Programma werkweek Suriname 8 t/m 16 november 2013 Projectweek Suriname 2013 blz. 1
Begin van de lesdag in Suriname: de leerlingen zingen het volkslied en hijsen de vlag. Tijdens de projectweek wappert hier ook de Nederlandse vlag en klinkt naast het Surinaamse volkslied ook het Wilhelmus. Tijdens de lesdagen op de Mulo Kerklaan dragen de leerlingen het SLDJZ-t-shirt. De leerlingen op de Surinaamse scholen dragen een schooluniform. De werkweek in Suriname is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van: Europees Platfom Oolgaardt Stichting Woningcorporatie Vivare Ankie Mensink fonds Woningcorporatie Talis Volkshuisvesting Arnhem Expanding Visions Firma Cruijssen Vandenberg-ID B.V. Tennet KPMG Van den Elsen Investeren in mensen Markies Ter Hoeve uitgevers Croes Bouwtechnisch Ingenieursbureau Vanerum Hefas branddetectie Toko Boeng International Tender Services (ITS) B.V. Aannemingsbedrijf van den Born B.V. Abdoel Surinaams Eethuis Bemiddelingsbureau Kouwer Projectweek Suriname 2013 blz. 2
PROGRAMMA projectweek Samen Leven Doe je Zo 2013 Een projectweek waarin onze leerlingen veel zullen leren en vooral zullen ervaren over de multiculturele samenleving. En over de geschiedenis, de natuur en de inwoners van Suriname. Bij een vorige werkweek schreef een ouder aan het eind van de week op de website van het project: Ik ben onder de indruk van alles wat jullie daar gezien hebben. Je leert in een week meer dan in een jaar op school over samenleven. Ook dit jaar hopen we dit te bereiken. Mulo Kerklaan Plantage Rust en Werk Paramaribo Palulu Vrijdag 8 november: de heenreis De vliegreis naar Suriname, net ten noorden van de evenaar in Zuid Amerika, 7500 km en ca. 9 uur vliegen van Nederland. Vertrek bus uit Nijmegen: 9.15 uur (8.45 uur aanwezig), vertrek bus uit Arnhem: ca. 10.00 uur (9.30 uur aanwezig). 15.15 uur vertrek Schiphol vlucht PY993 20.45 uur(surinaamse tijd, in Nederland is het dan kwart voor één s nachts) aankomst vliegveld Zanderij, douane en bagage (ongeveer een uur) en dan per bus naar Paramaribo (ongeveer een uur rijden). Projectweek Suriname 2013 blz. 3
Zaterdag 9 november: kennismaken Zondag 10 november: geschiedenis Kennismaken met de Surinaamse leerlingen tijdens de sportdag. En kennismaken met Paramaribo: een stadswandeling met informatie over de stad, de inwoners en de geschiedenis. 08.15 Opstaan 09.15 Vertrek met busjes 10.00-12.00 sportdag met leerlingen Mulo Kerklaan op het sportterrein van EBG aan de dr.s.redmondstraat 12.00 gezamenlijke lunch 13.00-15.30 zwemmen met leerlingen Mulo Kerklaan (zwembad Parima), daarna lopen naar centrum. 16.00 stadswandeling: o.a. Palmentuin en Waterkant (Paramaribo) 18.30 eten hotel Stardust Avondprogramma: voorbereiden programma zondag en oefenen culturele morgen, logboek invullen Leer- en ervaringsdoelen: Omgaan met leeftijdsgenoten uit een andere cultuur. Kennis opdoen van de stad Paramaribo De steiger bij Leonsberg, vertrekpunt voor de plantagetocht. Een tocht met bootjes naar het plantagegebied waar gidsen zullen vertellen over de geschiedenis van de plantages, de slavernij en het gebruik van planten, vruchten en bomen voor medicinaal gebruik. We bezoeken het openluchtmuseum Nieuw Amsterdam en zien wellicht dolfijnen op de Surinamerivier. 07.45 Opstaan - 08.50 Lopend naar de steiger 09.00 Plantagetour, we lunchen op de plantage. 15.00 Zwemmen (Stardust) 18.30 Eten hotel Stardust Avondprogramma: voorbereiden programma maandag en oefenen culturele morgen, logboek invullen Paramaribo Leer- en ervaringsdoelen: Inzicht in een deel van de koloniale geschiedenis van Nederland. Meer kennis over de geschiedenis van Suriname en de werkelijkheid van de slavernij. Inzicht hoe mensen gebruik kunnen maken van de natuur. Maandag 11 november: cultuur en religies Op de 1 e schooldag gaan we kennismaken met een aantal religies in Suriname. Daarna bezoeken we de hindoetempel aan de Weg naar Zee, de grote moskee en de synagoge met uitleg door gidsen. 05.30 Opstaan 06.30 Vertrek naar de Mulo Kerklaan 07.15 09.15 1 e schooldag: thema religie 09.15 tour langs gebedshuizen, we lunchen bij de synagoge 14.00 uur terug naar hotel Stardust, zwemmen, ontspannen 18.30 eten hotel Stardust Avondprogramma: voorbereiden dinsdag, culturele morgen, logboek Hindoetempel Weg naar Zee Leer- en ervaringsdoelen: Ervaren hoe het onderwijs in een ander land wordt vormgegeven. Ervaren hoe mensen van verschillende religies in Suriname met elkaar omgaan. Kennis over de religies in Suriname Een bijzondere plek in Paramaribo, de moskee en Joodse synagoge staan hier naast elkaar Projectweek Suriname 2013 blz. 4
Dinsdag 12 november: culturen en het dagelijks leven 2 e schooldag Thema: cultuur, geschiedenis en levenswijze, het dagelijks leven leren we kennen door het huisbezoek. In de ochtend workshops over Suriname. 11.00 uur vertrek naar mulo Kerklaan. 12.00 Leerlingen gaan in tweetallen met Kerklaan-leerlingen mee naar huis. 21.00 leerlingen zijn terug bij hotel Stardust Avondprogramma: Nabespreken huisbezoeken en voorbereiden woensdag Leer- en ervaringsdoelen: Samen met Surinaamse leeftijdsgenoten leren van elkaars cultuur en geschiedenis. Ervaren van andere gewoontes en leefwijze in een ander land. Ervaren wat Surinaamse jongeren belangrijk vinden. Fort Zeelandia en de Waterkant Woensdag 13 november: creativiteit en daarna shoppen in het centrum van Paramaribo schooldag Thema: cultuur en geachiedenis. Les op school en bezoek aan de kathedraal en Fort Zeelandia en vervolgens lunchen en shoppen in het centrum van Paramaribo 05.30 Opstaan 06.30 Vertrek naar de Mulo Kerklaan 07.15 ca. 9.15 les op school 10.00 11.15 bezoek aan de Kathedraal 12.00 12.30 bezoek aan Fort Zeelandia 13,00 lunch bij Popeys in de stad en daarna shoppen 18.30 eten hotel Stardust Avondprogramma: culturele ochtend voorbereiden, koffers inpakken (apart tasje voor Palulu) Leer- en ervaringsdoelen: leren over de geschiedenis van Suriname en de binnenstad van Paramaribo Het terras van Krasnapolsky is verzamelpunt tijdens het shoppen Donderdag 14 november: Culturele morgen en de afsluiting met de Surinaamse leerlingen in Palulu. Kennismaken met de Surinaamse cultuur en levenswijze. Een culturele morgen op de Surinaamse mulo waar de Nederlandse en Surinaamse leerlingen elkaar laten zien wie zij zijn door muziek en dans uit de eigen cultuur. Daarna naar Palulu waar we met de Surinaamse leerlingen deze projectweek afsluiten 06.00 Opstaan Ontbijten, kamers ontruimen (dit was de laatste nacht in Stardust), Zwem- en overnachtingspullen apart. Bagage gaat in aparte bus naar Palulu. 07.15 Vertrek naar de Mulo Kerklaan 08.00 Culturele morgen 12.30 vertrek naar Palulu met Kerklaan- leerlingen. Lunch in de bus. Zwemmen, kampvuur enz. Slapen in hangmatten Leer- en ervaringsdoelen: ervaren welke cultuuruitingen kenmerkend zijn voor je land en achtergrond. Projectweek Suriname 2013 blz. 5
