Patiënteninformatie 6-Mercaptopurine (Purinethol ) Informatie over de behandeling met het medicijn 6-mercaptopurine (Purinethol ) bij de ziekte van Crohn en colitus ulcerosa
6-Mercaptopurine (Purinethol ) Informatie over de behandeling met het medicijn 6-mercaptopurine (Purinethol ) bij de ziekte van Crohn en colitus ulcerosa U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw (bezoek aan / verblijf in) het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw behandeling, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom de behandeling. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterop vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Algemeen Uw MDL-arts heeft met u gesproken over het gebruik van 6-mercaptopurine (Purinethol ). In deze folder leest u meer over de werking, het gebruik en de bijwerkingen van dit medicijn. De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische darmontstekingen. De precieze oorzaak van ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is niet bekend. De behandeling met medicijnen van deze ziekten is gericht op het onderdrukken van ontstekingsreacties. Dit leidt tot vermindering van klachten en verkleint de kans op complicaties die zich bij deze ziekten kunnen voordoen. Medicijnen kunnen de darmontsteking onderdrukken, maar de huidige medicijnen kunnen de ziekte niet definitief genezen. Uw behandelend arts heeft 6-mercaptopurine voorgeschreven, omdat de mate van ontsteking in de darm het starten van dit onderhoudsmedicijn rechtvaardigt. 3
Werking van 6-mercaptopurine Het medicijn 6-mercaptopurine behoort tot de groep immunosuppressiva. Dit zijn geneesmiddelen die de natuurlijke lichaamsafweer onderdrukken. Door het gebruik van 6-mercaptopurine wordt de zogenoemde overactieve afweer onderdrukt en daarmee de activiteit van de chronische darmontsteking onderdrukt. In hoge doseringen is 6-mercaptopurine een cytostaticum omdat het de groei van cellen remt en snelgroeiende, woekerende cellen doodt. De dosering van 6-mercaptopurine is bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa echter veel lager dan bij de behandeling van kwaadaardige aandoeningen. Hierdoor zullen de bijwerkingen ook minder vaak voorkomen en milder van aard zijn. Dit is belangrijk om te weten, daar het mogelijk is dat de bijsluiter die u van uw apotheek krijgt, gericht is op mensen met kwaadaardige aandoeningen. Het medicijn 6-mercaptopurine neemt u twee tot drie maanden in voordat het effect merkbaar is. Daarom gaat u wellicht - in overleg met uw arts - in eerste instantie door met de medicatie die u al gebruikt. Wanneer blijkt dat u goed op het middel reageert en er geen bijwerkingen optreden, kan u 6-mercaptopurine langduriger gebruiken. We kiezen er meestal voor om te starten met de halve dosering en deze later (indien er geen/tot weinig bijwerkingen zijn) op te hogen. Voorzorgmaatregelen Voordat u gaat starten met dit medicijn, controleren we eerst uw bloed en vragen we uitgebreid naar uw voorgeschiedenis. Denk hierbij aan vaccinaties (in verleden), welke infecties heeft u doorgemaakt en welke reizen heeft u gemaakt of gaat u nog maken. Eventueel doen we nog aanvullende onderzoeken. Aangezien 6-mercaptopurine soms schadelijk kan zijn voor de lever en invloed kan hebben op de aanmaak van de bloedlichaampjes, nemen we vóór aanvang van de therapie bloed bij u af om uw leverenzymen en de aanmaak van bloedlichaampjes te controleren. Tijdens de therapie controleren we uw bloed regelmatig. 4
Hoe wordt 6-mercaptopurine gebruikt? De dosis is onder andere afhankelijk van uw lichaamsgewicht. Gebruik altijd de dosering die uw arts u heeft voorgeschreven en nooit meer of minder. U gebruikt 6-mercaptopurine in tabletvorm. U kunt de tabletten doorslikken met voedsel, water of melk. De tabletten mag u halveren wanneer u een halve tablet moet gebruiken (eventueel met een door de arts voorgeschreven tablettensplitser). Het is belangrijk dat u ze niet kauwt, maar dat u ze in hun geheel doorslikt. U moet 6-mercaptopurine tijdens of direct na de maaltijd in te nemen. Als u vergeten bent de tabletten in te nemen, neem ze dan op een later tijdstip nog dezelfde dag in. Als u er de volgende dag achter komt dat u ze vergeten bent, neemt u ze dan niet alsnog in. U neemt dan gewoon uw medicijnen in zoals u gewend bent. Wanneer u misselijk wordt van de 6-mercaptopurine, dan adviseren we u de tabletten over de dag te verdelen, of s avonds vóór het slapen gaan in te nemen. Bijwerkingen Over het algemeen wordt 6-mercaptopurine goed verdragen. De meeste