Wat zijn de uitdagingen vandaag voor elektriciens op technisch vlak? BTV Café Sessies RUDY VAN NEVEL Sectormanager BTV Antwerpen NICO MANTELS Technisch Sectormanager BTV Antwerpen 1
Welkom. 2
Wie is BTV Beter Zeker >10.000 residentiële & industriële klanten +400 medewerkers 88 jaar ervaring en expertise
Onze diensten Meer dan 150 gespecialiseerde keuringen en controles ELEKTRICITEIT DRUK HIJS- & HEFTOESTELLEN + LIFTEN VEILIGHEIDS CERTIFICATIE TRAINING Residential buildings Public Real estate Agriculture Automotive Building & construction Education Electrical & Electronics Energy & Renewal energy Engineering Industrial & manufacturing Sports & recreation Transport & logistics Water
Aanwezig in 10 regio s telkens bij u in de buurt Kantoren in Vlaanderen ANTWERPEN BAAL HARELBEKE ZWIJNAARDE BERINGEN-KOERSEL Kantoren in Brussel BRUSSEL Kantoren in Wallonië LUIK CINEY PERWEZ CHAPELLE-LEZ-HERLAIMONT
10 meest voorkomende problemen bij elektrische installaties.
De 10 meest voorkomende problemen bij elektrische installaties 1. Problemen bij aansluiting pv-installaties 2. Schema s symbolen - tekenen 3. Problematiek oude stopcontacten 4. Oude zekeringsbasissen kalibreerelementen 5. Differentieelschakelaars: types 6. Volumes van de badkamer toegelaten elektrisch materiaal 7. IP-graad verdeelborden 8. EXVB-kabel: toepassing gebruik 9. Gebruik van kabels in ruimtes met verhoogd brandgevaar 10. SA/SD kabel (halogeenvrije kabel) wanneer te gebruiken?
1. Problemen bij aansluiten van fotovoltaïsche installaties 8
Vóór de plaatsing van de pv-installatie De maximale stroom die in de installatie kan vloeien, wordt beperkt tot 40 A door de aansluitautomaat.
Vóór de plaatsing van de pv-installatie
Vóór de plaatsing van de pv-installatie De maximale stroom die in de installatie kan vloeien, wordt beperkt tot 40 A door de aansluitautomaat.
Na plaatsing van de pv-installatie Indien er geen verbruik is, zal bij een productie van 20 A, deze stroom volledig op het net gestuurd worden.
Na plaatsing van de pv-installatie Indien er verbruik is, zal de stroom in eerste instantie geleverd worden door de pv-installatie. Indien er nog meer verbruik is, zal er bijkomend een stroom vanuit het net geleverd worden. Hierdoor kan de totale stroom in de installatie in dit geval oplopen tot 20 A + 40 A = 60 A
Mogelijke problemen
Hoe oplossen? Mogelijkheid 1 - Differentieelschakelaar vervangen door type met hogere nominale stroom - Interne bekabeling uitvoeren in grotere sectie, aangepast aan de maximum te verwachten stroom.
Hoe oplossen?
Hoe oplossen? Mogelijkheid 2 De verbruikskant van de installatie opnieuw beveiligen door een automaat met dezelfde ampèrage als de aansluitautomaat
Mogelijkheid 2 Door het bijplaatsen van een hoofdbeveiliging van 40 A zal de grootst mogelijke stroom in de installatie opnieuw beperkt worden tot 40 A. Deze beveiliging moet geïnstalleerd worden achter de hoofddifferentieel en achter de beveiliging van de omvormer.
Andere aandachtspunten Differentieelschakelaar De differentieelschakelaar die de omvormer beveiligt, moet van het type A zijn.
Andere aandachtspunten Schema: - Voor de keuring van een uitbreiding is ook een elektrisch ééndraadsschema en situatieplan nodig - zie ook volgende rubriek
2. Schema s van elektrische installaties 22
Nodige schema s bij woningen ØInstallaties na 1/10/1981: Eéndraadsschema Situatieplan ØInstallaties vóór 1/10/1981 en controle voor verzwaring van aansluiting: Situatieplan ØInstallaties vóór 1/10/1981 en controle voor verkoop: Elementair ééndraadsschema Elementair situatieplan! De nummering van het aantal stopcontacten / verlichtingstoestellen / andere toestellen op het ééndraadschema en situatieplan is niet verplicht indien er aan de installatie sinds 1/10/1981 niets gewijzigd is.
