Met ons werkt t beter NIEUWSBULLETIN VOOR DE ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIEBRANCHE 42 007 Het is weer voorbij! Steeds sneller gaat het - voor ons gevoel althans - de vierde Konnekties van 2007 ligt voor u en dat betekent dat ook dit jaar alweer voorbij is. De tijd gaat niet sneller, maar wij proberen steeds meer te doen. Ook het afgelopen jaar hebben wij weer veel ondernomen om u en uw klanten te ontmoeten, als belangrijkste evenement natuurlijk de beurs Elektrotechniek in Utrecht wat een groot succes was en recent nog de beurs in Hardenberg en de Tweede Nationale Domoticadag in Eindhoven, maar ook bij Industrial Maintenance en het NVTG congres waren wij van de partij. Om onze gezamenlijke eindklanten te informeren hebben we weer deelgenomen aan De Woonbeurs in Amsterdam, Huis & Tuin in Leeuwarden en het Woonevent in Maastricht. Om samen met u uw eindklant te kunnen demonstreren wat op het gebied van Domotica vandaag de dag allemaal kan, hebben we onze showroom volledig verbouwd, we hopen u daar snel te ontmoeten Ja, dan lijkt de tijd wel eens snel te gaan. Graag tot ziens in 2008 en een goed en gezond nieuwjaar toegewenst, Hans Arentsen, directeur Hateha STADHUIS MAASTRICHT BETER VERLICHT Als onderdeel van de herinrichting van de Markt en omstreken in Maastricht werd het stadhuis, dat dateert uit de zeventiende eeuw, opnieuw aangelicht. Voorheen vond het aanlichten plaats door middel van schijnwerpers die geplaatst waren op omliggende gebouwen, waardoor de zichtbaarheid van het stadhuis niet optimaal was. Deze wijze van aanlichten voldeed niet meer aan de actuele lichttechnische en esthetische wensen. Bovendien konden de armaturen na de herontwikkeling van het naastgelegen pand Entre Deux niet meer op dat gebouw worden teruggeplaatst. Een nieuw verlichtingsplan voor dit rijksmonument werd gemaakt door LightingView in samenwerking met de bekende Duitse verlichtingsexpert Norbert Wasserfurth en de Poolse Professor Zagan. Voor het aanlichten maakten zij verschillende presentaties met diverse armaturen voor alle zijden van het stadhuis. In overleg met de opdrachtgever werd er na een proefopstelling uiteindelijk gekozen voor de armaturen van Meyer. Men gebruikte hiervoor de zeer brede Superlight serie in nagenoeg al zijn variaties. Reden hiervoor was de goede prijs kwaliteit verhouding, de diversiteit in lichtuitval en de compacte vormgeving van de armaturen. Door de verlichting onder en boven het balkon is ook de monumentale voorgevel goed zichtbaar Het stadhuis tijdens de feestelijke opening Lees verder op pagina 2
Colofon nummer 4, 12 e jaargang, december 2007 KONNEKTIES is het nieuwsbulletin van Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V. te Hazerswoude Rijndijk. KONNEKTIES verschijnt 4 x per jaar. Redactie-adres: Postbus 111 2394 ZG Hazerswoude-Rd Telefoon: 071-341 90 09 Fax: 071-341 35 59 E-mail: marketing@hateha.nl 11 en 12 februari 2008: Bliek Installatiebeurs, NAC stadion Breda AGENDA Op het leien dak is het breed uitwaaierende effect van het rillenglas duidelijk zichtbaar Compact maar breed uitgelicht Van Meyer werden zeven verschillende soorten armaturen gebruikt, in de modellen Superlight, Superlight Compact, Superlight Compact S en Superlight Compact Mini. Deze armaturen bevielen goed door hun compacte vormgeving, de variatiemogelijkheden in lichttechniek en door het feit dat zij gemakkelijk te monteren zijn. Het leien dak wordt aangelicht door twintig Superlights compact met 70 Watt halogeenmetaaldamp lampen, met een smalstralende en rotatiesymmetrische reflector. Zoals op de foto s te zien is, waaieren