Nathalie Bracke, Kinesiste Dr. Ingrid Dekelver, Revalidatie arts
Wat is TENS? TENS = Transcutane = door de huid Elektrische = met elektrische impulsen Neuro Stimulatie = stimuleren van de zenuwen / zenuwuiteinden Wordt gebruikt als (één van de) behandeling van acute en chronische pijn. Niet-invasief!
Pijn Werking Pijn bestaat uit 3 dimensies: Pijngewaarwording = wat je voelt op het ogenblik dat een letsel optreedt Pijnbeleving = tijdelijke gevoelens rond pijn, tot het letsel geneest, vb. emotioneel aspect, depressie, Pijngedrag = bij te weinig draagkracht en chronische pijn, reageren ifv. de pijn, leven laten leiden door pijn: minder activiteiten uitvoeren, stoppen met werken, chronische depressie, medicatie en/of alcohol abuse, enz.
TENS Werking Verstoring zenuwgeleiding Overstemmen van de pijnprikkel; zowel mechano- als sensorische receptoren Pijndrempel pijnprikkels naar CZS (centraal zenuwstelsel) in dat segment (!) Via de Aδ-vezels Dikke myeline vezels Snel geleidend = counter stimulatie van CZS = poorttheorie van Melzack en Wall = hoge frequentie TENS
Poorttheorie van Melzack en Wall Uit: TENS, research to support clinical pratice, M.I. Johnson,
TENS Werking Stimulatie afgifte pijndempende hormonen spiercontracties Endorfines intensiteit pijnprikkel thv CZS Via de C-vezels Dunne niet-myeline vezels Traag geleidend = lage frequentie TENS Oorzaak pijn wordt NIET weggenomen!
TENS Programma s P1 : Conventionele TENS Hoge frequentie Snelle pijnreductie 1ste keuze bij neurogene en nociceptieve pijn Elektroden aanbrengen op het dermatoom in pijnlijke gebied Principe van gate control (poorttheorie) Intensiteit instellen: verhogen tot pijn dan 1 eenheid verlagen Indien het te laag wordt gezet: geen effect! Opletten met gewenning! Slechts 2/3 keer verhogen Geen gevoel geen werking! Behandelduur: 30min - onbeperkt
Dermatoom gebieden
TENS Programma s P2: Burst Lage frequentie Trage pijnvermindering 1 ste keuze bij gerichte pijn Op spierbuik/triggerpunt plaatsen in pijnlijke gebied Werking: spiercontractie endorfine release 30-45min per keer langer: geen endorfine vrijstelling meer 3 à 4 keer per dag Opzetten in rust Stimulatie: niet pijnlijk, zichtbare spiercontractie noodzakelijk Niet bij hevige pijnen (VAS > 8) Mogelijkheid tot spierpijn na TENS
TENS Programma s P3: Gemoduleerde pulsduur stimulatie Hoge frequentie Pulsduur continue variatie Minder kans op gewenning Behandelduur: 30min onbeperkt Trillend gevoel Heeft een massage-effect Nog enkele andere programma s Voor misselijkheid Voor aangezichtspijnen Individueel aangepaste programma s
TENS - Voordelen Niet invasief Geen gevaar voor toxiciteit Vaak snel pijnstillend effect (vnl conventionele TENS) Minder duur als dagelijks medicamenteuze therapie Toestel gemakkelijk in gebruik Kan alleenstaand of in combinatie met andere behandelingen Zelf reguleerbaar door patiënt controle geruststelling (invloed op emoties)
TENS - Nadelen Huidirritatie Jeuk Er zijn hypo-allergene klevers! Elektroden blijven soms moeilijk kleven TENS toestel soms moeilijk te bevestigen
TENS - Indicaties Cervicalgie Lumbalgie Specifieke gewrichtsklachten Fantoompijnen Mononeuropathie Hoofdpijn Postherpetische pijn Aangezichtspijn Ribfractuur Littekenweefsel pijn Misselijkheid (postop, postchemo)
TENS Contra indicaties Pacemaker/defibrillator/neurostimulator/geïmplanteerde elektronische apparatuur Ontregeling Hartritmestoornissen Door het toestel/elektriciteit kan dit versterkt of geïnduceerd worden Verminderde gevoeligheid Toestel te hoog zetten Zwangerschap 1w-12w: niet 13w-40w: niet lumbaal en abdominaal
TENS Contra indicaties Epilepsie Uitlokkende factor van epilepsie Halsgebied / Sinus Carotis Te dicht tegen de bloedvoorziening naar de hersenen. Acute lokale infecties Huidaandoeningen Latex allergie of pleister allergie Gebrek aan medewerking van de patiënt Rijden met TENS voorzichtigheid geboden
TENS Uitleg elektroden Kunnen gemiddeld 30x gebruikt worden (variabel) Nat maken met een paar druppels water, indien te droog Op de beschermplastiek kleven, in vershoudzakje, in koelkast bewaren. Min 3 cm en max 30 cm uit elkaar plaatsing Hoe verder elektroden uit elkaar, hoe minder diep prikkel Bij transpireren: leefduur Gemakkelijker verschuiven op de huid Branderig of jeukend gevoel bij gebruik van de elektroden Elektroden kunnen versleten zijn Elektroden op andere plaats aanbrengen
TENS Prijs Wordt niet vergoed door mutualiteit. Prijs: 199,95 voor het hele pakket. Het TENS toestel zelf 2 kabels Oplader Oplaadbare batterijen Elektroden
TENS Hoe verloopt dit? Doorverwijzing naar arts Fysische Geneeskunde AZ Monica 1 ste consultatie kinesist: Volledige uitleg over toestel en de programma s. Schema mee naar huis. TENS - apparaat te leen mee naar huis. Omwille van hygiënische redenen: elektroden aan te kopen ( 5,69). Proefperiode thuis +/- 1 week. 2 de consultatie kinesist: Evaluatie van de uitleenperiode Bespreking eventuele aankoop Ja: direct beschikbaar. Neen: terug naar revalidatie arts of pijnspecialist voor verdere beleid.
Bedankt voor uw aandacht!