De Innovatiekrant > Editoriaal >> 16 April 2007 Transparantie In de loop van 2006 lieten we Deloitte onze organisatie doorlichten. Bijzondere aandacht ging daarbij naar objectiviteit en transparantie: daar streven we immers naar bij de toekenning van de ongeveer 280 miljoen euro onderzoeks- en innovatiesteun per jaar. Eén van de aanbevelingen die we achteraf kregen, was om onze interne procedures voor de behandeling van projecten beter bekend te maken. In deze Innovatiekrant gaan we hier dan ook dieper op in. In welke mate hangt de beslissing over een steunaanvraag af van de behandelende adviseur? Wat is het gewicht of zelfs het risico van advisering door externe deskundigen? En welke inbreng heeft de raad van bestuur of het directiecomité van het IWT in het hele proces? Op al deze vragen krijgt u binnenin een antwoord. Opvallend is dat in elk geval het evaluatieverslag wordt overgemaakt aan de aanvrager. Dat doen weinigen ons na. Transparantie blijft gevoelige materie. Omdat innovatie een domein is dat vaak van strategisch belang is voor de actoren die een beroep op ons doen. Toch willen we beklemtonen dat een maximum aan transparantie en objectiviteit van het allergrootste belang is: niet alleen voor de aanvragers, maar ook voor ons. Mochten we ons laten verleiden tot willekeur of vriendjespolitiek, dan zou ons dit binnen de kortste keren zwaar aangerekend worden. De sociale controle binnen de wereld van Vlaamse innovatieactoren is daarvoor immers te groot. Juist die controle wordt behartigd door de raad van bestuur van het IWT. Ook al zijn de leden ervan actief betrokken bij het onderzoeks- en innovatiegebeuren zelf, toch worden transparantie en objectiviteit optimaal gewaarborgd door de evenwichtige samenstelling van de raad van bestuur. Kortom: transparantie is een win-winsituatie: voor u en voor ons. In dit nummer gunnen we u dan ook graag een blik achter de schermen. Veel leesplezier, Paul Lagasse Voorzitter raad van bestuur IWT >>
> IN dit nummer >> 03 Iedereen is gelijk voor de wet. Het klinkt mooi, maar bij het IWT is het ook effectief zo. Door een uitgekiende procedure worden aanvragen voor projectsteun immers op een objectieve en transparante manier behandeld. Wij gingen er tijdens een rondetafelgesprek met enkele domeincoördinatoren dieper op in. > lees verder pagina 3 >> 06 Curana ontwikkelt en produceert onderdelen voor internationale fabrikanten van dames- en herenfietsen. Begin 2006 diende het bedrijf bij het IWT een KMO-Innovatieproject in. Managing director Dirk Vens vertelt over de gevolgde procedure... en de beslissing van het IWT. > lees verder pagina 6 1 > EDITORIAAL 2 > IN DIT NUMMER 3 > ACTUEEL Bij het IWT is iedereen gelijk voor de wet 6 > CASE STUDIE >> 08 10 jaar lang al publiceert het IWT studies. Naar aanleiding hiervan verscheen er een heus boek. Daarin laten verschillende auteurs hun licht schijnen over het verleden, heden en de toekomst van innovatie in Vlaanderen. We lichten een tip van de sluier. > lees verder pagina 8 Curana verdient kmo-innovatiesteun 7 > IWT-NIEUWS 8 > INNOVATIE-AGENDA Omdat uw mening telt! Het IWT draagt transparantie en openheid hoog in het vaandel. En dat niet alleen in zijn procedures. Zo willen we graag van u vernemen wat u over De Innovatiekrant denkt. Op die manier kunnen wij in onze volgende nummers nog beter op uw wensen inspelen. >> inleg U wilt uw stem laten horen? Fax ons dan snel het bijgevoegde formulier ingevuld terug en maak kans op een gratis USB-stick.
