ARBEIDS- KAART Informatiebrochure
1 De regelgeving over arbeidskaarten is heel complex. De informatie hieronder is absoluut niet volledig maar geeft je de belangrijkste zaken mee. Bovendien wordt deze brochure regelmatig opgefrist indien de regelgeving verandert van bepaalde Europese richtlijnen. In deze brochure werd rekening gehouden met de regelgeving van oktober 2012.
Voor wie is deze brochure bedoeld? Deze informatiebrochure werd in eerste instantie opgesteld voor werknemers afkomstig uit landen die niet tot de Europese Unie (EU) behoren, maar richt zich ook tot Roemenen en Bulgaren, die als onderdanen van een nieuwe lidstaat van de EU, verplicht zijn om over een arbeidskaart te beschikken tot 31 december 2013. Daarnaast kunnen zowel vakbondsafgevaardigden als personeelsleden van de professionele en interprofessionele ACV-werkingen gebruik maken van deze brochure om hun leden te helpen. Waarvoor dient de brochure? Deze brochure bevat praktische informatie over: de verschillende arbeidskaarten, de administratieve procedure om deze arbeidskaarten in België aan te vragen of te verlengen. Op het einde van deze brochure vind je adressen waar je terecht kunt met al je vragen. 1
Algemene regel Voor elke buitenlandse werknemer die in België aan de slag wil als loontrekkende, moet de werkgever een arbeidsvergunning aanvragen bij het bevoegde gewest (Brussels Hoofdstedelijk, Vlaamse of Waalse). Als deze aanvraag wordt goedgekeurd, kan de buitenlandse werknemer een (tijdelijke) verblijfsvergunning verkrijgen die hem de toegang tot België verleent. Vervolgens zal hij de arbeidskaart krijgen die wordt uitgereikt door het gemeentebestuur van zijn woonplaats. Met uitzondering van wie vrijgesteld wordt, moet elke werknemer afkomstig uit niet EU- landen (bediende of arbeider) een arbeidskaart kunnen voorleggen. De buitenlander die als zelfstandige wil starten, moet een beroepskaart aanvragen 1. In deze brochure gaan we hier niet verder op in. 1 Richt je tot een sociaal secretariaat : http://www.socialsecurity.fgov.be/fr/links/secretariaten.htm Onderstaande tabel verschaft meer uitleg over de verschillende v Benaming kaart Attest van Immatriculatie model A Bewijs van inschrijving in het vreemdelingenregister (BIVR) Bewijs van inschrijving in het vreemdelingenregister (BIVR) Identiteitskaart voor vreemdelingen (vestiging) Verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen EG/EU (in België) Verblijfskaart EU-burger (attest van registratie) Verblijfskaart voor burgers van de EU (bewijs voor permanente vestiging (duurzame verblijfskaart) Verblijfskaart van een familielid van een burger van de Unie, derdelander *Het tijdelijke verblijf duurt even lang als de tijd die de door de buitenlander opgesta 2 3
Het verschil tusseneen Belgische werknemer en een buitenlandse werknemer op het vlak van sociaal recht, is dat de buitenlandse werknemer over een arbeidskaart (A, B, C) moet beschikken of over een vrijstelling hiervoor. De arbeidsvoorwaarden voor een buitenlandse werknemer zijn echter dezelfde als die voor een Belgische. Er is wel een verschil in de regelgeving over de sociale zekerheid indien de buitenlandse werknemer in België werkt als gedetacheerde werknemer. De buitenlandse werknemer moet altijd een bewijs van wettig verblijf kunnen voorleggen indien hij wil werken in België. De verblijfsvergunning opent dus het recht op de arbeidskaart. Kaart B vormt hierop een uitzondering: hier opent de arbeidskaart het recht op een verblijfsvergunning. Er bestaan heel veel soorten verblijfsvergunningen. De Dienst Vreemdelingenzaken is bevoegd in deze materie. rschillende verblijfsvergunningen: Type kaart Oranje kaart Kaart A Kaart B Kaart C Kaart D Kaart E Kaart E+ Verblijf tijdelijk* Beperkt Onbeperkt Onbeperkt Onbeperkt Onbeperkt Onbeperkt nder Kaart F Onbeperkt lander opgestarte procedure inneemt. 3
