Aan de Deelnemers Wij vragen met klem aandacht voor het volgende: Maak geen onnodig lawaai. Het is verboden radio s mee te nemen. Roken en vuur zijn verboden Afval nergens in het bos achterlaten. Bij iedere post is een vuilniszak aanwezig. Het is mogelijk dat er een drukke verkeersweg overgestoken moet worden. Neem daarbij de grootst mogelijke voorzichtigheid in acht. Maak gebruik van een kleine zaklantaarn, vooral in natuurgebieden. Zo spaarzaam mogelijk gebruiken. Schijn nooit naar verkeersdeelnemers of woningen. Vrijwel alle routes lopen over wegen en paden. Ga nergens van het pad af, tenzij duidelijk aangegeven in de routebeschrijving. PECH U bent natuurlijk goed voorbereid op deze tocht. Toch is het mogelijk dat u pech krijgt: u kunt dan hulp vragen bij een post. Deze zal u zo goed mogelijk helpen en zo nodig assistentie vragen. Ook EHBO kan zo nodig verleend worden. TELEFOONNUMMER: Alle posten op de route staan in verbinding met de centrale post op de camping. Uitvallers laat u natuurlijk nooit achter tussen twee posten. Het is mogelijk dat de uitvaller bij de post geruime tijd moet wachten voordat er iemand komt om hem/haar op te halen. Voor werkelijk grote problemen geven wij u het volgende telefoonnummer: Centrale post: 06-53 274 912 (Elly) TEN SLOTTE HET VOLGENDE: De WAMPEX is zeer zorgvuldig voorbereid, maar desondanks is het mogelijk dat er een foutje in kan zitten. Logisch denkwerk helpt u dan weer op de goede weg. BELANGRIJK: U NEEMT GEHEEL VRIJWILLIG DEEL AAN DEZE TOCHT. U KUNT ZELF OP IEDER WILLEKEURIG MOMENT DE KEUZE MAKEN UW TOCHT NIET TE VERVOLGEN EN/OF NIET DEEL TE NEMEN AAN OPDRACHTEN. STICHTING WAMPEX DWINGELOO EN CAMPING TORENTJESHOEK KUNNEN GEEN ENKELE AANSPRAKELIJKHEID TEN LASTE WORDEN GELEGD VOOR SCHADE OF LICHAMELIJK LETSEL IN WELKE VORM DAN OOK AANGERICHT. U DOET MEE OP EIGEN RISICO!!! 1
Berekening van het klassement Het klassement van de Wampex wordt bepaald door 2 onderdelen: Routetijden en Opdrachttijden. Bij elkaar opgeteld vormen deze de klassementstijd van de ploeg. Daarnaast kan een correctie door de organisatie worden toegekend om onregelmatigheden te herstellen, in de vorm van extra wachttijd en/of straftijd. Routetijden Voor de routetijd gebruiken we de tijd over de gehele Wampex, dus de tijd tussen de start van route 1 en de finish van laatste route. Hier worden de volgende tijden van af getrokken: Opdrachttijden: de werkelijke duur die over een opdracht is gedaan. Deze tijd besteed je niet aan een route en wordt al bij de opdrachttijden verwerkt. Wachttijden: Als je bij een post aan komt is het soms niet mogelijk om de opdracht direct uit te voeren. Een andere ploeg is bijvoorbeeld bezig. In dat geval wordt de tijd die je moet wachten tot de post vrij is als wachttijd genoteerd. Eten, drinken, voetjes verzorgen, puzzelen en andere bezigheden gelden niet als wachttijd. Ook kun je straftijden krijgen. Deze worden bij de routetijd opgeteld (zie ook de verdere uitleg over deze onderwerpen): Gemiste controleletters: in totaal 2 uur per route (tenzij anders aangegeven) Geopende of ontbrekende noodenvelop: 2 uur per envelop Post van de verkeerde kant benaderen: 30 minuten. Post overgeslagen: 3 uur Letters Om te controleren of een ploeg een route loopt zoals hij bedoeld is kunnen er letters op de route zijn opgehangen. Deze letters moet je op het daarvoor bestemde formulier opschrijven. De straftijd die wordt berekend hangt af van het aantal letters op de route. Als de letters op de route in totaal 2 uur straftijd waard zijn en er hangen 3 letters op de route, betekent