In 2013 hebben we samen met verschillende partijen weer veel bereikt voor landschap en erfgoed in de provincie Utrecht. Stap in en reis met ons mee door 2013.
Op reis gingen we tijdens de start van het ervenconsulentschap. Zo n 50 deelnemers maakten met de Utrechtse ervenconsulenten een Grand Tour door de provincie Utrecht. We bezochten voorbeeldprojecten en introduceerden de werkwijze van het ervenconsulentschap. Frans ter Maten, directeur Landschap Erfgoed Utrecht, reikte de folder en het eerste rapport uit aan Bart Krol, gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling en Landelijk Gebied.
Het Boerderijen Platform Utrecht werd op 26 september officieel gelanceerd met een studiemiddag op Hoeve Ravenstein. Siem Jan Schenk, voorzitter van LTO-Noord, Ingeborg Thoral, adviseur ruimtelijk kwaliteit bij de provincie Utrecht en Jan Tupker, pachter van Hoeve Ravenstein, vertelden de 90 aanwezigen meer over de relatie tussen boer, burger en boerderij.
Ook werd tijdens deze studiemiddag de Boerderij van het Jaar 2013 bekend gemaakt door Mariëtte Pennarts, gedeputeerde van de provincie Utrecht. Boerderij Het Gagelgat uit Soest werd verkozen tot mooiste boerderij. Bij de bekendmaking en steenmetseling waren in totaal circa 150 bezoekers aanwezig.
Voor het symposium Buitenplaatsen op de kaart! van het Platform Utrechtse Buitenplaatsen was veel belangstelling. Op 31 oktober namen 165 deelnemers deel aan het symposium op landgoed Eyckenstein in Maartensdijk.
Tijdens de 7 Erfgoed Connectie Utrecht bijeenkomsten kwamen ruim 175 deelnemers uit het erfgoedveld bijeen. Zoals hier bij het Nationaal Militair Museum in aanbouw. De deelnemers konden hun kennis bijspijkeren over actuele thema s en onderlinge contacten verstevigen. Ook gaven we 2 keer een training Rondleiden en hebben we op veelvuldig verzoek een basistraining Social Media ingelast. Aan deze trainingen deden in totaal 78 deelnemers mee.
Daarnaast begeleidden we een vernieuwingstraject in het Eemgebied: het Eemsnoer. Met diverse partijen is bekeken hoe cultuurhistorische en landschappelijke elementen in het Eemgebied op een aansprekende manier met elkaar verbonden en ontsloten kunnen worden voor bewoners en toeristen.
Militair erfgoed is in de provincie Utrecht ruim aanwezig. In een strategische beleidsverkenning onderzochten we welke toevoegde waarde wij kunnen hebben voor onder andere militaire musea, de Grebbelinie, de Limes en de Pyramide van Austerlitz.
En omdat militaire geschiedenis één van de lacunes in de Utrechtse geschiedschrijving is, startten we ook met de werkgroep Oorlog en Vrede. 15 enthousiaste deelnemers doen lokaal en regionaal historisch onderzoek in de provincie Utrecht.
Samen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de provincie Utrecht organiseerden we de Aanmoedigingsprijs Oorlogsmonumenten. Winnaar was het Monument aan de Dorpsstraat te Doorn. De uitreiking vond plaats in aanloop naar de Nationale Viering van de Bevrijding / 5 mei-lezing 2013 in Utrecht.
42.000 mensen bezochten de Pyramide van Austerlitz. Zij werden ontvangen en begeleid door 32 enthousiaste vrijwilligers die zich inzetten in het bezoekerscentrum en kassahuis.
We organiseerden 3 keer een archeologisch publieksevenement met inzet van amateurarcheologen. Op het Romeinenplein tijdens het Italië-evenement bij Kasteel de Haar en op 2 locaties tijdens het Open Monumentenweekend kon iedereen graven naar het verleden en zo de geschiedenis beleven.
Geschiedenis beleven kan nu nog beter op de website utrechtsecanons.nl. De eerste 3 lokale canons zijn toegevoegd en de navigatie is verbeterd. In 2013 werd de site 25.757 keer bezocht door 21.343 unieke bezoekers. Een groei van ruim 9% vergeleken met 2012.
Op 19 december onthulde Mariëtte Pennarts, gedeputeerde Cultuur van de provincie Utrecht, de naam voor de nieuwe provinciebrede erfgoedwebsite: UtrechtAltijd.nl. De naam werd gekozen uit verschillende inzendingen. Ook kregen ongeveer 40 Utrechtse instellingen tijdens deze bijeenkomst de eerste ontwerpen van UtrechtAltijd.nl te zien. Vanaf eind 2014 zijn hier de verhalen over de provincie van toen, hier en nu vinden.
In het jaar waarin de Vrede van Utrecht groots werd gevierd, maakten veel scholen voor basis en voortgezet onderwijs gebruik van het speciaal door ons ontwikkelde lesmateriaal hierover. Met 2.575 bezoeken was het venster over de Vrede van Utrecht het best bekeken venster van de Canon in de Klas.
Op 18 september 2013 vond in theater De Kom in Nieuwegein de grootse aftrap plaats van het verdiepingsprogramma Cultuureducatie met Kwaliteit waaraan 66 basisscholen - met in totaal 12.685 leerlingen - de komende 3 jaar deelnemen. Deze scholen worden door Kunst Centraal, Jeugdtheater Het Filiaal en Landschap Erfgoed Utrecht begeleid om cultuur in te bedden in het hart van hun onderwijs.