Vrijstelling van arbeidskaart Je hebt als buitenlandse werknemer geen arbeidskaart nodig als je behoort tot één van de categorieën van buitenlandse onderdanen die vrijgesteld zijn van de verplichting tot het verkrijgen van een arbeidskaart. Je moet wel over een onbeperkte verblijfsvergunning beschikken of in België wonen (kaarten B tot F +). In dat geval hoeft je werkgever geen arbeidsvergunning meer aan te vragen. De belangrijkste categorieën van buitenlandse werknemers die een vrijstelling genieten zijn: onderdanen van een lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER), (de 27 landen van de EU, plus IJsland, Noorwegen en Liechtenstein), met uitzondering van Roemeense en Bulgaarse onderdanen tot 31 december 2013 echtgenoten van een Belg en bepaalde familieleden buitenlanders die over een machtiging tot vestiging beschikken buitenlanders die recht hebben op een onbeperkt verblijf in België erkende vluchtelingen studenten die wettelijk in België verblijven voor arbeidsprestaties tijdens de schoolvakanties (kerstvakantie, paasvakantie en zomervakantie) studenten die een verplichte stage volgen, enzovoort 4 5
Categorieën van arbeidskaarten Arbeidskaart A Arbeidskaart A kan door een werknemer aangevraagd worden die ten minste vier jaar tewerkgesteld was met een arbeidskaart B en die hier vóór de aanvraag tien jaar wettig en ononderbroken verbleven heeft. De arbeidskaart A is geldig voor onbeperkte tijd voor elke tewerkstelling als loontrekkende. Een werknemer met arbeidskaart A kan dus voor gelijk welke job in België worden aangeworven, ongeacht het Gewest dat de kaart heeft uitgereikt. Arbeidskaart B Arbeidskaart B is vooral bedoeld voor buitenlandse werknemers die op vraag van een Belgische werkgever (of een werkgever die in België is gevestigd) naar België komt om te werken. De werkgever moet de arbeidsvergunning aanvragen vooraleer de buitenlandse werknemer naar België komt. Arbeidskaart B is voor maximaal één jaar geldig en hernieuwbaar. De kaart is geldig bij een welbepaalde werkgever en een welomschreven functie. 5 Voor het toekennen van arbeidskaart B moet vooraf aan 4 voorwaarden worden voldaan: nationaliteit van de werknemer (landen waarmee België internationale akkoorden heeft gesloten: Algerije, Marokko, Tunesië, Turkije en landen uit voormalig Joegoslavië (Bosnië- Herzegovina, Kroatië, Kosovo, Macedonië, Montenegro en Servië). Deze voorwaarde is eveneens van toepassing op Bulgaarse en Roemeense werknemers tot 31 december 2013. onderzoek van de arbeidsmarkt in België aanvraag komt uit het land van oorsprong
medisch onderzoek van de werknemer en modelarbeidsovereenkomst. Pas bij de eerste beoordeling van de aanvraag kunnen de onderdanen uit andere landen aanspraak maken op een arbeidskaart. Een afwijzing kan worden aangevochten bij de gewestminister, die de aanvraag opnieuw bekijkt en desgevallend kan dit leiden tot het toch nog toekennen van de arbeidskaart. De regel voor buitenlandse werknemers die zijn onderworpen aan het onderzoek van de arbeidsmarkt in België is dat de arbeidsvergunning voor een buitenlandse werknemer alleen wordt toegekend wanneer het niet mogelijk is om op de Belgische arbeidsmarkt een werknemer te vinden die geschikt is de betreffende arbeidsplaats in te vullen, al dan niet nadat een gepaste beroepsopleiding gevolgd is. Sommige werknemers worden niet onderworpen aan het onderzoek van de arbeidsmarkt: Roemeense of Bulgaarse onderdanen, enkel in knelpuntberoepen hooggeschoolde werknemers leidinggevenden gespecialiseerde technici werknemers gedetacheerd voor een specifieke beroepsopleiding in een Belgische firma beroepssportlui die minstens 18 jaar oud zijn en trainers schouwspelartiesten, enzovoort. De aanvraag voor een arbeidsvergunning door de werkgever moet gebeuren vooraleer de buitenlandse werknemer naar België komt. Bepaalde categorieën van buitenlanders die in België verblijven, kunnen echter wel een arbeidskaart B aanvragen: de echtgenoot van een buitenlandse werknemer die in België mag verblijven als student 6 7
