Persoonsgerichte zorg
C.J.M. van der Cingel J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten 2014
ISBN 978-90-368-0448-6 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 ISBN 978-90-368-0449-3 (ebook) 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. Basisontwerp omslag: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd., Pune, India Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl
Voorwoord Mensen die professionele zorg nodig hebben, waarderen vooral zorgverleners die hen kundig en vanuit een oprecht meeleven bijstaan. Zorgverleners op hun beurt werken het prettigst wanneer ze hun werk met aandacht en voldoende tijd kunnen doen. Dan vinden ze de zorg een mooi vak. Zorg wordt op allerlei verschillende manieren en plaatsen door mensen gegeven en ontvangen. Maar of zorg nu plaatsvindt in de thuiszorg of in een zorgvorm met kleinschalig wonen, er is overal behoefte aan een menselijke invulling van de zorg. In de dagelijkse praktijk is het niet altijd even gemakkelijk voor zorgverleners om aan die menselijke invulling vorm te geven. Er zijn vaak veel factoren waarmee rekening gehouden moet worden. Dit boek Persoonsgerichte zorg wil zorgverleners handvatten bieden om met een aantal veelvoorkomende keuzes uit de weerbarstige praktijk te kunnen omgaan. Persoonsgerichte zorg is een manier van kijken naar zorg, waarin kundigheid, meeleven en plezier in de samenwerking tussen mensen voorop staat. Dit boek biedt een praktische vertaling van onderdelen van onze wetenschappelijke studies naar bewarende zorg en compassie. We richten ons daarbij specifiek op zorg aan ouderen, die afhankelijk zijn van professionele zorgverleners. In de totstandkoming van dit boek hebben diverse mensen bijgedragen. Wij danken de meelezers Cees van Stipdonk, Jurriaan Smit, Patty Breunesse, Judith van den IJssel en dr. Madeleine Timmermann voor hun kritische, waardevolle commentaar. De casus in het tweede hoofdstuk is aangereikt door Netty van Veelen. We zijn haar hiervoor zeer erkentelijk. We hopen van harte dat zorgverleners zich in dit boek herkennen, door het lezen ervan geïnspireerd raken en nieuwe inzichten krijgen over goede dagelijkse zorg voor ouderen. Utrecht/Zwolle, september 2013 Margreet van der Cingel Jan S. Jukema V
Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 1 1.1 Dilemma s in de zorg... 1 1.2 Persoonsgerichte zorg een unieke visie?... 3 1.3 Opzet van het boek... 4 Hoofdstuk 2 Persoonsgerichte zorg voor ouderen... 7 2.1 Wat is goede zorg voor ouderen?... 7 2.2 Drie onderdelen van persoonsgerichte zorg... 10 2.3 De waarde van persoonsgerichte zorg... 17 2.4 Persoonsgerichte zorg en de weerbarstige praktijk... 17 2.5 Tot slot... 18 Hoofdstuk 3 Even wachten, ik kom zo... 19 3.1 De praktijk: één zorgverlener voor meerdere ouderen tegelijkertijd... 19 3.2 Anders kijken, anders handelen: een persoonsgerichte strategie... 22 3.3 Tot slot... 28 Hoofdstuk 4 Standaard is de maat?... 29 4.1 De praktijk: zorg op maat?... 29 4.2 Anders kijken, anders handelen: een persoonsgerichte strategie... 32 4.3 Tot slot... 38 Hoofdstuk 5 Zo doen we dat hier!... 41 5.1 De praktijk: zijn we het eens?... 42 5.2 Anders kijken, anders handelen, een persoonsgerichte strategie... 45 5.3 Tot slot... 49 VII
VIII Inhoud Bronnen en aanbevolen literatuur... 51 Websites... 53