de lichtbundels op het dak juist heel breed uit. Hiertoe is voor dit smalstralende armatuur een (verticaal) rillenglas gebruikt voor een horizontaal zeer brede lichtverdeling. Op het balkon aan de voorzijde van het pand zijn drie middelbreedstralende Superlight Compact Mini s gebruikt. Zij zijn speciaal bestemd voor de nieuwe generatie miniatuur gasontladingslampen van 20 Watt. Door de rotatiesymmetrische reflector en de precisie van deze efficiënte lichtbron wordt het middelste geveldeel goed uitgelicht. Met de zeer compacte vormgeving van deze armaturen (127 mm bij 105 mm bij 136 mm diep) zitten zij altijd uit het zicht en is uitsluitend het fraaie lichteffect zichtbaar. Zo wordt een contrast gevormd met de rest van het pand en zorgt detailverlichting voor een levendig effect. De ingang onder het balkon wordt uitgelicht door drie symmetrisch breedstralende Superlights Compact S 35 Watt. Hierdoor wordt de aandacht op de karakteristieke entree gevestigd. De toren wordt rondom aangelicht door de grotere symmetrisch breedstralende armaturen Superlight met 150 Watt halogeenmetaaldamp lampen met CDO TT lampen die een warmere tint hebben. Superlights Compact Mini met 20 Watt gasontladingslampen zijn op de omloop rondom het carillon geplaatst, terwijl het kruis wordt uitgelicht door vier Superlights Compact met 70 Watt halogeenmetaaldamp lampen. Deze subtiele nuancering in de lichtkleur op de toren geeft de verschillende onderdelen mooi weer, waardoor ook het bovenste deel van de toren er goed uitspringt. Het Maastrichtse stadhuis is één van de opvallende monumentale herkenningspunten van de stad, dat door de nieuwe verlichting van Meyer nu ook s avonds weer goed uit de verf komt. De toren wordt aangelicht door drie verschillende uitvoeringen Superlights 2 Vraag meer informatie aan over Meyer via de antwoordkaart
De vakman Domotica showroom nieuwe technieken en een nieuw jasje Ook u kent misschien onze showroom in Hazerswoude Rijndijk van scholingen of een training. Steeds vaker wordt deze echter gebruikt om samen met de installateur de eindklant van een Domotica installatie te informeren en te tonen wat mogelijk is. Om dit beter te kunnen demonstreren vonden wij het tijd voor een aanpassing van de technische installaties aan de huidige stand van de techniek. Dit was tegelijkertijd een mooie gelegenheid om het interieur te vernieuwen. Het KNX systeem van JUNG vormt de basis van de besturingen in de showroom, keuken, spreekkamer en kantine. Eenvoudig bedienen van alle technische disciplines! Met als uitgangspunt de eindklant hebben we ons gericht op een verregaande integratie van alle technische disciplines en de bedieningsmogelijkheden hiervan. Tevens wilden we dit in een zo realistisch mogelijke situatie verzorgen dus niet op showborden maar ingebouwd in de wanden van showroom, keuken etc. In de nieuwe opzet worden verlichting, jaloezieën, gordijnen, projectiescherm en ventilatie via de bus geregeld, maar ook de sturing van geluid, verwarming, deurvideo en toegangscontrole. De JUNG Touch PC met de Facility Pilot software vormt het hart van de bediening van de installaties in alle vernieuwde ruimtes. Deze software maakt een overzichtelijke visualisatie op de Touch PC mogelijk en biedt hierdoor zeer veel bediengemak. Demonstratie door werkende scènes Om de mogelijkheden in de praktijk te laten zien, zijn er lichtscènes opgenomen, zoals een feestscène waarbij direct de verlichting dimt, de muziek gaat spelen in alle ruimtes met de passende playlist, de ventilatie aanslaat, de verwarming een lagere stand aanneemt en de gordijnen sluiten. Muziek integratie