RACHMANINOWLAAN gymnasium atheneum havo Rachmaninowlaan 2 5653 AT Eindhoven T : 040-251 62 21 F : 040-257 13 28 E: loc.rac@huygenscollege.nl Datum : december 2010 Ons kenmerk: I1b/v/profiel 3v 2010 Onderwerp : profielkeuze Eindhoven, december 2010 AAN DE LEERLINGEN VAN KLAS 3 VWO EN HUN OUDERS Inleiding Volgend jaar in 4 VWO begin je aan de Tweede Fase van je loopbaan in het voortgezet onderwijs. Met het oog hierop maak je in de komende periode een aantal keuzes. Zo kies je o.a. een profiel en een keuzevak. Welke vakken bij een bepaald profiel horen, welke vakken je in het keuzedeel kunt kiezen en wat er nog meer te kiezen valt, wordt hieronder uitgelegd. In een apart hoofdstuk wordt besproken waar je op moet letten bij het samenstellen van je definitieve examenpakket o.a. met het oog op de eisen die het vervolgonderwijs stelt. Een compleet overzicht van alle zgn. doorstroomeisen voor HBO en WO is te vinden op de website van Dedecaan.net. (Zie Handig, downloads). Drie soorten vakken In de Tweede Fase heb je drie soorten vakken: 1. de gemeenschappelijke vakken: dat zijn vakken zoals Nederlands en Engels, die alle leerlingen in de Tweede Fase volgen 2. de profielvakken: dat zijn de vakken die horen bij het profiel dat je gekozen hebt (CM, EM, NG, NT) 3. het vak in het vrije deel: deze examenvakken kun je min of meer vrij kiezen; de meeste leerlingen kiezen in het vrije deel één vak, sommige leerlingen kunnen twee vakken in het vrije deel kiezen (zie verder pag. 3) De bedoeling van het bovenbouwprogramma is om de overgang van VWO naar het Hoger Onderwijs (HBO & WO) zo soepel en succesvol mogelijk te maken. 1. De gemeenschappelijke vakken Nederlands Engels Frans of Duits of Latijn of Grieks (gymnasiumleerlingen kiezen i.p.v. Fa of Du hier een klassieke taal, zie voor de consequentie pag. 3) Culturele en Kunstzinnige Vorming (voor de atheneumleerlingen) Klassieke Culturele Vorming (voor de gymnasiumleerlingen) Maatschappijleer Algemene Natuurwetenschappen Lichamelijke Opvoeding Alle leerlingen volgen in klas 4 het vak godsdienst en hebben in klas vier t/m zes Oriëntatie op het vervolgonderwijs (OVO). Zie verder pagina 5.
2. De profielvakken Een profiel bestaat uit een combinatie van een aantal vakken, bedoeld om de leerlingen beter voor te bereiden op een bepaalde sector van het Hoger Onderwijs. Er zijn vier profielen: Cultuur en Maatschappij (CM) Dit profiel is bedoeld voor mensen die willen doorstromen naar vervolgstudies als sociale wetenschappen, geschiedenis, recht, taal en cultuur. Gedacht kan worden aan beroepen als uitgever, beleidsmedewerker bij de overheid, docent, cursusontwikkelaar, archeoloog, musicoloog, historicus, (ortho)pedagoog, bibliothecaris. Economie en Maatschappij (EM) Dit profiel zou je "de weg naar het zakenleven" kunnen noemen. Mensen die dit profiel kiezen, zullen meestal terechtkomen in banen die iets te maken hebben met economie, arbeid, recht en veiligheid, sociale wetenschappen enz. Gedacht kan worden aan beroepen als accountant, functies bij een bank, (juridisch) beleidsmedewerker bij de overheid, commercieel medewerker, marketingmanager, hoteldirecteur, belastingsadviseur, advocaat, organisatieadviseur, psycholoog, planoloog enz. Natuur en Gezondheid (NG) Dit profiel bereidt voor op studierichtingen die met gezondheidszorg en milieu te maken hebben, zoals geneeskunde, farmacie, (medische) biologie, milieukunde. Bij concrete beroepen kan gedacht worden aan apotheker, huisarts, bodemkundige, ingenieur plantenveredeling, landbouwconsulent, microbioloog, tandarts. Natuur en Techniek (NT) Het profiel Natuur en Techniek is een exact profiel, dat voorbereidt op technische studierichtingen. Beroepen waaraan gedacht kan worden zijn: architect, chemicus, technisch ingenieur, docent natuurkunde, meteoroloog, bosbouwkundig onderzoeker, informatica specialist. Bij ons op school bestaan de profielen in principe uit de volgende vakken: C&M Geschiedenis Aardrijkskunde Wiskunde A of C Tekenen N&G Natuurkunde Scheikunde Wiskunde B of A Biologie E&M Geschiedenis Economie Wiskunde A of B Management & Organisatie N&T Natuurkunde Scheikunde Wiskunde B Wiskunde D De profielen zijn zo samengesteld dat de leerlingen de beste combinatie hebben voor de vervolgopleidingen die in het verlengde liggen van die profielen. Voor een overzicht van het aantal uren per vak per leerjaar: zie Bijlage 1.