Wat moet er op de schema s vermeld zijn? ØMoeten minimaal vermeld zijn: Spanning Kenmerken van de differentieelschakelaars Kenmerken van de overstroombeveiligingen Type kabel, sectie en plaatsingswijze Gegevens + handtekening van de installateur Gegevens + handtekening van de eigenaar Bijkomend bij zonnepanelen: Kenmerken van de zonnepanelen Kenmerken van de omvormer
Eéndraadsschema
Situatieplan
Schema s bij niet-huishoudelijke installaties ØPrincipeschema ØSituatieplan is niet verplicht ØVaak zijn er voor de keuring bijkomende gegevens of berekeningen nodig zoals: Berekeningen van kortsluitstromen Berekeningen in het kader van indirecte aanraking Berekeningen van spanningsval bij brand Documentatie van uitwendige invloedsfactoren Risico-analyse met bepaling van vitale stroombanen Documentatie BA4/BA5 bevoegdheidsverklaringen
Principeschema
Kabelberekeningen
Uitwendige invloedsfactoren
3. Oude stopcontacten. 31
Stopcontacten in woningen Installaties na 1/10/1981: ØAlle stopcontacten moeten aangesloten penaarding en kinderbeveiliging hebben ØStopcontacten met randaarding zijn verboden
Stopcontacten in woningen! Het is niet toegelaten om de aardpen af te breken indien het stopcontact niet voorzien is van een aangesloten beschermingsgeleider. Er moet dan een stopcontact geplaatst worden met een type zonder aardpen. Installaties vóór 1/10/1981 Voor oude installaties in woningen zijn er uitzonderingen toegestaan: Ø Stopcontacten zonder aangesloten aarding (beschermingsgeleider) zijn toegelaten indien: Er geen aardpen aanwezig is Er geen toestel klasse I aangesloten wordt (toestel dat geaard moet worden) Ø Stopcontacten zonder kinderbeveiliging zijn toegestaan
Stopcontacten in niet-huishoudelijke installaties Ondernemingen zonder bevoegd personeel BA4/BA5: ØAlle stopcontacten moeten voorzien zijn van aangesloten penaarding en kinderbeveiliging ØDe uitzonderingen voor oude installaties zijn niet van toepassing in niethuishoudelijke installaties
Stopcontacten in niet-huishoudelijke installatie Ondernemingen mét bevoegd personeel BA4/BA5: Stopcontacten met randaarding zijn toegelaten, maar elk stopcontact moet nog steeds voorzien zijn van een aangesloten aarding.
Andere aandachtspunten Stopcontacten zonder achterwand mogen niet gemonteerd worden op brandbaar materieel Bij inbouwstopcontacten moet de juiste inbouwdoos gebruikt zijn Stopcontacten moeten degelijk bevestigd zijn Kabels pas ontmantelen binnen het omhulsel
4. Oude zekeringsbasissen. 38
Bij gebruik van oude zekeringsbasissen met uitneembare penautomaten, penzekeringen of diazed zekeringen moet onverwisselbaarheid gegarandeerd zijn. Onverwisselbaarheid is nodig om te voorkomen dat men per ongeluk een zekering of automaat zou plaatsen met een te hoge ampèrage voor de gebruikte draadsectie. Dit zou immers tot overbelasting van de kabel kunnen leidenm wat risico s inhoudt voor oververhitting en brand. In ondernemingen met bevoegd personeel BA4/BA5 is het gebruik van niet gekalibreerde zekeringsbasissen nog toegestaan
Oude basis voor penzekeringen ØBij sommige oude zekeringsbasissen werd onverwisselbaarheid gegarandeerd door de diameter van de pin in de zekeringsbasis ØDe huls van de gebruikte penzekeringen had een diameter die daarmee overeenkwam ØDeze situatie is nog toegelaten indien men gebruik maakt van de originele smeltzekeringen en de contacten natuurlijk niet met draad doorverbonden zijn
Oude zekeringsbasis zonder mogelijkheid om te kalibreren ØVeel oude basissen zijn omgebouwd om gebruik te kunnen maken van modernere penautomaten. ØDe pin in de basis werd dan vervangen door een huls. ØEr is vanaf dan geen kalibratie mogelijk. Deze situatie is niet toegelaten.
Zekeringsbasis met kalibreerelementen ØModerne types van zekeringsbasissen kunnen uitgerust worden met kalibreerelementen. ØDe vorm van het kalibreerelement bepaalt de maximale ampèrage van de penautomaat of penzekering die geplaatst kan worden.
Zekeringbasis voor diazedzekeringen ØZekeringbasissen voor diazedzekeringen kunnen gekalibreerd worden met kalibreerringen
5. Differentieelschakelaars: kenmerken. 44
ØEen nieuwe differentieelschakelaar in een woning moet tenminste de volgende opschriften en kenmerken bezitten: Nominale stroom van minimum 40 A voor de differentieelschakelaar op kop van de installatie Gevoeligheid van maximum 300 ma voor de hoofddifferentieel, gevoeligheid van maximum 30 ma voor de vochtige kringen Type A sinds 1987; type B is sinds kort ook toegestaan voor bijvoorbeeld de beveiliging van snelheidsregelaars, liften, pompen, Opschriften 3000 A, 22,5 ka²s De differentieelschakelaar moet verzegeld kunnen worden De differentieelschakelaar moet CE zijn sinds 1997 Een differentieelschakelaar van het type B, symbool beveiligt bijkomend ook bij zuivere gelijkstroom aardfouten. Indien deze ook de andere markeringen heeft mag deze geplaatst worden in huishoudelijke installaties. Het CE kenmerk kan ook op de verpakking van de differentieelschakelaar staan.