Voor de muziek zijn er vier audiocliënts beschikbaar voor de verschillende ruimtes. Het is hierbij mogelijk om in alle ruimtes de geluidsniveaus en playlisten lokaal én centraal te regelen. IP-koppeling Via een IP-koppeling op de Touch PC zijn diverse functies beschikbaar die een normale PC met zich meebrengt. Een handige functie voor gebouwbeheer is hierbij de IP camera, waar- bij het mogelijk is om op de PC te zien wie er voor de deur staat en om de deur te openen. Luxe en comfortabel Naast de Touch PC zijn ook de fraaie Color Touch Panels, de nieuwe Ruimtecontrollers, KNX-tasters en conventionele tasters ingebouwd en beschikbaar voor bediening. Een koppeling met Funkmanagement van JUNG maakt tot slot bediening met de afstandbediening mogelijk. Met ons werkt t beter Elektrotechniek 2007 Signaal Met in totaal 35.956 bezoekers, een stijging van negen procent ten opzichte van de vorige editie, was de beurs Elektrotechniek 2007 een algeheel succes. In tijden van teruglopend beursbezoek een teken van de grote waardering voor dit branchebrede concept. Opvallend veel aandacht bestond er voor alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Domotica, waarvan wij dan ook vele nieuwe producten konden tonen. Daarnaast bestond er veel aandacht voor de AMAXX combinaties van MENNEKES, die de Innovatorstatus verkregen in de ETOP Innovation Awards. Het was ons weer een waar genoegen om zoveel bekende gezichten te zien en de laatste noviteiten te kunnen tonen. Daarnaast ontmoetten wij een groot aantal nog onbekenden, waarvan wij hopen dat wij ook hen met onze specialistische kennis van dienst kunnen zijn. Vraag meer informatie aan over JUNG KNX via de antwoordkaart 3
THE SUITE LED-verlichting bij de vloer zorgt voor eenvoudige oriëntatie in het donker Naast de verbouwing van o.a. de Presidential Suite in het Amsterdamse hotel Okura, met radiografische afstandbediening van JUNG als ideale oplossing voor zowel de clientèle als opdrachtgever en installateur realiseerde Okura onlangs ook haar kroonjuweel: THE SUITE. THE SUITE is momenteel de grootste en meest luxueuze suite van de Benelux. De opdracht aan architectenbureau RPW uit Londen luidde destijds het ontwerpen van de ultieme suite in Europa, magnifiek en compleet, maar toch ingetogen. THE SUITE bestaat Vanuit het bad kan men kijken naar een fl at screen TV - of gewoon naar het kleurenspel van het water uit 485 m2 verdeeld over twee verdiepingen en is een oase van ruimte, rust en luxe, met een uitzicht van bijna 360 graden over Amsterdam. Twee verschillende sferen worden opgeroepen in de twee aparte lounges en slaapkamers, waarbij de ene klassiek stoer aandoet en de andere lijkt te zijn ingericht met zachte hand. Marmeren vloeren en zijde behang, een rijk maar warm kleurenpalet, een kroonluchter van fiberglas en een glazen trap met LED-verlichting geven een gevoel van luxe. Als aanvulling hierop is comfort onontbeerlijk. Voor de elektrotechnische installatie is dan ook gekozen voor het KNX systeem van JUNG, dat garant staat voor comfortabele bediening voor de gasten en een overzichtelijke en energiezuinige installatie voor hotel Okura, waarbij flexibiliteit voor de toekomst en de betrouwbaarheid een belangrijke rol speelden in de keuze. Integratie De installatie werd aangelegd door SDR Elektrotechniek B.V. uit Amsterdam. Zij vroegen Hateha om samen met hen de opzet te maken voor het KNX bussysteem, waarna Hateha in opdracht van SDR compleet voorgemonteerde verdeelkasten heeft geleverd met de JUNG KNX actoren. Als systeemintegrator werd Peter Smits van SP Engineering aangetrokken. Hij ontving hiervoor