dit 40 minuten straftijd per gemiste letter. Je moet de letters natuurlijk zelf opzoeken en niet van andere ploegen overnemen. Om fraude te voorkomen hebben we een aantal maatregelen genomen: De letters die je hebt gevonden moeten op de noodenvelop worden geschreven. (route 5: noodenvelop voor post 6, enz.) Op deze noodenvelop staat het startnummer van de ploeg. Bij de volgende post wordt deze ingeleverd in een emmer die daarvoor bestemd is. Het is de verantwoordelijkheid van de ploeg zelf om ervoor te zorgen dat de envelop in de emmer wordt gedeponeerd. Als je het vergeten bent, zal je met het hele team terug moeten. De letters mogen niet bij een andere post worden ingeleverd of door één teamlid of iemand anders worden gebracht. Geopende noodenveloppen moeten op dezelfde wijze ingeleverd worden. 2
Het kan voorkomen dat elke ploeg zijn eigen letters moet zoeken. De letters verschillen dan dus voor iedere ploeg. Het heeft dan dus geen zin letters van een andere ploeg over te nemen. Er hangt geen vast aantal letters op een route. Je weet dus nooit hoeveel je er moet vinden. Er kunnen ook foute letters op de route hangen. Een letter is dus geen bevestiging dat je de juiste route volgt. Er kunnen zelfs routes zijn waar geen letters hangen. Het kan dus best kloppen dat je geen letters tegenkomt. Als er geen letters op de route hangen kun je natuurlijk ook geen letter missen en hiervoor dus ook geen straftijd krijgen. Noodenveloppen Het kan natuurlijk gebeuren dat je de weg volledig kwijt bent. Je kunt in dit geval een noodenvelop openen. In de noodenvelop vind je een kaart waar op de volgende post staat aangegeven. Nog steeds lastig natuurlijk als je niet weet waar je bent. Loop in dat geval door tot je een pad of weg of ander herkenningspunt tegenkomt die je op het kaartje kunt vinden. Daarna loop je rechtstreeks naar de post. Het openen van een noodenvelop kost 120 minuten straftijd. Laat je hier niet door weerhouden. Het is veel dommer om uren te dwalen en dan nog geen post te vinden. Bij de start van de Wampex krijg je de noodenveloppen voor alle routes mee. Het is de verantwoordelijkheid van de ploeg om deze te bewaren. Op verlies staat dezelfde straftijd als op het openen. Bij elke post staat een emmer waar je de noodenvelop van de voorgaande route moet inleveren (samen met de gevonden letters). Gesloten of geopend, je levert hem altijd in. Als je een noodenvelop hebt geopend krijg je geen straftijd meer voor het verkeerd benaderen van de post. Ontbrekende letters worden wel bestraft. Je kunt namelijk een deel van de route nog goed hebben gelopen. Post van de verkeerde kant benaderen In veel gevallen zal de post ook opletten van welke kant je naar de post toe komt. Als je uit een richting komt waardoor duidelijk is dat je de route niet goed hebt gelopen dan levert dit een straftijd van 30 minuten op. In sommige gevallen is het niet mogelijk een post van de verkeerde kant te benaderen. Bijvoorbeeld als een post alleen uit een aantal coördinaten bestaat en de route die je moet volgen niet vast ligt. Als je een noodenvelop hebt geopend krijg je geen straftijd meer voor het verkeerd benaderen van de post. 3
