_ CO2-PRESTATIELADDER Samen zorgen voor minder C02 Theo Pouw Groep Reductieplan 2018 002 Prestatieladder 2015-2018 Datum: 2juh 2018 Versie : 2.5 Auteurs: Gert-Jan Bleijerveld/Connie Boere P 002 reductieplan 2018 8/12
czii LLP 1 Inleiding In dit document worden de scope 1 & 2 C02 reductiedoelstelling van de Theo Pouw Groep gepresenteerd en de voortgang van de 002 reductie beoordeeld. Voorafgaand hieraan is de 002 footprint opgesteld voor scope 1 & 2 volgens eisen zoals gesteld in lso14064-1 en het GHG Protocol. Voor het bepalen van de 002 reducerende maatregelen, die binnen de Theo Pouw Groep kunnen worden toegepast, is eerst een inventarisatie van mogelijke reductiemaatregelen uitgevoerd. Deze inventarisatie is beschreven in Bijlage A van dit document. Aan de hand van de maatregelen, die voor de Theo Pouw Groep relevant zijn, is vervolgens het 002 reductieplan opgesteld. In dit 002 reductieplan worden de reductiedoelstellingen en daarbij horende maatregelen beschreven. Onderstaand wordt de hoofddoelstelling van het bedrijf gepresenteerd. In hoofdstuk 2 is deze hoofddoelstelling nader uitgewerkt in subdoelstellingen en de voortgang daarvan. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens het plan van aanpak en de status van de uit te voeren maatregelen beschreven. Dit reductieplan is opgesteld in overleg en met goedkeuring van directie. De voortgang in (sub)doelstellingen en maatregelen wordt ieder halfjaar beoordeeld. 1.1. Vergelijking met sectorgenoten Vanuit de 002 Prestatieladder wordt gevraagd om het opstellen van reductiedoelstellingen, die zowel ambitieus als realistisch zijn. Daarom is voor het opstellen van de doelstelling onderzocht welke maatregelen en doelstellingen sectorgenoten ambiëren. De Theo Pouw Groep schat zichzelf in als middenmotor op het gebied van 002 reductie vergeleken met sectorgenoten. Enkele voorbeelden van sectorgenoten in het bezit van 002 certificaat en met de volgende doelstelling zijn: Van Gansewinkel (ladderniveau 3), doelstelling -10% op scope 1 en 2 in 2020; Boskalis (ladderniveau 5), doelstelling -35% op scope 1 en 2 in 2020; Shanks met o.a. ATM (ladderniveau 3), doelstelling -10% in 2020. Hoewel wij al veel investeren in duurzaamheid zijn er collega bedrijven, zoals Boskalis, die nog meer doen en ook hogere ambities hebben met betrekking tot 002 reductie. Onze reductiedoelstelling ligt lager dan van Boskalis, maar houdt gelijke tred met Van Gansewinkel en Shanks en de landelijke trend van 2% per jaar. Onze doelstelling ligt ook in lijn met de reductiedoelstellingen die de overheid in internationaal verband heeft gemaakt. 1 2. Hoofddoelstelling Scope 1 & 2 doelstellingen Theo Pouw * Theo Pouw in 2018 ton opzichte van 2016 6% minder C02 uitstoten. *Deze doelstellingen zijn gerelateerd aan hoeveelheid gehandeld materiaal. 002 reductieplan 2018 3/12
0,0000 - P 2 Voortgang doelstellingen De hoofddoelstelling is uitgesplitst per emissiestroom om zodoende doelstellingen te formuleren die gedetailleerder en beter meetbaar zijn. Ieder halfjaar tijdens de evaluatie van het reductieplan zal hieronder per subdoelstelling de voortgang in 002 reductie beschreven worden. Deze voortgang wordt aangetoond op basis van de verzamelde emissiegegevens betreffende scope 1 & 2. Het referentiejaar voor de (sub)doelstellingen is 2016. 2.1. Scope 1 subdoelstellingen Theo Pouw reduceert het verbruik van haar goederenvervoer met 2%* *Waarbij de C02 uitstoot door het brandstofverbruik wordt gerelateerd aan gereden kilometers Theo Pouw reduceert het verbruik van bedrijfsmiddelen met 2%* *waarbij de 002 uitstoot door het brandstofverbruik wordt gerelateerd aan gehandeld materiaal Theo Pouw reduceert het gasverbruik van haar TRI met 2%* *Waarbij de 002 uitstoot door energieverbruik wordt gerelateerd aan verwerkt materiaal 2.2. Scope 2 subdoelstelling Theo Pouw reduceert de C02 uitstoot door elektraverbruik met 1O%* *Waarbij de 002 uitstoot door energieverbruik wordt gerelateerd aan gehandeld materiaal 2.3. Grafiek voortgang C02 reductie scope 1&2 12,0000 Totaal C02 uitstoot van TP-Groep (kg/ton gehandeld materiaal) 10,0000 8,0000 6,0000 4,0000 2,0000 20104* 2011 2012 2013 20144* 2015 20164* 2017 002 reductieplan 2018 4/12
