DOC 51 1383/001 DOC 51 1383/001 CHAMBRE DES REPRÉSENTANTS DE BELGIQUE BELGISCHE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS 14 octobre 2004 14 oktober 2004 PROPOSITION DE RESOLUTION visant à encadrer le marché de la téléphonie mobile afin d éviter que les jeunes enfants ne soient une cible pour les fabricants (déposée par Mmes Karine Lalieux, Sophie Pécriaux, Camille Dieu, et MM. André Frédéric et Eric Massin) VOORSTEL VAN RESOLUTIE tot omkadering van de mobiele telefoniemarkt teneinde te voorkomen dat de fabrikanten zich op de doelgroep van de jonge kinderen zouden richten (ingediend door de dames Karine Lalieux, Sophie Pécriaux, Camille Dieu en de heren André Frédéric en Eric Massin) 2482
2 DOC 51 1383/001 cdh : Centre démocrate Humaniste CD&V : Christen-Democratisch en Vlaams ECOLO : Ecologistes Confédérés pour l organisation de luttes originales FN : Front National MR : Mouvement Réformateur N-VA : Nieuw - Vlaamse Alliantie PS : Parti socialiste sp.a - spirit : Socialistische Partij Anders - Sociaal progressief internationaal, regionalistisch integraal democratisch toekomstgericht. VLAAMS BLOK : Vlaams Blok VLD : Vlaamse Liberalen en Democraten Abréviations dans la numérotation des publications : DOC 51 0000/000 : Document parlementaire de la 51e législature, suivi du n de base et du n consécutif QRVA : Questions et Réponses écrites Version Provisoire du Compte Rendu intégral (couverture verte) CRABV : Compte Rendu Analytique (couverture bleue) Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu intégral et, à droite, le compte rendu analytique traduit des interventions (avec les annexes) (PLEN: couverture blanche; COM: couverture saumon) PLEN : Séance plénière COM : Réunion de commission Afkortingen bij de nummering van de publicaties : DOC 51 0000/000 : Parlementair document van de 51e zittingsperiode + basisnummer en volgnummer QRVA : Schriftelijke Vragen en Antwoorden Voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft) CRABV : Beknopt Verslag (blauwe kaft) Integraal Verslag, met links het definitieve integraal verslag en rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (met de bijlagen) (PLEN: witte kaft; COM: zalmkleurige kaft) PLEN : COM : Plenum Commissievergadering Publications officielles éditées par la Chambre des représentants Commandes : Place de la Nation 2 1008 Bruxelles Tél. : 02/ 549 81 60 Fax : 02/549 82 74 www.lachambre.be e-mail : publications@lachambre.be Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers Bestellingen : Natieplein 2 1008 Brussel Tel. : 02/ 549 81 60 Fax : 02/549 82 74 www.dekamer.be e-mail : publicaties@dekamer.be
DOC 51 1383/001 3 DEVELOPPEMENTS TOELICHTING MESDAMES, MESSIEURS, Il est prévu que dès le 15 novembre prochain, un gsm destiné aux enfants de 4 à 10 ans soit mis en vente sur le marché belge. Conçu à l image d un jouet, ce gsm à fonctions limitées (pas de sms, appel de «seulement» 5 numéros préenregistrés) est néanmoins un véritable appareil téléphonique. Même si chaque fabricant a le droit de concevoir des produits destinés à des cibles de consommateurs particuliers, même si chaque parent peut décider d offrir un gsm à son enfant quel que soit son âge, il revient au monde politique de s interroger sur les limites qui doivent encadrer certains marchés, en l occurrence ici celui de la téléphonie mobile. DAMES EN HEREN, Volgens planning zou vanaf 15 november eerstkomend een gsm, bestemd voor kinderen tussen 4 en 10 jaar, op de Belgische markt te koop worden aangeboden. De gsm oogt als een speeltje en beschikt over een beperkt aantal functies (geen sms, «slechts» belmogelijkheid