> actueel Op neutraal terrein Bij het IWT is iedereen gelijk voor de wet Het IWT gaat er prat op dat het iedereen die een aanvraag voor projectsteun indient gelijk behandelt. Of anders gezegd: dat het bij identieke dossiers ook dezelfde beslissing zal nemen. Maar hoe garandeert het IWT een objectieve en transparante behandelingsprocedure? Wij vroegen het aan enkele domeincoördinatoren. ProCEdUrES Bedrijfsprojecten Anne, Dirk en Filip, jullie zijn van dichtbij betrokken bij aanvragen van bedrijven voor O&O-steun. Start elke onderneming bij het IWT met gelijke kansen Dirk Veelaert: Zeker en vast. De procedure en de beoordelingscriteria zijn van tevoren bepaald en staan ook op onze site. Wie dat wenst, kan bovendien vooraf bij één van onze adviseurs terecht voor een voorbespreking. De openheid die we aan de dag leggen, begint dus nog vóór het indienen van de aanvraag. Hoe verloopt de beoordelingsprocedure bij bedrijfsprojecten precies? Worden de aanvragen door een individu of een team geëvalueerd? Anne Van den Bosch: Het is duidelijk een teamgebeuren. Voor elk dossier worden binnen het IWT drie adviseurs aangeduid: een behandelend adviseur, een adviseur als co-lezer en een financieel adviseur. Zij bestuderen de aanvraag. Ze overleggen met de procescoördinator of domeinverantwoordelijke die toeziet op een gelijke behandeling van projecten binnen zijn domein. En ze bespreken het projectvoorstel tijdens een instructiegesprek grondig met de indieners. Deze kunnen - indien nodig nog bijkomende informatie aanleveren. Bij de beoordeling wordt gelet op het valorisatiepotentieel, op de wetenschappelijk-technologische waarde, en op het bedrijfseconomische en financiële luik. Is de beoordeling een louter interne aangelegenheid? Filip Van Isacker: Neen, bij elk project wordt ook advies gevraagd aan enkele externe deskundigen die ad hoc gekozen worden uit zowel onderzoeksinstel- lingen als de industrie in binnen- en buitenland. Deze experts werken anoniem en onafhankelijk, al kunnen bedrijven vooraf altijd vragen om een deskundige te weren. Na hun evaluatie op basis van vastgelegde criteria "Deze experts werken anoniem geven de experts hun vragen en onafhankelijk, " en opmerkingen door aan de indieners. Deze krijgen één keer de mogelijkheid om zich schriftelijk te verdedigen. Het is echter niet de bedoeling dat ze hun project gaan herschrijven. Op basis van alle beschikbare informatie en het advies van de externe deskundigen stellen de IWT-adviseurs vervolgens een verslag op met een gemotiveerd voorstel voor het directiecomité. Het is dan finaal aan de raad van bestuur om te beslissen of er al dan niet steun wordt toegekend. Achteraf krijgen bedrijven zowel het verslag van de adviseurs als het anonieme advies van de deskundigen te zien. En bij een negatieve beslissing volgt nog een nabespreking. Geldt deze procedure ook voor kmo-projecten? Dirk Veelaert: Op enkele kleine verschillen na wel. Zo zijn de deskundigen bij kmo-projecten niet anoniem en mogen de indieners zich 'live' in plaats van schriftelijk vóór de jury verdedigen. De aanpak is hier dus nog laagdrempeliger. Voor projecten in het KMO- Programma heeft de raad van bestuur zijn beslissingsbevoegdheid gedelegeerd naar het directiecomité, wat de procedure voor kmo's verkort." Hoeveel tijd neemt de hele procedure in beslag? Anne Van den Bosch: "Ondanks al deze stappen valt de beslissing over een O&O-bedrijfsproject gemiddeld al 79 werkdagen na de indiening. Voor kmo-projecten is dit gemiddeld maar 34 werkdagen!" 3
