Succcesvolle weidevernieuwing begint met een bewuste rassenkeuze

v o e d e r g e w a s s e n Gras blijft meestal meerdere jaren aanliggen op hetzelfde perceel. Besteed daarom de nodige zorgen aan de aanleg van nieuw grasland. Naast een zorgzame voorbereiding van het zaaibed en een goede zaaitechniek is een bewuste mengselkeuze de sleutel tot een succesvolle graslandvernieuwing. Het nieuwe Mestdecreet zal op termijn zeker zijn impact hebben op de graslanduitbating en de optimale samenstelling van de weidemengsels. Naar: lcv Succcesvolle weidevernieuwing begint met een bewuste rassenkeuze In tegenstelling tot andere teelten is het bij grasland de bedoeling dat het na inzaai blijft aanliggen voor minimaal 5 jaar. Hoe geschikter de botanische samenstelling van de weide voor een hoge en kwalitatieve grasproductie, hoe rendabeler de graslandvernieuwing. Op voorwaarde dat de uitbating goed wordt aangepakt. De mengmest moet in goede omstandigheden worden aangebracht. Zo mogelijk worden grazen en maaien afgewisseld. Bij maaien is het best geen te zware sneden binnen een korte veldperiode te oogsten. Dergelijk graslandmanagement is ook gunstig voor het milieu. Het perceel hoeft dan immers minder snel opnieuw gescheurd te worden, scheuren van een meerjarige zode gaat vaak gepaard met grote stikstofverliezen. Voor derogatiebedrijven is het vernieuwen van grasland zelfs strikt gereglementeerd. Waarop moeten we ons baseren? De keuze van het graszaadmengsel en de manier van aanleg hebben gevolgen voor de opbrengst van grasland gedurende meerdere jaren. Naast een zorgzame voorbereiding van het zaaibed is een bewuste keuze van het zaadmengsel bepalend voor het te verwachten succes van de weidevernieuwing. Het spreekt voor zich dat de combinatie van maaien en grazen andere eisen stelt aan het mengsel dan uitsluitend maaien. Sommige mengsels bevatten uitsluitend Engels raaigras (enkelvoudige mengsels), andere bevatten naast Engels raaigras ook nog een of meerdere andere grassoorten (complexe mengsels). Complexe mengsels moet je voor 1 september zaaien zodat alle grassoorten de kans krijgen om zich voor de winter voldoende te ontwikkelen en een kans te maken om zich in de zode te vestigen. Door het toenemen van het maaigebruik en de verlaging van de bemestingslimieten krijgen enkele andere soorten de kans om zich in het grasbestand te handhaven. Door een deel van het grasland uitsluitend te maaien komen andere grassoorten in beeld. De samenstelling van de mengsels kan van jaar tot jaar en soms zelfs binnen hetzelfde jaar veranderen, met behoud van de naam van het mengsel. Oordeel op basis van het officiële groene keuringsetiket en de kwaliteit van de voorkomende soorten en rassen zoals ze zijn beschreven in de Belgische of Nederlandse Beschrijvende Rassenlijst en laat je zeker niet leiden door de welluidende namen van aangeboden mengsels. Engels raaigras Bij intensief gebruik (300 werkzame N/ ha) kies je best voor Engels raaigras (Lolium perenne). Het combineert het best alle gewenste landbouwkundige eigenschappen zoals een hoge drogestofopbrengst, een goede langleefbaarheid, voldoende droogteresistentie en wintervastheid en een hoge grasopname zowel bij begrazing als bij het voederen van graskuil. Voor overwegend of uitsluitend maaigebruik kan je overwegen om naast de vroege en de tussentypen van Engels raaigras nog timothee aan het mengsel toe te voegen. Voor gemengd gebruik (begrazen en maaien) genieten halflate en late typen met een doorschietdatum die niet te ver uit elkaar ligt (± 14 dagen) de voorkeur. De rassen in dit mengsel die het vroegst doorschieten zijn best tetra s omdat deze beter door het vee worden afgegraasd. Ook al zijn ze dan reeds ietwat stengelig, ze hebben een betere roestresistentie en starten iets vroeger in het voorjaar. Met de invoering van het nieuwe Mestdecreet werd de totale aanvoer van stikstof op grasland beperkt tot maximaal 350 N/ ha. Dit resulteert in een belangrijke vermindering van het aanbod aan opneembare stikstof, zodat we nog moeilijk kunnen spreken over een intensieve uitbating. In deze omstandigheden kan witte klaver Foto: Boerenbond 18 Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010