Reductie 2018 Reductie 2018 op Reductiemaatregel Em issiestroom op em issiestroom totale footprint type actie uitvoerdatum Efficiëntere inzet materieel Machines 2% continu 2015-2018 Aandacht voor zuinig rijgedrag Machines/vrachtwagens 1% continu 2015-2018 Vervangen machines door zuiniger exemplaren Machines 2% continu 2015-2018 Vergroenen van leasewagens (enkel A of B label) Bedrijfsauto s 5% continu 2015-2018 Vervangen wagens door zuiniger exemplaren Vrachtwagens 2% continu 2015-2018,- Nieuwe hal Eemshaven t.b.v. voordrogen grond Aardgas/bruinkool 2% éénmalig Nvt (zie 3.3) Toevoegen waterstof TRI ladder tot 26-01-2021 Aardgas 5% continu Nvt (zie 3.3) Energie audit EEP Aardgas, bruinkool, eenmalig Vrijstelling obv dieselverbruik C02 Prestatieladder continu éénmalig 3 C02 reductieplan 31. Reductie per maatregel en bijbehorend tijdspad Onderzoek naar alternatieven bruinkool in TRI Aardgas/bruinkool - 2016-2018 Onderzoek naar warmtelevering buurbedrijf Gasverbruik (indirect)1 eenmalig 2017-2018 Trendanalyse gasverbruik TRI Aardgas - 2017 Onderzoek plaatsen zonnepanelen Eemshaven CO Prestatie Elektraverbruik 5% eenmalig 2018 Energie audit EEP Elektraverbruik eenmalig Vrijstelling obv 0 ladder tot 26-01-2021 Inkoop Hollandse Windenergie Elektraverbruik 0% vervallen2 2015-2018 Vervangen TL-voor LEDverlichting garage Utrecht Elektraverbruik 1% eenmalig 2015-2018 1 Door warmtelevering aan buurbedrijf kan daar worden bespaard op gas voor hun verwarmingsproces. Hierdoor neemt beschikbaarheid gas in netwerk toe. Dit gas kan dan door Theo Pouw worden gebruikt, waardoor minder bruinkool hoeft te worden toegepast. 2 De technische aanpassingen aan de TRI in 2017 leveren een dermate hoge besparing van elektraverbruik op, dat voor 2018 wordt afgezien van aankoop GVO Hollandse Wind; we hebben ervoor gekozen om de uitgespaarde kosten van vergroening in andere structurele investeringen te steken. C02 reductieplan 2018 8/12
3.2. Verantwoordelijke, middelen en KPl s Reductiemaatregel Verantwoordelijke Middelen Kritische Prestatie Indicatoren Efficiëntere inzet materieel Hoofd planning Planningsprogramma s brandstofverbruik Aandacht voor zuinig rijgedrag Coach Coach, werkoverleg brandstofverbruik Vervangen machines door zuiniger exemplaren Directie Investeringskosten brandstofverbruik Vergroenen van leasewagens (enkel A of B label) Directie/wagenparkbeheerder Investeringskosten gereden km, brandstofverbruik -i Vervangen wagens door zuiniger exemplaren Directie/wagenparkbeheerder Investeringskosten brandstofverbruik w Nieuwe hal Eemshaven t.b.v. voordrogen grond BU manager Eemshaven Investeringskosten aardgasverbruik Waterstof toevoeging TRI BU manager Eemshaven Investeringskosten aardgasverbruik Energie audit EEP Gas, bruinkool, diesel Onderzoekskosten, begeleidingstijd auditverslag Onderzoek naar alternatieven bruinkool in TRI BU manager Eemshaven Tijd voor uitvoeren onderzoek onderzoeksverslag Onderzoek warmtelevering buren Eemshaven BU manager Eemshaven Investeringskosten onderzoeksverslag Trendanalyse gasverbruik TRI BU manager Eemshaven Tijd voor uitvoeren onderzoek onderzoeksverslag Onderzoek plaatsen zonnepanelen Eemshaven BU manager Eemshaven Investeringskosten aantal kwh verbruik Vervangen TL-verlichting garage Utrecht Directie Investeringskosten aantal kwh verbruik 8 Inkoop Hollandse Wjndenergie Directie Exploitatiekosten aantal kwh Energie audit EEP Elektraverbruik Onderzoekskosten, begeleïdingstijd auditverslag 002 reductieplan 2018 6/12