Met onze erfgoedprojecten bereikten we 390 basisscholen uit de provincie Utrecht. Een groot deel via het Cultuurprogramma dat we nu gezamenlijk met Kunst Centraal uitvoeren. De kinderen uit Breukelen maakten bijvoorbeeld kennis met de bijzondere Breukelaar Kees de Tippelaar, die 100 jaar geleden overleed.
De ontwikkeling van nieuwe Klompenpaden ging gestaag door in het jaar dat het Oudenhorsterpad en Broekerpad alweer 10 jaar bestonden. We openden 2 nieuwe Klompenpaden in Utrecht, het Beukenburgerpad en het Teylingenpad. Daarnaast verbeterden we het Grift en Graftenpad en het Derde Erfpad.
Alle Klompenpaden in Utrecht zijn ook met de smartphone te wandelen. Inmiddels is de app al 8.170 keer gedownload. Wandelaars verdwalen nu zeker niet en krijgen veel informatie over landschap en cultuurhistorie.
Hoe maak je Klompenpaden extra leuk voor gezinnen met kleine kinderen? Dat onderzochten we en we maakten een start met het eerste KidsproofKlompenpad door een trekpontje over de tankgracht te openen bij boerderij Nieuw Slagmaat. Hierbij waren een grote groep kinderen, ouders, vrijwilligers en Jorrit-Jan Eijbersen, wethouder van Bunnik, aanwezig.
Daarnaast realiseerden we 2 lekkere wandelingen: Foodwalks. Op www.foodwalks.nl kunnen mensen meer informatie vinden over de routes, de ingrediënten die men onderweg kan oogsten uit het landschap, zoals tamme kastanjes, bramen en boekweit, en de bijbehorende recepten.
Omdat we zoveel mogelijk inwoners actief willen betrekken bij landschap en erfgoed hebben we een Steunpunt vrijwilligerswerk opgezet. Meer dan 150 nieuwe vrijwilligers koppelden we aan een vrijwilligersgroep bij hem of haar in de buurt. In totaal waren meer dan 9.000 vrijwilligers actief voor landschap en erfgoed.
Om deze vrijwilligers te bedanken voor hun inzet organiseerden we op 6 juni een Vrijwilligersdag op fort Vechten met gevarieerde workshops en uitstapjes op de fiets naar Museum Oud Amelisweerd en langs boerenerven.
Voor de archeologie vrijwilligers was er de jaarlijkse contactdag. Dit jaar kwamen in De Bilt 90 archeologie vrijwilligers bijeen voor een dag van ontmoeting, uitwisseling en inhoudelijke presentaties.
Dankzij budget van Groen en Doen, een programma van het ministerie van Economische Zaken om vrijwilligerswerk op het gebied van natuur- en landschapsbeheer en groen in de stad te stimuleren, konden we meer dan 800 helmen uitdelen aan alle vrijwilligersgroepen die werken in het landschap.
En we zorgden ook voor opleiding van vrijwilligers. De 40 vrijwilligers van de nieuwe vrijwilligersgroep Werk aan de Vecht leerden we alles over het beheer en onderhoud van het landschap, zodat ze zelfstandig verder kunnen werken.
Tijdens de landelijke Natuurwerkdag op 2 november kon iedereen zich een dagje uitleven in het landschap. In de provincie Utrecht coördineerden we deze dag. In totaal 1.027 deelnemers, van jong tot oud, staken op 42 locaties in de provincie Utrecht de handen uit de mouwen.
In het najaar van 2013 zijn 40 vrijwilligers begonnen met het inventariseren van kleine landschapselementen. Zo krijgen we een steeds beter beeld over de hoeveelheid en kwaliteit van landschapselementen.
Het voorjaar van 2013 was koud en droog. Toch gingen zo n 400 vrijwilligers het veld in om weidevogelnesten te beschermen. Door het geven van cursussen en leveren van beschermingsmateriaal heeft Landschap Erfgoed Utrecht de vrijwilligers geholpen bij de bescherming van weidevogels.
Na 20 jaar bijdrageregeling Kleine Landschapselementen (KLE) is er een eind gekomen aan deze provinciale regeling voor beheer, herstel en aanleg van landschapselementen. Aanvragen voor landschapsbeheer gaan vanaf 2014 via de landelijke Subsidieregeling Natuur en Landschap (SNL). Landschap Erfgoed Utrecht heeft in 2013 de rol als gebiedscoördinator voor landschap in de provincie Utrecht vervuld. Wij zorgden ervoor dat de KLE overeenkomsten omgezet werden in SNL-overeenkomsten.
De agrarische natuurverenigingen ondersteunden we bij de uitwerking van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De vorming van collectieven en het opstellen van gebiedsaanbod waren daarbij sleutelwoorden.
Onze 4 landschapsbeheerploegen werkten met 100 vrijwilligers het hele jaar onder begeleiding van professionele ploegbegeleiders. In totaal werkten zij ruim 18.000 uur voor terreinbeherende organisaties, landgoederen en buitenplaatsen, particuliere eigenaren, bedrijven, gemeenten en de provincie Utrecht.
We hopen u een mooie terugblik op ons werk in 2013 te hebben gegeven. Wilt u meer weten? Kijk dan eens op www.landschaperfgoedutrecht.nl. Of volg ons op twitter @LandschErfgoed. foto s: Els Tove, Allard Willemse, Willem Mes, Elly Hees, www.blue-imprint.nl, Landschap Erfgoed Utrecht Landschap Erfgoed Utrecht Postbus 121 3730 AC De Bilt T 030 220 5534 info@landschaperfgoedutrecht.nl www.landschaperfgoedutrecht.nl Het werk van Landschap Erfgoed Utrecht wordt mogelijk gemaakt door de provincie Utrecht en de Nationale Postcode Loterij.