zich goed vestigen en stikstof uit de lucht fixeren die deels ook ter beschikking komt van het gras. Als gevolg van de strenge normen zijn er steeds meer voorstanders om voor alle weiden 3 à 4 kg/ha klaver mee uit te zaaien. De meerkost ervan is snel terugverdiend. Let wel: voor percelen waar klaver werd ingezaaid kan nog steeds geen derogatie bekomen worden. Klaver De belangstelling voor mengsels met klaver neemt duidelijk toe. De premieregeling voor eiwitgewassen van de Vlaamse overheid is een bijkomende stimulans om klaver in te schakelen. We merken op dat de gesubsidieerde percelen niet mogen begraasd worden. Voor blijvende weiden is het aangewezen te kiezen voor witte klaver, omdat rode klaver bij begrazing snel verdwijnt. Toch wordt er in de biologische landbouw soms geopteerd om bij de aanleg van gras-klaver voor blijvend grasland rode én witte klaver in te schakelen. Rode klaver komt sneller tot ontwikkeling en levert een heel productieve eerste maaisnede. Als gevolg van begrazing zal de rode snel verdwijnen en behoud je een goede graasweide met witte klaver. Klaver vraagt een hogere ph van de grond en een ruime potasbemesting. Ook bij de oogst vereist klaver een iets andere aanpak. Bij alle bewerkingen is voorzichtigheid geboden om al te groot bladverlies te voorkomen en het asgehalte in de kuil te beperken. Schudden wordt best beperkt tot 1 beurt en het drogestofgehalte van de voordroog mag niet te hoog oplopen liefst niet hoger dan 40%. Andere grassen Op droge zandgronden kan een aanvulling met wat veldbeemd (Poa pratensis) interessant zijn om de zode gesloten te houden. Rietzwenkgras (Festuca arundinaceae) is zeer geschikt in zowel droge als natte omstandigheden en zeer productief onder maaiomstandigheden, maar wat verteerbaarheid en zodedichtheid betreft minder goed dan Engels raaigras. Rietzwenkgras komt vanuit oogpunt van structuuraanbreng (-waarde) in het rantsoen meer in beeld door het stimulerend effect op de kauwactiviteit. Let wel: timothee (Phleum pratense), beemdlangbloem (Festuca pratensis), rietzwenkgras en veldbeemdgras moeten, net als klaver, vóór 1 september worden gezaaid om zich voldoende te kunnen vestigen. Bij een meer extensief gebruik (< 200 N/ha) en op goed vochthoudende bodems, zoals bijvoorbeeld jongveeweiden die ver van het bedrijf liggen, kunnen beemdlangbloem en vooral timothee (wegens de persistentie) een meerwaarde geven aan het mengsel. Een hoge N-efficiëntie is hierbij een van de talrijke gewenste eigenschappen. Rasverschillen zijn belangrijk, maar verdwijnen in het niets bij een slechte uitbating. De keuze van de betere rassen kan een meeropbrengst opleveren van 10%, maar verschillen in uitbating kunnen oplopen tot meer dan het dubbele. Alleen wie een gepaste mengselkeuze weet te combineren met een goed management bekomt optimale resultaten. Hierbij is het gebruik van een graslandkalender een nuttig instrument. Hoeveelheid zaaizaad Tetraploïde rassen hebben grotere zaden met een duizendkorrelgewicht dat anderhalf keer groter is dan dat van diploïde rassen. Is bij gebruik van enkel diploïde rassen 30 kg ruim voldoende, dan hebben we bij enkel tetrarassen 