P THEO Inzet/keuze voor kranen met capaciteit afgestemd op het project (brandstof/c02-reductie). Aandacht voor zuinig rijgedrag Gebeurt continu middels werkoverleg en coaching van bestuurders. Vervangen machines door zuiniger exemplaren Continu proces. Aanschaf twee nieuwe mobiele brekers in 2017 (B9085 en B9086). Verbruiken monitoren. Vergroenen van leasewagens (enkel A of B label) Groningen en 4 Scania s (5-assers). Tevens vanaf 2018 rijden op hernieuwde diesel uit afval Continu proces, bij vervanging in principe aanschaf A-labels. Vervangen wagens door zuiniger exemplaren 2017: 9 nieuwe Euro 6 vrachtwagens. 2018: 15 nwe trekkers, 4 mixers BC Almere, 4 mixers BC POUW GROEP 33. Status van reductiemaatregelen Reductiemaatregel Status 2 juli 2018 Efficiëntere inzet materieel Core business planners materieel, vrachtwagens en schepen. Nieuwe hal Eemshaven t.b.v. voordrogen grond Geen onderdeel meer van de C02 reductieplannen TPSB t/m 2020 Waterstof toevoeging TRI Vervalt. Eind 2018/begin 2019 wordt overgegaan op biomassa en 2% gas. Energie audit EEP Vrijstelling obv C02 Prestatie-ladder tot 26-01-2021 Onderzoek naar alternatieven bruinkool in TRI Continu proces, Start in 2016. In 2017 zijn aantal technische aanpassingen gedaan. Eind 2018 zijn de plannen om volledig over te gaan op biomassa en 2% gas. Onderzoek naar warmtelevering buren Eemshaven gedaald van 43m3 in januari tot 26 m3 in december per ton gereinigd product. Realisatie staat voor 2019 op de planning. Trendanalyse gasverbruik TRI Zie document: 2018 Energiebesparingsplan Theo Pouw Eemshaven. Gasverbruik is in 2017 Onderzoek plaatsen zonnepanelen Eemshaven 2018/2019: zonnepanelen worden geplaatst op de gehele blokkenwand (1,5 km) om in de stroomvoorziening van de betoncentrale te voorzien. Vervangen TL-verlichting garage Utrecht Verbouwingsplannen garage zijn opgeschort. 8 Inkoop Hollandse Windenergie 2016: 5% inkoop groene stroom; 2017: GVO Wind NL obv 10% elektraverbruik. 2018: geen aankoop GVO Energie audit EEP Vrijstelling obv C02 Prestatie-ladder tot 26-01-2021. 002 reductieplan 2018 7/12
- Aandacht - Bewustwording - Start-stop - Frequent - Brandstof - Green opwekken Bijlage A: Inventarisatie reductiemogelijkheden Dit verslag is een opsomming van allerlei mogelijke 002 reductiemaatregelen, benoemd per emissiestroom. Dit document dient als inspiratie voor het bepalen van de reductiemaatregelen die worden toegepast binnen de Theo Pouw Groep. Per maatregel is een globale indicatie gegeven van het reductiepotentieel. Cursief/s beschreven wat in de afgelopen jaren al door de Theo Pouw Groep is gedaan. Reduceren brandstofverbruik Het brandstofverbruik van diesel heeft een aandeel van 34% in de totale 002 footprint van de Theo Pouw Groep. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het verbruik van goederenvervoer en machines. Het verminderen van brandstofverbruik kan via 2 wegen: het verminderen van het aantal te rijden kilometers en het efficiënter rijden waardoor minder brandstof verbruikt wordt. Hieruit volgen een aantal mogelijk te nemen maatregelen. Efficiënter rijgedrag besteden aan Het Nieuwe Rijden/Het Nîeuwe Draaien bij medewerkers. Door instructies over welke aspecten van het rijgedrag het brandstofverbruik van de (vracht)wagen beïnvloeden, bestuurders zuiniger leren rijden van bestuurders over hun rijgedrag vergroten door: o Regelmatig terugkerende