> actueel Collectieve programma s Bij aanvragen voor O&O-bedrijfssteun en kmo-projecten is er een duidelijke interactie tussen het bedrijf en het IWT. Bij collectieve programma s, zoals SBO, VIS en TETRA, zijn daarentegen meerdere partijen betrokken. Heeft dat gevolgen voor de behandeling van aanvragen? Paul Schreurs: De procedure die voor collectieve projecten gevolgd wordt, is in grote lijnen dezelfde als die voor O&O-bedrijfssteun. Wel is er bij collectieve projecten in een eerste fase "Men doet dan ook uitsluitend extra overleg van de adviseurs beroep op internationale deskundigen." met de domeincoördinator. Op deze manier wil het IWT ervoor zorgen dat over de domeinen heen een consistent aantal projecten gesteund wordt. Ook bij de externe deskundigen gaat men iets anders te werk. Omdat men bij collectieve projecten gebruikerscommissies heeft, is het quasi onmogelijk om in België nog experts te vinden. Men doet dan ook uitsluitend beroep op internationale deskundigen. Deze kunnen bij een project echter moeilijk het valorisatiepotentieel voor Vlaanderen inschatten. Het IWT lost dit op met een overkoepelende en evenwichtig samengestelde commissie, bestaande uit twaalf mensen uit het bedrijfsleven en de onderzoekswereld. Bestaat er tussen de behandeling van SBO-steunaanvragen en van TETRA- en VIS-steunaanvragen nog een verschil? Bart Decaesemaeker: Een belangrijk verschil is dat bij TETRA- en VIS-projecten de voorstellen tegenover elkaar afgewogen worden. Hebben bijvoorbeeld twee aanvragen hetzelfde doel, dan zal het IWT er maar één steunen. Er wordt dus rekening gehouden met de relatieve score van een projectaanvraag. Vandaar dat we voor TETRA- en VIS-projecten altijd een oproep lanceren, zodat we meerdere voorstellen kunnen vergelijken. v.l.n.r.: Dirk Veelaert, Anne Van den Bosch, Paul Schreurs, Bart Decaesemaeker en Filip Van Isacker
> actueel Missen is menselijk...... maar bij het IWT allesbehalve wenselijk Ondanks de uitgekiende procedure die absolute neutraliteit en objectiviteit moet garanderen, blijft de beoordeling van steunaanvragen een zaak van mensen. Het IWT doet er echter alles aan om juistheid te garanderen. We voerden een charter in dat de integriteit van onze adviseurs waarborgt, vertelt Dirk Veelaert. Het bepaalt wat ze wel en niet mogen en wat van hen verwacht wordt. Zo is het voor een adviseur verboden om advies te geven over een steunaanvraag van een bedrijf waarmee hij of zij banden heeft via kennissen of familieleden. Het IWT voerde ook in de procedure zelf een controlemechanisme in. Bart Decaesemaeker: We laten regelmatig een adviseur en een co-lezer uit twee verschillende domeinen op een dossier werken. En bij bedrijfsprojecten sturen we hen systematisch samen naar de onderneming. Achteraf laten we hen een kort verslag schrijven. Kortom: we stellen alles in het werk om verkeerde beoordelingen te vermijden. Herziening mogelijk En wat als de aanvrager vaststelt dat er manifeste onwaarheden staan in het evaluatie- en/of selectieverslag dat het IWT hem bezorgde? Filip Van Isacker: "Voor elk projecttype heeft de indiener bij niet-steun standaard de mogelijkheid om een herziening van de beslissing aan te vragen. Voorwaarde is wel dat de aanvrager elementen kan aandragen die in het verslag onjuist zijn, en die tot de negatieve beslissing hebben kunnen leiden. Op basis hiervan wordt het dossier herbekeken en opnieuw ter beslissing voorgelegd. Soms gebeurt het dat het IWT zijn negatieve beslissing effectief herziet. We laten zelfs toe dat de aanvrager met elementen tevoorschijn komt die voordien niet of niet tijdig werden ingebracht. Procedure aanvraag O&O-bedrijfssteun Voorbespreking Indiening dossier Intern overleg binnen IWT Instructiegesprek + eventuele bijsturing Evaluatie door experts + verdediging Voorstel vanwege het directiecomité Beslissing door de raad van bestuur Bezorging van evaluatieverslag aan aanvrager Mogelijkheid tot aanvraag herziening negatieve beslissing