45 kg/ha nodig. Mits een goede zaaitechniek en een mengsel van diploïde en tetraploïde rassen volstaat een zaadhoeveelheid van 35 à 40 kg/ha. Bespaar liever op de zaadhoeveelheid dan op de prijs en de kwaliteit van het mengsel. Later zaaien betekent tevens een aanpassing van de hoeveelheid zaaizaad. Door minder gunstige omgevingsomstandigheden moet je bij een late zaai de hoeveelheid verhogen. In de praktijk komt het nog veel voor dat men een mengsel verkiest van 2 euro/ kg, dat men dan uitzaait aan 50 kg/ha. Als je zou kiezen voor een veel betere kwaliteit aan 3 euro/kg en dat zaait aan 40 kg/ ha, dan betekent dat slechts een meerkost van 20 euro/ha die je bovendien nog kan afschrijven over 5 jaar. Grassen zoals Engels raaigras worden 2 cm diep gezaaid. Klaver en grassoorten met kleine zaden zoals timothee worden slechts 0,5 tot maximum 1 cm diep gezaaid om een goede opkomst te verzekeren. Als dergelijke soorten in het mengsel aanwezig zijn, moet de zaaidiepte extra nauwkeurig ingesteld worden. Regelmatig mengen van de zaden in de zaadbak is nodig om een homogene verdeling van de soorten over het perceel te bekomen. Secuur werken is hier de boodschap! Mengsels 2010 Het is voor de boer niet eenvoudig om de mengsels, zoals ze in de handel worden aangeboden, met elkaar te vergelijken. In reclamefolders wordt meestal enkel de naam van het mengsel vermeld en de kwaliteiten ervan uitvoerig benadrukt. De samenstelling wordt zelfs niet altijd vermeld, al doe je er goed aan hierop aan te dringen bij je handelaar. Aan de belangrijkste firma s wordt jaarlijks gevraagd om vrijwillig de samenstelling van hun voornaamste mengsels mede te delen. Voor dit jaar is dat de samenstelling zoals die in het voorjaar 2010 op de markt werd gebracht. Dit jaar ontvingen wij de gegevens van 8 belangrijke spelers op de markt. We willen er nochtans op wijzen dat de opname van een mengsel in dit overzicht geen zekerheid biedt dat elke zak zaaizaad die van dit mengsel in de handel wordt gebracht, perfect dezelfde samenstelling zal hebben zoals opgegeven. We raden dan ook aan om bij je handelaar vooraf de precieze samenstelling na te vragen en deze na levering te verifiëren op het groene keuringsetiket. De mengsels werden ingedeeld in 7 groepen (zie kader p.23). Tussen haakjes staat het aantal beschouwde mengsels. In de tabellen vind je bij elk mengsel ook de mandataris/bereider. Voor elk ras staat vermeld op welke aanbevolen rassenlijst het is ingeschreven, de B(elgische) of de N(ederlandse). Indien er niets vermeld is, betekent dit dat er van dit gewas geen landbouwkundige gegevens voor onze regio bekend zijn. Voor beemdlangbloem en veldbeemdgras staan er bijna geen rassen op de hoger vermelde rassenlijsten ingeschreven. Bij Engels raaigras wordt melding gemaakt van de ploïdiegraad: d (diploïd) of t (tetraploïd). Bij alle mengsels voor blijvend grasland vind je in de laatste kolom het aandeel (gewichtspercentage ten opzichte van het totaal gewicht) dat wordt ingenomen door tetraploïde rassen Engels raaigras. Voor Engels raaigras is ook het type weergegeven: v (vroeg), t (tussentype) of l (laat) doorschietend. Binnen elke groep zijn de mengsels alfabetisch gerangschikt. Voor tijdelijk grasland hebben we ons beperkt tot de mengsels die in aanmerking komen voor de premie vlinderbloemigen en die dus minimaal 10% klaver bevatten. Voor meer informatie over onder meer opbrengstvermogen, roestresistentie en dergelijke raadpleeg je best de officiële beschrijvende en aanbevelende rassencatalogi. In totaal wordt de samenstelling van 62 mengsels weergegeven. Hiervan is het grootste deel (54) bedoeld voor de aanleg van blijvend grasland. Binnen