ICS: 91.060.50 Belgische norm NBN B 25-002-1 1e uitg., november 2009 Normklasse: B 25 Buitenschrijnwerk - Deel 1 - Algemene voorschriften (+ AC:2011) Menuiserie extérieure - Partie 1 - Généralités (+ AC:2011) External window work - Part 1 - Generalities (+ AC:2011) Toelating tot publicatie: 04 september 2009 Vervangt DTD B 25-002-1 (2008). Commissie: Deuren en vensters Bureau voor Normalisatie - Birminghamstraat 131-1070 Brussel - België Tel: +32 2 738 01 12 - Fax: +32 2 733 42 64 - E-mail: info@nbn.be - NBN Online: www.nbn.be Bank 000-3255621-10 IBAN BE41 0003 2556 2110 BIC BPOTBEB1 BTW BE0880857592 NBN 2009 Prijsgroep: 28
ICS: 91.060.50 Norme belge NBN B 25-002-1 1e éd., novembre 2009 Indice de classement: B 25 Menuiserie extérieure - Partie 1 - Généralités (+ AC:2011) Buitenschrijnwerk - Deel 1 - Algemene voorschriften (+ AC:2011) External window work - Part 1 - Generalities (+ AC:2011) Autorisation de publication: 04 septembre 2009 Remplace DTD B 25-002-1 (2008). Commission: Portes et fenêtres Bureau de Normalisation - Rue de Birmingham 131-1070 Bruxelles - Belgique Tél: +32 2 738 01 12 - Fax: +32 2 733 42 64 - E-mail: info@nbn.be - NBN Online: www.nbn.be Banque 000-3255621-10 IBAN BE41 0003 2556 2110 BIC BPOTBEB1 TVA BE0880857592 NBN 2009 Prix: groupe 28
I N H O U D 1. Algemene voorschriften...6 1.1. Inleiding... 6 1.2. Toepassingsgebied... 6 2. 1. Europees kader...7 2.1. CE-conformiteitsmerk - Algemene voorschriften... 7 2.1.1. Basis van de CE-markering en wettelijk kader...7 2.1.2. Europese technische specificaties...7 2.1.3. CE-conformiteitsattestering...8 2.2. Normalisatie van vensters en vliesgevels... 8 2.2.1. Vensters en deuren...8 2.2.2. Vliesgevels...9 2.3. Structureel gelijmde glaswerkkits (SGG)... 9 3. Terminologie...10 3.1. Algemene terminologie... 10 3.2. Specifieke terminologie (zie afbeelding 1)... 11 3.2.1. Terminologie betreffende vensters...11 3.2.2. Terminologie m.b.t. vliesgevels...14 3.2.3. Terminologie m.b.t. de typologie van de vliesgevels...15 3.2.4. Terminologie m.b.t. het hang- en sluitwerk...16 3.2.5. Afspraak over de openingsrichting van vensters en deuren...17 3.2.6. Openingswijze van het venster...18 4. Algemene eisen...19 4.1. Fundamentele voorschriften betreffende buitenschrijnwerk... 19 4.1.1. Mechanische sterkte en stabiliteit (ER1)...19 4.1.2. Brandveiligheid (ER2)...19 4.1.3. Hygiëne, gezondheid en bescherming van het leefmilieu (ER3)...19 4.1.4. Gebruiksveiligheid (ER4)...19 4.1.4.1. Gevolgen van de belastingen, uitgeoefend door het eigengewicht, de gebruiksbelastingen, de wind en de temperatuur...19 4.1.4.2. Gevolgen van de bewegingen van het gebouw...20 4.1.4.3. Gevolgen van de temperatuur...20 4.1.4.4. Veiligheid van personen...20 4.1.4.5. Effecten van water...21 4.1.5. Bescherming tegen lawaaihinder (ER5)...21 4.1.6. Energiebesparing en warmte-isolatie (ER6)...21 4.1.7. Duurzaamheid...21 4.2. Overige verplichtingen... 21 5. Prestaties...22 5.1. Prestaties van de elementen... 22 5.1.1. Prestaties in verband met de weerstandsprofielen...22 5.1.1.1. Houten profielen...22 5.1.1.2. Metalen profielen met of zonder isolator...22 5.1.1.3. PVC-profielen...22 5.1.1.4. Hybride profielen...22 5.1.1.5. Overige profielen...22 5.1.2. Prestaties in verband met het hang- en sluitwerk...22 5.1.3. Prestaties van de beglazing...24 5.1.4. Prestaties van de afdichtingprofielen...24 5.1.5. Prestaties van de kit...25 2
