ook nog de vraag: moeten de schouwdraden geknoopt of gevlochten worden? En als dit moet gebeuren, op welke manier dan? Het antwoord zullen we pas ontvangen wanneer Jesjoea, de Messias, terug komt!

Waar het nu om gaat is de juiste kawana, motivatie en hartsgesteldheid, om vanuit de rabbijns Joodse traditie deze opdracht te vervullen. Want daar kijkt de Eeuwige naar! Dit is belangrijk. De vraag daarbij is: hoe gaan wij daar vanuit het Messiasbelijdend Jodendom mee om? Mijn mening is dat wij respectvol met de rabbijns Joodse traditie om behoren te gaan! En we behoren van hen te leren! Daarom denk ik dat alleen Joodse mannen, die een briet mila (verbond van de besnijdenis) hebben ondergaan, een talliet mogen dragen. En hoe zit dit met niet-joden, de gelovigen uit de volkeren? Niet-Joden behoren geen talliet te dragen. Waarom niet? Ik zal een aantal redenen opnoemen. Het dragen van de talliet heeft te maken met de Joodse identiteit! Daarom mag iemand alleen een talliet dragen als hij in het verbond van de vaderen staat. Dit verbond van de vaderen is het Brit Mila, het verbond van de besnijdenis. Dit verbond heeft te maken met de roeping en het apart zetten van het Joodse volk door de Eeuwige. Het Joodse volk is door de Eeuwige geroepen en apart gezet om zijn plan voor de volkeren van de wereld uit te voeren. De talliet is daarbij een soort uniform, een priesterkleding voor een uit te voeren taak. Als de volkeren door Jesjoea in de Eeuwige gaan geloven, wil dit niet zeggen dat zij hun eigen identiteit moeten inleveren en de Joodse identiteit op zich moeten nemen. Wat het wel wil zeggen, is dat de Eeuwige wil dat de volkeren Hem zullen leren kennen en dienen zoals Hij gediend wil worden. En daarbij heeft het Joodse volk vanuit haar identiteit en traditie een voorbeeldpositie! We moeten oppassen dat we niet dezelfde fout maken als de westerse Christelijke kerk. Vanuit haar superioriteitsdenken wilde zij dat alle niet-westerse landen hun eigen identiteit en tradities inleveren voor de westerse identiteit met haar tradities, in plaats van deze te onderwerpen aan G ds woord. De Eeuwige heeft elk volk een eigen identiteit gegeven. We hoeven niet allemaal hetzelfde te zijn. En als wij tot geloof komen in Jesjoea, als wij door de Eeuwige geroepen worden, behoren wij onze eigen identiteit te behouden. Iemand die Joods is, moet zijn Joodse identiteit niet inleveren voor een niet-joodse, Christelijke identiteit. En iemand die niet Joods is, behoort niet zijn eigen identiteit en afkomst te verwerpen en de Joodse identiteit op zich te nemen. De sjeliach Sjaoel, de Apostel Paulus schrijft in 1 Kor. 7:17 20: In het algemeen: laat ieder in de positie blijven die de Heer hem heeft gegeven, blijven wat hij was toen G d hem riep. Dat schrijf ik voor aan alle gemeenten. Iemand die besneden was toen G d hem riep, moet het niet ongedaan laten maken. Iemand die onbesneden was toen G d hem riep, moet zich niet laten besnijden. Het is volkomen onbelangrijk of men wel of niet besneden is, belangrijk is dat men de geboden van G d in acht neemt. Laat ieder blijven wat hij was toen hij geroepen werd. Dus een ieder mag in zijn verbintenis met Jesjoea voor de Eeuwige gewoon in zijn eigen identiteit blijven! Wat belangrijk is, is dat we samen één zijn in Jesjoea, want alleen door Hem behoren wij bij de Eeuwige en Zijn malchoet, Zijn Koninkrijk.

Ef. 2:11 17: Bedenk daarom dat u u die eigenlijk door uw afkomst heidenen bent en onbesnedenen genoemd wordt door hen die door mensenhanden besneden zijn bedenk dat u destijds niet verbonden was met Messias, geen deel had aan het burgerschap van Israël en niet betrokken was bij de verbondssluitingen en de beloften die daarbij hoorden. U leefde in een wereld zonder hoop en zonder G d. Maar nu bent u, die eens ver weg was, in Messias Jesjoea dichtbij gekomen, door zijn bloed. Want hij is onze vrede, hij die met zijn dood de twee werelden één heeft gemaakt, de muur van vijandschap ertussen heeft afgebroken en de wet met zijn geboden en voorschriften buiten werking heeft gesteld, om uit die twee in zichzelf één nieuwe mens te scheppen. Zo bracht hij vrede en verzoende hij door het hout beide in één lichaam met G d, door in zijn lichaam de vijandschap te doden. Vrede kwam hij verkondigen aan u die ver weg was en vrede aan hen die dichtbij waren: dankzij hem hebben wij allen door één Geest toegang tot de Vader. Door één Geest hebben Joden en niet-joden samen de toegang tot de Vader. Maar daarbij houden Joodse mensen niet op Joods te zijn. En niet-joden worden ook niet plots Joods. Ze worden allebei door Jesjoea burgers van het koninkrijk van Israel, het Koninkrijk van G d. Samen één! En deze eenheid bestaat niet uit volkomen gelijkvormigheid maar uit een verscheidenheid. Een voorbeeld hierbij is het verschil tussen man en vrouw. Een man en een vrouw hebben ieder een eigen door de Eeuwige gegeven identiteit. Een man draagt mannenkleding en een vrouw vrouwenkleding. Het is niet de bedoeling dat een man vrouwenkleding gaat dragen en een vrouw mannenkleding. In Deuteronomium 22:5 lezen we: De kleren van een man mogen niet door een vrouw gedragen worden, en een man mag geen vrouwenkleding aantrekken, want ieder die dat doet, is voor de HEERE, uw G d, een gruwel. Maar als een man en een vrouw trouwen, gaan zij samen een verbond binnen: samen worden zij één! Dat wil natuurlijk niet zeggen dat hun verschil van identiteit wordt opgeheven. Dat betekent ook niet dat de man nu vrouwenkleding mag dragen en de vrouw mannenkleding. Hun eenheid bestaat niet uit een gelijkvormigheid maar uit een verscheidenheid. Zo zit dit ook met het verschil tussen de Joodse en de niet-joodse identiteit in het lichaam van Jesjoea! Terug naar het dragen van de talliet. Als iemand die niet-joods is, een talliet zou gaan dragen, dan komt dit ook vreemd over bij Joodse mensen! Het lijkt er hierbij op dat niet-joden ontevreden zijn met hun eigen niet-joodse identiteit en nu met de Joodse identiteit aan de haal gaan. Dit is voor Joodse mensen niet een getuigenis van ons geloof in Jesjoea. Het kan zelfs tot aanstoot zijn! In 1 Kor.10:32 lezen we: Geef geen aanstoot aan de Joden, aan andere volken of aan G ds gemeente. Ikzelf doe dat ook niet. Ik wil iedereen ter wille zijn, in welk opzicht dan ook; ik zoek niet mijn eigen voordeel, maar dat van alle anderen, opdat ze worden gered.

