HERENTHOUT Met Pallieter door de Netevallei In de omgeving van de Grote Nete toont moeder natuur zich van haar mooiste kant. De rivier meandert statig tussen beemden, terwijl bossen boven de vallei uitrijzen. Niet voor niets werd deze streek gekozen voor de verfilming van Felix Timmermans Pallieter. De heide en het ven op de Kruiskensberg wijzen erop dat je hier in de Kempen vertoeft. Bovendien moeten de statige bosdreven van de Merodese Bossen niet onderdoen voor die van andere gerenommeerde wouden. Het kasteel van Herlaar en het Hof van Rameyen zorgen voor een romantische achtergrond. AFSTAND 10,3 km, alternatieven: 8,7 km / 14,2 km. VERTREKPLAATS Taverne t Schipke aan de Nete bereik je door de E313 te verlaten bij afrit 20-Herentals- West en de N13 richting Lier te nemen. In Bouwel ga je links naar Herenthout en daar rechts richting Berlaar. 2,5 km verderop wijst een bord je links naar de taverne. PARKEREN Aan de taverne. AARD VAN DE WEG Aarde- en boswegen; op de Netedijk gras; een drukke betonweg en enkele verkeersarme asfaltstroken. TOEGANKELIJKHEID Onmogelijk voor buggy s en rolstoelen; honden aanlijnen in de Merodese Bossen en op de Kruiskensberg. INFORMATIE Dienst Toerisme Heist-o/d-Berg-Putte, Bergop 2, 2220 Heist-op-den-Berg, www.heist-op-denberg.be, heist-op-den-berg@toerismevlaanderen.be, tel. 015 25 15 82, fax 015 24 31 98. www.berlaar.be en www.herenthout.be. ETEN & DRINKEN Taverne-restaurant t Schipke aan de Nete: 12, 2270 Herenthout, tel. 014 50 01 74, fax 014 50 02 97, dag. vanaf 12.00 u, zo. vanaf 11.00 u Taverne-snack Diamant: Bevelsesteenweg 65, 2270 Herenthout, tel. 014 51 73 28. Laatste herziening: 20 juni 2005
DE WANDELING Punt 1 naar 2 (2,7 km) Aan het parkeerterrein bij t Schipke aan de Nete (1) keer je op je stappen terug tot aan de asfaltweg die je rechts volgt. Aan het vertrekpunt krijg je het mooiste uitzicht dat je je bij de Grote Nete kunt voorstellen. De rivier kronkelt er binnen haar dijken door een lieflijk landschap van weilanden. Vlakbij op de rechteroever ontwaar je de bossen rond de Kruiskensberg. De niveauverschillen zijn hier aanzienlijk. In de hogere delen overheersen velden, vaak afgezoomd met bomenrijen. 1500 m verderop, net voor huisnummer 28, neem je de aardeweg rechts. Je passeert een slagboom en je stevent af op een boerderij met erachter een kasteel. Voorbij de hoeve kom je aan bij een vijver. Je gaat er rechts naar de toegang tot het kasteel Herlaar (2). Op eigen risico vermeldt het bord dicht bij de hoeve. Het landschap is te mooi om zich daar zorgen over te maken. Het eerste wat je van het kasteelcomplex te zien krijgt, is de prachtige vijver met daarachter de bossen. Het kasteel van Herlaar dateert uit de 13de eeuw en is volledig omwald. De toegang bevindt zich voorbij een heuse ophaalbrug geflankeerd door twee ronde wachttorens. Links op de Wimp staat de voormalige Herlaarmolen uit de 15de eeuw. Hij is van het onderslagtype, wat betekent dat het water de onderzijde van het rad in beweging zet. VAN EEN KASTEEL NAAR DE BOSSEN Punt 2 naar 3 (2,2 km) Aan het kasteel Herlaar (2) maak je rechtsomkeer. Je gaat rechtdoor aan de afslag naar de hoeve en wat verderop neem je de dreef links. Voorbij de slagboom herleidt de dreef zich tot een smal pad. Op het einde steek je de asfaltweg over naar een aardeweg en bereik je de eerste huizen van Herenthout. Zoals een echte kasteelheer verlaat je de omgeving door een prachtige dreef, die na de haakse bocht naar links verder gaat. Deze uitgang wordt blijkbaar niet meer gebruikt, want via een smal pad moet het nu verder. Eenmaal aan de overkant van de asfaltweg bereik je een akkerareaal, dat tot Herenthout doorloopt. Je volgt de grote weg naar links en slaat na 50 m de de Merodestraat in. Aan de eerste zijstraat rechts zie je links in het bos het infobord van de Merodese Bossen (3). Op het einde van de 18de eeuw waren hier enkel heide en moerassen te bespeuren. Rond 1800 werd naaldhout aangeplant. In 1955 verkocht de familie de Merode de bossen aan de S.A. Charbonnages d Hensies Pommeroeul, die het hout best kon gebruiken als stuthout voor de mijnen. Tegenwoordig is het bos doortrokken met wandelpaden en is het een geliefd wandelterrein voor Herenthoutenaren. Punt 3 naar 4 (3,5 km) Aan het infobord van de Merodese Bossen (3) neem je het pad rechts van de sloot. Het onduidelijke pad slingert en hobbelt tussen de bomen en bereikt een betonnen afsluiting die je volgt. Op het einde van de afsluiting gaat het pad links over in een brede dreef en die sla je in. Na 450 m volgt een eerste kruispunt en neem je links. Bijna 200 m verderop bereik je een brede sloot. In de eerste dreef bevinden zich links nog restanten van de vroegere moerassen. De Gordinneloop is een afwateringsgracht die dwars door het bos van oost naar west loopt en uitmondt in de Bevelse Beek, een zijbeek van de Grote Nete. Met deze gracht konden de moerassen gedraineerd worden.