5.1.6. Prestaties van de toebehoren...25 5.2. Prestaties van het buitenschrijnwerk... 25 5.2.1. Voorbeschouwing...25 5.2.2. Vensters: evaluatiebasis en productbeschrijving...26 5.2.2.1. Luchtdoorlatendheid, waterdichtheid en sterkte tegen de wind...26 5.2.2.1.1. Luchtdoorlatendheid...26 5.2.2.1.2. Weerstand tegen windbelasting...27 5.2.2.1.3. Waterdichtheid...28 5.2.2.1.4. Specificatie van de lucht-, water- en windklasse in functie van de ontwerpvoorwaarden...29 5.2.2.2. Bedieningskrachten en verkeerd gebruik...32 5.2.2.3. Energiebesparing en thermische eigenschappen...34 5.2.2.3.1. Thermische isolatie...34 5.2.2.3.2. Zonnetoetredingsfactor en lichtdoorlaatbaarheid...34 5.2.2.3.2.1. Prestaties...34 5.2.2.3.2.2. Aanbeveling...35 5.2.2.3.3. Risico op condensatie...35 5.2.2.3.3.1. Prestaties...35 5.2.2.3.3.2. Methode I...35 5.2.2.3.3.3. Methode II...36 5.2.2.4. Akoestische prestaties...41 5.2.2.4.1. Algemeenheden...41 5.2.2.4.1.1. Referentie normen...41 5.2.2.4.1.2. Grootheden...42 5.2.2.4.2. Akoestische prestatie voor residentiële gebouwen NBN S01 400-1:2008...43 5.2.2.4.2.1. Algemene eisen voor een gevelvlak van een te beschermen ruimte...43 5.2.2.4.2.2. Eisen in de NBN S01 400-1 aan de gevelelementen...43 5.2.2.4.2.3. Eisen met betrekking tot het bouwdossier...44 5.2.2.4.2.4. Eisen met betrekking tot de controle van de gevelisolatie...44 5.2.2.4.2.5. Oplossingen en aandachtspunten...44 5.2.2.4.3. Akoestische prestatie voor niet-residentiële gebouwen NBN S01-400:1977...45 5.2.2.5. Inbraakwerendheid...46 5.2.2.5.1. Prestaties...46 5.2.2.5.2. Aanbevelingen i.v.m. de keuze van de inbraakwerendheidsklasse...48 5.2.2.6. Bestandheid tegen explosies...48 5.2.2.7. Kogelwerendheid...50 5.2.2.8. Brandveiligheid...51 5.2.2.8.1. Brandreactie...51 5.2.2.8.2. Brandweerstand...52 5.2.2.9. Gereglementeerde stoffen...53 5.2.2.10. Schokweerstand...53 5.2.2.10.1. Prestaties...53 5.2.2.10.2. Specificatie van de schokweerstandsklasse...54 5.2.2.10.2.1. Algemene voorschriften...54 5.2.2.10.2.2. Verticale vensters...55 5.2.2.10.2.3. Hellende vensters...56 5.2.2.11. Weerstand tegen herhaald gebruik...59 5.2.2.12. Gedrag tussen twee klimaten...59 5.2.3. Vliesgevels: evaluatiebasis en productbeschrijving...60 5.2.3.1. Luchtdoorlatendheid, waterdichtheid en sterkte tegen de wind...60 5.2.3.1.1. Luchtdoorlatendheid...60 5.2.3.1.2. Weerstand tegen windbelasting...61 5.2.3.1.3. Waterdichtheid...61 3
5.2.3.1.4. Specificatie van de lucht-, water- en windklasse in functie van de ontwerpvoorwaarden...62 5.2.3.1.4.1. Bepaling van de karakteristieke (theoretische) windbelasting NBN EN 12179....62 5.2.3.1.4.2. Bepaling van de verhoogde windbelasting NBN EN 12179...62 5.2.3.2. Bedieningskrachten en verkeerd gebruik...68 5.2.3.3. Energiebesparing en thermische prestaties...68 5.2.3.4. Akoestische prestaties...69 5.2.3.5. Inbraakwerendheid...69 5.2.3.6. Bestandheid tegen explosies...69 5.2.3.7. Kogelwerendheid...69 5.2.3.8. Gedrag bij brand...69 5.2.3.9. Gereglementeerde stoffen...69 5.2.3.10. Schokweerstand...69 5.2.3.10.1. Prestaties...69 5.2.3.10.2. Specificatie van de schokweerstandsklasse...70 5.2.3.10.2.1. Algemene voorschriften...70 5.2.3.10.2.2. Verticale vliesgevels...70 5.2.3.10.2.3. Hellende gevels...71 5.2.3.11. Weerstand tegen herhaald gebruik...73 5.2.3.12. Gedrag tussen twee soorten klimaten...73 5.2.4. Structureel Gelijmd Glaswerkkit (SGG)...73 5.2.4.1. Prestaties van SGG...73 5.2.4.2. Aanvullende voorschriften betreffende de veiligheidstoebehoren...74 5.2.4.3. Aanvullende voorschriften betreffende de thermische behandeling van glasproducten...75 5.2.4.4. Verlijming ter plaatse...75 6. Berekeningsnota's...76 7. Ontwerp van het schrijnwerk...77 7.1. Algemene voorschriften voor vensters en gevels... 77 7.1.1. Vervanging van de componenten...77 7.1.2. Verbindingen...77 7.1.3. Haaksheid van de opengaande vleugels...77 7.1.4. Toelaatbare afwijkingen...77 7.1.5. Dichtingen (bijkomende afdichtingsprofielen) (zie ook 5.1.4)...77 7.1.6. Hang- en sluitwerk (zie ook 5.1.2)...77 7.1.7. Condensatiewater (zie ook 5.2.2.3.3)...78 7.2. Vensters... 78 7.2.1. Dimensionering van de beglazing...78 7.2.2. Plaatsing van de beglazing...78 7.2.3. Plaatsing van het schrijnwerk...78 7.2.3.1. Bevestiging...78 7.3. Vliesgevels... 79 7.3.1. Instorting...79 7.3.2. Hygrothermisch gedrag van de vulpanelen...79 7.3.2.1. "Sandwichpanelen"...79 7.3.2.2. Elementen met een spouw die al dan niet wordt geventileerd met buitenlucht...80 7.3.3. Dimensionering en plaatsing van de beglazing...80 7.3.4. Ruwbouw...80 7.3.4.1. Verbinding van de gevel met de ruwbouw...80 7.3.4.2. Uitzetting en zetting...82 7.3.5. Uitvoeringsplannen...82 7.3.6. Vervanging van de onderdelen en elementen...82 4