deze groep is er een belangrijk aanbod van specifieke mengsels voor de aanleg van paardenweiden (8). Deze zijn niet in dit artikel opgenomen. Het overgrote deel van het Engels raaigras dat in de mengsels voorkomt, bestaat uit rassen die voorkomen op de Belgische of Nederlandse rassenlijst. Bij de enkelvoudige mengsels bedraagt dat aandeel 88%. Vijftien mengsels uit deze groep bestaan zelfs voor 100% uit dergelijke rassen. Dit is het beste bewijs dat men bij de samenstelling van deze mengsels wel degelijk een goede basiskwaliteit nastreeft. Enkelvoudige mengsels Wat de enkelvoudige mengsels (26 in totaal) betreft, is de gemiddelde verhouding tetraploïde en diploïde rassen (gewichtsprocenten) quasi constant over de jaren heen. Het tetraploïde aandeel bedraagt gemiddeld 52%. In tegenstel- Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010 19

ling tot vorig jaar, maar in navolging van de daaraan voorafgaande jaren komt in het overzicht 1 mengsel voor dat voor 100 % uit tetraploïde rassen bestaat. Verder varieert dit aandeel van 0% (4 mengsels) tot 80% (1 mengsel). Het is reeds langer bekend dat de kwaliteiten van diploïde en tetraploïde rassen mekaar goed aanvullen. Scoren de diploïde meestal beter inzake opbrengstvermogen en persistentie, dan zijn de tetra s meestal beter inzake smakelijkheid en kroonroestresistentie. Beschouwen we enkel de 22 mengsels Groep 1 - enkelvoudige mengels Belmix 3 (Limagrain) 50 Engels raaigras Denver 20 N D T Engels raaigras Laguna 30 N D T Engels raaigras Elgon 50 N T T Belpre 3 + Headstart (Limagrain) 70 Engels raaigras Jalinas 15 N D L Engels raaigras Melland 15 N D L Engels raaigras Forza 20 T Engels raaigras Pomposo 20 N T T Engels raaigras Alcander 30 N T L Belpre 10 + Headstart (Limagrain) 0 Engels raaigras Melland 70 N D L Engels raaigras Romark 30 N D L Dualmax iseed (Innoseeds) 0 Engels raaigras Option 40 N D T Engels raaigras Sibasa 25 N D T Engels raaigras Asturion 35 N D L Meststoffen iseed Lactomax (Verla Seeds) 65 Engels raaigras Paddok 20 B D L Engels raaigras Merks 15 B D L Engels raaigras Roy 40 B T T Engels raaigras Virtuose 25 B T T Lactomax AR (Verla Seeds) 70 Engels raaigras Virtuose 40 B T T Engels raaigras Cadans 20 N D L Engels raaigras Barsintra 30 B T L Engels raaigras Barata 10 B D T Matra (Clovis Matton) 50 Engels raaigras Bocage 25 N T L Engels raaigras Cabriolet 25 B T L Engels raaigras Carrera 30 D Engels raaigras Tornado 20 N D L Matra Coupe (Clovis Matton) 70 Engels raaigras Arsenal 30 N D T Engels raaigras Bocage 25 N T L Engels raaigras Cabriolet 15 B T L Engels raaigras Cantalou 15 N T T Engels raaigras Maurizio 15 N T T Matra TDI (Clovis Matton) 70 Engels raaigras Bocage 20 N T L Engels raaigras Cabriolet 25 B T L Engels raaigras Romark 10 N D L Engels raaigras Carosse 10 T Engels raaigras Maurizio 15 N T T Engels raaigras Tornado 20 N D L Milkmax (Innoseeds) 40 Engels raaigras Asturion 60 N D L Engels raaigras Turandot 40 T die naast diploïde ook tetraploïde rassen bevatten, dan bekomen we een aandeel van 61% tetra (40 tot 80%). Gemiddeld bevatten de enkelvoudige mengsels 3,7 verschillende Engels raaigrasrassen, met een variatie van 1 tot 6. Complexe mengsels In 14 van de 20 complexe mengsels komt naast Engels raaigras ook timothee voor. Beemdlangbloem komt voor in 7 mengsels, terwijl veldbeemdgras in 4 mengsels werd opgenomen. Deze laatste soort Tabel 1 Overzicht van de graszaadmengsels die in 2010 op de markt zijn gebracht wordt vooral gewaardeerd door zijn goede tolerantie voor droogte en zijn zodesluitend vermogen. Enkele mengsels (5) bevatten Festulolium. Dit is een kruising tussen beemdlangbloem of rietzwenkgras (Festuca) met