UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published version (APA): Bacchini, S. (2012). Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers s-hertogenbosch: Uitgeverij BOXPress General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: http://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl) Download date: 18 Dec 2018
Inhoud Voorwoord 13 1. INLEIDING 17 1.1 Algemene achtergrond 17 1.1.1 Jonge tweede-taalleerders 17 1.1.2 De betekenis van woordenschatvergroting 19 1.1.3 Didactische middelen voor woordenschatvergroting 20 1.2 Het onderzoek 21 1.3 Overzicht van de hoofdstukken 22 2. DE VERWERVING VAN DE EERSTE WOORDEN 25 2.1 Inleiding 25 2.2 Woorden leren in een onderwijssetting 27 2.2.1 Woordenschatvergroting van basisschoolleerlingen 27 2.2.2 Woorden leren door voorlezen 29 2.2.3 Woorden leren via de computer 33 2.2.4 Onderzoek naar voorlezen met uitgebreide uitleg 37 2.2.5 Onderzoek met volwassen tweede-taalleerders 45 2.2.6 Samenvatting en conclusie 48 2.3 Woorden leren in de eerste taal 51 2.3.1 Input in de eerste fasen 51 2.3.2 Perceptie in het eerste levensjaar 56 2.3.3 Segmentatie van lopende spraak 58 2.3.4 Betekenistoekenning 60 2.3.5 De snelle spurt 63 2.3.6 Samenvatting en conclusie 65 2.4 Conclusies 68 2.4.1. Faciliterende kenmerken van het taalaanbod 68 2.4.2 Het taalaanbod aan tweede-taalleerders 69 2.4.3 Ondersteuning in het onderwijs 70 7
3. DE ROL VAN FREQUENTIE EN AANBIEDINGSWIJZE 73 3.1 Inleiding 73 3.2 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen 74 3.3 Methode 75 3.3.1 Deelnemers 75 3.3.2 Materialen 76 3.3.2.1 Beschrijving van het computerprogramma 76 3.3.2.2 Woordenschattoetsen 81 3.3.3 Procedure 82 3.3.3.1 Verdeling over de onderzoeksgroepen 82 3.3.3.2 Aanbieding van het programma 83 3.3.3.3 Voormeting en nametingen 84 3.3.3.4 Statistische analyses 85 3.4 Resultaten 85 3.4.1 TAK-scores 85 3.4.2 Effect van het programma op de woordenschat 86 3.4.3 Verschil experimentele groep en controlegroep 87 3.4.4 Effect van frequentie en aanbiedingswijze 88 3.4.5 Verschillen tussen de experimentele subgroepen 89 3.5 Conclusie en discussie 91 3.5.1 Onderzoeksvragen 91 3.5.2 Frequentie 91 3.5.3 Aanbiedingswijze en segmentatie van lopende spraak 93 3.5.4 Verder onderzoek 94 4 DE ROL VAN DE CONTEXT: INTERACTIEF VOORLEZEN VERSUS HANDELINGEN 97 4.1 Inleiding 97 4.2 Doel van het onderzoek en onderzoeksvraag 100 4.3 Methode 100 4.3.1 Deelnemers 100 4.3.2 Materialen 101 4.3.2.1 Beschrijving van de woordenschatactiviteiten 101 4.3.2.2 Woordenschattoetsen 104 4.3.3 Procedure 105 4.3.3.1 Verdeling over de onderzoeksgroepen 105 8
4.3.3.2 Aanbieding van de activiteiten 106 4.3.3.3 Voormeting en nametingen 107 4.3.3.4 Statistische analyses 109 4.4 Resultaten 109 4.4.1 Effect van de activiteiten op woordenschat 109 4.4.2 Verschillen tussen experimentele subgroepen 110 4.4.3 Gemiddelde scores van de subgroepen met en zonder herhaling 111 4.5 Conclusie en discussie 112 4.5.1 Onderzoeksvraag 112 4.5.2 Voorlezen 112 4.5.3 Handelingssituatie 113 4.5.4 Verder onderzoek 115 5. DE EFFECTIVITEIT VAN HET COMPUTERPROGRAMMA EN DE LEERKRACHTACTIVITEITEN 117 5.1 Inleiding 117 5.2 Doel van het onderzoek en onderzoeksvragen 119 5.3 Methode 121 5.3.1 Vergelijkbaarheid deelnemers 121 5.3.2 Toetsprocedure en materialen 121 5.3.3 Onderzoeksgroepen 122 5.4 Resultaten 124 5.4.1 De rol van interactie 124 5.4.2 De stimulering van de actieve woordenschat 125 5.4.3 Geconcentreerde herhaling versus gespreide herhaling 127 5.5 Conclusie en discussie 129 5.5.1 Onderzoeksvragen 129 5.5.2 Faciliteert interactie het leren van woorden? 131 5.5.3 Negatieve invloeden bij het luisteren 133 5.5.4 Verder onderzoek 134 6. DE ROL VAN HET TOETSFORMAT 137 6.1 Inleiding 137 6.2 Doel van het onderzoek en onderzoeksvraag 138 6.3 Methode 139 6.3.1. Opzet van het onderzoek 139 9
6.3.2 Deelnemers 140 6.3.3 Materialen 141 6.3.3.1. Computerprogramma 141 6.3.3.2. Toetsen 142 6.3.4 Procedure 142 6.3.5 Statistische analyses 143 6.4. Resultaten 144 6.4.1 Voormeting 144 6.4.2 Eerste nameting 144 6.4.3 Tweede nameting 147 6.5 Conclusie en discussie 149 6.5.1 Onderzoeksvraag 149 6.5.2 Effect van het toetsformat 150 7. CONCLUSIES EN DISCUSSIE 151 7.1 Inleiding 151 7.2 Terugblik op de experimenten 152 7.2.1 Frequentie en aanbiedingswijze 152 7.2.2 Context: interactief voorlezen en handelingen 153 7.2.3 Het vergelijkend onderzoek 153 7.2.4 De rol van het format 154 7.2.5 Samenvatting van de resultaten 155 7.3 Factoren die de woordenschatverwerving faciliteren 156 7.3.1 Frequentie bij mondelinge taalverwerving 156 7.3.3 Losse woorden 160 7.3.4 Voorlezen 162 7.3.5 Handelingen 166 7.3.6 Verder onderzoek 167 7.4 Ondersteuning in het onderwijs 169 7.4.1 De rol van het taalaanbod 169 7.4.2 Aanpassingen bij het voorlezen 170 7.4.3 Herhaling via de computer 171 7.4.4 Eerste hulp bij tweede taal 171 10
Summary 173 Samenvatting 181 LITERATUUR 189 BIJLAGE I 203 BIJLAGE II 205 BIJLAGE III 211 CURRICULUM VITAE 213 11