aandacht aan Het Nieuwe Rijden via toolbox, werkoverleg, etc o Mentorchauffeur die nieuwe chauffeurs coacht op veilig en zuinig rijden Bij de Theo Pouw Groep zijn sinds het behalen van het certificaat al veel van deze maatregelen uitgevoerd (Het Nieuwe Rijden, Het Nieuwe Draaien). Er wordt continu gestuurd op verbruikscijfers. Regelmatig worden chauffeurs gecoacht op zuinig en veilig weggedrag. Vergroening brandstoffen Aanschaffen van zuinige auto s en materieel (A- of B-label, hybride/elektrische auto voor kortere afstanden) Rijden op groengas systeem en motormanagementsysteem op kranen en shovels onderhoud (i.c.m. Het Nieuwe Rijden: controleren bandenspanning, etc) met optimale verbrandingswaarde aanschaffen Power Box stroom op project dmv zonnepanelen en wîndmolens Het beleid voor de aanschaf van nieuwe auto s van de zaak is A- of 8-label auto s. Wij hebben één volledig elektrische auto om ervaringen op te doen. Eind 2017 is een hybride auto aangeschaft en eind 2018 worden nog drie volledig elektrische auto s afgeleverd. Verder staan er nog experimenten gepland met een hybridekraan, hybride shovel, hybride brekers, hybride mixer en een CNG vrachtwagen. Kranen, shovels en vrachtwagens zijn voorzien van een automatisch start-stop systeem om onnodig draaien te voorkomen. De hydraulische druk op materieel wordt lager ingesteld. Het wagen- en materieelpark wordt goed onderhouden. Een deel van het materieel draait met Ad8lu toevoeging voor lagere uitstoot. Bandenspanning wordt wekelijks gecheckt. De ingekochte diesel heeft een biotoevoeging. Bij inplannen van vrachten wordt de route zo gekozen dat de wagens optimaal geladen rijden. Hetzelfde geldt voor de schepen. Eén bouwkeet is voorzien van zonnepanelen. C02 reductieplan 2018 8/12
- Flexibele - Audio- - Fiets- - Verminderen - Milieuvriendelijker - Onderzoek - Betere - Hoog - Warmte-Koude-Opslag - Klimaatinstallatie _ Bij de keuze van de inzet van materieel wordt gepland op de meest efficiënte combinatie van materieel en klus. Zo wordt voorkomen dat een zware kraan wordt ingezet voor werk dat ook met lichter (zuiniger) materieel kan worden geklaard. Hetzelfde geldt voor de keuze van vrachtwagens (10x2 in plaats van 10x4 en/of gebruik van rijpiaten bij langere trajecten door onverhard terrein). Gereden kilometers verminderen Verminderen van het aantal gereden woon-werk en zakelijke kilometers door stimuleren van: - Carpoolen werkplekken en video-meetings en treinreizen Gereden kilometers worden waar mogelijk verminderd door vrachtwagens op locatie te laten staan en met kleinere bedrjfsbusjes te carpoolen. Vergaderen met collega s van verschillende locaties vindt ook via (video) conference cali plaats. Reduceren verbrwk van gas en brumkool Het aandeel van gas- en bruinkoolverbruik op de 002 footprint is bijna 50%, dit komt met name door het verbruik van de TRI. Gas- en bruinkoolverbruik TRI Mogelijkheden om hierin te verbeteren kunnen zijn: van vochtgehalte in te verwerken grond. alternatief zoeken voor bruinkool. naar overig efficiënter inrichten van het verbrandingsproces. Verbeteren van het verbrandingsproces heeft continu onze aandacht. Onderzoek naar nieuwe en efficiëntere verwerkingstechnieken lopen met o.a. TU- Twente. In 2016 is er efficiënter gedraaid. In 2017 is een nieuwe gaswasser geplaatst en een nieuwe schoorsteen van 43 meter. Ook wordt de stoffilter uitgebreid waardoor er minder weerstand in de filters en het Ieidingwerk komt met positief effect op het energieverbruik. Eind 2018/begin 2019 staat de overgang van fossiele brandstof naar biomassa met 2% gas b(/stook op de planning. Gasverbruik kantoren isolatie van de panden door toepassen van dakisolatie, muurisolatie, HR-glas