De Visarend als broedvogel in de volgende SOVON Atlas van de Nederlandse Broedvogels? Landelijke Dag visarenden voedsel, verspreiding Inhoud zaterdag 29 november 2003 15.50-16.15 Ruud Kampf eisen aan broedgebied, etc. trekgedrag populatie ontwikkeling Duitsland, Engeland, Frankrijk visarenden in Nederland Bijna alleen vis: Voedsel 150-300 g per vis, max. 1000 g 200-400 g/dag Broedpaar: 175 kg per gezin /seizoen 500-1000 Euro per jaar aan dure vis Visrijke wateren, hoeft niet helder te zijn. Als er maar genoeg vis zit Uit armoe zoogdieren, vogels, reptielen Leefgebieden Visarend 1
Broedgebieden Europa Aantallen nu: Op de hele wereld: 35.000 paar Amerika: 25.000 Eurazië: 10.000: Groot-Britannië: 2001: ca 157 Duitsland: 2003: 450 (oude DDR >400) Zweden: ca. 2000 Finland: ca. 1000 Frankrijk: 2003: ca. 30 Boomnest in Florida Grondnest Zee van Cortez Mexico Foto s Adrie en Tineke Vonk, Oudeschild, Texel Nest in cactus Baja Californië Mexico 2
Op hoogspanningsmasten, Mexico Paalnest Duitsland Gothenburg, Zweden Waren, Oost Duitsland 3
Kunstnesten Duitsland Verspreiding Langzame toename nesten op hoogspanningsmasten Schotland: Loch Garten eieren geroofd en vervolgd tot 1950? laatste broedend in Schotland 1916 eerste weer in 1954 1986 1990 1994 1998 aantal Aantal broedgevallen visarend in Schotland 150 120 90 60 30 Ca. 3,5 km/jaar! 0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 jaartal 4
Zuid van Parijs, Frankrijk Bij Orleans, Frankrijk 2003: Forêt d Orleans, 14 paar Forêt de Chambord: 4 paar 12 15 1980 0 3 6 9 1984 aantal nesten Orleans Chambord 1988 1992 1996 2000 2004 visarenden uit Duitsland: 4 vrouwtjes en 1 mannetje Year In Foto Nigel Beers Smith, 2003 Franse Man op Duitse Vrouw Franse man 6C 2000 Nigel Beers Smith, 2003 Duitse vrouw L/P groen 1998 l'observatoire du Ravoir 5
The return of the osprey - project Visarend weer terug als broedvogel in midden Engeland vanuit Schotland Jonge visarend uit nest in oostelijk Schotland. Een gezond kuiken uit max. 1 op 12 nesten Daarna snel naar Rutland Water In groepen van drie opgroeien tot vliegvlug Bijvoederen, veel onderzoek, etc. Leicestershire and Rutland Wildlife Trust http://www.ospreys.org.uk 6
Translocatie Rutland Is succesvol: 2003: twee broedparen, 5 jongen + 1 broedpoging veel rondhangende niet - broeders Kosten redelijk beperkt, maar wel veel inspanning: willen we dat? is het nodig? http://www.ospreys.org.uk Positie jongen 2 dagen na vertrek uit Rutland - 2001 Is over land veiliger? Jaarverloop in Nederland 900 1380 km in de 3 dagen van 1-4 september 800 700 600 500 400 300 1989-2002 (uit BSPnb) 200 100 0 J F M A M J J A S O N D 7
Nederland voorjaar 1 5 10 50 100 Nederland herfst 1 5 10 50 100 trek trek ter plaatse ter plaatse Hebben visarenden in Nederland gebroed? Nog geen bewijs gevonden, moeilijk door trekvogels Nederland zomer 1 5 10 50 100 Broedvogels uitgeroeid in vroege middeleeuwen? trek ter plaatse Opgroeiende jeugd: Visarend terug in Nederland? Uit zich zelf? Normaal een jaar in Afrika Meestal in derde jaar terug Broeden na 3 tot 5 jaar Nest op 3-5 km afstand van plaats opgroeien!! Zonder toestroom duurt groei lang Verspreiding langzaam Kans dat een paar blijft hangen is gering eerst moet een mannetje een goede nestplaats hebben daarna moet er een geschikt vrouwtje langskomen Versnellen mogelijk door goede kunstnesten op geschikte plaatsen in bomen op hoogspanningsmasten op palen in het water 8
? In 2002 Visarend in Nederland! eerste broedpoging in de Oostvaardersplassen 2020-2025 NIEUWE Foto s Frank de Roder, De Takkeling, 10, 3 (2002) Kunstnesten in de Oostvaardersplassen 2020-2025 NIEUWE Visarend terug in Nederland? Organisatie naar Duits en/of Engels voorbeeld: visarenden werkgroep? centraal aanspreekpunt coördineren van bouw kunstnesten bewaken en bijhouden nesten aanmoedigen bouw kunstnesten, bescherming geschikte nestbomen en compensatie visschade International visarenden symposium WRN, SOVON, NOU? 9
Conclusies Visarenden komen hier al lang voor In omringende landen is de stand aan het opkrabbelen Al broedpogingen in Nederland (en België!) We kunnen afwachten, goede kans, zal lang kunnen duren Verplaatsings project zoals Rutland niet nodig? Visarenden gaan hier broeden Meer informatie: Homepage: www.rekel.nl/visarend en E-mail: ruud@kampf.nl 10