Italiaans of Engels raaigras (Lolium). Als het niet is aangegeven, kan je kan best navragen om welke kruising het precies gaat. Festulolium is eerder geschikt voor maaidoeleinden. De complexe mengsels bestaan gemiddeld uit 4,5 (2 tot 7) componenten (verschillende soorten en rassen). t p. 23 Milkway Plus (Barenbrug) 50 Engels raaigras Barata 50 B D T Engels raaigras Barnauta 30 N T T Engels raaigras Barsaxo 20 N T L Multicut (Verla Seeds) 60 Engels raaigras Barata 25 B D T Engels raaigras Virtuose 20 B T T Engels raaigras Ritz 15 D Engels raaigras Roy 40 B T T Prelac Vroeg (Jorion) 50 Engels raaigras Merlinda 30 B T V Engels raaigras Premium 20 B D T Engels raaigras Telstar 30 D Prelac 50/50 (Jorion) 50 Engels raaigras Herbal 30 N T L Engels raaigras Cancan 30 B D L Engels raaigras Premium 20 B D T Prelac 70/30 (Jorion) 70 Engels raaigras Herbal 50 N T L Engels raaigras Pradal 20 D Engels raaigras Premium 10 B D T Revita + Headstart (Limagrain) 100 Engels raaigras Forza 30 T Engels raaigras Proton 20 T Engels raaigras Alcander 20 N T L Engels raaigras Pomposo 30 N T T Superstar Prima (Aveve) 40 Engels raaigras Cancan 35 B D L Engels raaigras Tetramax 10 B T V Engels raaigras Rebecca 15 B D V Engels raaigras Indiana 10 B D V Engels raaigras Graciosa 20 B T T Engels raaigras Floris 10 B T L Superstar Tetra (Aveve) 65 Engels raaigras Indiana 10 B D V Engels raaigras Cancan 25 B D L Engels raaigras Graciosa 35 B T T Engels raaigras Floris 20 B T L Engels raaigras Tetramax 10 B T V Tedi-Green 50-50 (Philip Seeds) 50 Engels raaigras Plenty 25 B D T Engels raaigras Virtuose 25 B T T Engels raaigras Magistral 25 D Engels raaigras Alcancia 25 T Tedi-Green 70-30 (Philip Seeds) 70 Engels raaigras Plenty 15 B D T Engels raaigras Virtuose 35 B T T 20 Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010

Engels raaigras Magistral 15 D Engels raaigras Alcancia 35 T Topmix Premium 3 (Innoseeds) 0 Engels raaigras Asturion 50 N D L Engels raaigras Option 35 N D T Engels raaigras Sibasa 15 N D T Topmix Premium Tetra (Innoseeds) 60 Engels raaigras Option 20 N D T Engels raaigras Sibasa 20 N D T Engels raaigras Polim 60 B T L Topmix Tetra (Innoseeds) 60 Engels raaigras Polim 60 B T L Engels raaigras Orantas 40 N D T Topmix Tetra Vroeg (Innoseeds) 50 Engels raaigras Anaconda 25 N T V Engels raaigras Polim 25 B T L Engels raaigras Option 25 N D T Engels raaigras Romark 25 N D L Topmix 3 (Innoseeds) 0 Engels raaigras Orantas 50 N D T Engels raaigras Romark 50 N D L Turbomax (Innoseeds) 80 Engels raaigras Polim 40 B T L Italiaans raaigras Sultan 40 T Italiaans raaigras Alamo 20 D Groep 2 - complexe mengsels Belpre Complex + Headstart (Limagrain) 35 Engels raaigras Fornax 35 T Engels raaigras Jalinas 15 N D L Beemdlangbloem Merifest 35 B Timothee Tiller 15 Belpre COS + Headstart (Limagrain) 60 Engels raaigras Indiana 25 B D V Engels raaigras Niagara 60 N T V Timothee Tiller 15 Belpre 11 + Headstart (Limagrain) 60 Engels raaigras Melland 20 N D L Engels raaigras Alcander 20 N T L Engels raaigras Pomposo 20 N T T Engels raaigras Proton 20 T Timothee Motim 20 N Belpre Festulolium + Headstart (Limagrain) 25 Engels raaigras Indiana 35 B D V Engels raaigras Motivel 25 T Festulolium Felina 20 Festulolium Lofa 20 Herba Green (Philip Seeds) 30 Engels raaigras Plenty 37 B D T Engels raaigras Milca 15 D Timothee Comer 10 B Beemdlangbloem Merifest 5 B Veldbeemdgras Balin 3 Matra 4X4 (Clovis Matton) 40 Engels raaigras Carrera 15 D Engels raaigras Tornado 15 N D L Engels raaigras Bocage 20 N T L Engels raaigras Cabriolet 20 B T L Timothee Erecta 15 B Beemdlangbloem Lifara 15 Maxi-Grass Combi (Verla Seeds) 35 Engels raaigras Merks 20 B D L Engels