En in 2 Kor.6:3 lezen we: Om onze verkondiging niet te schaden, geven wij niemand ook maar enige aanstoot. Een andere reden dat niet-joden geen talliet behoren te dragen is, wat het communiceert. Het is heel belangrijk om als talmidiem, als volgelingen van Jesjoea, ons af te vragen hoe onze nonverbale communicatie is naar anderen! We hebben dit niet altijd door, maar een groot gedeelte van onze communicatie is nonverbaal. Net zoals bij verbale communicatie, behoren we niet te liegen of in een leugen te wandelen. De Eeuwige wil dat we de waarheid liefhebben en de leugen haten! Ps.119:163 Ik haat de leugen en heb er een afschuw van, maar Uw wet heb ik lief. Ef. 4:25: Leg daarom de leugen af en spreek de waarheid, ieder tegen zijn naaste; wij zijn immers leden van elkaar. Wat communiceren niet-joden met het dragen van een talliet of het dragen van schouwdraden? Het communiceert: ik ben Joods! Is dit de waarheid? Nee! Maar er wordt uiterlijk wel een leugen gecommuniceerd. Het doet mij denken aan iemand in Amsterdam. In het verleden hadden we iemand die, verkleed als politieagent, het verkeer in Amsterdam regelde. Hij zag eruit als een politieman, omdat hij een politiepak aan had. Maar hij was geen politieman! Uiteindelijk moest hij van de politie zijn activiteiten staken. Begrijpelijk natuurlijk! Deze man stond niet in de waarheid! Wat communiceren niet-joden als zij een talliet dragen of tsietsiet uit hun broek hebben hangen? Wat communiceren niet-joden als zij met een kippa (keppel) in Amsterdam of in Israel over straat wandelen? Het is natuurlijk anders als er wordt gevraagd ergens een kippa (keppel) te dragen. Laten we vanuit onze wandel met Jesjoea de Messias in de waarheid wandelen! Het is volgens het brit hachadasja heel erg als niet-joden zich uiterlijk voordoen als Joden! Ze spelen met de Joodse identiteit die door de Eeuwige geven is! Ze staan niet in de waarheid, maar in de leugen, en misleiden daarmee anderen. In Openbaring 2:9 lezen we het volgende: Ik weet van de ellende en de armoede waarin u verkeert, hoewel u rijk bent. Ik weet hoe u belasterd wordt door mensen die zich Joden noemen en het niet zijn, maar bij Satan horen. En in Openbaring 3:9: Ik zal mensen laten komen die bij Satan horen, leugenaars die zich Joden noemen en het niet zijn; zij zullen zich eerbiedig aan uw voeten neerwerpen en erkennen dat Ik u heb liefgehad. Ja, dat is behoorlijk heftig! Maar laat dit een waarschuwing zijn! Het laat zien hoe de Eeuwige over dit soort zaken denkt. Dus de talliet behoort alleen door Joodse mannen te worden gedragen. Het herinnert het Joodse volk eraan om al de mitswot (opdrachten, ge- en verboden) van de

Eeuwige te volgen. Waarom? Om een licht te zijn naar de volkeren, om in de priesterlijke roeping te staan van de Eeuwige voor de volkeren! En ook in het lichaam van Jesjoea behouden Messiasbelijdende Joden hun door de Eeuwige gegeven identiteit en roeping! Talliet dragen of niet? Ik wil Messiasbelijdende Joden bemoedigen juist wel een talliet te dragen en ik wil aan de niet-joodse broers vragen dit niet te doen. We zijn verschillend, maar samen één in Jesjoea! Ter verheerlijking van de Eeuwige door Jesjoea de Messias! - Wegwijs in het Jodendom, Uitgever N.I.K, blz. 49, 53. - G ds appointed customs, by Barney Kasdan, Uigever: Lederer blz: 123 130. - Yeshoea, een wegwijzer naar de werkelijke Jezus en de oorspronkelijke kerk, door Dr. Ron Mosely, uitgever: Bread of life. Blz: 25 27. - Alle Bijbelteksten zijn genomen uit de HSV 2010. 19-1-2011 / SHILOACH MESSIANIC FELLOWSHIP.