: Kobaltcomplexen 1. Onderzoeksvraag Welke complexen kan je met kobaltionen vormen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment Geactiveerd complex: overgangstoestand in een chemische reactie dat het gevolg is van een effectieve botsing tussen moleculen. b. Materiaal + stoffen - -oplossing 0,5 mol/l - 3 proefbuizen - geconcentreerd zoutzuur (c > 40 %) - proefbuisrekje - aceton - gedemineraliseerd water - pasteurpipetten - 3 kleine bekerglazen - volpipet (4 ml - 6 ml) - pipetteerballon c. Bereiding oplossingen Er wordt 10 ml -oplossing 0,5 mol/l gemaakt, daarvoor moet 0,65 g worden afgewogen. Om de correcte manier te volgen om een oplossing te bereiden, kan er gekeken worden naar het labovademecum van Chemie Xpert. d. Opstelling (foto) e. Veiligheid i. Etiketten
Aceton CH 3COCH 3 Kobalt(II)chloride (0 aq) 0,5 M Gevaar CAS 67-64-1 H 225-319-336-EUH066 P 210-233-305+351+338 Gevaar CAS 7646-79-9 H 350i-341-360F-334-317-411 P 201-280-273-308+313-304+340 Zoutzuur HCl Gevaar CAS 7647-01-0 H 314-335 P 280.1+3+7-301+330+331-305+351+338 ii. H/P zinnen H350i-341-360F-334-317-411: Kan kanker veroorzaken bij inademing. Verdacht van het veroorzaken van genetische schade. Kan vruchtbaarheid schaden. Kan bij inademing allergie- of astmasymptomen veroorzaken. Giftig voor in het water levende organismen, met langdurige gevolgen. P201-280-273-308+313-304+340: Alvorens te gebruiken de speciale aanwijzingen raadplegen. Beschermende handschoenen/beschermende kleding/oogbescherming/gelaatsbescherming dragen. Voorkom lozing in het milieu. Na (mogelijke) blootstelling: een arts raadplegen. NA INADEMING: de persoon in frisse lucht brengen en ervoor zorgen dat deze gemakkelijk kan ademen. geconcentreerd zoutzuur H314-335: Veroorzaakt ernstige brandwonden en oogletsel. Kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken. P280.1+3+7-301+330+331-305+351+338: Beschermende handschoenen en oogbescherming dragen en in afzuigkast werken. NA INSLIKKEN: de mond spoelen - GEEN braken opwekken. BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten. Indien mogelijk, contactlenzen verwijderen. Blijven spoelen. aceton H225-319-336-EUH066: Licht ontvlambare vloeistof en damp. Veroorzaakt ernstige oogirritatie. Kan slaperigheid of duizeligheid veroorzaken. Herhaaldelijke blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken. P210-233-305+351+338: Verwijderd houden van warmte, hete oppervlakken, vonken, open vuur en andere ontstekingsbronnen. Niet roken. In goed gesloten verpakking bewaren. BIJ CONTACT MET DE OGEN: voorzichtig afspoelen met water gedurende een aantal minuten. Indien mogelijk, contactlenzen verwijderen. Blijven spoelen. iii. WGK code
2 geconcentreerd zoutzuur 1 aceton 1 iv. COS brochure D- L- LTgeconcentreerd zoutzuur D+ L- LT3 aceton D+ L1 LT1 v. Koppeling MSDS http://chemieleerkracht.blackbox.website/wpcontent/uploads/2016/08/chemie.basolimburg.ucll.be_msds_msdsaceton.pdf http://chemieleerkracht.blackbox.website/wpcontent/uploads/2016/08/chemie.basolimburg.ucll.be_msds_msdszoutzuur.pdf http://chemieleerkracht.blackbox.website/wpcontent/uploads/2016/08/chemie.basolimburg.ucll.be_msds_msdskobaltchloride6aq.pdf 3. Uitvoeren a. Werkwijze 1) Breng in 2 proefbuizen a en b 4 ml van de kobalt(ii)chlorideoplossing a.d.h.v. een pasteurpipet. Spoel de pasteurpipet steeds uit na gebruik! 2) Breng in buis b 6 ml geconcentreerd zoutzuur (giet eerst wat zoutzuur in een klein bekerglas en werk nadien met een volpipet). 3) Breng 5 ml vanuit buis b in een nieuwe buis c. Voeg hieraan 4 ml gedemineraliseerd water. 4) Giet op de vloeistof in buis a rustig 4 ml aceton (giet eerst wat aceton in een klein bekerglas en werk nadien met een volpipet). b. Waarneming (+ foto s) a: rood b: blauw c: terug roos bovenaan Na toevoeging van aceton vormt er zich een blauwe laag boven de roze oplossing.
4. Reflecteren a. Optredende reacties 2 2 H O 4 Cl CoCl 6 H O Co 2 4 2 6 rood/roos donkerblauw b. Besluit Kobalt(II)chloride vormt een complex als er water wordt toegevoegd. Als er ander stof (bv. zoutzuur of aceton) wordt toegevoegd, gaan het complex verdwijnen omdat er in verhouding minder water aanwezig is. c. Koppeling aan leerplan/nen VVKSO - BRUSSEL D/2014/7841/013 5 Leerplandoelstellingen 5.1 Structuur en eigenschappen van de materie 5.1.1 Bouw van de stoffen 5.1.1.3 Intermoleculaire krachten Mogelijke practica p.26 5.2 De chemische reactie 5.2.3 Reactiesnelheid en factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden d. Bronnen i. Literatuur COS-brochure KVCV leerplannen VVKSO databank gevaarlijke stoffen ii. Film https://www.youtube.com/watch?v=crr5zmhcj_y
5. Tips and tricks a. Opmerkingen bij uitvoeren van proef Kobalt(II)chloride mag niet meer gebruikt worden binnen het onderwijs. Werk steeds onder de zuurkast (geconcentreerd zoutzuur en aceton)! In het filmpje van de youtube-link wordt er uitgelegd hoe het principe van Le Châtelier kan aangetoond worden met kobaltcomplexen. De kobalt(ii)chloride-oplossing kan ook bereid worden door onmiddellijk met.6h 2O te werken.