NT00066_419 Nadere Toegang op inv. nr. 419 uit het archief van het Stadsgerecht Rhenen, 1461-1812 (66) H.J. Postema September 2017
Inleiding Dit document bevat regesten op een katern met akten van testament, transport, hypotheek, procuratie, borgtocht en lijftocht te Rhenen over de periode 26-8-1659 tot en met 1-2-1661. Doordat dit boek slecht leesbaar is, verdient het aanbeveling het origineel te raadplegen. 2
Regesten 3-5-1659 Verzoek aan het gerecht van Rhenen door Elisabeth Beddis, met Jan Beddis, haar vader, dat over de boedel van Barbara de Basu orde tot verkoping van de inboedel is gesteld en de inboedel is verkocht en het geld op rente is gezet. Voor hetgeen Boudewijn Schenckel heeft gekocht moet hij nog borgen stellen. Zij verzoekt om de resterende penningen te mogen innen en huis en hof te verkopen. 3-7-1659 Verzoek van Jan Aertsz x Elisabeth Beddis dat het verzoek van 3 mei nog niet in werking is gesteld en geen effect heeft gesorteerd. Op 18 augustus besloot het gerecht de secretaris te verzoeken de veiling gereed te maken om dit huis op 1 september publiek te verkopen. 1-9-1659 Volgens besloten testament van 6-7-1648 van Barbara de Basu is Jan Aertsz x Elisabeth Beddis een mede-legataris. Zij verkopen een huis aan het Kerkhof allernaast het huis van Adriaen Anthonisz Vereest met twee huisjes en twee schuren daarachter nevens de hof en boomgaard daarachter, daar oostwaarts de Doodstraat, zuidwaarts achter Jasper Tijsen en voor Adriaen Anthonisz Vereest, westwaarts de afgaande straat naar de Markt, de Stadhuisstraat, en noordwaarts het kerkhof. Ingezet door schepen Varick voor 2900 gulden. Verkocht aan Johan de Kemp, secretaris, voor 2905 gulden. Borgen: Jacob Boumeister en Willem Lijster. 6-9-1659 Verzoek aan het gerecht van Rhenen door Johan de Kemp dat volgens Boudewijn Schenckels en anderen het huis niet bij decreet verkocht kon worden maar verkocht diende te worden voor de legatarissen. Hij verzoekt het gerecht om deurwaarder Willem Lijster een ieder bij billet te laten citeren om hun actie aan de deurwaarder te brengen. 6-7-1648 Kopie van testament van Barbara de Basu, wed. Cornelis Vrage, won. Rhenen, gezond van lichaam. Zij revoceert het testament van 2-11- 1639 te Rhenen gepasseerd en legateert aan Elisabeth Beddis, onmondige dochter van Maijcken de Basu, haar nicht, 5000 gulden en een zilveren sleutelriem, vier slechte ringen, een zwarte lakense vlieger, een blauwe lakense rok, een weerschijnen rok met twee lijsten, een boeratten rok met vijf koorden, een zware lakense rok met twee lijstenkoorden, een Brabantse huik, een bed met een kussen, twee oorkussens, twee dekens, twee paar slaaplaken en vier slopen, en 1/3 van het linnen tot haar lijf behorende. Mocht Elisabeth zonder kinderen overlijden dan gaat dit naar David Basu of diens kinderen voor de helft en naar de twee kinderen van haar nicht Annigje Basu, verwekt bij Boudewijn Schenckels, genaamd Cornelis Schenckels en Maria Schenckels, voor de andere helft. Zij legateert verder aan Cornelis en 3
