Protocol Schoolverzuim Een praktische handreiking Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten in samenwerking met Openbaar Ministerie Arrondissement Dordrecht, Raad voor de Kinderbescherming en Halt Zuid-Holland Zuid Februari 2010 Maakt werk van leren 1
Protocol Schoolverzuim Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Leer- en kwalificatieplicht, verzuim 2 4-jarigen 2 Verschillende vormen van ongeoorloofd verzuim 2 Verzuim en achterliggende problematiek 3 3. Verantwoordelijkheid scholen 4 Instrumenten 4 Verzuimregistratie 5 Digitaal verzuimloket 6 Meldingsplicht scholen 6 Gebruik formulier Kennisgeving Vermoedelijk Ongeoorloofd Verzuim (KVOV) 7 Schorsing en verwijdering 7 4. Werkwijze leerplicht 8 Onderzoek 8 Strafoplegging 8 Melding SVB 8 Sociale kaart 8 Bijlage 1 Instanties betrokken bij aanpak schoolverzuim 9 Bijlage 2 Afkortingenlijst 10 Bijlage 3 KVOV formulier 11 Bijlage 4 Protocol preventie ziekteverzuim 12 Bijlage 5 Toestemmingsverklaring formulier 17 Bijlage 6 Stappenplan ziekteverzuim 18 Bijlage 7 Stappenplan overig verzuim 19 2
1. Inleiding Het is algemeen bekend dat jongeren die regelmatig verzuimen een grotere kans hebben om voortijdig schoolverlater te worden. Ook is een verband aangetoond tussen regelmatig verzuim en het ontwikkelen van deviant en/of crimineel gedrag. Om die redenen is het terugdringen van ongeoorloofd schoolverzuim enorm belangrijk. Scholen hebben een zeer belangrijke rol bij het terugdringen van schoolverzuim. Met deze handreiking willen we inzichtelijk maken, wanneer er sprake is van verzuim, wat er van de scholen verwacht wordt, welke partners betrokken zijn en hoe de samenwerking is georganiseerd. Binnen het Arrondissement Dordrecht zijn afspraken gemaakt over de aanpak van schoolverzuim. Deze afspraken zijn geformuleerd in de Leidraad handhaving leerplicht en de Justitiële aanpak schoolverzuim. Deze brochure geeft die formele afspraken verkort weer en biedt een praktische handreiking hoe de scholen en Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS) gezamenlijk tot terugdringing van het schoolverzuim kunnen komen. 1
Protocol Schoolverzuim 2. Leer- en kwalificatieplicht, verzuim Ieder kind heeft recht op onderwijs, en tegelijk een leerplicht. Kinderen hebben onderwijs nodig om zich te ontwikkelen, te ontplooien, maar ook om later meer kans te hebben op werk. Ieder kind is volledig leerplichtig vanaf de 1e schooldag van de maand na de 5e verjaardag tot aan het einde van het schooljaar na afloop waarvan de jongere ten minste 12 volledige schooljaren één of meer scholen heeft bezocht of aan het einde van het schooljaar waarin de jongere 16 jaar is geworden. (art. 3 lid 1 onder a en b). Sinds 1 augustus 2007 geldt dat de jongere verplicht is onderwijs te blijven volgen totdat hij een startkwalificatie heeft behaald of tot het moment waarop hij de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Een startkwalificatie is behaald bij: o Havo of VWO diploma; o MBO diploma niveau 2 BOL of BBL. Schema 1 Leerplicht Start leerplicht Volledige leerplicht tot Kwalificatieplicht 1e schooldag van de maand Einde schooljaar waarin de o Havo of Vwo diploma behaald na de 5e verjaardag jongere 16 jaar is geworden o MBO diploma niveau 2 behaald o Bereiken leeftijd 18 jaar 4-jarigen De Leerplichtwet biedt vooralsnog geen mogelijkheid om te interveniëren bij 4-jarigen. Het advies aan scholen is om ouders 1 bij de inschrijving van hun kind nadrukkelijk te wijzen op de regels met betrekking tot het schoolgaan; op tijd in de klas verschijnen, in principe dagelijks aanwezig zijn, tijdig en correct afmelden en dergelijke. BLVS kan bij 4-jarigen wel een adviserende rol vervullen. Verschillende vormen van ongeoorloofd verzuim Op basis van de Leerplichtwet zijn scholen verplicht (vermoedelijk) ongeoorloofd verzuim te melden. Binnen het Arrondissement Dordrecht wordt een volgend onderscheid gehanteerd: Absoluut verzuim: Luxeverzuim: Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige niet ingeschreven staat bij een school of onderwijsinstelling. De school meldt binnen vijf dagen de in- of uitschrijving, zodat BLVS kan controleren of de jongere/het kind al dan niet onderwijs volgt. Er is sprake van luxeverzuim als een leerplichtige zonder toestemming van school wegblijft vanwege extra vakantie of familiebezoek. Deze vorm van verzuim moet altijd gemeld worden. In het arrondissement geldt de afspraak dat bij twee dagen of minder luxeverzuim een waarschuwing gegeven wordt door de consulent BLVS en vanaf drie dagen verzuim of recidive een proces-verbaal wordt opgemaakt. 1 Waar ouders staat wordt tevens verzorgers bedoeld. 2