bijwerkingen treden op in de eerste weken na het starten. U kunt dan last krijgen van een verminderde eetlust, misselijkheid, braken of diarree. Meestal verdwijnen deze klachten binnen twee tot drie weken. Gebruikt u voor langere tijd 6-mercaptopurine, dan heeft u een kleine kans op de volgende bijwerkingen: gewrichtsklachten en spierpijn; spontane blauwe plekken en/of regelmatige bloedneuzen; buikklachten (maag- en of darmklachten) die u niet in verband kan brengen met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa; alvleesklierontsteking (pancreatitis); koorts en algehele malaise; haaruitval. Mocht u last krijgen van bijwerkingen of klachten als koorts, koude rillingen, gele huid, hevig braken, blauwe plekken, bloedneuzen of hevige (buik)pijn, neemt u dan contact op met uw MDL-arts of verpleegkundige. Neem buiten kantooruren contact op met de (dienstdoende) huisarts of de dienstdoende MDL-arts. 5
Omdat 6-mercaptopurine de afweer vermindert, bent u meer vatbaar voor infecties. Vermijd daarom intiem contact met mensen die een infectie (bijvoorbeeld griep) doormaken. Interacties met andere geneesmiddelen Als u naast 6-mercaptopurine ook urinezuur verlagende middelen gebruikt (middelen tegen jicht, bijvoorbeeld zyloric of allopurinol), dan vragen we u uw arts hiervan op de hoogte te stellen. Gebruikt u bloedverdunners, meld het gebruik van 6-mercaptopurine dan aan de trombosedienst. Wees voorzichtig met alcohol. Alcohol verhoogt de kans op leverafwijkingen bij gelijktijdig gebruik met 6-mercaptopurine. Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelenonderzoek naar het gebruik van 6-mercaptopurine heeft vooralsnog geen ongunstige invloed op de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen aangetoond. Overleg als u een zwangerschapswens heeft met uw behandelend arts of verpleegkundige over uw medicatie. In het algemeen wordt geprobeerd om medicijngebruik tijdens de zwangerschap te vermijden. Toch is het vaak nodig om met 6-mercaptopurine door te gaan bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Een opvlamming van de ziekte wordt namelijk schadelijker geacht voor moeder en kind dan de behandeling met 6-mercaptopurine. Er zijn onvoldoende gegevens bekend over de veiligheid van 6-mercaptopurine bij het geven van borstvoeding. Alhoewel 6-mercaptopurine maar in kleine hoeveelheden in de moedermelk komt, raden we het gebruik tijdens de borstvoedingsperiode af. Tergooi 000902001 12052014 Vaccinaties Meld altijd aan de arts dat u 6-mercaptopurine gebruikt. Het medicijn 6-mercaptopurine kan de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door de vaccins vergroten. Vaccinatie met een verzwakt levend vaccin, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts of BCG moet u vermijden tijdens het gebruik van 6-mercaptopurine. Overleg met uw apotheker of arts indien u moet worden gevaccineerd. 6
Zonlicht en UV-straling Patiënten die 6-mercaptopurine gebruiken, kunnen een verhoogd risico lopen op huidproblemen, waaronder huidkanker. Vermijd daarom een te grote blootstelling aan zonlicht en UV-straling. Gebruik zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor. We raden het gebruik van een zonnebank af. Belangrijk! Het medicijn 6-mercaptopurine is onder andere geregistreerd voor de behandeling van leukemie. Vandaar dat u in de bijsluiter strenge hygiënische adviezen aantreft. In de (veel lagere) dosering waarin 6-mercaptopurine wordt gebruikt in de behandeling van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa volstaat u met normale hygiëne. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte tabletten? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek. Voorkom dat poeder van de tabletten zich door het huis verspreidt, anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen. Krijgt u wat poeder uit gebroken tabletten op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water. Controle Tijdens de eerste twaalf weken bij het gebruik van 6-mercaptopurine houden de MDL- verpleegkundige en MDL-arts u nauwlettend in de gaten. Regelmatig heeft u telefonisch of poliklinisch contact met één van beiden. Hierna controleert de MDL-arts of de MDLverpleegkundige u iedere drie maanden. Tot slot Heeft u nog vragen over de behandeling of mocht u klachten of vragen hebben als u weer thuis bent, neem dan gerust contact op met uw MDL-arts of MDL-verpleegkundige. Polikliniek Interne Geneeskunde/MDL, locatie Hilversum: T 088 753 11 50 MDL-verpleegkundige: mdlverpleegkundigen@tergooi.nl 7
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp