Ridderkerk Mei/Juni 2006 Tijdens een bezoek aan internet een paar weken geleden vond ik een foto van de PIA II. Deze foto had ik nog nooit eerder gezien en besloot hem op te slaan op de computer. Na enige tijd wist ik niet meer waar ik de foto vandaan had gehaald en heb de foto toen naar de webmaster (Johan) van www.vanommerenbinnenvaart.nl gemaild met de vraag of hij misschien wist van het bestaan van de PIA II. Johan wist dit kennelijk ook niet en heeft de foto voor enkele dagen op de hoofdpagina van de website gezet om meer informatie te verkrijgen. Naar mijn weten zijn er geen (nog) geen reacties binnengekomen. Toen ik dat las ben ik met mijn zoektocht verder gegaan. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 1
Zo kwam ik de site van Hr. Jaen-Marc Monhart tegen waar hij heel indrukwekkende tekeningen maakt van o.a. feadships. www.monhart.com/split_boat/html/1935_pia_de_vlijt.html Ik heb Hr. Jaen-Marc Monhart direct een email gestuurd met de vraag of hij mij verder kon helpen aan informatie en/of fotomateriaal van de PIA II. Omdat hij in Zwitserland woont heeft hij mij in contact gebracht met Hr. H.J. de Vries. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 2
In de eerste email die Hr. H.J. de Vries mij stuurde kon hij mij direct al wat meer informatie geven. Zo schrijft hij, en ik citeer: Als we het over dezelfde PIA II hebben dan kan ik u waarschijnlijk wel wat verder helpen. Dit oorspronkelijke directie vaartuig voor Phs. van Ommeren werd in 1935 onder bouwnummer 309 op de werf van mijn vader, H.S. de Vries en zijn broer J. de Vries in Aalsmeer gebouwd. De werfnaam was Scheepswerf "De Vlijt". In het oude werfarchief in Aalsmeer zijn nog foto's en het bouwcontract aanwezig, naar ik meen. Het stalen schip was 15.60 m lang. In 1967 verkocht Van Ommeren het schip in Rotterdam voor ƒ 11000 aan H.J. Winters. Het is mij niet bekend of het schip nog bestaat. Toen ik reageerde en vroeg hoe ik dan eventueel in contact kon komen met de beheerder van dat werfarchief reageerde Hr. De Vries o.a. met: Als enig nog levende zoon van H.S. de Vries, de oudste oprichter van scheepswerf "De Vlijt" in 1923 ben ik door mijn neven min of meer 'gebombardeerd' tot beheerder van het oude werfarchief in Aalsmeer. Ik zend hierbij een foto van de PIA II liggend langs de werf "De Vlijt" in Aalsmeer in 1935. Het ontwerp was van de bekende scheepsontwerper H.W. de Voogt uit Haarlem (ook de ontwerper van bijv. de "Piet Hein"), hij was een oomzegger van Ph. van Ommeren. Graag wil ik in het archief naar overige gegevens en foto's gaan zoeken, als u daar interesse in heeft. Maar natuurlijk heb ik daar interesse in. Ben ik toch op een redelijk makkelijke manier even in contact gekomen met de beheerder van het werfarchief! Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 3
Hr. H.J. de Vries vertelt nog iets meer over zijn interesse en zoektocht van de PIA II in een andere email zoals hieronder te lezen is. Beste Leo, Aanvankelijk ben ik met een van mijn broers een tiental jaren in het oude werfarchief gedoken. Dat was toen i.v.m. het 75 jarige bestaan van De Vlijt, tegenwoordig De Vries Scheepsbouw in Aalsmeer. Helaas overleed mijn broer in 2004, daarna ben ik alleen doorgegaan. Het is leuk werk en ik heb veel contact met scheepsbezitters gekregen die een oud De Vlijt motor- of zeiljacht hebben. Zo kwam ik destijds ook in contact met Joost de Ruig en voorzag hem voor zijn Sneekermeerclub van gegevens over de oude werf. Volgende week ga ik naar Aalsmeer en ga wat oude foto's scannen van de Pia. Het toeval wil dat ik al via de heer Kempeneers, bezig ben om uit te zoeken of de Pia nog bestaat. Kempeneers heeft jarenlang bij Van Ommeren binnenvaart gevaren. Ik hoop nu maar dat via uw publicatie van de foto etc. in het blad er een reactie komt. Misschien zien we dan het schip nog weer eens terug! Op 21 mei 2006 heeft Hr. H.J. de Vries nog een scan van een advertentie uit de Watersport 1935 blz.388 en stuur mij die op. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 4
Dan gaan er enkele dagen voorbij voordat we weer contact hebben. Zo stuur ik nog een foto van de PIA II en andere VO schepen afkomstig van de voorpagina van het VO-Journaal www.vo-journaal.mijnalbums.nl van 1967 naar hem op. Bovenstaande foto werd gepubliceerd naar aanleiding van een fotowedstrijd. Ondertussen wacht ik (on)geduldig af of er nog foto s komen die Hr. H.J. de Vries zou gaan scannen in het werfarchief te Aalsmeer. Uiteindelijk komt er weer nieuws in de vorm van heel veel informatie en nog 2 foto s van de PIA II. De onderstaande foto s zijn gemaakt door Fototechnisch Bureau C. Kramer, Botersloot 12 te Rotterdam. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 5
Hr. H.J. de Vries neemt aan dat de foto s destijds zijn gemaakt tijdens de proefvaart van November 1935. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 6
Hieronder de werfgegevens van de PIA II zoals ik ze indertijd heb verzameld. H.J. Winters, de Rotterdammer aan wie de Pia destijds door Van Ommeren verkocht is, was een particuliere persoon die er waarschijnlijk een motorjacht van heeft gemaakt, dat spoor kan ik niet meer terugvinden. Met vriendelijke groeten, H. J. de Vries 1.Naam: PIA II PIA II Bouwnummer: 309 Scheepswerf De Vlijt Gebr. H. & J. de Vries, Aalsmeer Afgeleverd: November 1935 2.Ontwerp: H.W. de Voogt, Haarlem. 3.Tekening nummer: 877 4.Opdrachtgever : Phs. van Ommeren s, Scheepvaartbedrijf te Rotterdam. Prijs: ƒ 6921,-- 5.Type: Stalen directie vaartuig 6.Afmetingen: Lengte over alles 15.60 m Lengte in de waterlijn 15.00 m Breedte 3.20 m Holte 2.06 m Diepgang 1.05 m In het archief van Van Ommeren staan de afmetingen anders vermeld, namelijk: 15.75m x 3.47m x 0.95 m. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 7
7.Bouwwijze: Romp van 3 en 4 mm staalplaat Kielplaat 6 mm. Boven water de romp glad uitgevoerd, onder water overlapt, de stuiken glad. Opbouwwanden van teakhout, dikte 30 mm Opbouwdek van smalle deeltjes Oregon Pine met geschilderd, sterk zeildoek overtrokken. Achtercockpit afgetimmerd met teakhout, zelflozende vloer. Over de motor een teakhouten, geïsoleerde,motorkast. De berghouten waren van Pitch Pine met manilla stootranden. 8 Spanten: staal 50 x 40 x 5, afstand hart op hart 40 cm 9 Motor: N. 1000 Stork-Ganz diesel, 80 pk 4 cilinders Snelheid: 10 nautical miles Bouw Het bouwcontract tussen H.W. de Voogt en de gebroeders H. en J. de Vries werd op 21 juni 1935 ondertekend. Inmiddels was in de week van 1 7 juni 1935 Arie Wies op de werf al met de bouw van het schip begonnen. De motor arriveerde per spoor op het station in Aalsmeer aan het einde van augustus 1935. De Pia II was gereed in de week van 2 8 november 1935. Inrichting Behalve het bouwcontract is van dit schip niet veel meer in het archief terug te vinden. Enige foto s en een overzicht van de indeling van de Pia II staan in de brochure die H.W. de Voogt in 1938 uitgaf ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van zijn ontwerpbureau. De voorkajuit was met teakhout betimmerd. In de toiletruimte bevond zich een pomptoilet. Het contract geeft precies weer hoe dit kleinste kamertje aan boord moest worden ingericht: In het toilet moeten een spiegeltje, klerenhangers en een closetrol worden aangebracht. Het pompcloset moet een koperen pomp met staande handel hebben. De witte brilrand moet van het merk Stokvis zijn. In de kajuit werden banken ingebouwd die bekleed waren met leerdoek Er kwam een klaptafel en verder een aanrecht met gootsteen en enkele buffetkastjes. Boven de aanrecht bevond zich een zinken drinkwatertank, vanwaar het water naar de kraan boven de wasbak in de gootsteen kon stromen. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 8
De Stork dieselmotor was voorzien van een BHS-keerkoppeling. Door middel van een 24 volt starter kon de motor elektrisch gestart worden. Op het instrumentenpaneel voor de stuurstand was een Bosch schakelaar met startknop gemonteerd. De andere instrumenten waren: een slagenteller, een koelwaterthermometer, een oliedrukmeter en een ampère laad- en ontlaadmeter. Het stuurwiel met spaken was van teakhout gemaakt. De overbrenging naar het roer met roerkwadrant gebeurde door middel van kettingen en stangen. Het roer had een stroomlijnvorm met vast voorstuk en was van het type Oertz. Het was gemaakt van staal dat aan weerskanten bedekt was met teakhout dat het roer de juiste vorm gaf. De verlichting was elektrisch, 12 volt, en aangesloten op de starterbatterij van de motor. Het ontwerp en de aanleg hiervan gebeurde door de Rotterdamse firma De Hoop. In totaal waren er 7 lichtpunten met daarbij aansluitingen op stopcontacten. Er werd gummi-ader sterkstroom loodkabel gebruikt. De vaarlichten moesten voldoen aan de eisen van de binnenvaart en waren van verchroomd koper, Amerikaans stroomlijnmodel. Betaling De betalingen voor dit schip aan de werf vonden plaats tussen juni 1935 en september 1936, dit werd niet door Van Ommeren, maar door De Voogt gedaan. De contractprijs was ƒ 6632,50, hierbij kwam voor bijwerk een bedrag van ƒ 289,-- zodat het eindbedrag ƒ 6921,50 werd. In de werfboeken zijn nog een paar detailbedragen terug te vinden, zoals de 6 koperen, ovale en gepolijste patrijspoorten van 200 x 100 x 35 mm. Deze kostten per stuk ƒ 6,25. Voor twee maal de letters P I A, in verchroomde uitvoering van 12 cm hoogte werd in totaal ƒ 7,26 berekend. Tot slot: voor 200 liter brandstofolie rekende de werf een bedrag van ƒ 8,00 In december 1935 ontving de heer J.A. Buys te Haarlem ƒ 50,-- wegens toezicht en werken aan de motorboot Pia II. Buys werkte als monteur vaker voor de scheepswerf in Aalsmeer. Hij staat onder andere op de foto die in de zomer van 1931 gemaakt werd tijdens de bouw van het houten motorjacht Refuge. Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 9
De naam Omdat er door Van Ommeren al een groter directievaartuig gebruikt werd dat Pia heette, werd de officiële naam van dit door De Vlijt gebouwde schip Pia II. Deze naam werd aan de zijkanten van de opbouw aangebracht. Het cijfer II werd niet vermeld. De eerste binnenvaart tanker van rederij Van Ommeren werd in 1903 in gebruik genomen. Dit schip kreeg als naam Rhenania. Daarna werd het traditie dat alle binnenvaartschepen van deze rederij een naam kregen die eindigde op de twee letters: ia. Het zeiljacht Iduna, in 1939 op De Vlijt door de gebroeders De Vries als privé-jacht voor de heer Phs. van Ommeren gebouwd, droeg tijdens de bouw de naam Dahlia. Slot De Pia II werd door rederij Van Ommeren vooral als directievaartuig gebruikt. Behalve als rederij, verrichtte het bedrijf Phs. van Ommeren in de Rotterdamse havens ook werkzaamheden als cargadoor en scheepsbevrachter. Van Ommeren vervulde bij die bezigheden dus de functie van waterklerk, zoals dat genoemd werd. Ook bij dit werk werd de Pia II dikwijls ingeschakeld. In 1967, na 32 jaar trouwe dienst, verkocht Van Ommeren het schip voor ƒ 11.000,-- aan de Rotterdammer H.J. Winters, die er een motorjacht van maakte. Het is niet bekend of de Pia II nog steeds in de vaart is. Concreet is er veel te vertellen over de PIA II, maar er zijn nog enkele vragen over zoals: 1. Wie heeft met de PIA II gevaren? 2. Wie heeft er herinneringen aan de PIA II? 3. Wie heeft er nog foto s van de PIA II? 4. Hij is in 1967 verkocht aan Hr. H.J. Winters uit Rotterdam, wie kent hem en is de PIA II nog in de vaart en onder welke naam? Informatie op het forum of per email zijn altijd welkom. Ter afsluiting nog één belangrijke link: http://www.feadship.nl Mei/Juni 2006 leo_van_wijngaarden@hotmail.com 10