Digikoppeling adapter Versie 1.0 Datum 02/06/2014 Status Definitief Van toepassing op Digikoppeling versies: 1.0, 1.1, 2.0, 3.0
Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900 555 4555 (10 ct p/m) e. servicecentrum@logius.nl Documentbeheer Datum Versie Auteur Opmerkingen 02/06/2014 1.0 Logius Pagina 2 van 6
De Digikoppeling adapter 1.1 Doel en scope Dit document geeft een toelichting over de Digikoppeling adapter en een overzicht van selectiecriteria om te hanteren bij de keuze voor een adapter van een leverancier. 1.2 Doelgroep van dit document Afkorting Rol Taak Doelgroep? [MT] Management Bevoegdheid om namens organisatie Nee (strategische) besluiten te nemen. [PL] Projectleiding Verzorgen van de aansturing van projecten. Ja [A&D] Analyseren & ontwerpen (design) Analyseren en ontwerpen van oplossingsrichtingen. Het verbinden van Business aan de IT. Ja Ontwikkelen, testen en beheer Tabel 1: Doelgroepen Digikoppeling documentatie. Ontwikkelt, bouwt en configureert de techniek conform specificaties. Zorgen voor beheer na ingebruikname. Ja 1.3 Wat doet een Digikoppeling adapter? De Digikoppeling adapter is een softwarecomponent die het 'koppelpunt' vormt tussen de organisatie en de externe (informatie) wereld. De adapter kan als "MessageHandler" worden gezien. Om berichtenverkeer op basis van Digikoppeling mogelijk te maken, dient een organisatie zo n adapter in de ICT-infrastructuur op te nemen. Een adapter vormt de verbindende schakel tussen het interne ICT-domein van de organisatie en de buitenwereld. In het geval van Digikoppeling dient een adapter in staat te zijn om berichten op basis van de standaarden ebms en WUS te kunnen verwerken. Meestal zullen dit zowel ontvangen berichten zijn als berichten die vanuit de organisatie worden verzonden. 1.3.1 Kenmerken Digikoppeling adapter Om gegevens uit te wisselen tussen de interne organisatie en externe (informatie) wereld zijn twee koppelingen nodig, namelijk een interne en externe koppeling. Deze worden in de adapter geconfigureerd. Vanuit het perspectief van een organisatie die gegevens wil afnemen van een aanbieder (Landelijke Voorziening of Basisregistratie) is er: 1. Eén externe koppeling naar de Landelijke Voorziening of Basisregistratie. Deze externe koppeling vereist vanuit de Digikoppeling Standaard een PKIoverheid-certificaat op de betrokken servers; 2. Eén interne koppeling naar een interne Applicatie of Applicaties. De adapter zorgt voor: Authenticatie (door uitlezen van certificaten); Vertalen van externe berichtformaten naar interne berichtformaten (bijv. extern 'Digikoppeling ebms' naar intern JMS); Routering naar de juiste bestemming (applicatie) van het bericht (mogelijk indirect via een interne service bus (ESB)). 1.3.2 Inrichten van de adapter: Configureren van de adapter zal op basis van de geldende koppelvlakstandaard (ebms of WUS) moeten gebeuren. Pagina 3 van 6
Meer informatie Zie document in aansluitkit Doelgroep Digikoppeling 2.0 Koppelvlakstandaard ebms. Digikoppeling_2.0_Koppelvlakstandaard_ebMS _vx.x.pdf [A&D] Digikoppeling 2.0 Koppelvlakstandaard WUS. Digikoppeling_2.0_Koppelvlakstandaard_WUS _vx.x.pdf Digikoppeling 3.0 Koppelvlakstandaard WUS. Digikoppeling_3.0_Koppelvlakstandaard_WUS _vx.x.pdf Met vx.x wordt de laatst gepubliceerde versie op de Logius website bedoeld. 1.3.3 Adapter van leverancier of zelf inrichten? Organisaties die al beschikken over eigen middleware (een enterprise servicebus, een broker of message handler, of een maatwerk applicatie) kunnen de Digikoppeling aansluiting in het algemeen realiseren door de juiste configuratie van deze producten. Anderen kunnen eenvoudig een van de vele Digikoppeling-adapters die in de markt worden geleverd aanschaffen. ICT-leveranciers leveren standaard producten en/of diensten voor Digikoppeling. Ook bestaan er open source-oplossingen. Meestal bieden deze producten een Digikoppeling-adapter die vaak automatisch kan worden geconfigureerd conform de eisen van de Digikoppelingkoppelvlakstandaarden en Digikoppeling-profielen. 1.3.4 De Digikoppeling adapter in de keten Figuur 1 geeft een abstract beeld van de Digikoppeling adapter in de Digikoppeling keten. Een nadere uitwerking van deze componenten en welke componenten nog meer in de Digikoppeling keten zitten staat in het document Voorbeelden van generieke inrichtingen met Digikoppeling. In het document worden een aantal generieke varianten van de keten uit de praktijk weergegeven. Figuur 1: Digikoppeling adapter in de keten en scope van een leverancier bij de inrichting. Meer informatie Zie document in aansluitkit Doelgroep Voorbeelden van generieke Voorbeelden_van_generieke_inrichting_met_ [PL] [A&D] inrichtingen met Digikoppeling Digikoppeling_vx.x.pdf Pagina 4 van 6