Je steekt de sloot over en je slaat rechts af. Je blijft langs de sloot lopen tot je een volgende dreef bereikt. Weer kruis je de sloot en dan sla je direct links in om aan de andere oever van de sloot verder te stappen. Een brede dreef vervoegt zich van rechts en wat verderop nodigt een houten brug je uit om de sloot over te steken. Je doet het niet, maar aan de volgende dwarsdreef, 100 m verderop, ga je wel naar links. Voorbij een slagboom verlaat je het bos en kom je terecht op een drukke weg. In de Merodese Bossen komen afwisselend naaldhout- en loofbospercelen voor. Dat er aan het bos geknabbeld is, zie je duidelijk. De dreven lopen door tot bij de grote steenweg, maar de percelen ernaast zijn akkers geworden. Je volgt de weg 250 m naar rechts tot je links de asfaltweg naar de in kunt. Na 500 m maakt die rechte weg een bocht naar links. Juist ervoor en juist voor huisnummer 6 - neem je de aardeweg die naar de bosrand afdaalt. Hier op de rand van (4) en Netevallei kun je de wandeling inkorten. De is gelegen in een verre uithoek van Herenthout, voorbij de Merodese Bossen en dicht bij de Grote Nete. Vroeger moet dit een verloren hoek geweest zijn. VERKORTING: TERUG NAAR DE GROTE NETE Punt 4 naar 1 (0,3 km) Aan de bosrand ga je linksaf. Je vervolgt je weg voorbij een afsluiting en je loopt verder tot je het bos verlaat en op de oever van de Grote Nete belandt. Links ligt het eindpunt van de wandeling bij t Schipke aan de Nete (1). Desnoods kun je na een verfrissing of een maaltijd de wandeling toch nog voortzetten. Je keert dan gewoon op je stappen terug. OP BEEWEG NAAR DE KRUISKENSBERG Punt 4 naar 5 (1,6 km) Aan de splitsing neem je rechts. De afsluiting links maakt plaats voor een rechts. Aan de splitsing houd je schuinrechts aan, bergop. Aan de volgende afslag kies je links. Aan een kruispunt van dreven ontwaar je een vijver. Hier ga je rechts naar de kapel op de Kruiskensberg (5). De Kruiskensberg is een zandige ophoging aan de rand van de Netevallei. Hier vind je bossen, heide en zelfs een natuurlijk ven. De kapel van de Kruiskensberg is een oud bedevaartsoord. Omstreeks 1260 zou een zieke herder genezen zijn na het drinken van de bron. Als dank plaatste hij er een houten kruis en al vlug stroomden bedevaarders toe. In 1691 werd de bron afgeleid naar vijf putjes, de vijf wonden van Christus. In 1861 werd de kapel gebouwd en vier jaar later schonk jonkheer le Grelle van het kasteel van Rameyen een ijzeren kruis ter vervanging van het houten exemplaar. De hoogdag van de Kruiskensberg is Goede Vrijdag. Dan komen de gelovigen de kruisweg doen en de relikwie van het Heilig Kruis vereren. Aan de vensters van de kapel hangen stukjes stof van zieken, vastgeknoopt om de koorts af te binden. Sommige bedevaarders bezoeken de plaats ook omdat ze zo een goed lief hopen te krijgen. UITBREIDING: ZALIG MEANDEREN MET DE RIVIER Punt 5 naar 7 (2,0 km) Voor de kapel sla je links af en parallel aan de weg loop je verder tot het einde van het bos. Nu volg je 200 m de weg tot je voor koffiehuis t Soetehuys