Differentieelschakelaars in niet huis-houdelijke installaties ØDifferentieelschakelaars van het type AC zijn nog toegestaan indien er geen gelijkstroomcomponenten in de achterliggende installatie voorkomen ØHet opschrift 22,5 ka²s is niet verplicht
Differentieelschakelaars in niet-huishoudelijke installaties met bevoegd personeel BA4/BA5 Buiten de verschillen vermeld op de vorige slide: Mogen de differentieelschakelaars ook niet-verzegelbaar zijn De gevoeligheid van de differentieelschakelaar mag aangepast worden aan de aardingsweerstand
6. Opstelling van de installatie in de volumes van de badkamer. 48
Volume 1: boven de bad- of douchekuip tot 2,25 m hoog Zijn o.a. verboden: ØVerlichtingstoestellen op 230 V ØLichtschakelaars op 230 V ØStopcontacten op 230 V ØDiverse elektrische toestellen
Volume 1: boven de bad- of douchekuip tot 2,25 m hoog Wat kan o.a. wel: ØVerlichtingstoestellen op zeer lage veiligheidsspanning ØLichtschakelaars op zeer lage veiligheidsspanning ØEen elektrische boiler voor sanitair warm water indien deze spatwaterdicht IPX4 is
Volume 2: tot 60 cm naast de bad- of douchekuip met een hoogte van 2,25 m Zijn o.a. verboden: ØLichtschakelaars op 230 V ØDiverse elektrische toestellen
Volume 2: tot 60 cm naast de bad- of douchekuip met een hoogte van 2,25 m Wat is o.a. wel toegelaten: ØVerlichtingstoestellen op 230 V indien deze spatwaterdicht IPX4 zijn en geplaatst op een hoogte > 1,6 m ØStopcontacten op 230 V indien deze beveiligd zijn door een differentieelschakelaar van maximum 10 ma of een beschermingstransformator van maximum 100 W ØElektrische verwarming of ventilator indien deze toestellen spatwaterdicht IPX4 en dubbel geïsoleerd zijn Opgelet bij deuren: de draairichting van de deur is in acht te nemen want volume 2 kan tot buiten het lokaal gaan In huishoudelijke installaties van voor 1/10/1981 moet er geen ondergeschikte differentieelschakelaar van max. 30 ma geplaatst worden voor de badkamer, maar dan komt volume 2 tot 1 m buiten de bad- of douchekuip.
Volume 3: tot 240 cm buiten volume 2 met een hoogte van 2,25 m ØElektrisch materieel in volume 3 moet nog steeds beveiligd worden door een differentieelschakelaar van maximum 30 ma ØIn volume 3 mogen diverse elektrische toestellen geplaatst worden ØEen elektrisch bord mag in volume 3 geplaatst worden, maar de differentieelschakelaar moet zich buiten de volumes van de badkamer bevinden ØIn tegenstelling tot volume 2 gaat volume 3 niet tot buiten het lokaal, de deur zorgt hier wel voor begrenzing
7. IP-graad van verdeelborden. 55
ØVerdeelborden in gewone ruimtes moeten tenminste IPXX-B = vingerveilig zijn ØOpeningen zijn enkel toegestaan indien men via de opening met de vinger (12 mm dik, 8 cm lang) geen onder spanning staande delen (bijvoorbeeld een niet-geïsoleerd barenstel) kan aanraken
Verdeelborden in huishoudelijke installaties In huishoudelijke installaties moeten de verdeelborden voorzien zijn van een achterwand en deur.
Ruimtes toegankelijk voor publiek In ruimtes toegankelijk voor publiek moeten de verdeelborden: Øtenminste IPXX-D zijn, d.w.z.: Ø een draad van 1 mm doorsnede, 10 cm lang Ø mag niet in contact kunnen komen met onder spanning staande delen Ø afgesloten zijn met een slot
8. Gebruik van EXVB-kabel. 59
ØVroeger werd regelmatig een stuk van de inleidingskabel (= EXVB-kabel) gebruikt om de verbinding tussen de teller en het elektrisch bord te realiseren. ØDit is sinds 2014 niet meer toegelaten volgens de Synergrid publicatie C1/107, tenzij de verbinding ondergronds gemaakt wordt. ØEr moet gebruik gemaakt worden van een XVB-kabel tenzij het verdeelbord tegen de meterkast staat. ØIn dat laatste geval mag de verbinding intern met VOB draad gebeuren.