3. Het keuzevak / de keuzevakken In het vrije deel kies je nog een examenvak. Door een bepaald vak te kiezen, hebben leerlingen de mogelijkheid om twee profielen te combineren. Een NT-leerling bijvoorbeeld, die als keuzevak biologie kiest, heeft ook een NGprofiel. Gymnasiumleerlingen en goede leerlingen die nog een derde moderne vreemde taal (Frans of Duits) willen kiezen, kunnen in het vrije deel twee vakken kiezen. Hierdoor ontstaan vrijwel zeker roosterproblemen. Dit betekent dat een extra keuzevak vaak voor een deel op eigen kracht gedaan moet worden. Goed overleg hierover is dus van te voren zeer gewenst. In de praktijk blijkt overigens, dat deze groep leerlingen deze situatie goed aan kan en heel zelfstandig leert werken. Overzicht van de mogelijkheden van het keuzevak per profiel: (De studielast in uren is tussen haakjes vermeld) C&M Frans (480) Biologie (480) Duits (480) Management (440) Grieks (600) & Organisatie Latijn (600) Economie (480) E&M Frans (480) Scheikunde (440) Duits (480) Aardrijkskunde (440) Grieks (600) Wiskunde D (440) Latijn (600) Tekenen (480) Natuurkunde (480) Biologie (480) N&G Frans (480) Aardrijkskunde (440) Duits (480) Tekenen (480) Grieks (600) Wiskunde D (440) Latijn (600) Geschiedenis (480) Economie (480) Management (440) & Organisatie N&T Frans (480) Biologie (480) Duits (480) Management (440) Grieks (600) & Organisatie Latijn (600) Economie (480) N.B.: Je kunt alleen wiskunde D kiezen, als je in het profiel wiskunde B hebt. Gymnasium Gymnasiumleerlingen kiezen bij de gemeenschappelijke vakken i.p.v. Frans of Duits voor een klassieke taal. Als je in het vrije deel slechts één vak kiest, is de consequentie, dat je tot en met het examen gymnasiumleerling zult moeten blijven en niet in een later jaar nog kunt stoppen met je klassieke taal. Als je in het vrije deel als tweede vak Fa of Du kiest, is het mogelijk op een gegeven moment, als het onverhoopt echt niet anders kan, te stoppen met het gymnasium en een atheneumdiploma te halen.
Studielast Het is de bedoeling dat je 1600 uur per jaar besteedt aan je studie (studielast). Daarin zit alles: de lessen, de toetsen, praktische opdrachten, huis- en schoolwerk en de examens. Ook de uitwisseling, de reis naar Italië voor de leerlingen met tekenen, de Rome-reis voor de gymnasiasten horen hierbij. Bij een totaal van 40 schoolweken betekent dit per week 40 studielasturen (40 slu). Bij minder dan 40 schoolweken (de realiteit!) is de weekstudielast dus groter. Korte beschrijving van in de bovenbouw nieuwe vakken Wiskunde A Dit vak bereidt voor op een universitaire vervolgstudie in de sociale, economische en medische wetenschappen. De inhoud concentreert zich op toegepaste analyse, statistiek en kansrekening. De concepten worden opgebouwd vanuit concrete toepassingen. Wiskunde B Dit vak bereidt voor op universitaire vervolgstudies met een sterk kwantitatieve beschrijvende component, zoals bètawetenschappen, technische wetenschappen en econometrie. Inhoudelijk ligt de nadruk op analyse en meetkunde, met ruime aandacht voor algebraïsche vaardigheden, formulevaardigheden, redeneren, bewijzen en toepassen in authentieke situaties. De concepten worden opgebouwd vanuit de interne samenhang van wiskunde. Wiskunde C Wiskunde C bereidt niet voor op een specifieke vervolgopleiding, maar biedt een algemene wiskundige vorming, die zich richt op wiskundige en statistische gecijferdheid, statistisch redeneren en inzicht in de historische en culturele plaats van de wiskunde in wetenschap en maatschappij. Wiskunde D Wiskunde D biedt verdieping in de technische en wetenschappelijke context. Inhoudelijk concentreert wiskunde D zich op analyse en analytische meetkunde, op formeel redeneren en bewijzen. Complexe getallen is een typisch keuzeonderwerp. Een substantieel deel wordt ingevuld in samenwerking met het wo. Algemene Natuurwetenschappen Het gaat in dit vak om vragen als: welke verschijnselen op aarde en in het heelal worden door de natuurwetenschappen bestudeerd, met name verschijnselen die verband houden met het menselijk leven? Wat hebben de