JAARBERICHT 2016 Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Noord Groningen
Jaarbericht 2016 Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Noord Groningen In dit jaarbericht leest u hoe het Netwerk Palliatieve Zorg Noord Groningen in 2016 palliatieve zorg onder de aandacht heeft gebracht bij zorgverleners en zorgvragers. Via verschillende activiteiten stimuleert en verbindt het netwerk organisaties en hun medewerkers om de zorg voor mensen in de laatste levensfase te verbeteren. Participerende organisaties TSN Groningen, Huisartsen, Stichting voor Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg, Hospice De Schutse; Stichting de Hoven; Zonnehuisgroep Noord; Ommelander Ziekenhuis Groningen, locatie Delfzicht; Het Burg, Julsinghatehuis, Buurtzorg Nederland. 2
Coördineren Het netwerk palliatieve zorg Noord Groningen De missie van het netwerk palliatieve zorg Aan het netwerk zijn 8 (zorg)organisaties verbonden. Alle organisaties zijn verenigd in een kerngroep. De kerngroep heeft in Werkgroep Scholing De werkgroep scholing heeft als doel om zowel de publieksactiviteiten als Groningen Noord is het verbeteren van 2016 zes keer overleg gevoerd. De kern- Café Doodgewoon als de scholings- en de kwaliteit van zorg voor de palliatieve groep stelt het beleid van het netwerk symposia op het gebied van de pallia- patiënt. Dit gebeurt door zowel op het vast en bewaakt de uitvoering hiervan. tieve zorg activiteiten voor de regio te organisatorische, professionele als De uitvoering van de activiteiten binnen organiseren. relationele vlak de samenwerking in de het netwerk is gebaseerd op een geza- De werkgroep bestaat uit vakinhoude- palliatieve zorg te optimaliseren in de menlijk opgesteld werkplan. lijke professionals en coördinatoren van gemeenten Appingedam, Bedum, De De besturen van alle participerende aandachtvelders van de participerende Marne, Delfzijl, Loppersum, Slochteren, organisaties dragen zorg voor de verte- organisaties van het netwerk. Ten Boer, Eemsmond en een deel genwoordiging in de kerngroep. Tijdens van de gemeente Winsum. Een werk- het jaar heeft er bij drie organisaties wis- gebied met 116915 inwoners (VWS 01- seling van afvaardiging plaats gevonden 01-2016). De organisatie van het netwerk Het Netwerk Palliatieve Zorg Noord Groningen is een van de 66 netwerken in Nederland. Binnen het netwerk is een coördinator werkzaam voor 3 uur per week en een secretaresse voor 1 uur per week. Vanaf 1 januari 2016 is ELANN de formele rechtspersoon voor het aanvragen en beheren van de budgetten voor Daarnaast zorgen zij voor het vrijstellen van aandachtvelders voor i.p. dertig uur per jaar, zodat aandachtvelders aan de slag kunnen met activiteiten binnen en buiten de eigen organisatie. Binnen de aangesloten organisaties zijn nu 100 aandachtsvelders. Provinciaal Palliatief Team Groningen (PPTG) Vanuit de huisartsen, TSN, de Zonnehuisgroep Noord, en de Ommelander Ziekenhuis Groep zijn medewerkers betrokken bij het Provinciaal Palliatief Team Groningen (PPTG). In het verslagjaar zijn 124 consulten door het team verstrekt. de drie netwerken in de provincie Groningen. 3
Informeren Publieksvoorlichting Het netwerk heeft in het verslagjaar 6 publieksavonden georganiseerd onder Website Het netwerk is voor haar website aangesloten aan het landelijke format van Pal voor U In het verslagjaar is landelijk de zesde uitgave van de brochure Pal voor U de naam Café Doodgewoon. Met de allen netwerken. De site heeft een frissere uitgegeven. Deze Pal voor U brochure organisatie van het Café Doodgewoon is uitstraling en het gebruiksgemak voor is rond de internationale dag van de pal- er periodiek een informele ontmoetings- bezoekers is groot. Er is landelijke en re- liatieve zorg (IDPZ) ook in de regio wijd plek, waar onderling ervaringen uitgewis- gionale informatie over palliatieve zorg te (1000 exemplaren) verspreid. seld kunnen worden, maar ook aandacht vinden, relevant voor zowel patiënten en Daarnaast zijn de bierviltjes (bureau is voor informatieverstrekking en verder naasten als voor zorgverleners. Zie Morbidee campagne Zullen we over de verdieping in thema s rond het levens www.netwerkpalliatievezorg.nl/noord- dood praten? in 1000-voud verspreid. einde. De activiteiten van de Cafés Dood- groningen. gewoon zijn bedoeld voor een breed publiek-geïnteresseerde burgers, mantelzorgers, vrijwilligers, patiënten, maar ook mensen die zelf werkzaam zijn in de zorg. De avonden werden dit jaar op verschillende locaties en dorpen georganiseerd en dat onder de titel Het Café Doodgewoon komt naar u toe. Het concept Café Doodgewoon heef echter niet goed uitgepakt (te weinig bezoekers, tussen de 5 en 20 aanwezigen). Besloten is dan ook in 2017 aan te sluiten bij het Alzheimer café en activiteiten van ouderenbonden. 4