7.3.7. Bevestiging van de gevel aan de constructie van het gebouw...82 7.3.8. Voegen van de gevel...82 7.3.9. Dichting tussen de vliesgevel en de ruwbouw...82 7.3.10. Verbindingselementen tussen de vliesgevel en de overige constructie-elementen...83 7.3.11. Voegen van de vliesgevel (dichting, uitzetting, zetting, enz.)...83 8. Meetingscode...84 8.1. Vensters... 84 8.1.1. Eenheidsprijs...84 8.1.2. Opmetingscode van het venster...84 8.2. Vliesgevels en SGG-kits... 84 8.3. Specificaties in verband met de afmetingen, de vorm en het uiterlijk... 85 9. Onderhoud en reiniging...86 9.1. Onderhoud... 86 9.2. Frequentie van de reiniging... 86 9.3. Bijkomende voorschriften betreffende het onderhoud van de SGG-gevels... 86 9.3.1. Reinigingsproducten voor SGG...86 9.3.2. Technische controle van de SGG-gevels...86 Bijlage 1 - Literatuurlijst...87 Bijlage 2 - Verloop van de functionele proeven...92 Bijlage 3 - Beveiliging tegen blikseminslagen en statische elektriciteit...93 Bijlage 4 - Overzicht van de toe te lichten aspecten in het bijzonder bestek...96 Bijlage 5 - Gelijkwaardigheid van de doorbuigingsklassen en de drukken NBN EN 12210...98 5
1. Algemene voorschriften 1.1. Inleiding Sluittechnieken voor gebouwen in het algemeen en buitenschrijnwerk in het bijzonder, spelen een belangrijke rol in buitenwanden. Aan deze producten worden tegenwoordig hoge eisen gesteld. Gebouwen moeten beantwoorden aan alsmaar strengere criteria inzake energiebesparing, comfort en milieubescherming. De Europese normen leggen procedures vast waarmee de prestaties van de producten kunnen bepaald worden maar ze beschrijven meestal niet de toepassingsgebieden op basis van de prestaties ervan. Om die reden leggen deze algemene voorschriften zich toe op de specifieke toepassing van de Europese normen Deze specificaties zijn als volgt samengesteld: in hoofdstuk 4 komen de prestatie-eisen aan bod; hoofdstuk 5 beschrijft de proefmethoden, de classificatie op basis van de prestaties en de te gebruiken klassen in functie van de ontwerpvereisten (toepassingsgebied van de prestaties); bijlage 4 vermeldt de in het bestek toe te lichten punten. In dit document wordt soms verwezen naar normen die nog in de ontwerpfase verkeren. De laatste versie van het ontwerp van norm of van de norm is degene die in aanmerking moet worden genomen. Wanneer de voorschriften zijn opgenomen in de officiële nationale, gewestelijke of andere reglementen, zijn ze bindend (= wet). De voorschrijver maakt zijn bestek op op basis van de ontwerpvoorwaarden en de voorschriften. 1.2. Toepassingsgebied Deze voorschriften zijn bedoeld om de prestaties van het buitenschrijnwerk van het gebouw (gevels en venster) te bepalen en te kiezen. Voor de gevels of vensters die zijn opgevat volgens de techniek van de Structureel Gelijmd Glaswerk (SGG) gelden de voorschriften voor de gevels of vensters voor alle functionele prestaties, behalve wat de hechting van de lijmkit op het metalen frame en de glasproducten aangaat, die dient getoetst te worden aan de ETAG 002 (European technical approval guideline). De met een kruis (+) aangeduide alinea's zijn diegene waaraan de architect of de voorschrijver speciale aandacht dient te besteden in functie van de specifieke eisen van elk project (zie bijlage 4). 6