Relatief verzuim: Van relatief verzuim is sprake als een leerplichtige wel op een school staat ingeschreven, maar zich onttrekt aan regels van aanwezigheidsplicht. Relatief verzuim moet gemeld worden als: o de leerplichtige drie dagen of meer achtereenvolgend verzuimt; o de leerplichtige in een periode van vier opvolgende lesweken 16 uren of meer les- of praktijktijd in een periode van 4 weken verzuimt. Dat is ongeveer gelijk aan drie dagen afwezigheid; o de leerplichtige regelmatig te laat op school of in de les verschijnt. Scholen kunnen eerder tot melding over te gaan als zij vermoeden, dat door de school getroffen maatregelen onvoldoende effect hebben. Verzuim en achterliggende problematiek Verzuim is vaak een uitvloeisel van een achterliggende problematiek. Is dat het geval dan spreken we ook wel van zorgwekkend verzuim of signaalverzuim. Hiervan is sprake als het verzuim een signaal is voor problemen als: leerproblemen; sociaal-emotionele problemen; (ernstige) gedragsproblemen; gezondheidsproblemen (fysiek en/ of psychisch / psychiatrisch); gezinsproblemen. In het belang van het kind of jongere dient de school de consulent BLVS op de hoogte te brengen van (vermoedelijke) achterliggende problematiek. 3
Protocol Schoolverzuim 3. Verantwoordelijkheid scholen Scholen dragen een grote mate van verantwoordelijkheid voor hun leerlingen. Onder deze zogenaamde zorgplicht vallen naast de verantwoordelijkheid voor een goed pedagogisch klimaat ook de zorg voor het welzijn van de individuele leerling. Een goed georganiseerde zorgstructuur is derhalve een vereiste. Evenals een correct verzuimbeleid en de verplichting van ondersteuning bij het zoeken naar ander (passend) onderwijs. Geen enkele school mag een leerplichtige leerling uitschrijven, tenzij er sprake is van inschrijving op een andere school of onderwijsinstelling. Dit geldt voor zowel het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs. Ook MBO-scholen zijn verplicht de inschrijving te handhaven zolang; a) een leerling leerplichtig/kwalificatieplichtig is en b) er (nog) geen inschrijving op een andere school heeft plaatsgevonden. Instrumenten De school krijgt als eerste te maken met ongeoorloofd verzuim. Het is voor de leerling en zijn omgeving van essentieel belang, dat de school snel en adequaat stappen onderneemt om de leerling te bewegen het onderwijs te vervolgen. De volgende instrumenten dragen daaraan bij: Helder en eenduidig intern verzuimbeleid: o schriftelijk vastgelegd; o uitgangspunten en doelstellingen geformuleerd; o intern beleid t.a.v. extra verlof, verplichte deelname festiviteiten/activiteiten, gesprekken met ouders, leerlingen. Een correcte verzuimregistratie, met daarin vermeld: o datum; o aantal lesuren of hele dagen; o vorm en reden van het verzuim; o legitimiteit van het verzuim (geldige reden of niet); o ondernomen acties/maatregelen; o resultaat. Een goede communicatie met leerlingen, ouders en personeel: o bij inschrijving op school schoolregels en verzuimbeleid kenbaar maken; o vermelding verzuimbeleid in schoolgids; o geregeld aandacht aan verzuim bijvoorbeeld in schoolkrant en website. Leerlingen en ouders direct aanspreken indien er sprake is van verzuim: o leerling direct aanspreken op zijn verzuimgedrag, eventueel interne maatregel opleggen (lik-op-stuk-beleid); o ouders bijtijds (schriftelijk) op de hoogte brengen van verzuim; o eventueel een persoonlijk gesprek aangaan met leerling en ouders. Het tijdig consulteren dan wel inschakelen van de consulent BLVS: o informeer de consulent BLVS ook als het verzuim nog binnen de perken is, maar er wel problemen verwacht worden; o informeer de consulent BLVS ook in geval van regelmatig of langdurig ziekteverzuim; o meldt ongeoorloofd verzuim conform de afspraken; o breng ouders op de hoogte van het contact met de consulent BLVS. Het instellen van een Zorgadviesteam (ZAT): o alle scholen voor primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs zijn verplicht te voorzien in een Zorgadviesteam, kortweg ZAT. 4