of tochtwering in kozijnen of deuren. Rendement ketels installeren. met warmtepomp installeren. opnieuw laten inregelen (door expert waarbij o.a. rekening gehouden wordt met hoe kantoorpanden worden gebruikt, hoe facilitaire dienst en servicetechnicus werkt en hoe de individuele gebruiker met zijn werkplek omgaat). Onze aandacht gaat voor wat betreft gasverbruik in eerste instantie uit naar de grootverbruiker TRI. Onze kantoorpanden zijn ten tijde van realisatie voorzien van duurzame voorzieningen (isolatie, dubbel glas, HR-ketels, topcooling ipv airco, etc). In 2017 is de olieketel van het oude lab vervangen door een elektrische verwarmingsinstallatie. De verwarmingsinstallatie van de garage in Utrecht wordt in 2018 vervangen. De nieuwe installatie wordt voorzien van een CO2 warmtepomp, waarmee (zonder gasverbruik) ook het water van de wasstraat verwarmd kan worden. Reduceren verbruik van elektra Het elektraverbruik heeft een aandeel van 20% in de totale 002 footprint van de Theo Pouw Groep. Op het kantoor kunnen de volgende maatregelen genomen worden om het verbruik te verminderen: Algemeen Het plaatsen van slimme tussenmeters waardoor gas- en elektraverbruik nauwkeuriger gemeten kunnen worden. Dit helpt om beter inzicht te krijgen in het energieverbruik en nauwkeurige meetgegevens waardoor onzekerheden in de emissie inventaris kleiner worden. 002 reductieplan 2018 9/12
- Plaatsen - Plaatsen pc UJ S Elektraverbruik van energiezuinige verlichting zoals LED-verlichting of energiezuiniger TL-verlichting (LED-TL). van bewegingssensoren in ruimtes die minder vaak gebruikt worden zoals toilet, hal en opslagruimte. Op de locaties Utrecht en Eemshaven zijn op verschillende plaatsen geavanceerde meet- en registratiesystemen geïnstalleerd. In de kantoren zijn ook bewegingssensoren geplaatst. In 2017 TL verlichting in de betoncentrale Utrecht, slfb-/persgebouw WGI en oude lab vervangen door LED met bewegingsmelders. In 2018 wordt ook de TL verlichting in de zand- en grindtoren van de WGI vervangen door LED. Bedrijven die duurzame producten of diensten aanbîeden Gas- en elektraverbruik De Windcentrale: Geeft bedrijven en particulieren de mogelijkheid eigenaar van een windmolen te worden en zo hun eigen energie op te wekken. Windchallenge: Produceert kleine plug and play windmolens of windturbine voor het opwekken van energie. De molens kunnen tevens gebruikt worden als acculader. Esveld: Ontwikkelaar LED verlichting als vervanging voor TL. Innovatief concept door de mogelijkheid om de LED verlichting te leasen. Hierdoor bespaar je direct en os je maandelijks af op de investering. Hierdoor is geen grote initiële investering nodig. Maru Systems: De Groene Aggregaat is een hybride generator die is voorzien van REC zonnepanelen en een ingebouwd accupakket, verwerkt in een compacte mobiele unit. Het gepatenteerde Maru ELx systeem is een daglichtregeling voor bestaande lichtlijnen in een industriële omgeving. Het systeem onderscheidt zich door de verlichting daadwerkelijk uit te schakelen. Het Maru ELx systeem verzorgt geheel automatisch het verlichtingsniveau op de werkvloer en daarmee kunnen grote besparingen aan energie en kosten worden gerealiseerd. GreenChoice: Leverancier van groene stroom en groengas. Exalius: Exalius is een complete dienstverlener op het gebied van duurzame energie. Exalius adviseert welk product het beste bij u past én regelen eventueel subsidie, fiscaal voordeel en financiering. MobiSolar: Biedt het duurzame alternatief voor een aggregaat. Onze Mobile Solar Units (MSU) gebruiken enkel de zon bij het opwekken van energie, dat voldoende is om een scala aan apparaten van stroom te voorzien. Trending Energy: Helpt bedrijven om energie en kosten te besparen zonder dat de bedrijven hoeven te investeren in energiebesparende maatregelen. Raedthuys Groep BV: Ontwikkelt windenergieprojecten en zorgt daarmee voor levering van duurzame energie. DeVention: Ontwikkelt innovatieve en duurzame oplossingen om sluipverbruik tegen te gaan zoals de SolarBeli (deurbel op zonne-energie). EnergyAlert: Een online service waarmee bedrijven hun energieverbruik kunnen monitoren. Climate Neutral Group: helpt bedrijven om duurzamer te werk te gaan in de breedste zin. Dit doen zij door inzicht in te geven in de 002 footprint en advies te geven. 002 reductieplan 2018 10/12
_ 4 c Theo Pouw is lid van de Duurzame leverancier. In Utrecht is het dak van de garage voorzien van zonnepanelen en voorziet daarmee (meer dan) volledig in de stroomvoorziening van de krachtgroep van de garage. Eind 2018/begin 2019 staat het plaatsen van zonnepanelen over de gehele lengte (1,5 km) van de blokkenwand in Eemshaven op de planning, waarmee de betoncentrale van stroom wordt voorzien. In Eemshaven, Weert en Utrecht is in 2016 5% van het elektraverbruik groene stroom. In 2017 vond vergroening plaats door aankoop van GVO s Wind NL o.b. v. 10% van het elektraverbruik. De technische aanpassingen aan de TRI in 2017 leveren een dermate hoge besparing van elektraverbruik op, dat voor 2018 wordt afgezien van aankoop G VO Hollandse Wind; we hebben ervoor gekozen de uitgespaarde kosten van vergroening in andere structurele investeringen te steken. Wagenpark Mister Green: Leasemaatschappij met enkel duurzame auto s. Zero-e: Bewustwording van reisgedrag & MVO door een serious game. Green Star Statistics: Helpt bedrijven het verbruik te verbeteren door het rijgedrag van bestuurders te meten en te beoordelen. Orangegas: Orangegas biedt zowel commerciële tankstations als klein en grootschalige thuistankinstallaties een concept voor het realiseren van een groengasvulpunt. Emission Europe: Emission Europe brengt een brandstofadditief op de markt waarmee brandstof bespaart kan worden en een reductie plaats vindt van schadelijke stoffen in de uitlaatgassen. Band op spanning: Biedt service op locatie om van aanwezige auto s de bandenspanning te meten en indien nodig de juiste bandenspanning te voorzien. Tesla Motors: Ontwerpt en produceert wereldwijd premium elektrische voertuigen. Bandenspanning wordt periodiek gecontroleerd. Chauffeurs krijgen wekelijks terugkoppeling over hun rjprestaties en die van collegae. Dit inzicht draagt bij aan bewustwording en daagt uit tot verbetering. Overige groene bedrijven en organisaties Natuur op je muur: Natuur op je muur levert verticale moestuinen. Daarmee kan iedereen zijn eigen groente en fruit kweken. Groene vingers zijn niet nodig want de verticale moestuin zit zo in elkaar dat de planten voor zichzelf kunnen zorgen. Trees for all: Stichting Trees for all draagt bij aan een duurzame wereld door C02 compensatie mogelijk te maken. Dit doen zij door te investeren in bosherstel en duurzame energie projecten. Deze projecten leveren extra inkomsten op voor de lokale bevolking en dragen bij aan herstel van natuur en milieu. FairClimateFund: Ondersteunt bedrijven, non-profit organisaties en particulieren om klimaatneutraal te worden. FairClimateFund biedt hiervoor 002 rechten uit eigen voorgefinancierde projecten waarmee 002 uitstoot gecompenseerd kan worden. Alle projecten van FairClimateFund stimuleren schoner koken voor huishoudens in ontwikkelingslanden. C02 reductieplan 2018 11/12
P I UJ Colofon auteur(s) C02 Verantwoordelijke, adviseur C02 Seminar kenmerk 002 reductieplan 2018 Theo Pouw datum 2-7-2018 versie 25 status Definitief 002 reductieplan 2018 12/12