Opdrachten Een ploeg bestaat uit 5 of 6 personen. Daarom wordt een opdracht altijd met 5 personen uitgevoerd, tenzij anders bij de post wordt aangegeven. De 6 e deelnemer mag niet helpen bij de opdracht. Hij mag niet meer doen dan elke andere toeschouwer. Als er een kleiner aantal personen deelneemt aan de opdracht dan voorgeschreven, dan wordt er extra (straf)tijd bij de opdrachttijd opgeteld. Voorbeeld: de opdracht duurt maximaal 5 minuten en moet met 5 personen worden uitgevoerd. Als er slechts 4 personen mee doen aan de opdracht wordt er 1/5 van 5 minuten = 1 minuut bij de opdrachttijd opgeteld. Als de opdracht niet wordt uitgevoerd dan krijgt de ploeg de maximale opdrachttijd x 2. De opdracht moet serieus worden uitgevoerd. Even voor de sier doen alsof je eraan begint is niet voldoende. Ook dan wordt de opdrachttijd verdubbeld. Hetzelfde geldt als je de opdracht uitvoert met twee deelnemers minder dan het voorgeschreven aantal. Vermenigvuldigingsfactor opdrachten De opdrachten duren veel korter dan het lopen van een route. Dit is de reden dat de opdrachttijden met een bepaalde factor worden vermenigvuldigd om het belang van de opdracht te vergroten. Om het belang van de opdrachten te vergroten wordt elke opdracht vermenigvuldigd. Met welk getal dit wordt gedaan hangt af van de gemiddelde opdrachttijd per post. Het gemiddelde wordt omgerekend naar een half uur. Voorbeeld. De gemiddelde opdrachttijd is 2 minuten. 2 x 15 = 30 minuten. De vermenigvuldigingsfactor is dus 15. Het gemiddelde per post wordt niet door de tijden van alle ploegen bepaald. Sommige ploegen doen de opdracht niet. Anderen doen de opdracht wel, maar alleen om hem te volbrengen. De tijd vinden ze niet zo belangrijk. Deze tijden kunnen grote invloed hebben op het gemiddelde. Ook gebeurt dit later in de route vaker dan vlak na de start. Voor Post 1, 2 en 3 wordt daarom het gemiddelde van de snelste 25 ploegen gebruikt om de vermenigvuldigingsfactor te bepalen. Voor post 4, 5 en 6 de 20 snelste. Voor post 7 t/m 10 de 15 snelste ploegen. Correctie In geval van bijzondere omstandigheden kan de organisatie wijzigingen aanbrengen in de berekening. 4
Betekenis van tekens in de route In de routebeschrijvingen staan tekens. Hieronder vind je hun betekenis. Tekens die bovenaan de routes staan gelden voor de gehele route. Als er ergens in de routebeschrijving een teken staat geldt dit teken vanaf dat punt in de routebeschrijving voor het restant van de route. Het is niet toegestaan om omrasterde of omheinde gebieden te betreden. Je gaat dus nooit door een hek of over een veerooster om een dergelijk gebied te betreden. Het is wel toegestaan om omrasterde of omheinde gebieden te betreden. Je betreedt dit gebied altijd door een hek, over een veerooster of met behulp van een stiggeltie Schouwpaden langs sloten tellen niet mee als pad of weg. Schouwpaden langs sloten tellen wel mee als pad of weg. Het is niet toegestaan om buiten de wegen of paden te lopen. Het is bij uitzondering toegestaan om over een draad of omheining te klimmen. Hiervoor maak je gebruik van een speciaal hiervoor geplaatst stiggeltie. Dit zijn opstapjes aan weerszijden van de omheining. Het kan ook een ander bouwwerk(je) zijn dat het mogelijk maakt over de omheining te klimmen zonder deze te beschadigen. Verharde en/of halfverharde fietspaden en rolstoelpaden tellen niet mee als weg of pad. Ze worden behandeld alsof ze niet bestaan. Konijnenpaadjes, wildpaadjes e.d. tellen niet mee. Het is toegestaan om buiten de wegen of paden te lopen. Je mag dus dwars door bos of ruig terrein lopen. Om een sloot of greppel over te steken kunnen er palen, boomstammen, planken of andere alternatieven voor een bruggetje zijn aangelegd. Verharde en/of halfverharde fietspaden en rolstoelpaden tellen wel mee als weg of pad. Wel beschouwen wij een fietspad en een weg of pad waarnaast het fietspad ligt samen als één weg. Konijnenpaadjes, wildpaadjes e.d. tellen wel mee. Ruiterpaden tellen niet