een aardeweg schuinrechts inslaat (dus niet haaks rechts). Eerst door bos, daarna langs de bosrand bereik je voorbij een hoeve een brede betonweg. Je steekt die over naar een kleinere betonweg. In de scherpe bocht naar rechts negeer je de aardeweg links, maar 200 m verderop neem je wel het asfaltwegje. Nog wat verderop bereik je de Grote Nete bij de houten brug achter het Rameyenhof (7). Op de Kruiskensberg had je het grondgebied van Herenthout al geruild voor dat van de Nijlense deelgemeente Bevel. Door de uitlopers van de bossen stap je richting Bevel. Je moet wel enkele drukkere wegen oversteken. In de Kruidenierstraat keert de rust terug. In de verte duikt tussen het groen het kerkje van Gestel op, omringd door een handvol hoeven. Het mooiste zicht is ongetwijfeld dat van het houten brugje. De Grote Nete meandert er in grote bochten door een brede vallei met beemden. Dichtbij ontwaar je het Hof van Rameyen, een waterburcht met bijbehorende kasteelhoeve uit de 13de eeuw. Het complex is omgeven met een wal. De donjon, het oudste deel van het kasteel, wijst erop dat het kasteel oorspronkelijk een bolwerk was op een strategische plek in de vallei. In 1643 was het kasteel eigendom van Nicolaas Rubens, de tweede zoon van de grote schilder. Punt 7 naar 6 (2,8 km) Voorbij de brug neem je links de aardeweg langs de Grote Nete. In dit deel van de vallei kan de rivier zijn swingend karakter volledig botvieren. Je krijgt dan ook voorbij elke bocht een ander zicht op het landschap. Aan de Hellebrug steek je de brug over en langs de andere oever van de Grote Nete loop je verder. Na een kilometer kom je aan bij de oude meanders (6). Van hieruit zie je het eindpunt t Schipke aan de Nete (1). Voorbij de Hellebrug is de Grote Nete rechtgetrokken. Borden van de Dienst der Zeeschelde Verboden te ankeren wijzen op de bevaarbaarheid van de rivier. Of heb je twijfels over het jaarlijkse mosseltransport naar t Schipke aan de Nete? Punt 5 naar 6 (0,9 km) Voor de kapel sla je links af en parallel aan de weg stap je verder tot het einde van het bos. Daar ga je linksaf onder de laatste bomenrijen. Na 250 m kun je links een pad nemen tussen de varens. Je ontdekt wat verderop opnieuw de vijver aan je linkerhand. Rechts van je liggen de oude meanders (6) van de Grote Nete. Voorbij de vijver daal je naar de meanders af. Je slaat rechts af en zo bereik je een houtsnipperweg, die zich door wilde weiden heen slingert en op de Netedijk uitmondt. Je maakt nu een mooie doorsteek naar de Grote Nete. Eerst loop je door een gemengd loofbos met een ondergroei van varens. Dichter bij de oude Netemeanders wordt de ondergroei steeds weelderiger. De Grote Nete werd hier al in 1864 rechtgetrokken met achterlating van deze moerassige bochten, waar watervogels en kikkers een heerlijk onderkomen vinden. Tussen de meanders en de huidige loop maken bloemenweiden de dienst uit. Punt 6 naar 1 (0,4 km) de Nete (1). Op de Netedijk sla je links af en steven je af op t Schipke op t Schipke aan de Nete is het voormalige veerhuis op de Grote Nete. De brug maakt het veer uiteraard nutteloos. Toch wordt nog jaarlijks de eerste lading mosselen van het seizoen plechtig per boot over de rivier aangevoerd. De taverne is ook bekend van de film Pallieter.
Wimp ROUTE HOOGTE 51-59% onverhard 5-13 m SITUERING 10,3 km 8,7/14,2 km AFSTAND ALTERNATIEVEN REFERENTIEPUNTEN vertrek 1 t Schipke aan de Nete 2,7 km 4,9 km 8,4 km 9,0 km 9,9 km 2 3 4 5 6 Kasteel Herlaar Infobord Merodese Bossen Kapel Kruiskensberg Oude meanders 8,4 km 4 Verkorting 9,0 km 5 Uitbreiding Kapel Kruiskensberg 11,0 km 7 Brug Rameyenhof 13,8 km 6 Oude meanders 0 400 m 2000 m Blokt Zwartwater Merodese Bossen Heiloop Hollands Kamp Heikant Kruiskensberg Heibeek 6 Rameyenhof Hellebrug Hbg, t Schipke 1 Hagelandser Rijpel Hooiweg Herlaar Grote Nete NEDERLAND E19 Turnhout GENT E17 ANTWERPEN E19 Herenthout E313 Albertkanaal Schelde HASSELT E40 Dijle BRUSSEL E40 LEUVEN WAVER 5 4 7 3 2