Maria Schenckels ieder voor de helft 6000 gulden en een zilveren onderriem, een zilveren sleutelriem, vier slechte ringen, een tarsenelle vlieger met geborduurde koorden met de rok van dezelfde stof, een rode stamette rok met een carleen of Engelse damasten vlieger, een weerschijnen rok met vijf koorden, een bed met toebehoren en 1/3 van haar linnen. Mochten zij zonder kinderen overlijden dan vervalt hun deel aan hun moeder Anna Basu en niet aan hun vader Boudewijn Schenckel en anders aan David Basu of diens erfgenamen. Het overige van haar goederen is voor neef David de Basu. 2-9-1659 De commissarissen als curators consenteren de secretaris De Kemp zijn gekochte huis van Barbara de Basu naar zijn welgevallen te mogen repareren. 12-9-1659 De magistraat autoriseert de commissaris Huijbert van Wijck, burgemeester, en Jan Jacobsz van Varick, schepen, als curators tot de verkoop van het huis van Barbara de Basu aan Jan de Kemp tegen Boudewijn Schenckel te handhaven. Boudewijn Schenckel verzocht hiervan kopie op 13 september. Hierna volgen diverse stukken die op deze rechtszaak betrekking hebben. 13-9-1659 Catharina van Harn, wed. Jan Both, als gemachtigde van Josina de Moolre, wed. Fredrick van Hovenaer, in leven burgemeester te Culemborg, als erfgenaam van Anthonij Both, in leven secretaris te Rhenen, bekent schuldig te zijn aan Evert Geurtsz van Dolre x Marrekke Jans van Langedijck 600 gulden geleend tot opbouw van haar huis. Zij stelt als onderpand haar huis waarin dr. Wijckersloot woont, in de Herenstraat, daar oostwaarts dhr. van de Well, zuidwaarts Amerongen, westwaarts Cornelis van Schoonhoven en noordwaarts de Herenstraat. 14-9-1659 Jan Gerrit Hesselen x Merrike Gerrits bekennen schuldig te zijn aan Joost van Hogenhouck, secretaris van het Hof van Holland, 600 gulden, nadat hen een merkelijke som was kwijt gescholden, afkomstig van pachtschulden van de hofstede Heijmensteijer, waarop zij nu wonen. Zij tellen als onderpand hun goederen. 31-10-1659 Catharina van Harn, gemachtigde van Josina de Moolre, wed. Frederick Hoevenaer, bekent schuldig te zijn aan Rutger van Brenck, momber van de kinderen van Aert Clock x Anna van Muijden, 200 gulden. Als onderpand stelt zij haar huis daar dr. Wijckersloot in woont. 5-11-1658 Kopie van een memorie van de erfgenamen van Barbara de Basu. 30-9-1659 Meijnske Dircks van Winterswijk bekent als borg voor Borgert Hendricks x Engel Otten schuldig te zijn aan Thomas Baer x Aeltgen Roeleven 100 gulden. Zij stelt als onderpand twee huisjes aan de Bergpoort daar het Witte Huijs uithangt. 4
3-10-1659 Jacob Arisz x Haesken Dircks bekennen schuldig te zijn aan Frans Jansz Bruijnsweert 200 gulden. Zij stellen als onderpand hun huis waarin zij wonen. 18-10-1659 Jan van Holten x Mechtelt Jans Verwolt bekennen schuldig te zijn 2200 gulden aan Johannes Gerobulus. Zij stellen als onderpand een stuk erf en goed waarop zij wonen, groot 28 morgen, ten dele wei en ten dele bouwland, daar oostwaarts advocaat Lommertsum en Roelof Willemsz, zuidwaarts Cuneraweg, westwaarts Rutger Willemsz, noordwaarts de Munnikeweg, strekkende van de Munnikenweg tot aan Cuneraweg. Op 4-7-1715 heeft dhr. Hardenberg, drost van Amerongen, het restant afgelost. 18-10-1659 Johan Anthonisz van Wanraij transporteert aan Willem Jansz Ebbenhorst een hof en erf aan de Horststeeg in Veenendaal, daar oostwaarts vrouw van Harn, westwaarts de Horststeeg, zuidwaarts Jan Cornelisz en noordwaarts Lambert Jansz Vonck. 