PalliArts Met de app PalliArts kunnen professionals zoals huisartsen regionale en landelijke informatie over palliatieve zorg raadplegen via de mobiele telefoon of tablet. Met netwerken wordt gesproken over de vraag welke regionale aanvullingen er op de App geplaats moeten worden. De netwerkcoördinator is verantwoordelijk voor het plaatsen van de regionale informatie en IKNL is verantwoordelijk voor de landelijke informatie. Nieuwsbrief Vanuit het netwerk is in het verslagjaar voor aandachtsvelders driemaal een nieuwsbrief in een oplage van 250 stuks uitgegeven, waarin actuele informatie, nieuwe richtlijnen, discussies en scholingen werden aangereikt. Relatiebeheer Het netwerk participeert in diverse overlegvormen, zowel regionaal als landelijk, mede met als doel op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en informatie en kennis te delen: Overleg zorgkantoor Provinciaal Overleg Palliatieve Zorg. (POP) In het POP participeren de drie Groningse netwerken: Zorgbelang Groningen, IKNL, UMCG en Zorgkantoor. Doel van dit provinciaal overleg is te komen tot afstemming, uitwisseling van ervaring en verdere samenwerking. Dit jaar is het POP driemaal bijeengekomen. IN 2017 zal dit overleg opgaan in het PPTG breed. In december is besloten dat, indien Menzis ook uitgenodigd wordt voor het brede PPTG overleg (2x per jaar), het POP zichzelf kan opheffen. Provinciaal palliatief team Groningen (PPTG) Stuurgroep Ligare Werkgroep Pall voor U Deelname landelijke coördinatiedagen Fibula (de landelijke stichting die de belangen van netwerken vertegenwoordigd op landelijke niveau). 5
Ligare en het nationaal programma palliatieve zorg In opdracht van het ministerie van VWS is in 2014 Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) van start gegaan. Doel van het programma is dat in 2020 iedere burger mag rekenen op goede palliatieve zorg op de juiste plaats, op het juiste moment en met de juiste zorg en ondersteuning. Binnen het programma is aandacht voor de duurzame samenhang tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Het regionale consortium Ligare (Noordoost Nederland ) is een samenwerkingsverband waarin de patiënt, de naaste en de zorgprofessional samen de koers bepalen. Ligare werkt in het kader van het landelijk programma palliatieve zorg aan verbetering van de palliatieve zorg. Ligare heeft nov. 2015 gehoord dat er subsidie toegekend wordt voor het project proactieve zorgplanning. De uitwerking is in maart 2016 gestart. Alle organisaties doen binnen dit project mee. Eind 2016 zijn 300 plannen ingestuurd. In november is de honorering van de aanvraag over spiritualiteit Als niet alles is wat het lijkt: Praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving binnen gekomen. 6
Signaleren De zorgmogelijkheden m.b.t. palliatieve zorg zijn geplaatst op de website van het netwerk. Dit zorgaanbod is tevens gelinkt aan het programma Kies Beter. Het zorgaanbod is weer herijkt en veranderingen zijn verwerkt. Met alle betrokken organisaties is afgesproken dat ook intern de verbeterpunten t.a.v. de coördinatie en kwaliteit van palliatieve zorg in kaart gebracht en aangepakt wordt. Beschikbare bedden voor palliatieve zorg In de provincie Groningen zijn verspreid over de drie netwerken voor zover we weten 30 bedden voor palliatieve zorg beschikbaar. Zeven minder als in 2015. In vergelijking met 2015 is er een stijging van het bezettingspercentage te zien van bijna 13%. De bezetting was 59,5%. 203 patiënten verbleven gemiddeld 30,8 dagen op een bed in een palliatieve unit of bijna thuishospice. In 2015 waren dit 260 patiënten, met een gemiddelde ligduur van 21,9 dagen. Over het verslagjaar 2016 hebben we over ELV palliatief geen cijfers beschikbaar. Beschikbare bedden Bezetting in % Bezetting bedden t.o.v. aantal patiënten 2016 300 2015 2016 30x 2015 46,5% 59,5% 250 200 150 100 50 260 patiënten 21,9 dagen 203 patiënten 30,8 dagen De palliatief verpleegkundige van TSN in het werkgebied van het netwerk palliatieve zorg Noord Groningen heeft in het verslagjaar 39 cliënten in de palliatieve fase begeleid (continuïteitshuisbezoeken huisbezoeken). 7