naar 5 vooraf geprogrammeerde nummers). Zulks neemt niet weg dat het om een echt telefoontoestel gaat. Nu heeft iedere fabrikant weliswaar het recht producten te ontwerpen die op specifieke doelgroepen zijn gericht en kan iedere ouder uiteraard beslissen zijn kind ongeacht de leeftijd ervan al of niet een mobieltje cadeau te doen. Dat belet echter niet dat het tot de taak van de politieke wereld behoort zich te beraden over de grenzen die aan bepaalde markten, in casu de mobiele telefoniemarkt, moeten worden gesteld. Un enfant de 4 à 10 ans doit-il avoir un gsm? Est-il nécessaire qu un très jeune enfant ait accès à un mobile? Est-ce un réel besoin? Doit-il être la cible de campagnes publicitaires décrétant qu il doit lui aussi avoir son gsm? Sous ces questions en apparence anodines, se posent en réalité de véritables questions de société qui s inscrivent dans les domaines de l usage des télécommunications, de l éducation et peut-être même de la santé des enfants. Quels sont les besoins de communication téléphonique d un enfant? Un jeune enfant doit-il posséder son propre moyen de communication téléphonique? Ne peutil tout simplement pas utiliser l appareil d un adulte s il doit téléphoner? «Offrir» un gsm à un jeune enfant de 5 ans ne revient-il pas à tenter d abord de développer précocement un comportement de consommation? N estce pas créer artificiellement un nouveau besoin? N estce pas non plus «offrir» aux parents une illusion de sécurité? Sachant que l usage d un gsm n est à ce jour toujours pas certifié sans risque pour la santé, est-il vraiment nécessaire d encourager son utilisation par les plus jeunes? On peut aisément imaginer les effets pervers d un tel téléphone mobile. Citons à titre d exemples un sentiment de sécurité ressenti par les parents, le fait de Moet een kind tussen 4 en 10 jaar zo nodig een gsm hebben? Is het noodzakelijk dat een zeer jong kind toegang heeft tot een mobieltje? Gaat het daarbij om een reële behoefte? Moet zo n kind het mikpunt worden van reclamecampagnes waarvan de apodictische boodschap luidt dat het ook absoluut een gsm behoeft? Die ogenschijnlijk triviale vragen verwijzen in feite naar een aantal echte samenlevingsvraagstukken met betrekking tot domeinen zoals het gebruik van telecommunicatiemiddelen, de opvoeding en misschien zelfs de gezondheid van de kinderen. Wat zijn de telecommunicatiebehoeften van een kind? Moet een jong kind zo nodig zijn eigen telefoontoestel hebben? Kan het niet eenvoudigweg het toestel van een volwassene gebruiken als het moet bellen? Gesteld: iemand doet een gsm «cadeau» aan een kleuter van vijf jaar. Komt dat dan niet eerst en vooral neer op een poging om al te vroegtijdig een bepaald consumptiegedrag te ontwikkelen? Wordt op die manier niet kunstmatig een nieuwe behoefte gecreëerd? Komt een en ander er ook niet op neer dat de ouders een vals gevoel van veiligheid «cadeau» krijgen? Voorts werd tot op vandaag wetenschappelijk nog steeds niet sluitend aangetoond dat het gsm-gebruik volledig risicoloos is voor de gezondheid. Is het, in die wetenschap, werkelijk noodzakelijk het gebruik ervan door de allerjongsten aan te moedigen? Het laat zich makkelijk raden welke perverse effecten een soortgelijk mobieltje kan sorteren. Enkele voorbeelden ter illustratie: de ouders krijgen een indruk van