tijdens de Beurs Elektrotechniek 2007 de Userclub Award 2007. Door de verschillende systemen, zoals Clima van Siemens, Crestron voor o.a. geluid, het bestaande brandmeldsysteem en het bestaande systeem VDH voor de roomservice aan de bus te koppelen fungeert de KNX bus als backbone voor alle systemen voor verlichting, gordijnen, temperatuur, ventilatie, brandmelding en roomservice. Voor de bediening van verlichting, gordijnen, temperatuur en ook geluid staat een Crestron bedientableau naast het hoofdeinde van het bed, maar lokale bediening van de meeste functies is ook mogelijk via de JUNG KNX tasters op de wanden. Middels de KNX tasters kunnen verschillende moods worden opgeroepen 4 Vraag meer informatie aan over JUNG KNX via de antwoordkaart
een oase De glazen trap met LED-verlichting, in elke gewenste kleur Flexibel Bijzonder is dat deze mastersuite in verschillende delen verhuurd kan worden. Op de hotelkaart van de gast staat digitaal welke delen verhuurd - en dus beschikbaar - zijn. Bij binnenkomst wordt deze kaart in de hotelkaarthouder, met koppeling naar de KNX bus, gestoken waardoor de welkomstverlichting in de juiste ruimtes aan gaat, terwijl bij het verlaten alle verlichting met een veegfunctie wordt uitgeschakeld. Hierdoor wordt nooit onnodig energie gebruikt. Daarnaast is er natuurlijk in elke ruimte handbediening mogelijk van de verschillende functies met behulp van de KNX tasters van JUNG, die zijn uitgevoerd in A plus antraciet met aluminium. In de slaapvertrekken en de badkamers zijn vlak boven de vloer JUNG LEDlichtsignaalarmaturen aangebracht als oriëntatieverlichting. De veiligheid van de gasten wordt vergroot door de koppeling van de brandmeldinstallatie met de KNX bus. In de privébioscoop bijvoorbeeld schakelen hierdoor bij een brandmelding automatisch het geluid en het beeldscherm uit zodat het alarm goed te horen is, en schakelt de algemene verlichting aan. Met behulp van het KNX bussysteem van JUNG worden niet alleen de gasten op hun wenken bediend. Voor het Okura zelf geeft dit systeem het comfort van volledige integratie van alle systemen op één bussysteem en de flexibiliteit om bijvoorbeeld THE SUITE gedeeltelijk te verhuren, waarbij de vrijgave van de vertrekken automatisch wordt geregeld op de hotelkaart van de gasten. De hotelkaarthouder bij de entree in A plus aluminium schakelt de verlichting en andere onnodige stroomverbruikers uit bij het verlaten van de ruimte 5
In de praktijk JUNG IN PROJECT WOON EN KLUSMAGAZINE Afgelopen oktober waren op RTL 5 de verbouwingsafleveringen te zien van FAN TV s Pro Klus in het Woon en Klusmagazine over het nieuwe appartement van Bastiaan op de Kostverlorenstraat in Amsterdam. Architect Martin Bogaers was verantwoordelijk voor de inrichting die - ook met het oog op de beperkte ruimte - functioneel, licht en strak is geworden. In twee van deze afleveringen kwam het JUNG schakelmateriaal aan bod. A creation Licht en strak is ook een adequate beschrijving van het gekozen schakelmateriaal A creation van JUNG. Daarbij brengt A creation met de geslepen glazen afdekramen, die lijken te zweven, ook een levendig accent aan in het interieur. De massief glazen afdekramen worden in dit geval gecombineerd met de aluminium gekleurde uitvoering van het A 500 programma. De radiografi sche actoren van JUNG zitten samen met een centrale Funkkop (de ontvanger) in de meterkast Luxe Ondanks het fraaie uiterlijk van dit programma wilden opdrachtgever en architect liever niet al te veel lichtknopjes in de kamers. Bovendien was ook het idee van een beetje extra luxe en bedieningscomfort erg welkom. Om