Aandachtvelders Een belangrijk rol bij het implementeren van de palliatieve zorg is weggelegd bij aandachtvelders in de organisaties. Ervaringen leren dat daadwerkelijke borging -dus dat de kennis van de aandachtsvelders op de werkvloer echt gebruikt, ingezet, uitgedragen wordt- niet vanzelfsprekend gaat. Het vraagt een duidelijke keuze van de organisaties: het instellen van een groep die verantwoordelijkheid krijgt en neemt om beleid en structuur te ontwikkelen binnen de organisatie. Voor deze groep is de scholing voor aandachtvelders ontwikkeld. Alle organisaties die binnen het netwerk participeren hebben deze keuze gemaakt en werken met een intern beleidsplan voor de palliatieve zorg. De organisaties In 2015 en 2016 hebben meerdere organisaties van het netwerk aan de hand van de bouwstenen van de zorgmodule geïnventariseerd hoe hun organisatie er voor staat op het gebied van de palliatieve zorg. Het heeft geleid tot interne beleidsplannen voor de palliatieve zorg. Daarmee is een stevige verankering ontstaan binnen de beleidscyclus van organisaties. Organisaties zijn op hun eigen wijze aan het bouwen. Zo heeft Zonnehuisgroep Noord de structuur van de aandachtvelders weer opgepakt na een periode van zwaar weer. Is TSN serieus bezig met o.a. een kleinschalige implementatie van het ZS, het werken met de set signalering in de palliatieve fase en wordt de structuur van de aandachtsvelders PZ en het eerder ontwikkelde interne scholingsprogramma vernieuwd en geborgd. In het ziekenhuis is een palliatieve poli opgestart voor patiënten met COPD in palliatieve zorgfase (tot dusver zijn hier 5/6 patiënten gezien). Verder worden de consulenten regelmatig gevraagd voor scholingen bij thuiszorg teams. E.e.a. past in het transmuraal werken en overdragen van kennis. Bij Julsinghatehuis staat het beleid op het gebied van de palliatieve zorg onder druk vanwege fusieperikelen. Buurtzorg zoekt naar een goede structuur tussen de teams voor de implementatie van de palliatieve zorg. De Hoven is binnen de kerngroep in 2016 niet vertegenwoordigd geweest. Hospice De Schutse heeft in 2016 een discussie gevoerd over respijtzorg in relatie tot inzet nachtzorg. Bij de GHC is in het verslagjaar is aandacht besteed aan de ontwikkeling van de Groninger Zorgstandaard Integrale Ouderenzorg (GZIO). Het voorzien in de behoefte aan regie en de vraag naar afstemming in de ouderenzorg (waaronder ook aandacht voor palliatief zorg en dementie valt) maakt een dergelijke ontwikkeling nodig. Ook initiatieven als PaTz groepen zijn werkwijzen die leiden tot betere samenwerking en proactieve zorgplanning t.b.v. de zorg voor palliatieve patiënten en hun naasten. Veel huisartsen nemen daarnaast ook zelf al het initiatief om samen met patiënten te bezien wat er in de laatste levensfase belangrijk is. 8
Faciliteren Basisscholing Het netwerk organiseerde samen met het Wenckenbach Instituut acht basisscholingen voor verpleegkundigen/verzorgenden. In zes dagdelen kwamen verschillende thema s uit de palliatieve zorg aan bod, zoals pijn, palliatieve sedatie en rouw en verlies. Scholing aandachtvelders In het verslagjaar zijn vier scholingen voor aandachtsvelders georganiseerd door het van Swieten Instituut. In deze scholing leren de deelnemers hoe zij vorm en inhoud kunnen geven aan de rol van aandachtsvelder. Symposium Op 16 november werden aandachtsvelders uit alle organisaties uitgenodigd voor de jaarlijkse werkconferentie. Julsinghatehuis was gastheer. Centraal stonden de Sterfstijlen (STEM), het werken met proactieve zorgplannen en het gesprek hierover. 64 zorgprofessionals, vrijwilligers en mantelzorgers hebben deze avond bijgewoond en meegepraat. De avond werd gewaardeerd met 8.1. Op 17 november organiseerde het Ommelanden ziekenhuis Groningen een symposium in de schouwburg te Winschoten over palliatieve zorg. Dit bleek een groot succes met meer dan 370 bezoekers. 9
Dit jaarbericht is een product van het netwerk palliatieve zorg Noord Groningen. Tekst: Wil Hoek en Jacqueline Tijhaar Redactioneel advies: leden netwerk palliatieve zorg Noord Groningen Vormgeving: Richard Kok, Vormplus Juni 2017