mee. Ruiterpaden tellen wel mee. Het getal in dit teken geeft aan hoe lang een doodlopende weg moet zijn om mee te tellen als weg in de route. In dit geval tellen zijwegen die langer dan 50 meter zijn mee. Het is toegestaan over een camping te lopen. Soms splitst een pad zich op in 2 of meer paden die later weer bij elkaar komen. Als het begin en het eind van deze opsplitsing niet langer is dan het getal in dit teken (in meters) wordt deze niet als twee verschillende paden gezien, maar gewoon als één pad. Het is niet toegestaan over een camping te lopen. De route zal ook niet over de camping heen gaan. 5
Algemene aanwijzingen Ruiterpad Een ruiterpad wordt vaak aangegeven door een bordje of een teken waarmee routes voor ruiters worden aangegeven. Maar dit is niet altijd het geval. Het zijn in elk geval paden die een beetje zijn uitgesleten als gevolg van het gebruik door mens of paard. Een dergelijk pad hoeft niet overal evenveel uitgesleten te zijn. Wildpad Wildpaden (of konijnenpaden) zijn nog onduidelijker. Ze bestaan eigenlijk uit platgetreden begroeiing (bv gras of heide) en zijn vaak moeilijk te volgen. Gemaakt door wild of tegenwoordig ook door schapen en ander vee. Het is geen pad dat normaal gesproken door mensen wordt gebruikt. Graspad en karrenspoor Een karrenspoor telt mee als weg als het nog een begaanbaar doorlopend pad is. Verwar hem niet met sporen die door houtkapmachines zijn veroorzaakt. Een graspad is meestal een oud karrenspoor dat met gras overgroeid is, maar nog altijd duidelijk te zien. Omrastering Soms zijn delen van het bos omrasterd. Binnen dit raster loopt vaak vee. In elke route staat aangegeven of je door dit omrasterde gedeelte mag lopen. In de meeste gevallen is dit niet toegestaan. Als je dus een hek of een veerooster tegenkomt, kijk dan eerst goed in de route of je hier wel in mag. Als je denkt dat je op basis van de routebeschrijving dit gebied in moet, ben je meestal fout gelopen; tenzij er expliciet in de route staat dat het is toegestaan. Slagboom Een slagboom maakt geen deel uit van een omrastering. Meestal is het een paal die over een zandpad is aangebracht om te voorkomen dat auto s er inrijden. Vaak is er een klein pad omheen. Wandelaars kunnen er dus gewoon om heen. Jullie ook. Afstanden De afstanden die in de routes voorkomen kunnen soms iets afwijken van de werkelijkheid. Wij meten ze hoofdzakelijk op de fiets met een fietscomputer die op 10 meter nauwkeurig is. Maar ja, een beetje slingeren, een plas ontwijken of gewoon dankzij een zachte band: 10% afwijking heb je zo. Provinciale wegen: wees voorzichtig, kijk goed uit bij het oversteken! Onderweg is het mogelijk dat je één of meerdere provinciale wegen kruist. Je loopt nooit over een provinciale weg. Een dergelijke drukke weg is nooit opgenomen in de route. Alleen als er een fietspad of wandelpad naast loopt kan deze gebruikt worden in een route. Als je een provinciale weg oversteekt telt deze wel mee als zijweg. Dus: Lijkt de route een provinciale weg te volgen? Je weet dan zeker dat je fout bent gelopen. Voorkom gevaarlijke situaties. Ga terug en kijk waar je fout bent gelopen. Open desnoods een envelop, maar loop nooit over deze drukke wegen. 6
