Kaakgewrichtsklachten en fysiotherapie
KAAKGEWRICHTSKLACHTEN EN FYSIOTHERAPIE U bent bij de kaakchirurg/kno arts/tandarts/orthodontist/ tandarts-gnatoloog in behandeling voor klachten van uw kaakgewricht. In deze folder kunt u lezen wat kaakgewrichtsklachten zijn, wat erover bekend is en wat er aan gedaan kan worden. Wat is het kaakgewricht? Het kaakgewricht bevindt zich vlak voor het oor en zorgt voor de verbinding van de onderkaak met het slaapbeen aan de zijkant van het hoofd. Wanneer u uw vingers op de huid vlak voor de oren houdt en u de mond opent, dan kunt u de kaakgewrichten voelen. Omdat de gewrichten beweeglijk zijn, kan de onderkaak soepel bewegen, waardoor we kunnen kauwen, spreken, geeuwen enzovoort. Spieren die aan het kaakgewricht en aan de onderkaak vastzitten, sturen de bewegingen van de onderkaak, terwijl de hals-en nekspieren het hoofd in evenwicht houden. De knobbels die zich op het linker-en rechteruiteinde van het opstijgende gedeelte van de onderkaak bevinden, noemen we de kaakkopjes. Wanneer u de mond opent en sluit, zullen de kaakkopjes langs de gewrichtskom naar voren en weer terug schuiven. Er bevindt zich een dun kraakbeenschijfje tussen het kaakkopje en het slaapbeen: de discus. De discus glijdt als een stootkussen mee met het kaakkopje in de gewrichtskom en voorkomt slijtage van de gewrichtsoppervlakken. Het kan voorkomen dat de discus niet altijd goed op zijn plaats, bovenop het kaakkopje, blijft zitten. 1
Wat zijn kaakgewrichtsklachten? Veel voorkomende kaakgewrichtsklachten zijn: Pijn in de kauwspieren of in het kaakgewricht, die soms uitstraalt tot in de nek en de schouders. Een moe en stijf gevoel in de kauwspieren, vooral s ochtends bij het opstaan. Een beperkte mondopening of het op slot zitten van de onderkaak. Kaakgewrichtsgeluiden: knappende of schurende, krakende geluiden in het gewricht bij het openen of sluiten van de mond. Klachten zoals oorpijn, oorsuizen, hoofdpijn en duizeligheid kunnen eveneens optreden. Over het algemeen zijn kaakgewrichtsklachten, een beperkte mondopening en/of pijnlijke kauwspieren meer hinderlijk dan gevaarlijk. Vooral het afbijten en kauwen van voedsel, drinken, praten, lachen, zingen, tandenpoetsen, gapen en zoenen kunnen hinderlijk zijn. Bij de meeste mensen nemen de klachten na enige tijd af en kan de mond weer zonder problemen gebruikt worden. Soms kunnen de kaakgewrichtsklachten, de beperkte mondopening en de pijn erg hinderlijk zijn. In dat geval is het belangrijk om oefeningen te doen om een beperkte mondopening groter te laten worden en de pijn te verzachten. Wel is het van belang de pijnlijke kaakgewrichten en de kauwspieren enige tijd te ontzien. Dat wil zeggen: niet belasten maar wel bewegen. Oorzaken van kaakgewrichtsklachten De meest voorkomende oorzaken van kaakgewrichtsklachten zijn: Verkeerde mondgewoontes zoals veelvuldig klemmen of knarsen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met kaakgewrichtsklachten vaak onbewust de gewoonte hebben om langdurig hun kiezen op elkaar te klemmen of de tanden van de onderkaak met kracht langs die van de bovenkaak te wrijven (knarsen). Dit laatste gebeurt vooral s nachts. Hierdoor raken de kauwspieren vermoeid hetgeen kan leiden tot pijn in de kauwspieren en het kaakgewricht. Deze onbewuste gewoontes staan vaak in relatie met spanningen (stress). Een ongeluk. Een ernstige verwonding aan de onderkaak kan ook kaakgewrichtsklachten veroorzaken. Zo kan een zware klap een zwelling geven in het kaakgewricht of een deel ervan (de discus) beschadigen. Soepele bewegingen van de onderkaak zijn dan niet meer mogelijk en het gewricht zal pijn gaan doen. Een verwonding kan tevens ontstekingsverschijnselen 2
in het gewricht geven. Ook een breuk in de botdelen van het kaakgewricht kan kaakgewrichtsklachten veroorzaken. Andere mogelijke oorzaken van kaakgewrichtsklachten zijn minder duidelijk. Er kunnen klachten ontstaan als door het ontbreken van veel kiezen een overbelasting van het kaakgewricht en de kauwspieren ontstaat. Gedurende lange tijd de mond wijd open moeten houden, bijvoorbeeld bij een tandheelkundige ingreep, kan achteraf klachten geven. Kaakgewrichtsklachten kunnen eveneens ontstaan door reumatische aandoeningen en standveranderende ingrepen aan onder- en/of bovenkaak. Wat is het doel van fysiotherapie? Inzicht leren krijgen in factoren die uw klachten beïnvloeden en oefeningen doen die hierop aansluiten, waardoor u ongewenste mondgewoonten kunt afleren en de spierspanning kan verminderen. Zo leert u uw klachten zelf beïnvloeden zodat u er minder last van heeft. Wat kunt u van de behandeling verwachten? Nadat u zich aangemeld heeft, krijgt u een afspraak mee voor een groepsbijeenkomst. Hierin legt de fysiotherapeut u uit hoe het kaakgewricht functioneert, hoe het gebouwd is en hoe klachten kunnen ontstaan. Hierna wordt individueel een inventarisatie van uw klachten gedaan, een onderzoek uitgevoerd en zal de fysiotherapeut oefeningen met u doornemen. Als er daarna behoefte is aan een ontspanningsinstructie zal deze ook weer in groepsverband gegeven worden. Behalve de fysiotherapeut kunnen ook andere disciplines bij de behandeling betrokken worden, bijvoorbeeld de logopediste om de mondgewoontes en het slikken te beoordelen, en de tandarts-gnatoloog om de stand van tanden en kiezen te beoordelen en eventueel een spalk te maken (zie afbeelding hieronder). 3
Vragen Heeft u vragen heeft of wilt u een afspraak maken, dan kunt u bellen met de paramedische afdeling van het Kennemer Gasthuis, locatie zuid, Jack van der Bent Henny van de Koekelt telefoon (023)-545 3005 van 8.00-12.00 en van 12.45-16.45 uur. 4
www.kg.nl Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail: info@kg.nl 1067362-12-2006