raaigras Paddok 10 B D L Engels raaigras Ritz 10 D Engels raaigras Roy 35 B T T Beemdlangbloem Merifest 15 B Veldbeemdgras Oxford 10 Maxi-Grass Extra (Verla Seeds) 50 Engels raaigras Merks 25 B D L Engels raaigras Ritz 15 D Engels raaigras Roy 35 B T T Engels raaigras Virtuose 15 B T T Veldbeemdgras Oxford 10 Milkway Complex (Barenbrug) 35 Engels raaigras Barata 35 B D T Engels raaigras Barnauta 20 N T T Engels raaigras Barsprinter15 B T L Beemdlangbloem Barvital 15 N Timothee Barfléo 15 B Milkway Structo (Barenbrug) 0 Engels raaigras Barpenta 15 Rietzwenkgras Bariane 25 Rietzwenkgras Barolex 60 Milkway Vroeg (Barenbrug) 50 Engels raaigras Barsprinter35 D Engels raaigras Barnauta 50 N T T Timothee Barmidi 15 N Powermax (Innoseeds) 40 Engels raaigras Polim 15 B T L Engels raaigras Sibasa 15 N D T Hybride Raaigras Marmota 25 N T Festulolium Perseus/ Hykor 35 Timothee Classic 10 N Powermax iseed (Innoseeds) 40 Engels raaigras Polim 15 B T L Engels raaigras Sibasa 15 N D T Hybride Raaigras Marmota 25 N T Festulolium Perseus/ Hykor Timothee Classic 10 N T Meststoffen iseed 35 Preco-Green (Philip Seeds) 50 Engels raaigras Tetramax 20 B T V Engels raaigras Milca 30 D Engels raaigras Virtuose 20 B T T Timothee Comer 20 B Prelac Complex (Jorion) 35 Engels raaigras Cancan 35 B D L Engels raaigras Herbal 15 N T L Beemdlangbloem Merifest 15 B Timothee Comer 15 B Structomax (Innoseeds) 15 Engels raaigras Domiatti 1 20 N D T Hybride Raaigras Storm 15 T Festulolium Hykor 55 Timothee Classic 10 N Superstar Super (Aveve) 40 Engels raaigras Floris 25 B T L Engels raaigras Graciosa 15 B T T Engels raaigras Indiana 30 B D V Festulolium Perun 30 Topmix Premium 11 (Innoseeds) 0 Engels raaigras Option 8 N D T Engels raaigras Asturion 36 N D L Engels raaigras Sibasa 25 N D T Beemdlangbloem Stella 14 N Timothee Classic 14 N Veldbeemdgras Julia 3 N Topmix Premium Timo 4 (Innoseeds) 0 Engels raaigras Option 30 N D T Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010 21

Engels raaigras Asturion 35 N D L Engels raaigras Sibasa 20 N D T Timothee Classic 15 N Triomax iseed (Innoseeds) 60 Engels raaigras Polim 60 B T L Engels raaigras Sibasa 40 N D T Meststoffen iseed Groep 3 - mengsels met witte klaver Clovermax (Innoseeds) 0 Engels raaigras Sibasa 10 N D T Engels raaigras Asturion 32 N D L Engels raaigras Option 35 N D T Timothee Classic 15 N Witte klaver Riesling 8 N Herba Green Plus (Philip Seeds) 30 Engels raaigras Plenty 32 B D T Engels raaigras Milca 15 D Timothee Comer 10 B Beemdlangbloem Merifest 5 B Veldbeemdgras Balin 3 Witte klaver Haifa 5 Lactomax Plus (Verla Seeds) 55 Engels raaigras Merks 15 B D L Engels raaigras Paddok 20 B D L Engels raaigras Roy 40 B T T Engels raaigras Virtuose 15 B T T Witte klaver Merwi 10 B Milkway Bardenne (Barenbrug) 50 Engels raaigras Barsaxo 30 N T L Engels raaigras Barnauta 20 N T T Engels raaigras Barata 15 B D T Timothee Barfléo 30 B Witte Cultuurklaver Alice 5 N Milkway Complex + klaver (Barenbrug) 30 Engels raaigras Barsintra 15 B T L Engels raaigras Barnauta 15 N T T Engels raaigras Barata 35 B D T Timothee Barfléo 15 B Beemdlangbloem Barvital 14 N Witte Cultuurklaver Alice 6 N Prelac Complex met klaver (Jorion) 28 Engels raaigras Herbal 13 N T L Engels raaigras Cancan 35 B D L Engels raaigras Roy 15 B T T Beemdlangbloem Merifest 15 B Timothee Comer 15 B Witte klaver Klondike 7 Prelac 50/50 met klaver (Jorion) 50 Engels raaigras Pradal 23 D Engels raaigras Cancan 20 B D L Engels raaigras Herbal 30 N T L Witte Cultuurklaver Klondike 7 Superstar Prima Blanc (Aveve) 50 Engels raaigras Cancan 30 B D L Engels raaigras Indiana 10 B D V Engels raaigras Graciosa 35 B T T Engels raaigras Floris 