Vrijdag 15 november: relaxen en voorbereiden op de terugreis De laatste dag van de projectweek Samen leven Doe je Zo. Na een week met veel nieuwe ervaringen en indrukken van de multiculturele samenleving van Suriname, de geschiedenis, de natuur en het land, doen we een dagje rustig aan. Wat zwemmen en relaxen, twee activiteiten (zie hieronder) en vroeg in de avond weer naar vliegveld Zanderij voor de terugreis We blijven deze dag op Palulu. We maken maskers o.l.v. kunstenaar Ken Doorsom, die bevestigd worden aan een totempaal op Palulu. Ook gaan we cassavebrood bakken. Ca. 19.30 vertrek naar het vliegveld Zanderij 20.00 Aankomst op Zanderij 23.20 Vertrek vliegtuig vlucht PY994 Leer- en ervaringsdoelen: Reflecteren op de ervaringen en leerpunten van deze projectweek Vertrek van vliegveld Zanderij (J.A. Pengel Airport) Zaterdag 16 november: aankomst in Nederland Om ca 12.20 landen we weer op Schiphol. Het duurt meestal ruim een uur voordat je door de douane bent. Om ongeveer half twee reizen we met de bus weer terug naar Arnhem en Nijmegen. 12.20 (Nederlandse tijd) aankomst Schiphol Ca. 14.30/15.15 uur aankomst Arnhem/Nijmegen SURINAME Hoewel Suriname ongeveer vier keer zo groot is als Nederland, wonen er maar ca. 485.000 mensen. De meeste mensen wonen in de strook langs de kust. De hoofdstad Paramaribo ligt aan de monding van de Surinamerivier. De tweede stad van Suriname is Nickerie. Bevolkingsgroepen In Suriname leven veel verschillende culturen en ze kunnen het goed met elkaar vinden. De oorspronkelijke bewoners van Suriname zijn de indianen, maar zoals in veel landen zijn ze ook hier voor een deel verdreven. De meeste indianen in Suriname leven tegenwoordig in het binnenland. Het binnenland is ook het terrein van de Boscreolen (Marrons), die er in stammen wonen. De Marrons zijn de afstammelingen van de slaven die tijdens de slavernij wisten te vluchten van de plantages naar het oerwoud. Aan de kustlijn van Suriname, waar de meeste mensen wonen, zijn er vooral Stadscreolen, Chinezen, Javanen en Hindoestanen. De creolen van Suriname zijn in het verleden door de Nederlanders uit Afrika gehaald. Ze komen voornamelijk van de westkust van Afrika. Javanen zijn vernoemd naar het eiland Java in Indonesië, waar zij oorspronkelijke vandaan komen. Ook zij zijn door de Nederlanders naar Suriname gehaald. Een derde bevolkingsgroep die door de Nederlanders naar Suriname is gebracht, zijn de Hindoestanen. Hun oorsprong ligt in India. De Chinezen kwamen het verleden vaak als contractarbeider naar Suriname maar werden ook soms als slaven behandeld. Later kwamen Chinezen als vrije arbeider, handelaar of winkelbediende naar Suriname, vooral in de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw, Religies Je vindt veel verschillende bevolkingsgroepen in Suriname dus ook veel godsdiensten: ongeveer 40% is christen, 20% hindoe en 14 % moslim. De rest hoort bij kleinere traditionele religies of heeft geen godsdienst. Het klimaat Suriname ligt in de tropen. De temperatuur is hier gemiddeld tussen de 24 graden en de 32 graden. De koelste tijd van de dag is zes uur 's morgens (24 graden) en de warmste tijd is tussen 12.00 uur en 14.00 uur (32-34 graden). Daarna koelt het weer geleidelijk af. Zes uur 's avonds is het ongeveer 26 graden. De kleine regentijd is van begin december tot begin februari, de grote regentijd eind april tot half augustus. Het wapenschild van Suriname Dit bestaat uit een schild, geflankeerd door twee Indianen,de oorspronkelijke bewoners. Links in het schild is een zeilschip op zee afgebeeld (de slaven die met schepen vanuit Afrika naar Suriname werden vervoerd), en rechts een koningspalm. In het midden bevindt zich een groene ruit, met daarin een vijfpuntige ster. Deze ster symboliseert de vijf continenten waar de inwoners van Suriname vandaan zijn gekomen: Afrika, Amerika, Australië, Azië, Europa. Projectweek Suriname 2013 blz. 6