verschillende natuurwetenschappelijke theorieën in grote lijn te zeggen over de mens? Welke invloed hebben wetenschap en techniek op het leven op aarde? Culturele en Kunstzinnige Vorming Dit is een vak waarin verschillende kunsten (muziek, drama, dans, beeldende vorming en film) aan de orde komen. Daarbij gaat het ook om praktische activiteiten (maken van een werkstuk of productie), bezoek aan tentoonstellingen of voorstellingen en het samenstellen van een kunstdossier. Klassieke Culturele Vorming Voor gymnasiasten vervangt dit vak het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming. KCV brengt je in aanraking met de verhalen uit de Griekse/Romeinse mythologie en geschiedenis, toneelstukken, beeldende kunst en bouwkunst. Klassieke literaire werken worden in vertaling gelezen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan verbanden tussen antieke cultuuruitingen en de historisch/levensbeschouwelijke
achtergronden. De Rome-reis in 5 vwo (kosten 600 à 700 euro) is een vast onderdeel van KCV. Economie Centrale vraag hierbij is hoe mensen beschikbare middelen kunnen inzetten om zo goed mogelijk in hun behoeften te voorzien. Er zijn dan steeds verschillende keuzemogelijkheden op verschillende niveaus. Zoals thuis bij de besteding van het salaris, in een gemeente het bestemmen van een stuk grond voor een nieuw winkelcentrum of een ziekenhuis, in de Miljoenennota van de regering meer uitgeven aan onderwijs of aan wegen. Natuurlijk komen ook begrippen als geld, inflatie, koopkracht, belasting en inkomensverdeling aan de orde. Management en Organisatie Bij dit vak leer je hoe (keuze)vraagstukken binnen een organisatie benaderd worden vanuit het gezichtspunt van het management. Welke sturingsinformatie is nodig om de juiste beslissingen te nemen? Daarnaast komen bedrijfseconomische vragen en berekeningen aan de orde, gezien vanuit het management, het personeel en de aandeelhouders (binnen de organisatie), maar ook andere belanghebbenden zoals overheid, banken, klanten en leveranciers (buiten de organisatie). Maatschappijleer Waarom sluiten de cafés op het Stratumseind in het weekend om 4.00 uur? Moeten we meer of minder soldaten sturen naar Afghanistan? Krijg ik het juiste salaris op mijn werk? Moeten politieke partijen zoals de pedo-partij verboden worden? Dit zijn voorbeelden van (soms persoonlijke) vragen waar we bij het vak maatschappijleer aandacht aan besteden en waar we antwoorden op proberen te krijgen. Oriëntatie op het Vervolgonderwijs (OVO) Onderdeel van het programma van de Tweede Fase is de Oriëntatie op het Vervolgonderwijs. In klas 4, 5 en 6 moet je een bepaalde hoeveelheid tijd besteden aan het voorbereiden van je studie- en beroepskeuze. Van al deze activiteiten doe je verslag in je Toekomstdossier. De opdrachten moeten steeds voldoende gemaakt zijn. Wie zijn Toekomstdossier niet in orde heeft, kan niet deelnemen aan het Centraal Examen. OVO staat los van de vakken. Deze activiteiten worden georganiseerd vanuit het schooldecanaat. Waar je op moet letten bij het samenstellen van je definitieve examenpakket 1. Eisen Hoger Onderwijs profiel / vak De pakketkeuze heeft consequenties voor de toelating tot bepaalde studierichtingen in het Hoger Onderwijs. Veel studies eisen dat een leerling een bepaald profiel of bepaalde vakken in zijn pakket heeft. Op de site van Dedecaan.net vind je bij Handig / Downloads / Toelatingseisen de eisen per studierichting vermeld. N.B: Deze lijst moet met enige voorzichtigheid gebruikt worden. Zelfs in officiële publicaties blijken fouten en onvolledigheden te zitten. In de praktijk blijken veel leerlingen in 3 VWO nog niet te weten welke vervolgopleiding zij na de middelbare school willen gaan doen. Ook komt het voor dat leerlingen uiteindelijk in 6 VWO een heel andere richting op willen, dan zij dachten in de derde klas. Als uiteindelijk blijkt dat een leerling niet die vakken in zijn pakket heeft, die nodig zijn voor de gewenste studie, is het altijd mogelijk om deze vakken alsnog te doen. In Utrecht bestaat hiervoor het James Boswel Instituut. Als je meer dan één vak moet inhalen, kost dat een jaar. In sommige gevallen is het mogelijk om deze tekorten bij de opleiding zelf weg te