4 DOC 51 1383/001 pouvoir laisser l enfant seul le temps d aller faire ses courses, le fait de laisser l enfant aller seul à l école puisqu en cas de problème il peut appeler, le fait de dispenser les parents de donner les conseils éducatifs d usage pour que l enfant sache se débrouiller dans une situation difficile, la création d un nouveau cordon ombilical entre les parents et l enfant, etc. Poussé à la caricature, ce raisonnement remet en cause la confiance même que les parents doivent avoir dans les structures qui accueillent leurs jeunes enfants. veiligheid, zij kunnen hun kind dus alleen laten terwijl zij boodschappen doen of hun kind alleen naar school laten gaan (als er problemen zijn kan het immers bellen), de ouders voelen zich ook niet langer verplicht hun kind de gebruikelijke opvoedkundige raadgevingen te verstrekken zodat het zich uit een hachelijke situatie weet te redden, ouder en kind worden zo door een nieuwe «navelstreng» verbonden enzovoort. Wie de zaak op de spits wil drijven, zou bij wijze van karikatuur kunnen stellen dat die redenering het vertrouwen zelf op de helling zet dat de ouders in de opvangstructuren voor hun jonge kinderen behoren te hebben. Karine LALIEUX (PS) Sophie PECRIAUX (PS) Camille DIEU (PS) André FREDERIC (PS) Eric MASSIN (PS)
DOC 51 1383/001 5 PROPOSITION DE RESOLUTION VOORSTEL VAN RESOLUTIE LA CHAMBRES DES REPRÉSENTANTS, A. Considérant que le fait de mettre sur le marché belge des gsm destinés aux enfants de 4 à 10 ans risque de créer artificiellement un nouveau besoin; B. Considérant qu il n est toujours pas établi que l usage du gsm est sans risque pour la santé; C. Considérant que le fait encourager l usage des gsm par de jeunes enfants pourrait entraîner une remise en question de notre système éducatif; DE KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS, A. Aangezien het op de markt brengen van gsm s ten behoeve van kinderen tussen 4 en 10 jaar het risico inhoudt dat kunstmatig een nieuwe behoefte wordt gecreëerd; B. In de wetenschap dat het nog steeds niet is bewezen dat gsm-gebruik geen enkel gezondheidsrisico inhoudt; C. Aangezien de promotie van gsm-gebruik bij jongeren ertoe kan leiden dat heel ons opvoedkundig systeem op de helling komt te staan; DEMANDE AU GOUVERNEMENT: 1. d organiser de toute urgence un débat à la Chambre des représentants sur l introduction de téléphones mobiles destinés aux enfants de 4 à 10 ans qui rassemblerait des experts de la petite enfance, de la famille et des consommateurs; 2. d examiner la possibilité, si le débat ne pouvait être tenu avant le 15 novembre 2004, d interdire temporairement la vente de tels appareils sur notre territoire, à tout le moins d interdire des campagnes publicitaires vantant l usage de ce type de gsm; 3. d étudier les conditions dans lesquelles la vente d un tel appareil pourrait être refusée en Belgique. VRAAGT DE REGERING: 1. in de Kamer van volksvertegenwoordigers met bekwame spoed een debat te organiseren omtrent de introductie van gsm s bestemd voor kinderen tussen 4 en 10 jaar; bij dat debat zouden deskundigen inzake peuter-, gezins- en verbruikersaangelegenheden moeten worden betrokken; 2. te onderzoeken of het niet mogelijk ware mocht blijken dat het debat niet vóór 15 november kan plaatsvinden tijdelijk de verkoop van soortgelijke mobieltjes op ons grondgebied of op z n minst de reclamecampagnes ervoor te verbieden; 3. te bekijken onder welke voorwaarden de verkoop van een soortgelijk toestel in België kan worden verboden. 30 septembre 2004 30 september 2004 Karine LALIEUX (PS) Sophie PECRIAUX (PS) Camille DIEU (PS) André FREDERIC (PS) Eric MASSIN (PS) Centrale drukkerij Deze publicatie wordt uitsluitend gedrukt op volledig gerecycleerd papier Imprimerie centrale Cette publication est 2004 imprimée exclusivement sur du papier entièrement recyclé CHAMBRE 3e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005