1.4 Wat zijn selectiecriteria bij keuze en aanschaf van de adapter? Een Digikoppeling adapter zal moeten voldoen aan bepaalde criteria en kwaliteitseisen. Onderstaande criteria zijn bedoeld om organisaties te ondersteunen bij hun vraagbehoefte. Het bevat een opsomming om bij selectie mee te nemen en is gebaseerd op de marktscan die Logius en KING hebben uitgevoerd. Er is geen zwaarte aan de criteria gegeven en de lijst zal niet als volledig beschouwd moeten worden. Selectiecriteria zijn erop gericht dat de software van de leverancier: In staat is om aan te sluiten op Landelijke Voorzieningen en Basisregistraties; de Digikoppeling standaarden WUS, ebms en Grote berichten ondersteunt; Alle profielen die mogelijk zijn binnen de Digikoppeling standaarden ondersteunt; Interoperabiliteit ondersteunt: kan de adapter (eenvoudig) worden gekoppeld aan de interne ICT-infrastructuur? Ingepast kan worden in de bestaande ICT-infrastructuur: is een adapter als aanvullende module beschikbaar? Getest is op werking waaruit de betrouwbaarheid van de oplossing blijkt; Hergebruik van de adapter mogelijk maakt ten behoeve van meerdere uitwisselingen, processen, applicaties, etc; Testbaar is, waarbij: o Het simuleren van berichtenverkeer mogelijk is. o Het opslaan van inkomend en uitgaand berichtenverkeer ondersteunt. o Het raadplegen van opgeslagen in- en uitgaande berichten in goed leesbare vorm ondersteunt. o Het eenvoudig is om een testomgeving in te richten. o Een testplan beschikbaar is en afgestemd met de opdrachtgever. o Testdata de opgestelde testscenario s ondersteunen. o Een bedrijfsklare oplossing wordt opgeleverd, met bijbehorende documentatie en dienstverlening; Elke berichtstroom binnen een vooraf besproken doorlooptijd kan worden ingericht (bijvoorbeeld een berichtstroom met LV WOZ); De verwachte aantal berichten (nu en op termijn) en grootte van berichten kan verwerken. Daarnaast zal de leverancier duidelijk moeten kunnen aangeven: Welke hardware en software benodigd zijn en welke zaken onderdeel uitmaken van de oplossing die de leverancier aanbiedt; Welke transformaties er standaard beschikbaar zijn per berichtstroom; Welke protocollen mogelijk kunnen worden gebruikt om interne koppelingen met nog onbekende softwarepakketten en/of servicebussen te maken; In hoeverre end-to-end monitoring per berichtstroom mogelijk is, zodat op aanvraag ook een logging kan worden verstrekt; Hoe wordt omgegaan met herstelbaarheid van fouten, doorlooptijden van herstellen van fouten en het tijdelijk bewaren van berichten en opnieuw aanbieden in verband met storingen; Welke activiteiten de organisatie zelf zal moeten uitvoeren voor / tijdens / na de realisatie; In geval van een SAAS oplossing: Welke beveiligingsmaatregelen (technisch & organisatorisch) worden meegenomen om een veilige interne koppeling te maken tussen de SAAS-omgeving en de interne applicaties; Pagina 5 van 6
Of de adapter (software en hardware) door meerdere organisaties gebruikt kan worden, zoals samenwerkende gemeenten, en welke impact dat heeft per organisatie; Wat de schaalbaarheid is; Wat het serviceniveau is. Denk aan: o Hoeveelheid berichten per tijdseenheid minimaal over de Digikoppeling verzonden kunnen worden. o Omvang van de berichten die de koppeling minimaal aan moet kunnen. o Responstijd. o Beschikbaarheid van de koppeling. o Afgesproken reactietijden op support; Kosten (licentie, installatie, support, etc.). 1.4.1 Risico s om mee rekening te houden Voorkomen dient te worden dat een Digikoppeling-implementatie slechts wordt neergezet vanuit 1 specifieke projectsituatie, zonder dat wordt vooruitgekeken naar hergebruik van deze implementatie. Andersgezegd in technische termen: een Digikoppeling-adapter is in beginsel bedoeld voor al het berichtenverkeer dat op basis van Digikoppeling-standaarden plaatsvindt van en naar het interne informatiedomein van de organisatie. De adapter realiseert daarmee het koppelpunt tussen het interne informatiedomein en externe domeinen. 1.5 Orienteren op de markt Logius levert geen adapter. Dat gaat via een leverancier of vanuit de organisatie zelf. Om inzicht te krijgen wat er op de markt beschikbaar is kunnen aan leveranciers gerichte vragen worden gesteld over de producten en diensten die zij leveren. Er is een marktscan van leveranciers uitgevoerd, zie in de volgende paragraaf. Middels een zogeheten Request for Information kunnen vragen gesteld worden op basis van selectiecriteria. De ontvangen informatie van de leverancier is bruikbaar in het bepalen of de leverancier betrokken wordt bij het mogen doen van een aanbod. Een overzicht van leveranciers staat op www.logius.nl/digikoppeling, gebruik de zoekterm ICT-leveranciers stelsel. 1.5.1 Marktscan Logius en KING hebben een marktscan uitgevoerd naar de producten en diensten van leveranciers in het kader van Digikoppeling. De marktscan is bedoeld om inzicht te geven in het speelveld van beschikbare producten, diensten, voorwaarden en prijsstelling van leveranciers. De uitkomst van de markscan is een inventarisatie. Daarbij hebben 10 leveranciers input geleverd. Meer informatie Zie Doelgroep Marktscan Digikoppeling en informatie over requirements (selectiecriteria) Online: http://new.kinggemeenten.nl/operatienup/resultaten-marktscan [PL] [A&D] Pagina 6 van 6