werken in de zomervakantie na het eindexamen. Ook is het in sommige gevallen mogelijk wel met de studie te beginnen onder de voorwaarde dat het vak dat ontbreekt, aan het eind van het eerste jaar is ingehaald. 2. Studies met een numerus fixus Voor bepaalde studies, bijvoorbeeld geneeskunde, zijn er meer liefhebbers dan plaatsen. Bij deze studies geldt een numerus fixus: er wordt geloot. Leerlingen met een deficiënt vakkenpakket mogen niet meer meeloten, zij moeten eerst deze deficiëntie weggewerkt hebben. Het systeem van loten is als volgt: a. Er is een systeem van gewogen loting: hoe hoger het gemiddelde van je examencijfers, hoe groter je kans. b. Wie bij het eindexamen gemiddeld 8 of hoger staat, hoeft niet te loten, maar wordt direct toegelaten. Het kan dus zin hebben vanaf klas vier zo hoog mogelijke cijfers te halen. c. Enkele universiteiten laten de helft van de studenten via een speciale selectieprocedure toe. Per universiteit verschilt het, welke criteria hierbij gehanteerd worden. Het hebben van een extra vak is een mogelijk criterium, terwijl de universiteit van Rotterdam probeert te selecteren op bijzonder motivatie, specifieke talenten en inzet. Bij de Vrije Universiteit van Amsterdam is aantoonbare affiniteit met de zorg een pre. Zie hiervoor de websites van de instellingen of informeer bij de decanen. De keuzes nog een keer op een rijtje Keuze 1: Frans of Duits of Latijn of Grieks (la en gr alleen gymnasiasten) Keuze 2: Eén van de 4 profielen Keuze 3: Binnen CM Wiskunde C of A Binnen EM Wiskunde A of B Binnen NG Wiskunde B of A Keuze 4: Eén keuzevak (in uitzonderingsgevallen twee) zie pag. 3 Hoe verloopt het keuzetraject 1. Zes lessen keuzebegeleiding van december tot en met januari. Hierin wordt deze brief besproken, maken de leerlingen een beroepeninteressetest en werken zij uit de methode Keuzeweb. Zij zijn bezig met vragen als: wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik, steeds met het oog op hun latere studie- en beroepskeuze. Verder bevat deze methode informatie over het Hoger Onderwijs. 2. Een dag naar de Technische Universiteit: kennismaking met het WO en opdrachten uitvoeren die te maken hebben met leren kiezen. 3. In januari heeft iedere leerling een gesprek met de decaan over zijn keuze en de consequenties. 4. Op 14 februari is er een ouderavond over de profiel- en vakkenkeuze. 5. Daarna vullen de leerlingen het profielkeuzeformulier in, te vinden op Dedecaan.net. Zie Kiezen / Profielkeuze. 6. Uiterlijk maandag 4 maart leveren de leerlingen hun uitgeprinte en door leerling en ouders ondertekende profielkeuzeformulier op school in. (doos decaanskamer). 7. Tijdens de rapportvergaderingen eind maart wordt deze keuze door de docentenvergadering besproken en in sommige gevallen worden adviezen tot wijziging gegeven. In dat geval volgt een tweede gesprek met de decaan. Leerlingen die hun keus van februari wijzigen, leveren uiterlijk woensdag 20 april hun definitieve keuze in. Na april kan er alleen in uitzonderingsgevallen van deze keus afgeweken worden, bijvoorbeeld omdat een leerling niet met een N-profiel over kan naar klas 4, maar wel met een M-profiel.
Bevordering naar klas 4 VWO bevorderen a. bij niet meer dan 3 tekorten en b. de som (ne,fa,du,en,gs,ak,wi,na,sk,sc,te) moet groter of gelijk zijn aan 65 Let op: de keuze van het NG- of het NT-profiel is alleen toegestaan als wiskunde, science en natuurkunde alle drie voldoende zijn! Voor de gymnasiumafdeling geldt: de som van la + gr moet groter of gelijk zijn aan 11. niet bevorderen a. bij tekorten in meer dan 3 vakken of b. bij meer dan 4 tekorten Ouderavond Op maandag 14 februari 2011 om 20.00 uur wordt in de aula van de school (Rachmaninowlaan) een ouderavond georganiseerd over de profiel- en vakkenkeuze voor de ouders van alle leerlingen uit 3V. Wij hopen zo veel mogelijk ouders op deze avond te mogen begroeten. Dhr. J.S. Kuijper jaarlaagcoördinator 3 en 4 vwo Mevr. drs. C.K. van der Toorn decaan vwo