9-12-1659 Cornelis Boonzaaijer, burger te Rhenen, als gemachtigde van Mechtelt van Rhede, vrouwe van wijlen Gijsbert van Hardenbroek, in leven kapitein-majoor van een regiment en gouverneur van Hulst, vestigt t.b.v. Maria Hamels, wed. Johan van der Straten, 1000 gulden volgens rentebrief van 19-7-1647 door dhr. Van Hardenbroek en jonker Aernt van de Eede, heer van Imminkhuizen, te Utrecht gepasseerd, op huis, hofstede en landerijen te Achterberg genaamd de Koeckhoorn, daar oostwaarts het gasthuis, zuidwaarts Cuneraweg, westwaarts Jan Thonisz en noordwaarts Dirck Campelen. 13-12-1659 Interdictie dat Eberard van Wede als rentmeester van de goederen in Buren die de heren van de Dom aldaar competeren aan Anthonis Gerritsz van Spithoven ten achteren is 1500 gulden. Hij verzoekt arrest op 1/6 van het goed door Capelleveen competerende Neeltgen Joosten, wed. Anthonis Gerritsz van Spithoven, en dat het weder verkocht is aan Jan Hendricksz, koperslager in Veenendaal. 26-1-1660 Geerloff van Jaersveld, pander, heeft in handen van het gerecht gesteld namens de crediteuren door jonker Aernout van Eede 25 morgen land. 2-10-1641 Kopie van akte te Utrecht gepasseerd. Willem Elisz x Heijltge Peters, ziek, legateren aan de diaconie van Veenendaal 100 gulden. En aan hun dochter Trijntje Willems 500 gulden wegens lange en trouwe dienst. Mitsgaders nog zoveel penningen als haar zuster zaliger Grietgen Willems genoten heeft. Zij lijftochten elkaar in al hun goederen. Trijntje zal verder het stuk goed en huis krijgen. Tot erfgenamen stellen zij Trijntje Willems, Lijsbeth, Vultgen en Barbara Joosten, dochters van Grietgen Willems, ieder 1/3 deel. 18-2-1660 Joost Vastrick als gemachtigde van Evert Willemsz van Boer x Gijsbertje Wouters transporteert aan Matheus Adriaensz van Langelaer 5
een huis en hofstede met bijbehorend bouwland, groot 1 morgen, erfpacht van dhr. Zepenes. 14-2-1660 De magistraat van Rhenen bekent schuldig te zijn aan Dick van Krees, schepen van Rhenen, 550 gulden. 1-3-1660 Peter Robbertsz x Marreke Reijers transporteren aan Jan Beerntsz Orck x Hendrickje Dircks een huis, schuur en hof waar de weduwe van Jan van Roestell thans in woont, in de steeg bij de Sleutels opgaande, daar oostwaarts de straat, zuidwaarts de weduwe van Lindenius, westwaarts Jacob Carbettemaker en noordwaarts Hermen Cornelisz van Eede. 1-3-1660 Jan Corl x Hendrickje Dircks transporteren aan Lijsbeth, wed. Jan Rochsell bovenstaand huis, schuur en hof, waarin zij nu woont. 1-3-1660 Dirck Hendricksz, won. in de Marsch, bekent schuldig te zijn aan het gasthuis 500 gulden. Als onderpand stelt hij het land dat hij zojuist heeft gekocht naast zijn eigen land achter zijn huis in de Marsch. En staat Dirck Hendricksz i.p.v. Thonis Arisse. 8-3-1660 Thonis Oliphiersen van Amsterdam, onderschout van Veenendaal, x Jantge Frans van Ockerseel lijftochten elkaar in al hun goederen. 8-4-1660 Bart Quint en Reijer Rijcksz accorderen dat Reijer met de heren van St. Pieter zal afspreken tevreden te zijn met de pacht van het goed en huis dat hij voorheen heeft gehad. 