Verzuimregistratie Het is cruciaal dat alle verzuim goed wordt geregistreerd. Alleen zo ontstaat er inzicht in verzuimgedrag en is er een stevige basis om actie te ondernemen. Het bijhouden van de administratie is in de allereerste plaats een verantwoordelijkheid van de school. De consulenten BLVS zullen die verzuimadministratie steekproefsgewijs controleren om te bezien of de leerplicht voldoende gehandhaafd kan worden. Scholen hanteren verschillende registratiewijzen. Belangrijk is dat de volgende aspecten van verzuim geregistreerd worden volgens onderstaande matrix: Reden afwezigheid: Spijbelen: betreft hele uren of dagen; reden onbekend of niet legitiem; reden achteraf gemeld. Te laat komen: bij aanvang van de schooldag en/of bij aanvang van een tussentijds lesuur; reden onbekend of niet legitiem. Vrije dag/vakantie zonder toestemming (= luxeverzuim). Bezoek (huis)arts, specialist en dergelijke. Niet gemeld volgens regels school. Ziekte niet gemeld volgens regels school: niet bijtijds gemeld; niet gemeld door één van de ouders; gemeld door de leerling zelf; geen schriftelijke verklaring afgegeven. Schorsing Ziekte gemeld volgens regels school: 2 s morgens (telefonisch) gemeld door één van de ouders; bij hervatten onderwijs schriftelijke verklaring afgegeven. Langdurig ziekteverzuim. Bezoek (huis)arts, specialist e.d. gemeld volgens de regels school. Vrij verleend i.v.m. begrafenis, bruiloft, jubileum; verlof aangevraagd volgens richtlijn Leerplichtwet Vrij verleend i.v.m. sociale omstandigheden; dit besluit ligt voor een periode t/m 10 dagen altijd bij de schooldirecteur, eventueel in samenspraak met de consulent BLVS. Vrij verlenen voor meer dan 10 dagen wordt aangevraagd bij en besloten door de consulent BLVS. Registreren als: Ongeoorloofd verzuim Ongeoorloofd verzuim; te laat Ongeoorloofd verzuim Ongeoorloofd verzuim Ongeoorloofd verzuim Schorsing Ziekte Ziekte Geoorloofd verzuim; bezoek arts Geoorloofd verzuim; extra verlof Geoorloofd verzuim; extra verlof 2 Zie voor bijzonderheden met betrekking tot ziekteverzuim bijlage protocol ziekteverzuim. 5
Protocol Schoolverzuim Digitaal verzuimloket Met ingang van 1 augustus 2009 is het digitaal verzuimloket van de Dienst Uitvoering Onderwijs (voorheen IB-groep) voor het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs gestart. Dit digitaal verzuimloket stelt direct na de melding BLVS op de hoogte. Dit gebeurt in opdracht van de 19 gemeenten van Zuid-Holland Zuid. Alle meldingen verlopen hierdoor volgens een vast patroon. Het primair en speciaal onderwijs wordt later aan dit digitale verzuimloket toegevoegd. Tot die tijd melden deze scholen bij blvs-zhz@drechtsteden.nl. De consulent BLVS neemt het verzuim na melding in overleg met de school in behandeling. Meldingsplicht scholen De school meldt ongeoorloofd verzuim bij het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten: Soort verzuim: Melden: Hoe? Absoluut verzuim als een leerplichtige jongere niet (meer) staat ingeschreven bij een school of onderwijsinstelling. In- of uitschrijving binnen vijf werkdagen met standaardformulier In- en uit schrijvingen, verstuurd aan de administratie van BLVS. Relatief verzuim bij verzuim van meer dan 16 uren Schriftelijk of via email aan de administratie van les of praktijktijd in een periode BLVS of via het digitaal verzuimloket. van 4 weken (art 21 leerplichtwet); Op verzoek van de consulent BLVS dient een bij 9 maal te laat komen op school KVOV-formulier 3 te worden ingevuld. of in de les. zorgwekkend of verzuim gerelateerd aan (vermoede- Schriftelijk of via email aan de administratie van langdurig ziekte lijke) achterliggende problematiek. BLVS of via het digitaal verzuimloket. verzuim Op verzoek van de consulent BLVS dient een KVOV-formulier te worden ingevuld. Luxeverzuim Als een leerplichtige jongere zonder Schriftelijk of via email aan de administratie van toestemming van school wegblijft BLVS of via het digitaal verzuimloket. vanwege extra vakantie of familie- Op verzoek van de consulent BLVS dient een bezoek. KVOV-formulier te worden ingevuld. Te laat komen geldt eveneens als een vorm van verzuim. De aanpak hiervan is als volgt: Frequentie School Leerplicht 6 maal te laat Stuurt ouders een brief met daarin Neemt de melding op in het dossier. opgenomen: o de mate van te laat komen; o verwijzing naar de ouderlijke verantwoordelijkheid; o de mededeling dat er melding is gedaan bij de consulent BLVS. De consulent BLVS ontvangt een afschrift. 9 maal te laat Leerling wordt aangemeld bij de Gaat een gesprek aan met de jongere en/of de consulent BLVS via e-mail of ouders; digitaal verzuimloket. Geeft een formele waarschuwing. meer dan 9 Leerling wordt aangemeld met de Maakt een Halt-verwijzing op; maal te laat mededeling dat hij, ondanks eerdere Maakt een proces-verbaal op indien de jongere waarschuwing, te laat blijft komen. niet voor Halt in aanmerking Via e-mail of digitaal verzuimloket. 3 Het KVOV-formulier is in bijlage 3 opgenomen. 6