aan deze wensen tegemoet te komen hebben we gewerkt met radiografische afstandbediening Funkmanagement van JUNG. In de woonkamer zitten nu slechts een paar schakelaars en contactdozen en een enkele dimmer. De andere vijf dimmers zitten uit het zicht in de meterkast en worden gecombineerd met een enkele radiografische ontvanger, de Funkkop. Deze radiografische ontvanger neemt het draadloze signaal aan van de verschillende radiografische zenders en stuurt dit door naar de juiste actor. De zenders zijn in dit geval uitgevoerd in de vorm van een handzender en een wandzender. De wandzender is vormgegeven in het model van A 500 aluminium met een A creation afdekraam en kan direct zonder leiding op de wand in de gang geplaatst worden. Hierdoor kan gemakkelijk en zonder leidingen te frezen de handigste plaats op de wand bepaald worden. Bij het verlaten van de woning gaat nu met één druk op knop ook alle verlichting uit, terwijl bij binnenkomst een loopverlichting kan worden ingeschakeld. De dimmer in de woonkamer is een universele tastdimmer met een afdekking met radiografische ontvanger, die hierdoor zowel met de hand als met de afstandbedieningen aangestuurd kan worden. Woon en Klusmagazine - elke zondag op RTL 5 om 18.00 uur De ontwerpen van Martin Bogaers zijn functioneel en strak vormgegeven Het appartement van Bastiaan is afgewerkt met schakelmateriaal A creation van JUNG 6 Vraag meer informatie aan over JUNG Funkmanagement en A creation via de antwoordkaart
Als aanvulling op het Dupline gebouwbeheersysteem brengt Doepke een thermostaat uit met digitale uitlezing en een directe aansluiting op de bus. De Dupline kamerthermostaat DRT 2 heeft een LCD scherm met twee regels en vier bedienknopjes, waarmee temperatuurinstellingen kunnen worden vastgelegd en zestien verschillende schakelopdrachten kunnen worden ingesteld. De bijbehorende Dupline software is gratis. De thermostaat beschikt over twee bedrijfstanden, hij kan functioneren als stand-alone thermostaat of in een master-slave opstelling, waarbij de slaves dan uitsluitend een meetfunctie hebben. Bij gebruik in de stand-alone opstelling kan de thermostaat onder andere gebruikt worden voor temperatuursturing (verwarmen, dan wel koelen), het inschakelen van een verlaagde nachttemperatuur, Doepke thermostaat voor Dupline een party- of comfortbedrijf (uitstellen van nachtstand) en hitte- en vorstbescherming. De thermostaatfunctie wordt voornamelijk handmatig gestuurd maar kan ook via de Dupline bus verlopen. De configuratie van de gratis Nederlandstalige software (DRTconf) is uitermate flexibel. Een klantgerichte menustructuur kan dan ook naar wens worden ontworpen. Zo kunnen bijvoorbeeld programma s worden afgeschermd, verstelbare paramaters worden ingericht en kunnen bepaalde pagina s beveiligd worden met een PIN code. Daarbij kunnen tot zestien digitale of analoge Dupline kanalen weergegeven en (voor zover binnen Dupline mogelijk) bediend worden. De displayverlichting kan continue aan - of continue uitgeschakeld worden, maar een tijdelijke verlichting bij het gebruik van de bedienknoppen is ook mogelijk. Meer informatie kunt u vinden op www.doepke.de Nieuwe hittemelder 230 Volt BRK heeft een nieuwe hittemelder op de markt gebracht voor 230 Volt voeding met een 9 Volt batterij backup. De hittemelder maakt gebruik van thermistor sensortechnologie om warmte te detecteren. Wordt een temperatuur bereikt die een vooraf ingestelde waarde (54 C - 70 C) overschrijdt dan wordt een alarm afgegeven. Deze detectietechnologie maakt de hittemelder bij uitstek geschikt voor situaties waarin een hoge vochtigheidsgraad