15 B T L Witte klaver Nanouk 10 Groep 4 - mengels voor tijdelijk grasland met rode klaver Maraton 600 (Clovis Matton) 90 Engels raaigras Maja 30 T Italiaans raaigras Malmi 30 T Italiaans raaigras Turtetra 30 T Rode klaver Salino 10 Speedy 600 Plus (Jorion) 55 Italiaans raaigras Melquatro 40 B T Italiaans raaigras Meroa 15 B T Italiaans raaigras Romeldo 20 B D Hybride raaigras Sirene 10 Rode klaver Corvus 5 Rode klaver Larus 10 T Steeple 600 Plus (Philip Seeds) 70 Engels raaigras Tetramax 20 B T V Italiaans raaigras Lascar 20 D Italiaans raaigras Fabio 20 N T Italiaans raaigras Meroa 20 B T Rode Klaver Violetta 10 B Hybrideraaigras Hymer 10 T Groep 5 - mengsels voor tijdelijk grasland met rode en witte klaver Belmix Complex (Limagrain) 30 Engels raaigras Denver 10 N D T Engels raaigras Laguna 20 N D T Engels raaigras Elgon 30 N T T Beemdlangbloem Merifest 10 B Timothee Comtal 20 Rode klaver Maro 5 Witte cultuurklaver Huia 5 Matra 600 (Clovis Matton) 60 Engels raaigras Carrera 10 D Engels raaigras Arsenal 10 N D T Engels raaigras Tornado 10 N D L Engels raaigras Bocage 20 N T L Engels raaigras Carosse 10 T Engels raaigras Cabriolet 20 B T L Engels raaigras Pomposo 10 N T T Witte klaver Merwi 5 B Rode klaver Merviot 5 B Preco-Green 600 Plus (Philip Seeds) 50 Engels raaigras Tetramax 20 B T V Engels raaigras Milca 20 D Engels raaigras Virtuose 20 B T T Timothee Comer 20 B Rode klaver Violetta 5 B Witte klaver Haifa 5 Prelac 600 Plus (Jorion) 60 Engels raaigras Pradal 30 D Engels raaigras Roy 30 B T T Engels raaigras Herbal 30 N T L Rode klaver Ruttinova 6 Witte klaver Klondike 4 Prelac Ardenne (Jorion) 30 Engels raaigras Cancan 25 B D L Engels raaigras Roy 30 B T T Timothee Comer 30 B Rode klaver Merviot 10 B Witte cultuurklaver Merwi 5 B Groep 6 - Mengsels met 100% klaver Duet (als mengsel) (Barenbrug) 70 Rode klaver Astur 70 T Witte cultuurklaver Alice 30 N D Prefix 1 (Jorion) 0 Witte klaver Merwi 50 B Witte klaver Klondike 50 Prefix 2 (Jorion) 50 Rode klaver Corvus 50 D Rode klaver Larus 50 T Quartet (als mengsel) (Barenbrug) 0 Witte cultuurklaver Alice 25 N D 1 V =Vroeg, T = Tussen, L = Laat 22 Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010

p. 20 t Gemiddeld bedraagt het gewichtsaandeel tetraploïde rassen Engels raaigras 35% (0 tot 60) van het totaal gewicht aan Engels raaigras. Laten we de 3 mengsels waarin geen tetra voorkomt buiten beschouwing, dan bekomen we 41% tetra ten opzichte van het totaal gewicht aan Engels raaigras. Eén mengsel bestaat voor 60% uit rietzwenkgras met de bedoeling gras te produceren dat rijk is aan structuur, bijvoorbeeld voor zoogkoeien of jongvee waarbij het rantsoen enkel uit gras bestaat. Mengsels met witte klaver Bij de mengsels met witte klaver bevatten 2 van de 8 mengsels 10% witte klaver en zijn daardoor premiewaardig. Indien bij de uitzaai van een dergelijk mengsel de klaver aanslaat, bekom je normaal meer dan voldoende klaver in de zode. Zo n 37% van het totaal gewicht aan Engels raaigras van deze mengsels bestaat uit tetraploïde rassen. Laten we het mengsel dat geen tetra bevat buiten beschouwing, dan loopt het percentage op tot 42. Tetraploïde rassen wordt de eigenschap toegeschreven dat ze meer ruimte laten voor uitbreiding van witte klaver. In 3 van de 8 mengsels komt naast witte klaver enkel Engels raaigras voor, terwijl de overige ook steeds timothee en/of meestal beemdlangbloem bevatten en in 1 mengsel ook nog veldbeemd aanwezig is. Sinds 2009 is de toegenomen belangstelling voor gras-klavermengsels getemperd door het Mestdecreet, omdat er geen derogatie mogelijk is voor percelen die ingezaaid zijn met een mengsel van gras en vlinderbloemigen. Mengsels