Gebruik formulier Kennisgeving Vermoedelijk Ongeoorloofd Verzuim (KVOV) Binnen het arrondissement Dordrecht is vastgesteld, dat een proces-verbaal inzake leerplicht voorzien moet zijn van een zogenaamd KVOV-formulier. Het is van groot belang dat dit correct wordt ingevuld, omdat het als bewijsstuk dient. Verzuim moet altijd met een KVOV-formulier onderbouwd worden als in het kader van de bewijsvoering de gegevens op schrift gesteld moeten. Deze kennisgeving (vermoedelijk) ongeoorloofd verzuim moet door de directeur van de school worden ingevuld en ondertekend. Op het KVOV-formulier worden zaken vermeld als: het aantal dagen/uren verzuim, het aantal maal te laat komen, reeds ondernomen acties en het effect hiervan. Schorsing en verwijdering Een school voor voortgezet onderwijs kan overgaan tot schorsing (met het voornemen tot verwijdering) als er sprake is van: herhaald wangedrag met onmiskenbare negatieve invloed op andere leerlingen; herhaaldelijke ernstige verstoring van de orde, rust en veiligheid op school; een ernstig verstoorde relatie tussen school en ouders/verzorgers. In geval van een schorsing van meer dan één dag moet de Inspecteur van het Onderwijs op de hoogte te worden gebracht. Een voornemen tot verwijderen dient ter kennis gebracht te worden van de Inspecteur en het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten. Een school kan pas tot verwijdering overgaan als de Inspectie hun fiat heeft gegeven. De procedures met betrekking tot schorsing en verwijdering zijn opgenomen in artikel 12, 13 en 14 van het Inrichtingsbesluit WVO. BLVS dient in kennis gesteld te worden van schorsing of verwijdering, omdat deze vaak een voorbode zijn van verzuim. Een school voor primair onderwijs kan formeel niet tot schorsing of verwijdering overgaan. In de praktijk kan dit echter wel noodzakelijk zijn; ook in het primair onderwijs kunnen orde, rust en veiligheid verstoord worden. 7
Protocol Schoolverzuim 4. Werkwijze consulent BLVS Taken van de consulent De kerntaken van de consulent BLVS zijn: Preventief controleren en adviseren; Toezicht houden op naleving van de Leerplichtwet; (Bevorderen) samenwerking met alle bij een leerling betrokken partijen; Handhaven en sanctioneren. Het uitvoerende werk omvat onder andere de volgende activiteiten: Spreekuur op school; Deelname ZAT; Adviseren van scholen inzake aanvragen extra verlof; Afgeven van beschikkingen met betrekking tot vrijstellingen; Gesprekken met jongere, ouders en andere betrokken partijen; Afleggen huisbezoeken; Opstellen plan van aanpak; Indien van toepassing: inschakelen (jeugd)hulpverlening; Geven formele waarschuwing; Halt-verwijzing; Opmaken proces-verbaal; Melding SVB. Het traject van start verzuimmelding tot eind verzuim is schematisch weergegeven in bijgevoegde stroomschema s. Onderzoek Een onderzoek door de consulent BLVS kan variëren van een eenvoudige juridische check tot een uitvoerig onderzoek, waarbij gesprekken met alle betrokken partijen plaatsvinden, huisbezoeken worden afgelegd, plannen van aanpak worden opgesteld en eventueel (voor)overleg plaatsvindt met Raad voor de Kinderbescherming en/of Openbaar Ministerie. Alle acties die de consulent BLVS ondernomen worden vastgelegd. Strafoplegging In de stroomschema s is te zien tot welke maatregelen een proces-verbaal leerplicht kan leiden. Melding SVB Bij de totstandkoming van deze handreiking is er een wetswijziging voor de handhaving bij absoluut of relatief verzuim van leerlingen die vallen onder de kwalificatie plicht voorzien. In afwachting van het inwerkingstredingsbesluit beperken we ons tot een korte toelichting op deze voorgenomen wet. Deze wijziging maakt het mogelijk het verwijtbaar niet naar school gaan van een leerling te melden bij de Sociale verzekeringsbank (SVB). De SVB informeert ouders hier voorafgaand aan het 16 jaar over in een brochure met de voorwaarden voor het verkrijgen van kinderbijslag bij 16 en 17 jarigen. Vanzelfsprekend gaat deze melding niet zonder een zorgvuldige behandeling van het verzuim door de consulent. Deze werkwijze wordt vastgelegd in de ambtsinstructie medewerkers BLVS. Sociale kaart Bij de afhandeling van een verzuimmelding zijn diverse instanties betrokken. o School- en jeugdmaatschappelijk werk; o Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland Zuid; o Samenwerkingsverbanden PO, VO, (V)SO; o Raad voor de Kinderbescherming; o Geestelijke gezondheidszorg; o Halt; o Maatschappelijke (gezins)zorg en ondersteuning; o Openbaar Ministerie; o Jeugdgezondheidszorg; o Politie Zuid-Holland Zuid. De contactgegevens van de organisaties zijn opgenomen in bijlage 1. 8
