8/02/2012 Technische vergadering groenten: Sclerotinia & toepassing van Contans 16 februari 2012 Sclerotinia 1
Classifacatie schimmels: waar zit sclerotinia? Schimmels Lagere schimmels (schijnschimmels) geen wel tussenschotjes (septen) in hyfen Hogere Schimmels Oömyceten Vb Albugo, Pythium, Phytophtora, Bremia, Knolvoet,.. Ascomyceten blaasjeszwammen (sporenvorming in zakje) Vb Sclerotinia, Botrytis, Schurft, Monilia, Nectria, Oïdium, Rhisoctonia, Cercopsora, Verticillium, Alternaria, Basidiomyceten Steeltjeszwammen (sporenvorming in basidium) Vb Puccinia, Uromyces Sclerotium cepivorum, Armilaria, Chytridiomyceten slijmzwammen (sporenvorming in sporangium) Vb Olpidium Brassicae, Zygomyceten Vb Mucor, Sclerotinia sclerotiorum Akkkerbouw Groenten Vruchtgroenten Sierteelt Kruiden Onkruiden Aardappel Biet Cichorei Klaver Linze Lupinen Koolzaad Luzerne Pinda Soja Tabak Zonnebloem Vlas Bladrammenas Mosterd Advocado Artisjok Asperge Aubergine Bonen Erwten Kikkererwt Koolgewassen Rapen Selderij Peterselie Prei Radijs, Rammenas Tuin en veldboon Sla en andijvie Schorseneer Ui Venkel Veldsla Witloof Wortelen Aubergine Augurk Komkommer Courgette Pompoen Meloen Paprika Pepers Tomaat Anemoon Aster Aquilegia (Akelei) Begonia Blauw maanzaad Calendula Chrysant Dahlia Dianthus Fuchsia Gerbera Klaproos Liatris Lupinen Pelargonium Petunia Zonnebloem Dille Peterselie Koriander Bieslook Blauw maanzaad Hennep Kruiskruid Kleefkruid Kamille Melde Muur Papaver Herderstasje Raket Krodde Distel 400 waardplanten uit 64 families! Granen, mais, bieten zijn weinig/niet gevoelig. 2
8/02/2012 Sclerotinia sclerotiorum Sclerotinia sclerotiorum 3
8/02/2012 Sclerotinia sclerotiorum Vocht = sclerotinia!!! Sclerotinia sclerotiorum (Verdere) ontwikkeling tijdens de bewaring! 4
Sclerotinia minor Schadebeeld en symptomen: Er ontstaat wit mycelium en wegrotten van gewassen. S.s. Kleine sclerotiën. Bijna nooit apotheciën. Waardplanten: Slasoorten, andijvie, witloof, spinazie, pepers, tomaat, pinda, zonnebloem, komkommer Andere soorten Sclerotinia Sclerotinia bulborum: Hyacint, Brodiaea sp, Muscari, Ornithogalum sp, Sterhyacint, Scilla, Allium, Narcis, Anemoon, Narcis, tulp, Chionodoxa, Fritillaria, Puschkinia, Triteleia Sclerotinia trifoliorum: Klaver, luzerne. 5
8/02/2012 Sclerotium cepivorum Schadebeeld en symptomen: Op de wortelplaat wit schimmelweefsel en zwarte kleine sclerotiën (speldekopjes). > Allium wortelrot. Jonge planten > afsterven. Grotere planten > verwelken. Geen uitbreiding bij droge bewaarcondities (uien). Gunstig voor ziekte: Grondgebonden. Sclerotiën overleven 7 10 jaar in bodem en kiemen als Alliumsoorten aanwezig zijn (afscheiden v. stoffen). Natte gronden, hoge ph, bodem T 10 24 C bevorderen S.cepivorum. Waardplanten: Prei, ui, knoflook, bieslook, lelieachtigen. Geen Sclerotiniaceae! Syn.: Stromatinia cepivora Sclerotinia: Verspreid over de ganse wereld Agressieve schimmel die alle stadia van een plant kan aantasten: kiemplanten jonge planten, bloem, blad, stengel volgroeide planten maar ook op geoogste gewassen en tijdens bewaring 6
8/02/2012 Sclerotinia: voorkomen Overleven: Als sclerotiën tot 15 jaar (en meer) in de bodem Als mycelium tussen teelten op planten en gewasresten Verspreiding: Sporen: wind, water, ontstaan na apotheciën vanuit bodem & afvalhopen Sclerotiën: mee met grond: schoeisel, trekker, kisten; vogels, mee liften met zaad (vaak groenbemesters) Mycelium: met aangetaste planten Sclerotinia: levenscyclus 7
Sclerotinia: levenscyclus in beeld Sclerotinia: voorkomen Sclerotiën kiemen na ±2 maand rijping in bovenste 5 á 10 cm belangrijkste kieming vanuit bovenste 0 3 cm vochtige grond bij T tussen 4 en 30 C, optimum 12 en 16 8