of stof en vuil een rol spelen, zoals keukens, garages of de omgeving van badkamers waar rookmelders ongewenste alarmen kunnen afgeven. De Dupline thermostaat kan worden opgenomen in verschillende JUNG programma s De nieuwe hittemelder, 680 MBX, is koppelbaar met maximaal 12 hitte- of rookmelders. Met behulp van de meegeleverde grondplaat voor montage op een universele lasdoos is deze hittemelder gemakkelijk te installeren. De melders hebben een garantieperiode van vijf jaar. Hateha 4 Domoticaflits Nieuwsflits Vraag meer informatie aan over deze Nieuwsflits via de antwoordkaart 7
Onderstaande documentatie kunt u aanvragen met de antwoordkaart vraag & antwoord Infoflitsen 8 Catalogus NL 21 NL 21 Zoals vele van u niet ontgaan zal zijn is de nieuwe JUNG hoofdcatalogus NL 21 uit. Voor degene die hem nog niet per post hebben ontvangen: u kunt hem aanvragen via de antwoordkaart of via nieuwecatalogus@jung.nl. Graag wijzen wij er nog op dat u ook altijd terecht kunt op www.jung-catalogus.nl voor alle actuele artikelinformatie. Serietastdimmer Ook van de nieuwe seriedimmer heeft JUNG een brochure uitgebracht. Hierin staat het exacte voordeel beschreven van deze unieke universele dimmer met twee aparte afdekkingen, voor één inbouwdoos. KNX Ruimtecontroller Deze nieuwe JUNG brochure behandelt de nieuwe KNX Ruimtecontroller in Flat Design die ook geschikt is voor audiosturing. Afgelopen herfst heeft Doepke twee nieuwe hoofdcatalogi uitgebracht, waarvan één algemene catalogus (inclusief Dupline) en één die uitsluitend de artikelen bevat voor beveiligingstechniek. Bezoekt u ook eens onze website www.hateha.nl Vraag: De ingangsdatum van de vernieuwde NEN 1010 is uitgesteld. Toch gaan er stemmen op om nu al bepaalde veranderingen door te voeren in elektrotechnische installaties in woningen. Is dat nu al nodig? Antwoord: Van de meest gebruikte norm in Nederland, de NEN 1010, werd afgelopen oktober de vernieuwde versie, NEN 1010: 2007, gepresenteerd op de beurs Elektrotechniek 2007. Onlangs is bekend gemaakt dat de ingangsdatum van 1 januari 2008 is uitgesteld naar ( mogelijk ) 1 januari 2009. Ondanks het feit dat het Bouwbesluit nog verwijst naar de NEN 1010: 2005 mag de NEN 1010: 2007 al wel worden toegepast, zolang dit integraal gebeurt. Een belangrijke wijziging in de nieuwe NEN 1010 betreft de laagspanninginstallatie in woningen. De intentie van deze wijziging is dat de installatie in de woning beter aansluit bij de wensen van de gebruiker. Zonder aan de gehele nieuwe NEN 1010 te voldoen is het zowel voor de eindgebruiker als voor de installateur beter om nu alvast in te spelen op deze ontwikkeling. Nog steeds blijkt in de praktijk dat de gebruikers van de woningen vaak zoveel meer hadden gewild dan dat ze uiteindelijk gekregen hebben, wat vervelend is voor de gebruiker en vooral ook zonde is voor de inkomsten van de installateur. Elux installatieconcept Een mooie leidraad voor een installatie die inspeelt op de wensen van de gebruiker is het ELUX-installatieconcept. De installateur die volgens dit concept installeert biedt de gebruiker de zekerheid van een flexibele installatie die toekomstgericht en levensloopbestendig is, zowel wat betreft het energiedistributienet als het ICTen besturingsnet. Voor het projecteren, berekenen en uitvoeren van installaties volgens het ELUX-installatieconcept zijn voor Nederland afspraken gemaakt die zijn vastgelegd in de Nederlands technische afspraak NTA 8044. In deze NTA is aangegeven welke installatietechnische voorzieningen in een nieuwe woning aanwezig moeten zijn. KONNEKTIES IS GEDRUKT OP MILIEUVRIENDELIJK PAPIER