7-4-1660 Adriaen Dircksen van Oort x Rijckje Dircksen van Setten bekennen schuldig te zijn aan de legatarissen van Barbara Basu wegens de testamente 248 gulden. Zij stellen als onderpand een huis, hof en schuur, waarin zij wonen, in de Herenstraat waar St. Niclaes uithangt, tussen de huizen van Gerrit Gerritsz van Bronckhorst en Peter van Schoonoven in. 18-4-1660 Jan Toll als gemachtigde van Gerard van Lauwenburg x Willemina van der Staell, en dus erfgenaam nomine uxoris van Cornelis van der Staell, haar vader, voor hemzelf en namens Jan Baptiste Wans x Cornelia van der Staell, transporteert aan Anthonis Jansz van Harn 1/3 in een partij land, veen, slijk en water in Veenendaal, groot 55 morgen in het geheel. 11-5-1660 Peter Jacobsen x Marrigje Lammerts lijftochten elkaar in al hun goederen. 19-5-1660 Geertje Gosens, wed. Pelgrum Vonck, en Hillebrant Vonck transporteren aan Hermen Jeriphaesz 1,5 hont land tegenover de Tang, daar oost- en zuidwaarts Frans Jansz, westwaarts de Kalckoven en noordwaarts de gemene weg. 6
21-5-1660 Jan Toll x Judith Smiths transporteren aan Cornelis Dircksz x Dirkje Jelis een huis, hof, schuur, berg, groot 10 morgen in het Veeneind te Achterberg, gelijk Aert Barten tot nu toe gebruikt. 28-5-1660 Jan Croll, schipper te Rhenen, x Hendrikje Dircks van Zetten transporteren aan Peter Robberts x Marreke Reijers een huis en schuur in de Herenstraat tegenover de Sleutels, daar Steven van Eijndhoven aan de oostzijde geërfde en wonende is, zijnde vrij eigen goed. Op de last van 12 stuivers per jaar tot een uitgang aan de kinderen van Steven Jelisz. 14-6-1660 Willem Hendricksen, soldaat onder de compagnie van kapitein Valkenburch, x Grietje Faas transporteren aan Cornelis Dircksz Vermeer x Weijmke Cornelis 1/3 van een huis, boomgaard, hof en eikenbossen, zoals hem aanbestorven door het overlijden van Wessel van Kesteren, daar oost- en zuidwaarts de Herenwegen, westwaarts Heijmenberg en noordwaarts Jacob Hendricksz en Willem Meeusz. 23-8-1660 Willemke Herberts, wed. Jacob Jansz cum tutore electo transporteert aan Roelof Geurtsz x Roelofje Jacobs een huisje met toebehoren waar zij in wonen bij de Bontekoe met inboedel. 23-7-1660 Kopie van een verzoekschrift aan het Hof van Utrecht door Geertruijt Heurnius, wed. Bartholomeus Bercheijck hoe haar man gehad heeft de billetten van het huisgeld van Rhenen, waarvan zij ten achteren is omtrent 2000 gulden. Op 24-7-1660 compareerde voor het gerecht van Rhenen Ludolph de Wit als procureur om deze 2000 gulden te mogen negotiëren. Op 8-9-1660 bekent Geertruijt Heurnius schuldig te zijn aan Johan Moll, Jacomina Moll, Maria Moll, Dirck Moll, kinderen van Henrick Mol, 2000 gulden. Zij stelt als onderpand een hofstede te Achterberg waar Cornelis Hendricksz op woont, groot met huis, hof, berg 9 morgen bouwland, zo voor de hofstede als op de berg gelegen met nog 5 morgen hooiland in de Maten en omtrent de Vogelkooi te Achterberg, daar oostwaarts Cornelis Petersz van Schoonhoven, zuidwaarts de gemene weg, westwaarts de wed. en erfgenamen van Thomas Huijbertsz en noordwaarts Cuneraweg. 18-9-1660 Beernt Brantsz, trompet van de compagnie van dhr. van Ginckel, x Lucia Brijmans lijftochten elkaar in al hun goederen. Beernt legateert aan zijn voorzoon Cornelis Beerntsz 50 gulden voor zijn moedersgoed. 20-10-1660 Dirck de Ramare, notaris en procureur te Amersfoort, als gemachtigde van Wolter Sloof tot den Kerssenberch als momber over de onmondige kinderen van Johan van Wijnbergen, in leven burgemeester van Amersfoort, en als gemachtigde van Johan Hermen van Wijnbergen, transporteert aan Cornelis van Deuverden, kapitein, x Susanna van Deuverden een huis en schuur, berg en schaapschot met bouwlanden en bos, genaamd De Sundert, mitsgaders 6 morgen hooiland daaraan 7
