9-4-213 Park van Luna Opzet Park van Luna 1. Ontwerp/toelichting watersysteem 2. Ontwikkeling sinds aanleg Watersysteem: waterbalans, peilfluctuatie, defosfatering etc. Waterkwaliteit: nutriënten, doorzichten algen etc. Ecologie: planten, algen en macrofauna Zwemwater: blauwalgen en bacteriën Beheer: maaien en vogels 3. Bedreigingen/maatregelen (workshop) Helder zicht, zelfs bij maanlicht 1995 Nico Jaarsma www.nicojaarsma.nl Gert van Ee, HHNK 4-4-213 Vogels: zwemwater + waterkwaliteit; defosfatering ja/nee? Maaibeheer; wanneer, waar, hoeveel? Waterbodem / successie (oplading) Pomp: rondpompen water in beweging is wel/niet noodzakelijk voor de waterkwaliteit Randvoorwaarden I Ruimtelijke ordening Duurzaam bouwen Loslaten van tradities Compact bouwen Toename verhard oppervlak Geen kruipruimten Belevingswaarde Recreatie (stepping stones) Wonen (regionale opvang) Sport Natuur (verbindingszones) Klimaatsveranderingen Inspelen op de toekomst 1
9-4-213 Randvoorwaarden II Vuilwater (Riolering) Vervuiling tegengaan (denk aan overstorten) Scheiden van vuil schoon Regenwater Minder regenwater naar zuivering/riolering Benutten schoon regenwater Oppervlaktewater Recreatie- zwemwater Waterproof (WB21) Grondwater Ophoging met ca. 5 cm zand Maart 23 March 23 Site preparation September 23 March 23 Site preparation Maart 24 Situation March 24 September 24 Situation September 24 Mei 25 Situation May 25 2
- 3. 2 6-3. 2 8-3. 3-3. 3 2-3. 3 4-3. 3 6-3. 3 8-3. 4-3. 4 2-3. 4 4-3. 4 6-3. 4 8-3. 5-3. 5 2-3. 5 4-3. 5 6-3. 5 8-3. 6-3. 6 2-3. 6 4-3. 6 6-3. 6 8-3. 7 7 / 3 / 9 2 5 / 9 / 9 2 6 / 3 / 9 3 4 / 9 / 9 3 5 / 3 / 9 4 3 / 9 / 9 4 4 / 3 / 9 5 2 / 9 / 9 5 2 / 3 / 9 6 3 1 / 8 / 9 6 1 / 3 / 9 7 3 / 8 / 9 7 2 8 / 2 / 9 8 2 9 / 8 / 9 8 9-4-213 27 28 Situation end of 27 Defosfateringsvoorziening 14 ha watersysteem: 7 ha open water, 7 ha helofytenfilter hoge ambities energie en water Geïsoleerd watersysteem! Natuur- en recreatieve doelen Geïsoleerd Peilvariatie 7 cm Toplaag afgegraven Zand opgebracht! Natuurlijke zuivering Circulatiegemaal Inlaatvoorziening Defosfatering moeras zone ontwerppeil circulatie zonodig: defosfatering M. Ouboter, 21 Waterle vel mean (m).7 m minimumpeil 3
9-4-213 Stad van de Zon Heerhugowaard 1994-1995 1e verkenning 1996-1997 Studie, ambities 1997-1998 Studie Water op de balans 1998-2 Waterplan Heerhugowaard 2-21 Inrichtingsstudie 21-25 Uitvoering 26- Monitoring 1994-25 Projectgroep en Stuurgroep 28 Overdracht beheer en onderhoud Monitoring waterkwaliteit zwemwater Problemen zwemwater kwaliteit: Overschrijdingen EC, IE Oorzaak:vogels (?) Aantal overschrijdingen zwemwater normen 2627282921211212 E. coli 37 2 1 1 - - - - E.coli 44 3 4 8 - - - - IE - 4 8 6 2 EC - 5 8 4 4 Monitoring: vogelonderzoek Totaal aantal getelde vogels per soort gedurende 12 rondes Vogelsals bron bacteriëlesoort Aantal Soort Aantal Meerkoet 13197 Watersnip 84 verontreiniging Grauwe Gans 1598 Brandgans 36 Krakeend 121 Blauwe Reiger 34 Smient 1185 Dodaars 19 Kuifeend 1176 Canadese Gans 17 Kievit 975 Oeverloper 12 Kokmeeuw 89 Tureluur 11 Zilvermeeuw 743 Waterhoen 1 Scholekster 584 Visdief 9 Wilde Eend 566 Grutto 6 Tafeleend 42 Kauw 2 Soepgans 361 Zwarte Kraai 2 Fuut 349 Bonte Strandloper 1 Aalscholver 338 Indische Gans 1 Wintertaling 239 Kleine Zilverreiger 1 Knobbelzwaan 117 Muskuseend 1 Slobeend 88 Roerdomp 1 Kleine Mantelmeeuw 87 Sperwer 1 Stormmeeuw 87 Tapuit 1 Nijlgans 85 Witgat 1 Vogelsals bron bacteriële verontreiniging 4
9-4-213 Waterbalans Peilverloop en neerslagsom Chloride nog dalend (momenteel update in kader PCLake case studie) 25-3, 12-3,1-3,2-3,2 26 28 29 21 211 neerslagoverschot maand (mm) Luna, instroom 1-jul-12 1-jan-13 1-okt-12 1-apr-12 1-jul-11 1-jan-12 1-okt-11-3,8 1-apr-11 1-jul-1 5 27 chloride (mg/l) peil t.o.v. NAP STHW26 STHW27 STHW28 Lineair (STHW25) -3,7 1-jan-11 1 STHW25 STHW29 5 1-okt-1 15 zomer 6 4 1-apr-1 2 8-3,6 1-jul-9 25 1 1-jan-1 3 riolering verhard inlaat in 1 in 2 in 3 in 4 gedraineerd afstroming uitspoeling neerslag kwel initieel chloride STHW25 STHW26 STHW27 1-okt-9 1,9,8,7,6,5,4,3,2,1 211 1-apr-9 21 1-jul-8 29 1-jan-9 28 1-okt-8 27-3,5 1-apr-8 26-3,4 1-jul-7-3,8 15 1-jan-8-3,7 y = -.115x + 548 R² =.47-3,3 1-okt-7-3,6 1 2 1-jan-7-3,5 1-apr-7-3,4 neerslagsom de Kooy (mm/maand) peil (m NAP) Park v Luna berekend peil -3,3 1-okt-6 waterstand (mnap) -3,1 2 apr-7 apr-8 apr-9 apr-1 apr-11 apr-12 5