Bijlage 1 Instanties betrokken bij aanpak schoolverzuim Naast de scholen en Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten is in de regio Zuid-Holland-Zuid een groot aantal instanties betrokken bij de aanpak van verzuim. Een aantal daarvan treft u onderstaand aan. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Hoofdvestiging Prof. Gunninglaan 12 3312 KX Dordrecht 078-6398090 blvs-zhz@drechtsteden.nl www.leerplichtenvoortijdigschoolverlaten.nl Vestiging Hoeksche Waard Wilhelminastraat 18 3262 SV Oud-Beijerland Vestiging Alblasserwaard-Vijfheerenlanden Touwbaan 11 4205 AB Gorinchem Bureau Jeugdzorg Zuid-Holland Zuid Kromhout 120 3311 RH Dordrecht 078-6334700 www.bjzzuid-holland.nl TriviumLindenhof Dagopvang oudere jeugd Papeterspad 7 3311 WT Dordrecht 078-6484747 www.triviumzhz.nl RMPI - De Grote Rivieren Geestelijke gezondheidszorg jeugdigen 088-405060 www.rmpi-degroterivieren.nl GGD Jeugd gezondheidszorg Korte Parallelweg 51 m.i.v. mei 2010: Gezondheidspark Dordrecht 3311 JN Dordrecht 078-6321832 www.ggdzhz.nl MEE Maatschappelijke (gezins)zorg en ondersteuning 0900-2020672 (lokaal tarief) www.mee-zuidhollandzuid.nl Bureau Koers VO werkverband Zuid (o.a. Hoeksche Waard) Marshallweg 17 3068 JN Rotterdam 010-4842576 info@koers-vo PCL Dordrecht Samenwerkingsverband 40.2 Anna van Saksenstraat 11 3314 NC Dordrecht 078-6324116 pcl@hanspetri.nl PCL Gorinchem e.o. Samenwerkingsverband 41.1 Touwbaan 11 4205 AB Gorinchem 0183-654141 swv41@planet.nl PCL Zwijndrecht e.o. Samenwerkingsverband 40.1 Postbus 185 3360 AP Sliedrecht 0184-606050 info@pcl40-1.nl Raad voor de Kinderbescherming Spuiboulevard 356/358 3311 GR Dordrecht 078-6484444 www.kinderbescherming.nl Regiopolitie Zuid-Holland-Zuid 0800-8844 www.politie.nl Halt Zuid-Holland Zuid Vrieseweg 121 3311 NV Dordrecht 078-6312293 www.haltzhz.nl Arrondissementsparket Dordrecht Burgemeester de Raadtsingel 93c 3311 JG Dordrecht 078-8882222 9
Protocol Schoolverzuim Bijlage 2 Afkortingenlijst BBL BJ BOL BLVS GGD GGZ KVOV LPW OM PV RvdK SMW WVO ZAT Beroepsbegeleidende leerweg Bureau Jeugdzorg Beroepsopleidende leerweg Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Geestelijke Gezondheidszorg Kennisgeving vermoedelijk ongeoorloofd verzuim Leerplichtwet Openbaar Ministerie Proces-verbaal Raad voor de Kinderbescherming Schoolmaatschappelijk werk Wet voortgezet onderwijs Zorg advies team 10
Bijlage 3 KVOV formulier Kennisgeving vermoedelijk ongeoorloofd verzuim Schooljaar Aan: Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Postbus 365 3300 AJ DORDRECHT Gegevens school Naam school: BRIN code: Adres: Postbus: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mail adres: Gegevens jongere Achternaam leerling: Nationaliteit : Voornaam leerling: Geslacht: Geboortedatum: BSN-nr.: Adres: Telefoonnummer(s): Schooltype, richting: Groep/leerjaar: Informatie Welke stappen heeft de school ondernomen m.b.t. het verzuim van de leerling? De leerling moet de gemiste lessen inhalen De ouders zijn op de hoogte gesteld d.d. : De leerling is gewaarschuwd d.d. : Gesprek gehad met de ouder(s) d.d. : Contact opgenomen met hulpverlening d.d. : Contact opgenomen met SMW d.d. : Contact opgenomen met de jeugdarts GGD d.d. : De ouders zijn van deze melding op de hoogte gesteld d.d. : Anders, nl Resultaten: 11
Protocol Schoolverzuim Is de situatie van de leerling besproken in Zorg Advies Team? Ja / Nee Is er begeleiding door SMW? Ja / Nee Contactpersoon: Telefoonnummer: Is er contact met (hulpverlenings)instanties? Instantie: Contactpersoon: Telefoonnummer: Ja / Nee Instantie: Contactpersoon: Telefoonnummer: Wat zijn mogelijk de oorzaken van het verzuim? Extra verlof Gezinssituatie, namelijk Situatie van de leerling op school v.w.b. gedrag motivatie schoolresultaten anders, nl Toelichting: Persoonlijke problematiek leerling Toelichting: sociaal psychisch lichamelijk anders, nl Evt. aanvullende informatie en/of opmerkingen: A.u.b. bijlage verzuimdata invullen! Ondertekening Datum: Naam directeur: Handtekening directeur: 12
Maand: Bijlage verzuimdata Toelichting: dag : verzuim gehele dag invullen/aankruisen lesuren : aantal verzuimde lesuren per dag invullen te laat : aantal malen te laat per dag invullen Jaar: Dag > 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 dag lesuren te laat Totaal aantal gehele dagen verzuim deze maand: Totaal aantal verzuimde lesuren deze maand: Totaal aantal keren te laat deze maand: Maand: Jaar: Dag > 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 dag lesuren te laat Totaal aantal gehele dagen verzuim deze maand: Totaal aantal verzuimde lesuren deze maand: Totaal aantal keren te laat deze maand: Maand: Jaar: Dag > 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 dag lesuren te laat Totaal aantal gehele dagen verzuim deze maand: Totaal aantal verzuimde lesuren deze maand: Totaal aantal keren te laat deze maand: Maand: Jaar: Dag > 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 dag lesuren te laat Totaal aantal gehele dagen verzuim deze maand: Totaal aantal verzuimde lesuren deze maand: Totaal aantal keren te laat deze maand: 13
Protocol Schoolverzuim Bijlage 4 Protocol preventie ziekteverzuim Inleiding Het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS) heeft de GGD Zuid-Holland Zuid (GGD) gevraagd structureel een rol te spelen bij preventie en aanpak van ziekteverzuim bij primair en voortgezet onderwijs. Dit verzoek heeft geleid tot het gezamenlijk opstellen van een protocol, waarin de richtlijnen over het verzuim en de vervolgacties zijn vastgesteld. Het protocol bevat afspraken tussen scholen, de jeugdarts en de consulent BLVS. Van alle partijen worden verantwoordelijkheden en taken omschreven. Daarbij biedt het protocol een stappenschema voor het bepalen van het moment waarop welke partij welke actie dient te nemen. Bij de consulent BLVS komen eveneens meldingen binnen van leerlingen die geregeld of langdurig ziek worden gemeld. De consulent BLVS neemt na een melding contact op met de ouders en de leerling om de reden van het verzuim na te gaan. Bij verzuim (vermoedelijk) gerelateerd aan ziekte, vragen over de inpasbaarheid in het onderwijs of twijfels over de legitimiteit van het ziekteverzuim, schakelt de consulent BLVS de jeugdarts in. De jeugdarts inventariseert het probleem en nodigt zo nodig de ouders en de leerling uit om duidelijkheid te krijgen over het verzuim. Voor een uitgebreide procedurebeschrijving over de aanpak van (ongeoorloofd) verzuim door BLVS, zie: Protocol Schoolverzuim versie 2010, Een praktische handreiking. Doelstelling Het protocol heeft als doel onnodig schoolverzuim en hiermee samenhangend voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Door vroegtijdig problemen die schuilgaan achter (ziekte)verzuim te signaleren en, zo nodig, begeleiding en/of hulpverlening op te starten, wordt getracht verzuim en het aantal voortijdige schoolverlaters terug te dringen. De basis van de samenwerking is het gemeenschappelijke belang van het kind. Doelgroep Kinderen en jongeren die leerplichtig zijn, met de leeftijd van 5 tot en met 17 jaar. Voorwaarden 1. Een adequaat verzuimregistratiesysteem op de scholen waarbij één of meerdere personen verantwoordelijk zijn voor deze registratie (verzuimcoördinatoren); 2. Adequate meldingen van scholen aan de consulent BLVS volgens geldende richtlijnen; 3. Goede samenwerking tussen GGD en BLVS; 4. Standaardinformatie aan ouders over de procedure bij (vermoedelijk) ziekteverzuim; 5. Goede communicatie tussen scholen, consulenten BLVS en jeugdartsen of jeugdverpleegkundigen. BLVS ontvangt jaarlijks een overzicht van de aan de scholen verbonden jeugdartsen met hun e-mailadressen. De GGD geeft wijzigingen direct door aan BLVS, omgekeerd geldt hetzelfde. 14
Procedure school De meldingsprocedure staat beschreven in: Protocol Schoolverzuim, Een praktische handreiking versie 2010. Procedure consulent BLVS 1. De consulent BLVS ontvangt de melding van verzuim van school; 2. De consulent BLVS onderzoekt de melding op basis van de informatie van school. Hij toetst hierbij de melding aan het Protocol Schoolverzuim en aan het Protocol preventie ziekteverzuim. Hij bepaalt of er sprake is van zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim; 3. De consulent BLVS spreekt (telefonisch of persoonlijk) met de ouder(s) en/of leerling; 4. Op grond van de informatie van ouder(s) en/of leerling bepaalt de consulent BLVS of er (nog steeds) sprake is van zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim; 5. De consulent BLVS informeert ouders over zijn conclusies en het vervolg plan van aanpak; 6. Bij blijvend zorgwekkend of twijfelachtig ziekteverzuim of wanneer er vragen zijn over de inpasbaarheid in het onderwijs, doet de consulent BLVS via de e-mail een melding aan de jeugdarts (verbonden aan de school van de betreffende leerling). 7. De consulent BLVS informeert ouders schriftelijk over de melding aan de jeugdarts. In deze standaardbrief staat vermeld, dat onderzoek door de jeugdarts wenselijk is om de legitimiteit van het verzuim vast te kunnen stellen. Indien geen medewerking wordt verleend aan het onderzoek, dan bepaalt de consulent BLVS in overleg met de jeugdarts de vervolgactie. Het kan zijn dat het verzuim aangemerkt wordt als ongeoorloofd verzuim (omgekeerde bewijslast). In de melding aan de jeugdarts staan vermeld: naam jongere; geboortedatum; adres; vermoedelijke klachten; reden van melding (twijfels over ziekteverzuim, verzoek om advies of vraag inzake mate van inpasbaarheid in het onderwijs). 15