Sclerotinia: voorkomen Sclerotiën > directe myceliumgroei op afstervend of dood plantenmateriaal, is agressief, cyclus rond na enkele dagen Sclerotiën > apotheciën (paddestoeltjes) > sporen > mycelium Sporen komen vrij na ±10 d, bij opdrogen na regen. Geforceerde uitstoot van miljoenen ascosporen. Sporen kiemen na 3 6 u tot ±48 u. met een optimum T van 20 25. Kieming snelst op afstervend plantenmateriaal, wonden, littekens, zwakste planten Na enkele dagen ontstaat wit mycelium en na 10 14 dagen is cyclus rond. Sclerotinia: bestrijding Zware, gesloten gewassen vermijden. Minder vatbare rassen telen. Beschadigingen vermijden (bewaring!!!). Aanvullende chemische (gewas) behandeling. Bij bewaring van witloofpennen en wortelen de T < 4 houden: > vertraging van ontwikkeling tijdens bewaring. Restafval bij aangetaste teelt zo goed mogelijk verwijderen Voldoende afstand bewaren met afvalhopen. Goede onkruidbestrijding. 2 4 kg Contans/ha door meerdere toepassingen cultuurmaatregel bij elke gevoelige teelt 9
8/02/2012 Contans Welke ziekten worden met Contans bestrijden? Contans werkt zeer specifiek! Sclerotiën van: Sclerotinia sclerotiorum: zeer goed Sclerotinia minor: zeer goed Sclerotinia trifoliorum: zeer goed Sclerotinia homeocarpa: zeer goed Sclerotium cepivorum: 25 30 % Mycelium: Matig Hoge dosis Resultaat sterk wisselend De KRACHT van de NATUUR tegen SCLEROTINIA 10
: de KRACHT van de NATUUR Contans bevat 1 x 10 9 actieve sporen per gram van Coniothyrium minitans bodemschimmel (stam CON/M/91-08) Contans Sporen van C. minitans glucose Werkingsprincipe Sporen van Coniothyrium minitans Sclerotium stage 1 Kiembuis Pictures: Katrin Hedke, University of Rostock stage 2 11
werkingsprincipe werkingsprincipe te diep -> te weinig O 2 -> Contans sterft af 12
werkingsprincipe overleven werkingsprincipe 13
werkingsprincipe werkingsprincipe Uitdunningseffect Meerdere toepassingen 14
W Resultaat afhankelijk van T Onderzoek door Sarah Van Beneden UGent 2008 Resultaat afhankelijk van sclerotiniadruk Voorbeeld bonen: 400 000 pl/ha % Aantasting Zieke planten/ha Aantal scler./pl Aantal scler./ha Aantal scler./m² 10 % 40 000 5 200 000 20 2 20 % 80 000 5 400 000 40 4 30 % 120 000 5 600 000 60 6 Na een werking van 90 % Voorbeeld knolselder: 50 000 pl/ha % Aantasting Zieke planten/ha Aantal scler./pl Aantal scler./ha Aantal scler./m² 10 % 5 000 100 500 000 50 5 20 % 10 000 100 1 000 000 100 10 30 % 15 000 100 1 500 000 150 15 Na een werking van 90 % 15
Resultaat = op termijn Afhankelijk van: Ziektedruk: Druk (aantal scleroten) in bodem Teelt Invliegen van sporen Aantal toepassingen Inhaalbeweging: NOODZAKELIJK Contans : inhaalbeweging >>> onderhoud na enkele jaren = onderhoud (zoals bekalking) Huurgrond / seizoenpacht??????? 16
toepassingen (Basis) Toepassing: Na ploegen en vóór grond klaarleggen. > Inwerken! Toepassen: Op gewasresten na de oogst en inwerken. toepassingen 17
toepassingen Toepassingen: In niet sclerotinia gevoelige teelten is perfect mogelijk en is een extra tijdstip om Contans toe te passen. > Snellere opruiming bij zwaar besmette percelen. Toedieningstijdstip Mogelijk vóór elke teelt Wel / niet sclerotiniagevoelig Mogelijk na elke teelt Wel / niet sclerotiniagevoelig Op zieke / gezonde gewasresten Let op! Bij korte teelten, zoals sperziebonen en conservenerwten, Contans minimaal 6-8 weken voor de teelt toepassen en inwerken 18
Toepassing Tijdig toepassen middels een grondbehandeling voor het zaaien of planten Watervolume: 100 à 1000 L/ha Voldoende bodemvocht Homogeen inwerken: 5-10 cm diepte Niet dieper dan 10 cm! Toepassing 6-8 weken nodig voor goede parasitering van scleroten (Ideale) bodemtemperatuur: 12 à 25 C extreme temperaturen remmen de werking af, maar vernietigen Contans niet zelfs bij 5 C is de parasitering goed na 110 dagen beneden 0 C valt de activiteit stil en hervat weer bij stijging van de temperatuur Sporen overleven 12-18 mnd in de bodem ph: 4,5 à 8 19
Aandachtspunten Op zwaar besmette percelen zijn meerdere behandelingen noodzakelijk (consequente aanpak van groot belang...) Gebruik maken van gereinigde spuitapparatuur! Aandachtspunten Bij tankmix eerst advies vragen (nooit i.c.m. fungiciden!!) 20
Advisering Inzetbaar in ALLE gevoelige teelten Toepasbaar in biologische teelt 2 kg oppervlakkig teeltrotatie!! 2 kg op aangetaste gewasresten 4 kg 10 cm inwerken tuinbouw en/of bij hoge druk Algemene voorkeur voor aanvullende chemische behandelingen 21
Contans Contans in de Rotatie Bouwvoor vrij van sclerotiën in de loop der tijd 22