Sint-Petrus-en-Pauluskathedraal Op woensdag brengen we een bezoek aan de Kathedraal. Deze is geheel uit hout opgetrokken en is het grootste houten gebouw van Zuid-Amerika en waarschijnlijk de hoogste houten kerk ter wereld. Hij werd tussen 1883 en 1887 gebouwd. Van 1977 tot 1979 werd de kathedraal grondig gerenoveerd. In 1989 werd de kerk echter weer voor het publiek gesloten. Hij begon iets over te hellen en bleek aangetast door termieten. In 2002 werd begonnen met een nieuwe restauratie, in november 2010 werd de kathedraal weer heropend Het ontwerp is van Frans Harmes. De buitenzijde van de kathedraal is geïnspireerd op de Paterskerk te Roosendaal en een kathedraal te Boston, en is geschilderd in geel en grijs. De binnenzijde is uitgevoerd in ongeschilderd cederhout, naar een ontwerp uit Suriname. In de kathedraal ligt de Tilburgse priester Peerke Donders begraven. Fort Zeelandia Fort Zeelandia is een voormalig Nederlands fort tussen Paramaribo, de hoofdstad van Suriname, en de linkeroever van de rivier de Suriname. Sinds 2004 is het een museum. Het 5-hoekige fort ontstond in het begin van de 17e eeuw, toen de Nederlanders een handelsvestiging stichtten nabij het Indianendorp Parmirbo, het latere Paramaribo. Om de nederzetting te verdedigen werd een versterking aangelegd. De Engelsen veroverden het fort in 1651 en noemden hem Fort Willoughby, naar Lord Willoughby. In 1667 veroverden Zeeuwen onder Abraham Crijnssen het fort en de nederzetting. Het fort werd Fort Zeelandia genoemd; op één van de kruithuizen is nog het Zeeuwse wapen te zien. Projectweek Suriname 2013 blz. 7
Plantages Op zondag 10 november bezoeken we Fort Nieuw Amsterdam en gaan we naar een plantage (de plantage Rust en Werk). Vanaf de 17 e eeuw werden door Nederland de plantages gesticht, waar tropische producten als koffie, suiker, tabak en cacao werden verbouwd. Als werkkrachten werden slaven uit Afrika overgebracht naar de kolonie. De plantageslavernij is een van de meest mensonterende instituties uit de geschiedenis geweest. De Afrikaanse slaven waren letterlijk eigendom van de plantage-eigenaren. Hoewel er in de loop van de tijd wel enkele wetten kwamen om hen te beschermen, waren ze eigenlijk overgeleverd aan hun eigenaren. De slaven hadden het zwaar op de plantages. Regelmatig kwamen ze in protest en organiseerden ze grote verzetsacties. Wanhopige slaven, die op de plantages geen uitzicht hadden op een goede toekomst, probeerden soms weg te lopen van de plantages. Makkelijk was dat niet, want als ze eenmaal weg waren gelopen van de plantages konden ze niet naar Paramaribo, waar ze snel opgepakt zouden worden. Hun enige optie was om het regenwoud in te gaan. In het binnenland van Suriname ontstonden daardoor dorpjes, gesticht door deze weggelopen slaven, de marrons. In 1863 werd in Suriname eindelijk de slavernij afgeschaft. De plantages moesten op zoek naar nieuwe werknemers, hierdoor kwamen vooral Indiërs (de Hindoestanen), Chinezen en Javanen (voor het merendeel Moslims) naar Suriname om als contractarbeider op de plantages te werken.. Hieronder zie je een deel van een kaart uit 1801 van de plantages in het gebied waar we naar toe gaan. Projectweek Suriname 2013 blz. 8
Projectweek Suriname 2013 blz. 9