> CASESTUDIE Sterk parcours afgelegd Curana verdient kmo-innovatiesteun Curana bvba uit Roeselare ontwikkelt en produceert onderdelen voor internationale fabrikanten van dames- en herenfietsen. Begin 2006 diende het West- Vlaamse bedrijf bij het IWT een KMO- Innovatieproject in. Managing director Dirk Vens vertelt. Curana is een familiebedrijf dat zich tot begin de jaren 90 haast uitsluitend toelegde op de productie van fietsonderdelen, zegt Dirk Vens. Toen de mountainbikes en trekkingfietsen destijds wereldwijd aan populariteit wonnen, vol- Dirk Vens stond dat echter niet meer om competitief te zijn. We besloten om het over een andere boeg te gooien en voortaan op innovatie te focussen. Curana ontwikkelde in eerste instantie een kunststofspatbord. Het succes ervan smaakte naar meer. Dirk Vens: We wilden op de ingeslagen weg verdergaan en een nieuw soort bagagedrager maken. De bagagedragers van fietsen evolueerden immers van staal- naar aluminiumconstructies. Aluminium moet men echter manueel lassen, een dure aangelegenheid. We stonden dan ook voor de keuze: onze productie delokaliseren of voor een innovatieve oplossing gaan. Uiteindelijk werd het de laatste optie. Leerrijke voorbespreking Langzaam rijpte de idee van een bagagedrager met een kunststofdraagvlak en daaronder een eenvoudige metalen structuur, verbonden via een klik- of schroefverbinding. Een oplossing met heel wat voordelen, aldus Dirk Vens. De bagagedrager is immers licht en gemakkelijk te transporteren. Er komt weinig handenarbeid bij kijken. En lichtjes en andere onderdelen zijn eenvoudig te integreren. Na lang en grondig onderzoek "Om alle risico s uit te sluiten, werd beslist om met gasinjectie te werken. Om alle dienden bij het IWT dan ook een was een proefmatrijs nodig. We risico s uit te sluiten, was KMO-Innovatieproject in " een proefmatrijs nodig. We dienden bij het IWT dan ook een KMO-Innovatieproject in voor de ontwikkeling van een prototype. Voor de eigenlijke indiening vroeg Curana een voorbespreking aan. Dirk Vens: Het IWT vond dat ons project potentieel had, maar adviseerde ons niettemin om 6
> CASESTUDIE via Grondig Technologisch Advies het probleem rond gasinjectie eerst goed in kaart te brengen. Een goede tip. Nadat we dat gedaan hadden, deponeerden we ons dossier. Partners van ons project waren het VKC (gasinjectie), het CBOK (sterktesimulatie) en de KHBO (vloeisimulatie). Begeleiding, objectiviteit en transparantie troef Na de indiening namen de IWT-adviseurs het dossier van Curana door. Voor Dirk Vens een heel positieve ervaring: De adviseur was ontzettend behulpzaam. Zij vertelde ons waar en hoe we moesten "De adviseur was ontzettend bijsturen. En dat loonde, want behulpzaam. Zij vertelde ons na de nodige aanpassingen waar en hoe we moesten bijsturen. En dat loonde, " verklaard. Ook bij de gelijktijdi- werd ons dossier ontvankelijk ge aanvraag voor extra steun in het kader van Duurzame Technologische Ontwikkeling kregen we van het IWT heel wat goede raad. Vervolgens beoordeelde een college van deskundigen het dossier van Curana. We moesten ons live vóór hen verdedigen, zegt Dirk Vens. Een kaap die we zonder problemen rondden. De verdediging zorgde bovendien voor toegevoegde waarde. Want ze bood ons de mogelijkheid om van onafhankelijke experts feedback te krijgen over ons product en de slaagkansen ervan. In mei 2006 hakte het IWT de knoop door. Dirk Vens: Ons project kreeg groen licht. Achteraf mochten we de besluiten en adviezen van het IWT en de deskundigen inkijken. Dat hielp ons een flink stuk vooruit. Momenteel zijn we dan ook druk in de weer om ons prototype te ontwikkelen. We hopen om het binnen enkele maanden af te hebben. > IWT-NIEUWS In 2007 steunde het IWT tot nu toe 74 O&O-projecten van bedrijven voor een totaal bedrag van 14 miljoen euro; aanvullend aan de IWT-subsidies werden nog voor 1,2 miljoen euro achtergestelde leningen toegekend door het VINNOF 61 projecten van onderzoeksinstellingen en innovatieactoren voor een totaal bedrag van 17,5 miljoen euro O&O Aantal Subsidie bedrijfsprojecten (keur) O&O-algemeen 20 9 624 KMO-Programma 54 4 379 TOTAAL 74 14 003 Onderzoeksinstellingen/ Aantal Subsidie