voor tijdelijk grasland Hierin zijn alleen die mengsels opgenomen die premiewaardig zijn doordat ze minimaal 10% klaver bevatten. Drie mengsels bevatten naast Engels én Italiaans raaigras soms hybride raaigrassen én rode klaver en zijn dus duidelijk bedoeld om slechts 1 à 3 jaar als grasklaver te blijven aanliggen. Nog eens 5 mengsels hebben naast rode klaver ook witte klaver in hun assortiment. Deze mengsels bevatten geen Italiaans raaigras, maar wel Engels raaigras en hebben duidelijk als doel langer te blijven aanliggen. Verdwijnt de rode klaver geleidelijk uit het bestand, dan zal de witte klaver uitbreiden en de taak van N-fixatie op zich nemen. Drie van de mengsels uit deze groep bevatten ook timothee. Mengsels met 100% klaver De 4 mengsels uit groep C bestaan voor 100% uit klaver. Ze kunnen gebruikt worden om andere mengsels aan te vullen. De keuze wordt aan de landbouwer gelaten om ofwel het klaverzaad toe te voegen alvorens uit te zaaien, ofwel eerst 7 groepen mengsels Mengsels voor blijvend grasland (62) 1. Enkelvoudige mengsels (26) Hierin komt enkel Engels raaigras voor. 2. Complexe mengsels (20) Deze bevatten naast Engels raaigras eveneens timothee en/of beemdlangbloem en/of veldbeemdgras en/of Festulolium. 3. Mengsels met witte klaver (8) De mengsels uit deze groep die minimaal voor 10% uit witte klaver bestaan kunnen bij uitsluitend maaien in aanmerking voor de premie vlinderbloemigen van de Vlaamse overheid. 4. Mengsels voor paardenweiden(8, niet in de tabel) Roodzwenkgras en veldbeemdgras vormen in deze mengsels belangrijke componenten omdat zij kort afgrazen goed verdragen en de zode goed gesloten houden. Mengsels voor tijdelijk grasland (8) Deze mengsels komen in aanmerking voor de premie vlinderbloemigen van de Vlaamse overheid. 1. Mengsels met rode klaver (3) 2. Mengsels met rode en witte klaver (5) Mengsels met 100% klaver (4) Deze zijn bedoeld om andere mengsels aan te rijken of apart uit te zaaien naast een mengsel uit een andere groep. het gras en nadien de klaver uit te zaaien. Eén mengsel bevat 4 en een ander 2 rassen witte klaver, een ander 2 rassen rode klaver, en een laatste bestaat voor 70% uit rode en 30% uit witte klaver. Specifieke termen De firma Limagrain vermeldt bij verscheidene mengsels de term Headstart. Het betreft een 100% biologische coating die als een dun filmlaagje op een graszaadje wordt aangebracht. Een zeewierextract stimuleert de celdeling en leidt tot een snellere kieming. Daarnaast bevat Headstart sporenelementen en organische verbindingen die vocht aantrekken. Het bijzondere aan de mengsels Max iseed van de firma Innoseeds is het feit dat de mengsels voor 66% van het gewicht bestaan uit een voedingscoating rond de zaden. Dat betekent dat je deze mengsels moet zaaien aan ± 80 kg per ha in plaats van normaal ± 40 kg. Een andere bijzonderheid, die we vanuit de Mestbank bevestigd kregen, is het feit dat deze voedingscoating die zowel fosfaat als stikstof bevat, niet valt onder de uitrijperiode en de bemestingsnormen van het Mestdecreet omdat het slechts over zeer kleine hoeveelheden gaat. r De Belgische rassenlijst voor voedergewassen en groenbedekkers wordt opgestuurd na storting op rekening 733-038656-56 van het ev-ilvo met vermelding van de brlvoedergewassen en groenbedekkers (nl of fr) + aantal (7 euro per rassenlijst, verzendingskosten inbegrepen). Deze rassenlijst kan ook geraadpleegd worden via www. ilvo.vlaanderen.be/rassenlijsten.htm. Foto: ilvo Aan dit artikel werkten mee: Dirk Martens, Land- en Tuinbouwcentrum Waasland; Dirk Coomans & Geert Rombouts, Vlaamse overheid, adlo & Alex De Vliegher, ilvo- Plant. Landbouw&Techniek 14 13 augustus 2010 23