Andere kenmerken EXVB kabel ØEXVB-kabel is F1 kabel (=vlamvertragend) ØSinds de wijziging van AREI art. 104 (4/9/2013) moet kabel in bundel die niet ondergronds loopt tenminste het kenmerk F2 (= niet-brandverspreidend) hebben. ØM.a.w.: sinds 4/9/2013 is het niet meer toegelaten EXVB-kabel in bundel in de lucht te plaatsen ØXVB-kabel is F2 kabel en mag wel in bundel in de lucht geplaatst worden In ruimtes waar er geen verhoogd brandgevaar is (zie verder) moeten enkel kabels in bundel het kenmerk F2 hebben. Preflex leidingen worden gezien als geleiders en mogen nog in bundel geplaatst worden hoewel deze niet F2 zijn.
9. Gebruik van kabels in ruimtes met verhoogd brandgevaar na 4/9/2013. 62
Wanneer is er sprake van een verhoogd brandgevaar? Dit is bepaald in AREI art. 104: ØBE2 ruimtes: opslag van brandbaar materiaal, bvb.: stookplaats, archieven, ondergrondse parkings, ØBE3 ruimtes: ruimtes met ontploffingsgevaar, bvb. benzinestations, opslagruimtes voor solventen, bloemsilo s, schrijnwerkerijen, ØCA2 ruimtes: brandbaar bouwmateriaal, bvb. houten chalets ØCB2 ruimtes: gebouwen waar het vuur zich makkelijk kan voortplanten, bvb. hoge gebouwen met gedwongen verluchting ØWanneer 1 van bovenstaande uitwendige invloedsfactoren zich voordoet spreekt men van een ruimte met een verhoogd brandgevaar
Verhoogd brandgevaar Ruimtes met uitwendige invloedsfactor BE2 of BE3 of CA2 of CB2
Verhoogd brandgevaar In ruimtes met een verhoogd brandgevaar mogen enkel elektrische leidingen gebruikt worden met het kenmerk F2. In ruimtes met een verhoogd brandgevaar moeten zowel de kabels als de geleiders F2 zijn. Gewone VOB draad is niet F2, maar een F2 uitvoering bestaat.
Overzicht: gebruik van geleiders en kabels, installaties na 4/9/2013 Bescherming tegen brand. Art. 104 (installaties na 4/9/2013) Invloedsfactor Bijzond er brandgevaar Voorbeeld Afzonderlijk geplaatste leidingen Geleiders Kabel Geleiders Bundel Kabel BE1 + CA1 + CB1 neen Klassieke woning F1 (1) F1 (1) F1 (1) F2 (2) BE2 of BE3 of CA2 of CB2 ja Archieven, opslag solventen, houten chalet, hoog gebouw met gedwongen luchtverversing F2 F2 F2 F2 (1) uitzondering: ondergrondse kabels of kabels ondergebracht in met zand gevulde kanalen, kabels meer dan 3 cm in onbrandbare bekleding verzonken, hoogspanningskabels, voorgebundelde leidingen van luchtlijnen, uiteindes in opbouw of open lucht van ondergrondse ofin onbrandbare bekleding verzonken kabels voor zover lengte < 10 m en voor zover het geen aansluitkabels op het openbaar verdeelnet betreft in ruimtes met verwaarloosbaar brandgevaar (2) uitzondering: ondergrondse kabels of kabels ondergebracht on met zand gevulde kanalen, hoogspanningskabels, voorgebundelde leidingen van luchtlijnen in ruimtes met een verwaarloosbaar brandgevaar
10. SA/SD kabel (halogeenvrije kabel) wanneer te gebruiken? 67
ØDoor de wijziging van AREI art. 104 moeten sinds 4/9/2013 in moeilijk te ontruimen lokalen kabels gebruikt worden met de kenmerken SA/SD. ØEen voorbeeld van een SA/SD kabel is de XGB kabel.
Moeilijk te ontruimen? Worden beschouwd als moeilijk te ontruimen: ØBD2 ruimten: doen zich voor in gebouwen met een hoogte > 25 m, bvb. appartementsgebouwen ØBD3 ruimten: gebouwen die overbezet kunnen zijn, bvb. voetbalstadions ØBD4 ruimten: gebouwen die overbezet kunnen zijn met een hoogte + 25 m De uitwendige invloedsfactor BD kan toegekend worden per lokaal en geldt niet altijd voor het hele gebouw. In een hoog appartementsgebouw wordt vaak enkel de traphal als BD2 beschouwd.
Vragen? Stel ze gerust.
De historiek van brouwerij De Koninck
Bedankt en hou het veilig. Je bent beter zeker... BTV Café Sessie