behorende, zoals dit goed door Rijck Jansz gebruikt wordt. Vrij eigen goed. 6-11-1660 Jan Cornelisz transporteert aan Wouter Stevensz x Neeltge van Eijckevelt de helft van de Hellen groot in het geheel vijftehalve morgen bouw- en weiland, slijk en afgrift, daar oostwaarts Hendrick Fransz en Marcelis Jansz Wacker, zuidwaarts Aelbert de kuiper, westwaarts de koper c.s. en noordwaarts de gemene grift. 10-11-1660 Marcelis Jansz Wacker x Jannigje Cornelis van Eijckevelt lijftochten elkaar in al hun goederen. 19-11-1660 Dirck Geurtsz x Gerritje Roelofs, Willem Goijertsz van Veersen, Teunis Hendricksz, Theus Bosch x Gijsbertje Geurts, Daniel Peters, erfgenamen van Peterke Geurden die erfgenaam was van Maijken Geurts, transporteren een stuk land buiten de Bergpoort, daar oostwaarts Rutger Budding, zuidwaarts de gemene weg, westwaarts de Laarweg en noordwaarts Bruijneneng. Aan Aert Boonzaaijer het voorste stukje. Op de last van 2 gulden jaarlijks zijnde erfpacht van de stad uit de hof van Jan Steck, burger en lakenkoper. En aan Hendrick de Vrient het middelste stukje en aan Willem Lijster het achterste stukje. 26-11-1660 Jan Hendrickz koperslager transporteert aan Meerten Geurtsz een huis en verbeterschap van de erfpacht in Veenendaal tussen Evert Mathijsz en Gerrit Adriaenz van Manen huizen in, erfpacht van 3-3 die de weduwe van Cornelis Willemsz daaruit competeert. 1-12-1660 Neeltje Mollen, wed. Jan Aertsz, bekent schuldig te zijn aan Huijbert van Wijck, burgemeester, 400 gulden. Zij stelt als onderpand haar huis, brouwerij, schuur en hof in de Visserstraat, waarin zij woont, daar oostwaarts Frans Thomasz, zuidwaarts de stadsmuur, westwaarts schepen Ijsendoorn en noordwaarts de Visserstraat. Op 4-7-1668 is deze akte geroijeerd. 21-1-1660 Dirck Geurtsz, Teunis Hendricksz en Theus Bosch met hun huisvrouwen voor henzelf en namens Willem Goijertsz van Veersen en Daniel Peters, mede-erfgenamen van Peterke Geurden die erfgename was van Maijgje Geurt, transporteren aan Olof Philipsz, burger alhier, een huis met toebehoren omtrent de Bergpoort daar oostwaarts de gemene straat, zuid- en westwaarts jonker van Brederode en noordwaarts de weduwe van Cornelis Augustijnsz. 1-2-1661 Jan Petersen, burger en rademaker alhier, x Willemke Hendricks bekennen schuldig te zijn aan Hendrick van der Lip 500 gulden. Als onderpand stellen zij hun huis en schuur daar oostwaarts vrouw secretaris, westwaarts de wal. Mitsgaders de hof buiten de Westpoort tussen de hoven van Maij de Lijndraaier en Willem de smid. 4-2-1661 Reijer van Winsen x Grietge Cornelis bekennen schuldig te zijn ook 500 gulden zoals hierboven. Als onderpand stellen zij hun huis, hof en 8
huisje daarachter gelegen, waarin zij wonen in de Lange Herenstraat tussen de huizen van de drost Verweij en de kinderen van Cornelis Pauwels Taets. 9