Snelwegen: Het spreekt vanzelf dat deze nooit in de route opgenomen zijn! Mocht de route een snelweg kruisen, dan altijd d.m.v. een viaduct of tunnel. De snelweg wordt dan niet gezien als zijweg. Kompasstanden Ook het uitzetten van een kompasstand is handwerk, dus een kleine afwijking is mogelijk. Indien je door het open veld mag lopen, dus afwijken van de paden, dan zijn de kompasstanden wel exact. Als een kompasstand wordt gebruikt op een route waar je op de paden moet blijven geeft de kompasstand de richting van het pad aan. Als een pad niet helemaal recht is geeft de kompasstand soms de richting aan van het begin van het pad (de eerste paar meter). Daarna kan het pad een heel andere richting op gaan. In andere gevallen wordt wel een wat langer stuk van een pad als richting genomen. We proberen overal de kompasstand zo te bepalen dat het gevoelsmatig het beste klopt en het duidelijkst is in de route. Stiggeltie en/of alternatief bruggetje Als in de route gebruik wordt gemaakt van deze attributen om een sloot of stuk draad over te steken dan betekent dit vaak ook dat je in een weiland of een stukje ruw terrein terecht komt. Dit kan in tegenspraak zijn met andere aanwijzingen. Gaat het om een weiland, dan zul je aan de andere kant ook weer een stiggeltie vinden om het weiland netjes te verlaten. Je gaat dus wel door het weiland. In de route zal dit altijd goed aangegeven zijn. Ook een stukje ruw terrein is toegestaan wanneer de routebeschrijving dit aangeeft. T-splitsing Als we het in de routes over een T-splitsing hebben bedoelen we altijd een einde weg waar je links en rechts kunt. Een zijweg naar links of naar rechts valt hier niet onder. Het gaat dus om het perspectief. Welke aanwijzingen gelden Aanwijzingen aangegeven in de routebeschrijving hebben voorrang op de aanwijzingen in het routeboek. Specifieke aanwijzingen in de routebeschrijving hebben ook voorrang op de tekens die voor de betreffende route gelden. Dus als dit teken bovenaan de route staat en je krijgt in de route de opdracht een stukje door ruw terrein te lopen, dan doe je dit toch. Laatste Briefing. Een route wordt ruim van tevoren gemaakt. Eventuele wijzigingen kunnen bij de start van de route nog worden aangegeven door middel van een laatste briefing. Kijk altijd of er bij een post iets hangt met de tekst BRIEFING erboven. Deze aanwijzingen hebben voorrang op de routebeschrijving die je hebt gekregen. Aanwijzingen van de organisatie hebben altijd voorrang. 7
Routepunten Kruispunten, T-Splitsingen, zijwegen, vijf-, zes- en zevensprongen, etc. Het zijn allemaal routepunten. Maar wat is een routepunt? Wat hoort er wel en niet bij? Dit is en blijft lastig. Soms is het moeilijk te zien of een zijweg nog bij een kruising hoort of niet. We proberen het zoveel mogelijk in de routebeschrijving op te lossen. Je moet dus zoveel mogelijk op je gevoel afgaan. Probeer te denken zoals de organisatie en de mensen die de routes gecontroleerd hebben. Bedenk ook dat na de laatste controle het terrein nog kan veranderen. Struikgewas groeit snel. Paden verdwijnen uit het zicht of ontstaan juist doordat mensen er een paar keer lopen. Gebruik je Janboerenfluitjes -verstand. Hieronder nog wat extra aanwijzingen die je misschien kunnen helpen bij bepaalde punten. Wat is rechtdoor? Dit lijkt logisch. Maar niet in alle gevallen is dit zo eenvoudig. We zullen door middel van enkele voorbeelden aangeven wat in de route als rechtdoor wordt bedoeld. Op brede zandpaden in het bos en verharde wegen is het duidelijk. Een asfaltweg buigt af, een zandweg gaat rechtdoor. In dit geval is de asfaltweg de rechtdoorgaande weg, de zandweg wordt door ons gezien als een zijweg naar links. Het betreft hier dus wegen met een overduidelijk doorgaande richting. Uitzondering: mountainbikeroutes in het bos In het bos is het moeilijker. Hier is de natuurlijke loop van de paden verstoord door mountainbikers. Daar is rechtdoor gewoon het