Protocol Schoolverzuim Procedure voor aanmelden bij de jeugdarts 1. De jeugdarts ontvangt de melding van ziekteverzuim van de consulent BLVS. 2. De jeugdarts inventariseert op basis van de melding en zo nodig op basis van de inhoud van het JGZ-dossier of een uitnodiging aan ouders en leerling voor een gesprek of onderzoek zinvol is. De afspraak dient in principe binnen 3 weken na melding gepland te worden. 3. Als de jeugdarts daar aanleiding toe ziet, kunnen medische gegevens worden opgevraagd bij de huisarts of bij een specialist. Hiervoor geldt de standaard procedure voor het opvragen van medische gegevens. Er is een schriftelijke toestemming nodig van ouder(s) bij kinderen tot en met 11 jaar. Bij kinderen van 12 tot en met 15 jaar is schriftelijke toestemming van ouder(s) en kind nodig, bij kinderen van 16 jaar en ouder volstaat de schriftelijke toestemming van het kind. Zie bijlage 5, toestemmingsverklaring formulier. 4. De jeugdarts doet na de inventarisatie uitspraak over de legitimiteit van het verzuim en over de mate van zorg over het verzuim. De terugkoppeling kan gepaard gaan met een vervolgadvies. De jeugdarts koppelt schriftelijk terug aan de consulent BLVS. Een kopie van de terugkoppeling wordt naar de ouder(s) gestuurd. In principe geeft de jeugdarts geen medische informatie door aan de consulent BLVS. Alleen met toestemming van de ouder(s) kan wel medische informatie worden doorgegeven aan de consulent BLVS. 5. Wanneer ouder(s) en/of leerling niet verschijnen op een oproep, neemt de jeugdarts contact op om te informeren naar de reden. Indien nodig of gewenst vindt een nieuwe oproep plaats. 6. Als ouder(s) en/of de leerling medewerking weigert, bijvoorbeeld door niet te verschijnen op een oproep van de jeugdarts, zal de jeugdarts dit schriftelijk melden aan de consulent BLVS, waarbij een kopie van de brief naar ouders wordt gestuurd. De consulent BLVS bepaalt in dit geval de vervolgactie, bij voorkeur in samenspraak met de jeugdarts. 7. De jeugdarts zet bij vermoedens van kindermishandeling, huiselijk geweld, psychiatrische of somatische aandoeningen zelf de vervolgactie uit. Het melden van zorg bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling of bij het Meldpunt ZO is de verantwoordelijkheid van de jeugdarts. 8. Alle acties worden vastgelegd in het JGZ-dossier. De jeugdarts coördineert, indien van toepassing, de begeleiding of hulpverlening, tenzij anders is afgesproken. De jeugdarts houdt voor zichzelf een actueel overzicht bij met alle acties op verzoek van BLVS, en kan te allen tijde inzicht geven in de omvang. 16
Bijlage 5 Toestemmingsverklaring formulier Aan de ouder(s) / verzorger(s) van: Ons kenmerk Betreft Toestemmingsverklaring TOESTEMMING UITWISSELEN INFORMATIE Het kan voor een zorgvuldige dienstverlening van belang zijn om informatie uit te wisselen met een andere instantie waarmee u contact heeft (gehad). Inhoud / aard van de informatie: Medische informatie Naam cliënt: Geboortedatum: Adres: Postcode en Woonplaats: Ik geef de GGD toestemming om informatie aan de volgende organisatie[s] te verstrekken Naam organisatie: Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Naam organisatie: Ik geef de GGD toestemming om informatie bij de volgende organisatie[s] op te vragen ten behoeve van de dienstverlening van de GGD: Naam organisatie: Naam organisatie: ONDERTEKENING Kruis aan wat van toepassing is en onderteken Ik geef toestemming aan de GGD om bovenstaande informatie uit te wisselen Ik geef GEEN toestemming Handtekening ouder/ verzorger Datum Naam Plaats De gegevens worden gebruikt conform de persoonsregistratie jeugdgezondheidszorg, zoals opgenomen in het privacyreglement GGD 17
Protocol Schoolverzuim Bijlage 6 Stappenplan ziekteverzuim Schoolverzuim Conform Protocol Schoolverzuim Melding van school Twijfels over ziekteverzuim Vragen over inpasbaarheid in onderwijs Behoefte aan medisch advies nee ja Afhandeling BLVS Melding BLVS aan GGD BLVS brengt ouders en leerling schriftelijk op de hoogte van melding aan de jeugdarts. GGD inventariseert en vervolgt GGD roept eventueel ouders op; bij geconstateerde zorg is de GGD verantwoordelijk voor het vervolg. Terugkoppeling GGD aan BLVS De terugkoppeling bevat een uitspraak over de legitimiteit van afwezigheid zonder inhoudelijke informatie over de eventueel bestaande medische aandoening. Verder: Wat is het perspectief? Is er een vervolg afgesproken? Kopie van rapportage naar ouders 18
