Energie positieve bedrijventerreinen Special van het gas af mn. inzet van Warmtepompen Hoorn, 12 december Marc Herberigs m.herberigs@stimular.nl 010 238 28 26 Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam ondernemen 1
Wat doet Stimular? Wij stimuleren MKB bedrijven duurzaam te ondernemen door: Onderzoek en kennisverspreiding Advies Tools Vanuit de win-win voor ondernemer en milieu. Enkele voorbeelden DuurzaamMKB.nl Milieubarometer MVO balans 2
Enkele voorbeelden Advies en ondersteuning CO 2 / Energie-scans Cursus Duurzaam Ondernemen Cursus CO 2 -Prestatieladder Duurzaamheidskringen ISO 14001 / ISO 26000 MVO-strategie trajecten Energieverbruik MKB-bedrijf Kantoor met werkplaats: 1.000 m 2 / 5.000 m 3 ± 10.000 m 3 gas (alleen verwarming) ± 75.000 kwh (verlichting, ventilatie, proces) CO 2 -footprint 3
Klimaatneutraal? Elektra is eenvoudig te verduurzamen 300 zonnepanelen (±700 m 2 dakopp) Groen inkopen (86 draaiuren/jaar windmolen) Gas moeilijker Groen gas/ biogas inkopen? Compenseren (19 CO2-credits)? Gas vervangen door biomassa of elektriciteit? Biomassa Pelletkachel Stoken met hout 10kg hout = 5 m3 aardgas 2,5 euro Opslag pellets, onderhoud Geen gasaansluiting nodig www.duurzaammkb.nl zoek op pelletkachel 4
Stralingspanelen Efficiënter verwarmen Warmen de lucht niet op, maar het object Elektrisch alleen interessant in kleine ruimten In grote ruimten direct gasgestookt Vermogen plm helft van conventioneel Terugverdientijd 3-10 jaar www.duurzaammkb.nl zoek op stralingsverwarming Warmtepompen. Nu wel interessant Rendement is van 200% naar max. 600% gegaan 5
Energie inhoud 1 m3 Aardgas ~ 10 kwh elektriciteit 0,55 / m3 0,19 / kwh 0,08 / kwh 0,055 / kwh 0,19 / kwh 0,08 / kwh Elektriciteit is dus 1,5-3 maal zo duur dan gas Financieel rekenvoorbeeld MKB 1 kwh = 8 ct (7-20) 1 m 3 gas = 55 ct (35-60) HR ketel: 1 m 3 gas = ± 34 MJ warmte Warmtepomp <COP 4>: 1 kwh = ±14 MJ warmte Met ±2,5 kwh vervang je 1 m 3 gas 6
Financieel rekenvoorbeeld MKB Voorbeeldbedrijf heeft 10.000 m 3 gas per jaar nodig om te verwarmen. Met een warmtepomp wordt dit 25.000 kwh. Oftewel 5.500 2.000 energiekosten per jaar Oftewel de capaciteit van de zonnepanelen uitbreiden met ±100 stuks. Dak vol. Warmtepomp Lijkt op koelkast of airco, maar: Airco en koelkast kunnen alleen koelen Een warmtepomp kan de koelvloeistofcyclus omdraaien verwarmen én koelen Nodig is: Koudemiddel Compressor en expansieventiel 2 Afgiftesystemen COP (Rendement) is 2 tot 6, afh. van de opname en afgifte temperaturen 7
Warmtepomp, techniek Warmte wordt niet gemaakt, maar getransporteerd Soorten warmtepompen Water water Water als bron en afgiftesysteem Hoge investering, grote systemen Vrij constant en hoog rendement Koelen in zomer verplicht (balans in bron behouden). Mag niet overal, www.wkotool.nl 8
Soorten warmtepompen Lucht water Lucht als bron Water als afgiftesysteem Rendement hoog, afh. van buitentemp. Lagere investering Lage temp. afgiftesysteem Kleinere systemen, Veelal geen tapwater Soorten warmtepompen Lucht lucht Lucht als bron en afgiftesysteem Lage investering, kleine systemen rendement varieert met buitentemp, gemiddeld. Als airco veel vb, als WP weinig praktijkvoorbeelden 9
Soorten warmtepompen Hybride (gekoppeld aan HR ketel of andere bron) Meestal lucht als bron, water als afgiftesysteem Gekoppeld aan combiketel of zonneboiler, Rendement hoog, afh. van buitentemp. Afgiftesysteem flexibel Soorten warmtepompen Hybride (gekoppeld aan HR ketel of andere bron) Warmtepomp ±70-85% van de warmtebehoefte 10
Drempels voor warmtepompen Pieken in warmtevraag zijn moeilijker te bedienen Goed isoleren van essentieel belang (RC 2,5 minimaal, liever naar 4,5) Niet te veel nacht -verlaging Afgiftesystemen Lage temperatuursystemen zijn het beste, maar niet altijd aanwezig Extreme koude: Rendement is lager, en hij stopt bij -25 C Geïntegreerd elektrisch verwarmingselement vangt op Drempels voor warmtepompen Geluid Buitenunit, dempen met 7dB is mogelijk Binnenunit, iets hoger dan CV ketel Opstarttijd Het kost ongeveer 5-10 minuten voordat proces efficiënt draait, niet te vaak schakelen. Onderhoud Meer onderhoud dan CV (corrosie buitenunit) Toekomst = bufferen warmte (goedkoper dan een accu) 11
Situatie Nodig: Extra isolatie, waar mogelijk (natuurlijk moment) Dak, gevel, glas Kierdichting, docks sluiten WtW op ventilatie Hybride systeem: Loskoppelen van het werkplaatskantoor van de rest, lucht-lucht WP Lucht-water heaters in hal, aansluiten op de ketel 12
Wat helpt: Temperatuur hal verlagen, indien mogelijk Proceswarmte gebruiken (compressor, productieapparatuur) Compartimentering/ overheaddeuren isoleren Niet te grote pieken in warmtevraag Wat is uw situatie? Gebruikt u geen gas voor processen? Heeft u productie waarbij warmte geproduceerd wordt (continue productie beste)? Heeft uw kantoor goede isolatie? Ventileert u niet geforceerd (vanwege luchtkwaliteit), of heeft u WtW? Heeft u lage temperatuursverwarming? 13
Bedankt voor uw aandacht Vragen? 14