de echtgenoot van een buitenlandse werknemer wiens verblijfsrecht beperkt is tot de geldigheid van zijn arbeidskaart de echtgenoot van sommige buitenlandse werknemers die worden vrijgesteld van een arbeidskaart. Arbeidskaart C Arbeidskaart C wordt toegekend op grond van de verblijfssituatie van de aanvrager, een situatie die nog niet zeker is. Het verlies van het wettelijk verblijf zorgt automatisch ook voor het verlies van de geldigheid van de arbeidskaart. Bepaalde categorieën buitenlanders, die hier tijdelijk mogen verblijven, kunnen op die manier in om het even welk beroep als loontrekkende werken. De stappen om deze arbeidskaart te krijgen moeten door de werknemer zelf worden gezet. Arbeidskaart C is beperkt tot maximum 1 jaar en ze is hernieuwbaar. De voornaamste categorieën vreemdelingen die een arbeidskaart C krijgen, zijn: asielzoekers die, minstens 6 maanden na de indiening van hun aanvraag, nog geen negatief antwoord op hun aanvraag hebben ontvangen van het Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen (CGVS) of die na 6 maanden of langer een negatief antwoord hebben ontvangen, maar in beroep gingen tegen deze beslissing bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RVV) houders van een aankomstverklaring, van een attest van immatriculatie type A (AIA) of van een Bewijs van Inschrijving in het Vreemdelingenregister (BIVR) afgeleverd in het kader van de strijd tegen de mensenhandel buitenlandse onderdanen die gemachtigd zijn tot een verblijf overeenkomstig artikel 9bis van 7
de wet van 15 december 1980, voor zover de verlenging van de verblijfsvergunning onderworpen wordt aan de voorwaarde om een baan te hebben buitenlandse onderdanen die gemachtigd zijn op basis van artikel 9ter van de wet van 15 december 1980 op basis van een erkende medische situatie en die in het bezit zijn van een elektronische identiteitskaart voor vreemdelingen type A (beperkte BIVR.) buitenlandse onderdanen die gemachtigd zijn in het kader van de gezinshereniging studenten die hier wettelijk verblijven voor prestaties van maximum 20 uur per week, buiten de schoolvakanties. Houders van een arbeidskaart C kunnen om het even waar in België werken, ongeacht het Gewest dat de kaart heeft uitgereikt. Hernieuwing, voorwaarden en termijnen Om je arbeidskaart te hernieuwen moet je minstens anderhalve maand voor ze vervalt de aanvraag indienen. Als je een arbeidskaart B hebt, moet je werkgever de verlengingsaanvraag doen. Alvorens je arbeidskaart B te verlengen, gaat de administratie van het bevoegde gewest na of de werkgever de arbeidsovereenkomst wel heeft nageleefd wat de duur van de werktijd en het loon betreft. Ze gaat ook na of de werkgever in orde is met de betaling van de sociale bijdragen. Als je een arbeidskaart C hebt, moet je zelf de verlenging aanvragen. Je moet in orde zijn met je verblijfsvergunning om arbeidskaart C te laten hernieuwen. 8 9