Bijlage 7 Stappenplannen overig verzuim Leerling School BLVS Inschrijving ja Registratie Binnen 5 dagen melding aan leerplicht Leerling aanwezig ja Verwijdering/ schorsing ja Direct melden Onderzoek nee 9 keer te laat ja Direct melden via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS Onderzoek Verzoek vrijstelling geregeld schoolbezoek ja Duur 10 dagen Advies BLVS nee > 10 dagen Direct melden via e-mail BLVS Onderzoek Beschikking Vermoeden luxeverzuim ja Direct melden via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS Onderzoek nee Verzuim * 16 uren ja Interne maatregel school risico Signaal naar BLVS Onderzoek nee Verzuim ** > 16 uren ja Direct melden via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS Onderzoek * Bij verzuim van minder dan 16 uren les, of praktijktijd in een periode van 4 weken. ** Bij verzuim van meer dan 16 uren les, of praktijktijd in een periode van 4 weken 19
Protocol Schoolverzuim Absoluut verzuim 4 Leerling Absoluut Verzuim Bureau Leerplicht Onderzoek leerplicht Verwijtbaar verzuim PV Leerplicht Verzuim niet volledig te wijten aan onwettig handelen Formele waarschuwing Achterliggende problematiek Verwijzing naar hulpverlening Toetsing OM Raadsmelding Strafzitting Civiel onderzoek Raad Rechtszitting Civiel Straf (voorwaardelijke) geldboete (voorwaardelijke) taakstraf (bij voorwaardelijk is er 2 jaar proeftijd) Maatregel 4 In het geval van absoluut verzuim kan alleen de ouder/verzorger worden vervolgd en niet de leerplichtige jongere zelf. 20
Luxe Verzuim School Leerling Luxe Verzuim Melding aan school via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS Bureau Leerplicht Onderzoek leerplicht PV Leerplicht 2 dagen > 2 dagen en recidive Formele waarschuwing Toetsing OM Beslissing OM Strafzitting (voorwaardelijke) geldboete (voorwaardelijke) geldboete (voorwaardelijke) taakstraf (bij voorwaardelijk is er 2 jaar proeftijd) Straf 21
Protocol Schoolverzuim Relatief verzuim Leerling Straf Hulp Bureau Leerplicht School Bij verzuim < 16 uren les, of praktijktijd in een periode van 4 weken. geen problemen problemen Bij verzuim 16 uren les, of praktijktijd in een periode van 4 weken Interne schoolmaatregel Signaal leerplicht Melding aan leerplicht* Gesprek / Waarschuwing Onderzoek Leerplicht Onderzoek Leerplicht HALT 5 Verwijzing / melding aan hulpverlening Gezamelijk plan van aanpak Raadsmelding Civiel onderzoek Raad Sprake van problemen Beslissing OM Recidive geen Recidive Formele waarschuwing leerplicht Niet nakomen afspraken PV leerplicht Strafonderzoek Raad Toetsing OM Civiele rechtszitting OM zitting Strafzitting Maatregel Taakstraf tot 40 uur / Leer- en/of werkstraf leerstraf en/of werkstraf Geldboete (voorwaardelijke) taakstraf verplichte begeleiding voor de (voorwaardelijke) geldboete duur van 6 maanden Voorwaardelijke straf met Voorwaardelijk sepot met maatregel hulp en steun voor proeftijd van 1 jaar, evt. daaraan 2 jaar, ITB-Criem, ITB-HK gekoppeld verplichte begeleiding 5 Het proces van HALT staat beschreven bij te laat komen. *Melding aan school via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS. 22
Te laat komen Straf Bureau Leerplicht School Leerling Te laat komen Melding aan school via digitaal verzuimloket of e-mail BLVS Onderzoek leerplicht 9 uren Formele waarschuwing Recidive < 9 uren Interne maatregel school Preventief gesprek leerplicht (optioneel) Geen registratie Justitie Goed afgelegd Onderzoek mogelijkheid HALT Niet eerder contact Justitie HALTverwijzing Eerder contact Justitie PV Niet goed afgelegd Strafonderzoek Raad Toetsing OM Beslissing OM OM zitting Taakstraf tot 40 uur / leerstraf en/of werkstraf Geldboete verplichte begeleiding voor de duur van 6 maanden Voorwaardelijk sepot met proeftijd van 1 jaar, evt. daaraan gekoppeld verplichte begeleiding Strafzitting Leer- en/of werkstraf (voorwaardelijke) taakstraf (voorwaardelijke) geldboete Voorwaardelijke straf met maatregel hulp en steun voor 2 jaar, ITB-Criem, ITB-HK 23
Protocol Schoolverzuim 24
25
Protocol Schoolverzuim Prof. Gunninglaan 12 3312 KX Dordrecht Postbus 365 3300 AJ Dordrecht Telefoon (078) 639 80 90 Fax (078) 639 85 02 www.leerplichtenvoortijdigschoolverlaten.nl 26