9-4-213 Sulfaat nog sterk dalend Totaal-P en ortho-p - wisselend Chlorofyl-a- toename 25 2 sulfaat (mgso4/l) 15 1 y = -.5x + 216 R² =.87 zomer STHW25 STHW26 STHW27 STHW28 STHW29 Lineair (STHW25) 5 apr-7 apr-8 apr-9 apr-1 apr-11 apr-12 Doorzicht - afname Waterplanten bedekkingen in 212 (totaal 15 inheemse soorten, ondiepe plassen ca. 1% begroeid) Smalle waterpest 6
9-4-213 Gewoon kransblad Teer kransblad P-belasting voorlopige inschatting Onderdeel lopende case studie PCLake(W+B); Voorlopige -grofstoffelijke -inschatting belangrijkste posten: Uit- en afspoeling onverhard oppervlak; Vogels; Interne belasting (via waterplanten). Uit- en afspoeling (on)verhard (vrij gering, echter grote onzekerheid) Externe P-belasting vogels Gebaseerd op NIOO-model waterbirds ; Tellingen door Alterra(8 maanden/12 rondes); Alleen externe belasting door vogels, dus niet fluxen door vogels die in de plas zelf foerageren (zoals ca. 1 meerkoeten in de zomer) mg P/m2/dag 1,2 1,,8,6,4 Externe P-belasting door vogels,2, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 7
9-4-213 Interne P-flux door waterplanten Totaal-P en ortho-p labyrint (vóór en ná defosfateringsinstallatie) Schatting van externe-interne en kritische P-belasting Inschatting obv. Resultaten BaggerNut: P in waterplanten vooral afkomstig uit de bodem; P-inhoud planten circa,5 gp/kg versgewichtof 6 gp/kg drooggewicht; Maximaal ruim 1 kg drooggewicht per m 2, vaak echter veel (factor 1) minder (Bloemendaal & Roelofs); Tijdens experimenten BaggerNutbleek grootste verlies P uit plantmateriaal binnen 5 dagen; Dit kan tijdelijk P-fluxen opleveren van enkele milligrammen tot enkele tientallen milligrammen per m 2 /dag (max circa 1 mgp/m 2 /dag); Eind van de zomer en najaar sterke interne flux, dit is terug te zien in de metingen..,25,2,15,1,5 nádefosfatering vóórdefosfatering.44 totaal fosfaat (mgp/l) opgelost fosfaat (mgp/l) zomer totaal fosfaat (mgp/l) 29 en 21, ortho-p s zomers meetbaar aanwezig en loopt iets op na de zomer opgelost fosfaat (mgp/l) 211 en 212, ortho-p s zomers op detectielimiet en begint vanaf begin augustus op te lopen 1,9,8,7,6,5,4,3,2,1 P-belasting (mgp/m2/dag) 12 1 8 6 4 2 externe belasting door vogels uit- en afspoeling onverhard gebied verhard gebied interne flux door afbraak planten (1g DW/m2) En kritische belasting Stelling 1 Stelling 2 Stelling 3 Is het noodzakelijkvooreengoedewaterkwaliteitde pomp telatendraaienen daarmeehet water in beweging te houden? De frequentieomvormer staat standaard op 15,5 Hz. Deze frequentie komt overeen met een debiet van ca. 1 m3/h wat 3% tot 4% onder het ontwerpminimum ligt. In 212 heeft het gemaal 75% van de tijd stilgestaan. Dit alles leidt ertoe dat het complete watersysteem in de Stad van de Zon volkomen stil blijft staan, met alle nadelige gevolgen op de waterkwaliteit van dien. Voorkomen of genezen: Het is noodzakelijk te(blijven) defosfateren Of: We defosfateren pas bij een sterke stijging van fosfaat(en meten dat tweewekelijks) Maaien en afvoeren waterplanten: Nu wordt(handboekluna) 2% jaarlijksgemaaiden afgevoerdin september. -Het is voldoendeom2% jaarlijkstemaaienen aftevoeren -Meer maaienen afvoerenis noodzakelijk, waardoor mogelijk defosfateren overbodig is. 8
9-4-213 Stelling 4 De waterbodemis bijde aanlegvoorzienvan eenschonezandlaag. -Het is nietnoodzakelijkomde waterbodemte onderzoeken; de aanmaakvan bagger controleren van tijd tot tijd is voldoende. -Het is welnoodzakelijkde bodemte onderzoeken om nalevering van P onder controle te houden. Stelling 5 Vogelsdragenveelbijaanopladenmet fosfaat van de plassen. -We latenvogelstoe in het gebiedalseen natuurlijk fenomeen -We verdrijvende vogelsdoor middelvan inrichting en maatregelen als verjagen en eieren behandelen 9