Andere nuttige info Elke vorm van discriminatie tegen een persoon wegens: zogenaamd ras, huidskleur, afstamming, afkomst of nationaliteit op de arbeidsmarkt kan strafrechtelijk vervolgd worden volgens de wet van 10 mei 2007. De werkgever die buitenlandse werknemers illegaal tewerkstelt, riskeert strafrechtelijke sancties (boetes, gevangenisstraffen). De opdracht van de sociale inspecteurs bestaat uit: strijden tegen zwartwerk, erop toezien dat de regelgeving wordt nageleefd, controles en hoorzittingen uitvoeren om fraude en inbreuken te bestrijden. Ze maken proces-verbalen op en sturen de dossiers naar de Arbeidsrechtbank. Waar kan je terecht voor meer info? bij de diversiteitsconsulenten in je verbond of per mail : diversiteit@acv-csc.be bij de rechtskundige dienst van je verbond 9
Nuttige adressen ARBEIDSVERGUNNING en ARBEIDSKAART A, B en C De bevoegde gewestelijke administratie voor arbeidskaarten A en C is die van de woonplaats van de buitenlandse werknemer die tijdelijk in België verblijft. Voor arbeidskaart B telt de voornaamste plaats van tewerkstelling. Dienst Migratie en Arbeidsbemiddeling Vlaanderen Koning Albert II-laan 35, bus 21, 1030 Brussel Tel. : +32 (0)2 553 39 42 E-mail : arbeidskaart@vlaanderen.be http://www.werk.be Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Directie Werkgelegenheid en Meerwaardeneconomie, Cel Arbeidskaarten C.C.N., Noordstation, Vooruitgangsstraat 80, 1030 Brussel Tel. : +32 (0)2 204 13 99 E-mail : travail.eco@mrbc.irisnet.be http://www.bruxelles.irisnet.be Service public de Wallonie Direction générale opérationnelle Economie, Emploi et Recherche Département de l Emploi et de la Formation professionnelle Direction de l Emploi et des Permis de Travail Place de Wallonie 1, 5100 Jambes Tel. : +32 (0)81 33 31 11 E-mail : permisdetravail@spw.wallonie.be http://emploi.wallonie.be 10 11
Ministerium der Deutschsprachigen Gemeinschaft Abteilung, Beschäftigung, Gesundheit und Soziales Gospertstrasse, 1 4700 Eupen Tel.: +32 (0)87 59 64 86 - fax : +32 (0)87 55 64 73 http://www.dglive.be Gewestelijke Werkgelegenheidsinspectie Vlaamse Overheid Departement Werk en Sociale Economie Afdeling Inspectie Werk en Sociale Economie Ellipsgebouw Koning Albert II-laan 35 bus 20 1030 Brussel Tel.: +32 (0)2 553 08 88 Fax: +32 (0)2 553 42 71 E-mail : werkgelegenheid.inspectie@vlaanderen.be Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Administratie Economie en Werkgelegenheid Directie Gewestelijke Werkgelegenheidsinspectie Kruidtuinlaan 20, 1035 Brussel Tel. : +32 (0)2 800 35 00 Fax : +32 (0)2 800 38 07 E-mail : ire@mrbc.irisnet.be Service public de Wallonie Direction générale opérationnelle Economie, Emploi et Recherche Département de l Inspection Direction de l Inspection du Travail Place de Wallonie 1, 5100 Jambes Tel.: +32 (0)81 33 44 21 Fax: +32 (0)81 33 44 22 E-mail : pierre.burton@spw.wallonie.be 11
TOEGANG, VERBLIJF EN VESTIGING VAN VREEMDELINGEN IN BelgiË: FOD Binnenlandse zaken Dienst Vreemdelingenzaken Antwerpsesteenweg 59B, 1000 Brussel Tel. : +32 (0)2 206 13 00 http://www.dofi.fgov.be Voor juridische en meer gedetailleerde info: DOCUMENTATIE OVER VERBLIJFSRECHT EN ARBEIDSRECHT VOOR VREEMDELINGEN: Kruispunt migratie-integratie Vooruitgangstraat 323 / bus 1 1030 Brussel www.vreemdelingenrecht.be Algemeen nummer : 02-205 00 50 (elke werkdag van 9-12 en van 13.30-17 uur) - Fax: +32 (0)2 205 00 60, Algemeen infoadres Juridische helpdesk Vreemdelingenrecht, Internationaal Privaatrecht, Gezondheid, Asielrecht : +32 (0)2 205 00 55 Helpdeks Midden en Oost-Europese Migratie/ Roma : +32 (0)2 205 00 65, Helpdesk MOE-Roma Helpdesk Woonwagenbewoners : +32 (0)2 205 00 Wettelijke referenties 12 Wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers Koninklijk besluit van 9 juni 1999 houdende de uitvoering van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers Sociaal strafwetboek
... Notes...
D/2012/0780/68 V.U. Dominique Leyon, Haachtsesteenweg, 579-1030 Brussel