rechtdoorgaande pad, ook al hebben mountainbikers het afbuigende pad verbreed en verdiept tot een duidelijk hoofdspoor. Splitsing met doodlopende weg Soms lijkt het alsof je op een splitsing staat, maar loopt één van de wegen dood. Bijvoorbeeld als ingang van een weiland. De overige wegen vormen dan een doorgaande weg, dus rechtdoor. Uitwaaierende T-splitsing of zijweg De gesplitste paden worden niet als aparte paden gezien, maar gewoon als één pad. Is de splitsing erg groot, gebruik dan de regels voor een opsplitsing. (zie betekenis van tekens in de route.) Zandvlakten. Kleine zandvlakten of zandverstuivingen vormen vaak een probleem in een route. Wat is hier nu het pad en welke zijpaden tellen mee? Als de zandvlakte niet duidelijk in de route is beschreven dan beschouw je het geheel als één pad. Voorbeeld: Indien de aanwijzing aangeeft dat je linksaf moet slaan, dan neem je het eerste pad aan je linkerhand dat de zandverstuiving verlaat. Alle andere, vaak onduidelijke, paadjes kun je dan vergeten. De gehele zandvlakte vormt dus één routepunt. Echter, meestal worden dergelijke zandvlaktes in de route door middel van een kompasstand of een andere aanwijzing doorstoken. 8
Letters op de route Even een kleine uitleg over het doel van de letters op de route. Een Wampex route tussen 2 posten is vaak geen rechte lijn. Meestal maakt de te volgen route rare kronkels. Om te controleren of je de route loopt zoals hij bedoeld is en niet afsnijdt hangen er letters op de route. Deze letters moeten genoteerd worden. Na afloop wordt dan gecontroleerd of je langs alle letters bent gelopen. Zo niet, dan volgt er een straftijd. Veel deelnemers zien een letter als een welkome aanwijzing dat ze nog steeds goed lopen. Als organisatie zien we dat als het grote nadeel van het systeem met de letters. Eigenlijk moet je een Wampex route lopen zonder dat je onderweg enige aanwijzing hebt waaruit blijkt dat je de juiste route loopt. Pas als je bij de volgende post aan komt weet je dat je goed hebt gelopen. De onzekerheid onderweg is ook de uitdaging van het lopen van een Wampex. De letters hebben we nog steeds nodig om te controleren of je de route goed hebt gelopen. Toch willen we voorkomen dat het vinden van een letter helpt bij het lopen van een route. Daarom hangen er ook valse letters buiten de routes. Deze letters leveren geen straftijd op. Het feit dat je fout loopt levert op zichzelf al tijdverlies op. De foute letters zorgen er wel voor dat je niet meer zeker weet dat je goed loopt als je een letter vindt. Om het extra ingewikkeld te maken kan het ook voorkomen dat er geen letters op een route hangen (of alleen foute in de buurt van de route) En in tegenstelling tot wat veel mensen denken, kunnen letters zowel links als rechts van het pad (of de weg) hangen. 9
Het gebruik van het kompas Dit hoort bij de voorbereiding. Op internet staat voldoende informatie over het gebruik van een kompas. Er zijn allerlei manieren om een kompas te gebruiken, Dit is de eenvoudigste manier. Werkwijze: Je ziet dat de kompaswijzer kan draaien. Daarvoor moet je het kompas goed vlak op de grond leggen. De rode pijl is de noordpijl. De cirkel met graden is meestal draaibaar, Dat mag natuurlijk, maar je kunt ook het kompas zelf even draaien. Zorg ook dat er geen metaal is binnen een cirkel van drie meter, daar reageert de kompasnaald op. De cirkel is verdeeld in 360 graden. 0 graden is hetzelfde als 360 graden. 0 (of 360) graden is de NOORDRICHTING. Draai het kompas zo, dat de rode noordpijl precies naar het noorden wijst. Je kunt nu zo aflezen in welke richting de wegen lopen. Als je een kompasrichting bepaalt, wijst de noordpijl dus altijd naar het noorden. Zorg dat het kompas goed vlak ligt. Dan kleeft de naald niet aan de ondergrond. Zó eenvoudig is het 10