Innovatie-actoren (keur) EU-referentierente voor aanvullende VINNOF-financiering Sinds 1 januari 2007 bedraagt de EU-referentierente 4,62%. Elke kmo die bij het IWT een O&O-bedrijfsproject of een KMO-Innovatieproject indient, kan in aanmerking komen voor een achtergestelde lening, en dit bovenop de toegekende subsidie. De achtergestelde leningen worden toegekend door het VINNOF: < tot e 300 000 met een rente gelijk aan de EU-referentierente (actueel dus 4,62%); < van e 300 000 tot e 800 000 met een rente gelijk aan de EU-referentierente vermeerderd met 4% (actueel dus 8,62%). Meer info over de EU-referentierente op: http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/ others/reference_rates.html Post-doc (OZM) 7 582 VIS 54 16 979 TOTAAL 61 17 558
> INNOVATIE-AGENDA Nieuw! Strategische intelligentie over innovatie in Vlaanderen De unit Monitoring & Analyse van het IWT geeft al 10 jaar studies uit. Naar aanleiding van deze verjaardag verscheen het boek Strategische intelligentie over innovatie in Vlaanderen. In Vlaanderen zijn heel wat instellingen en organisaties bezig met het verzamelen van ideeën over innovatie en innovatiestrategie. Ze zijn, kortom, bezig met strategische intelligentie over innovatie. In de nieuwe studie laat het IWT vertegenwoordigers van deze instellingen aan het woord, zoals de Vlaamse Raad voor het Wetenschapsbeleid en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen. In totaal komen in het boek van 175 pagina s meer dan 15 auteurs aan het woord. Het nieuwe departement EWI, SI 2 -creatie via de impactscan, de rol van de sociale partners bij de verruiming van het innovatiedenken en doen,...: het zijn maar enkele van de vele interessante topics waar dieper op ingegaan wordt. Voor al wie actief is in de wereld van innovatie, is dit werk een aanrader. Meer weten? Surf naar www.iwt.be en kijk in het menu onder Diensten op het prikbord. Laat uw stem horen Op regelmatige basis ontvangt u van ons De Innovatiekrant. Via deze weg willen we u informeren: over onze werking, over op stapel staande evenementen, over actuele topics,... Kortom: over wat er reilt en zeilt rond innovatie in Vlaanderen. Om ervoor te zorgen dat we met De Innovatiekrant volledig inspelen op uw wensen, organiseren we in dit nummer een kleine enquête. Vul het bijgevoegde formulier in en maak kans op één van onze prijzen. Een kleine moeite voor optimaal leesplezier. Agenda IWT-vooruitzichten, Welk model voor competentiecentra?, met Professor Peter Nijkamp (NWO, Nederland) en Geert van der Veen (Technopolis) op 17 april 2007 van 15u30 tot 18u in de kantoren op het IWT (op uitnodiging) Meer info: Olivier De Cock (Tel: 02 209 09 81 - E-mail: odc@iwt.be) Lancering nieuw creativiteitsportaal www.flandersdc.be vanaf 21 april 2007. Ontdek er meer over de creatieve Vlaming en test je eigen creativiteit. Voorstelling VIS-samenwerkingsproject Handleiding voor vraaggedreven onderzoeksprogrammatie, op 24 april 2007 in De Montil te Affligem Meer info: http://www.vil.be/nl/ events/event_fmtc.htm (Tel: 016 32 80 50 - E:mail: info@fmtc.be) Octrooitrainingen Data-mining op gratis online octrooidatabanken voor onderzoekers en innoverende ondernemers, in de kantoren van het IWT telkens van 13u00 tot 18u00 op 26 april (volzet), 24 mei, 28 juni, 27 september, 25 oktober, en 22 november 2007 Meer info: Kristel Allewijn (Tel: 02 209 09 01 - E-mail: octrooitraining@iwt.be) IWT-vooruitzichten, Diensteninnovatie: waar staat Vlaanderen?, met Pim den Hertog (Dialogic) en Kris Van der Velpen (Fortis Venturing) op 12 juni 2007 van 15u30 tot 18u in de kantoren op het IWT (op uitnodiging) Meer info: Olivier De Cock (Tel: 02 209 09 81 - E-mail: odc@iwt.be) BISCHOFFSHEIMLAAN 25, B-1000 BRUSSEL F. +32 (0)2 223 11 81 WEB www.iwt.be N LIL, BRUSSEL >> REDACTIE IWT-vlaanderen T. +32 (0)2 209 09 00 E. innovatiekrant@iwt.be Vormgeving en OPMAAK Teksten Com&Co, GENT