Natuurlijk Warmte. Houd het hoofd bedekt. Drink voldoende en eet daarbij ook. Alleen water drinken is niet voldoende: je moet niet alleen vocht aanvullen, maar ook suikers (eten, limonadesiroop, dextro) en zouten (drop). Koeien en andere dieren Mocht je koeien of andere dieren in een gebied tegenkomen, val ze dan niet lastig. Schijn vooral niet met een zaklamp in hun richting. Ze zijn vreedzaam en gewend aan mensen, maar men moet ze niet lastigvallen of uitdagen. Ook andere dieren mogen niet verstoord worden. Mocht het gebied omheind zijn, sluit de hekken dan zorgvuldig. Teken en andere insekten. Teken zijn lastige dieren, die vooral in plooien van de huid gaan zitten. Meteen na terugkomst goed controleren. Verwijder een teek altijd meteen met een pincet of een speciaal tangetje. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast en trek de teek eruit. Als er monddelen van de teek zijn achtergebleven, moet je de huid goed ontsmetten om infectie te voorkomen. Mocht je gebeten zijn door een teek, let dan een tijdje goed op die plek. Geen gek idee om je van te voren goed in te smeren met een antiinsectenmiddeltje (met 40% Deet erin, dat beschermt ook tegen teken). Adders. In alle gebieden in de omgeving leven adders. Meestal zie je een adder niet zomaar, want het dier heeft een doeltreffende schutkleur. Mocht je er eentje zien, verstoor het dier dan niet. Wanneer een adder met rust gelaten wordt, zal deze nooit bijten. Ze bijten alleen uit verdediging, in de meeste gevallen gebeurt dit wanneer ze opgepakt worden of op minder dan 20 cm benaderd worden. 11
Onweer Onweersbuien kondigen zich meestal luid en duidelijk aan. Zacht, laag gerommel in de verte kan betekenen dat er een onweersbui ver weg voorbij trekt. Wanneer moet je een schuilplaats opzoeken? Houd je aan de tien secondenregel. Tel het aantal seconden tussen donder en bliksem. Is het 10 seconden of minder, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij. Schuilen! Wèl doen: Blijf rustig en overleg goed, zodat elk teamlid precies weet wat je gaat doen. Ben je in het bos, blijf daar dan. Daar ben je behoorlijk veilig. Blijf bij een post. Eventueel krijg je wachttijd. Ga een huis of schuur binnen Een afgesloten auto (raampjes dicht!) is veilig (kooi van Faraday) Blijf ca 3 m. van metalen hekken, lichtmasten, grote machines. Niét doen: Schuil niet onder een boom buiten het bos. Blijf nooit op het water. Schuil niet onder een paraplu, parasol of tent. Blijf niet aan de bosrand staan. Gebruik even geen mobieltje. Probleem: open veld: Probeer te voorkomen dat je team in het open veld door onweer wordt overvallen. Mocht dat toch gebeuren, ga dan nooit liggen. Maak jezelf zo klein mogelijk (hoofd naar beneden), met de voeten tegen elkaar aan. Hurk niet dicht bij elkaar. Het waarom van de hurkzit Bij wijze van voorbeeld: de bliksem slaat in een boom waarna de stroom zich in stralen in de aarde ontlaadt. De spanning direct bij de boom is het hoogst en neemt af naarmate de afstand tot de boom groter wordt (stapspanning). Een dier in de directe omgeving loopt een grotere kans gewond (of gedood) te worden dan een mens. Het spanningsverschil bij de koe (afstand tussen voor en achterpoten) is namelijk veel groter dan bij een hurkende mens. In een liggende positie loopt de persoon, net als het dier, een grotere kans op lichamelijk letsel. 12