De digitale meter, geen zero-sum game 27 september 2018
De VREG en zijn taken
Wetgevend kader: Europa Gemeenschappelijke regels voor de gas- en elektriciteitssector Eerste Richtlijn 96/92/EC en 98/30/EC Tweede Richtlijn 2003/54/EC en2003/55/ec Derde Energiepakket Inclusief Derde Richtlijn 2009/72/EC en 2009/73/EC Recht voor klant om vrij energieleverancier te kiezen Ontvlechting TNB & DNB van productie en levering Toegang van derden tot transmissie- en distributienetwerk Onafhankelijke regulatoren 3
Onafhankelijke regulator? Aanwijzing één nationale energieregulator Mogelijkheid van andere regulerende instanties op regionaal niveau Onafhankelijkheid van de regulator Juridisch gescheiden en functioneel onafhankelijk Kan zelfstandig beslissingen nemen Afzonderlijk budget en financiële autonomie Adequate personele en financiële middelen Personeel en bestuur is onpartijdig en onafhankelijk ten aanzien van energiesector én politiek onafhankelijk van marktbelangen geen directe instructies verlangen of ontvangen van regeringen of andere publieke of particuliere entiteiten 4
Energielandschap 5
Wetgevend kader: België Bevoegdheidsverdeling: zowel de gewesten als de federale overheid bevoegd voor de elektriciteits- en aardgasmarkt BWHI Gewestelijke bevoegdheid de distributie van elektriciteit via netten (spanning <= 70 kv) de distributie van aardgas de distributienettarieven (sinds 1 juli 2014) milieuvriendelijke energie (groene stroom) en elektriciteit uit WKK rationeel energiegebruik Federale bevoegdheid de transmissienettarieven en de sociale maximumprijzen het hoogspanningsnet van elektriciteit (spanning > 70 kv) de opslag en het vervoer van aardgas de productie van elektriciteit (niet groene stroom en WKK) kernenergie + mededinging en consumentenrechten 6
Wetgevend kader: Vlaams Gewest Energiedecreet Instellingen VREG Energiefonds Organisatie elektriciteits- en gasmarkt Netbeheerders / werkmaatschappij Leveranciers Openbaredienstverplichtingen Groenestroom- en warmtekrachtcertificaten Energiebesluit Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Opgericht in december 2001 Sinds februari 2017 onder toezicht van het Vlaams Parlement 35 personeelsleden 7
Onze taken (1/2) Reguleren van de elektriciteits- en gasmarkt in het Vlaams Gewest: Technische Reglementen opstellen die de netbeheerders moeten naleven bij het beheer van hun elektriciteits- en gasdistributienet distributienettarieven voor elektriciteit en aardgas goedkeuren en de tariefmethodologie bepalen Toezicht houden op de elektriciteits- en gasmarkt: distributienetbeheerders aanwijzen en opvolgen of deze voldoen aan hun wettelijke verplichtingen leveringsvergunningen toekennen aan leveranciers elektriciteit en gas en opvolgen of de leveranciers zich houden aan de hen opgelegde wettelijke verplichtingen Monitoring van de markt (opmaak van statistieken, analyse hiervan, ) Adviseren aan de beleidsmakers over nodige of gewenste aanpassingen van de regelgeving ter zake 8
Onze taken (2/2) Informeren over de energiemarkt, o.a. over de mogelijkheden van de vrijgemaakte energiemarkt verhuizen de prijsonderdelen op de energiefactuur V-test, Servicecheck, Groencheck en Herkomstvergelijker Groenestroom- en warmtekrachtcertificaten en garanties van oorsprong toekennen en beheren in een online databank Bemiddeling en beslechting van geschillen 9
Wat doen we niet Instaan voor de bevoorradingszekerheid (federale overheid) Bepaling sociale maximumprijs (CREG) Goedkeuring transmissienet- en vervoernettarieven (CREG) Bepaling heffingen (respectievelijke overheden) Dossierbehandeling zonnepaneleninstallaties (DNB) 10
De elektriciteits- en aardgasfactuur
Elektriciteits- en aardgasfactuur Productie Transmissie Distributie Energieleverancier Eindklant
Evolutie elektriciteits- en aardgasfactuur gemiddeld gezin E-verbruik 3.500 kwh, G-verbruik 23.260 kwh Elektriciteit Aardgas * * 13
Vergelijking gezin dat verwarmt met houtpellets, elektriciteit, aardgas en stookolie Bron aardgas en warmtepomp: cijfers V-test juli 2018 Bron stookolie: www.petrolfed.be 07/2018 Bron pellets: verschillende bronnen 14
Vergelijking gezin België met buurlanden elektriciteit en aardgas - 2017 Elektriciteit Aardgas * * De netwerkkosten in België zijn anders samengesteld dan in de buurlanden en omvatten ODV s! Bron: Eurostat, 2017, gezinnen 15
Samenstelling distributienettarieven gezin - 2017
Energiesector in transitie
Visie Vlaanderen op energietransitie Verhoogde energie-efficiëntie Meer hernieuwbare energie Flexibel energiesysteem Doordachte innovatiestrategie 18
Visie Vlaanderen op energietransitie Verhoogde energie-efficiëntie Meer hernieuwbare energie Flexibel energiesysteem Doordachte innovatiestrategie 19
Evolutie naar een decentraal model Centraal model Producenten met grote productie-eenheden produceren naargelang het totale verbruik; Ondersteunende diensten (Congestie, Balancing, Netverliezen, ) door klassieke productie-eenheden Leveranciersmodel als basis van vrije markt Decentraal model Lokale, hernieuwbare productie is variabeler en minder voorspelbaar. Ondersteunende diensten door aansturing van DER of de vraagzijde. Ontstaan complexe, meer internationale energiemarkt met nieuwe partijen en rollen en actievere netgebruikers 20
Visie Vlaanderen op energietransitie Verhoogde energie-efficiëntie Meer hernieuwbare energie Flexibel energiesysteem Doordachte innovatiestrategie Oplossingen 21
Investeren in netten? Bron: Eandis 22
Digitale meterketting + regelgeving 23 Commerciële diensten
De digitale meter
Historiek Kosten-batenanalyses VREG 2008, 2011, 2014, 2017 Resultaten update 2018: NCW van +440 miljoen Decreet en besluit digitale meters 25
Decreet digitale meters 14/07/2017: 1ste principiële goedkeuring Vlaamse Regering 29/08/2017: advies VREG 24/11/2017: 2de principiële goedkeuring Vlaamse Regering 29/06/2018: na advies van de Raad van State keurde de Vlaamse Regering het decreet digitale meters definitief goed Q4 2018: bespreking in het Vlaams Parlement Uitrol digitale meters: principe uitrol en segmenten Creatie databeheerder - door de DNB aangestelde werkmaatschappij Wijziging statuut distributienetbeheerder - overdracht taken aan databeheerder Databeheertarieven - methodologie op te stellen door VREG - richtsnoeren Overgangsregeling compensatie + alternatief voor installaties vanaf 2021 Bepalingen omtrent de verwerking van gegevens (GDPR) 26
Besluit digitale meters 27/10/2017: 1ste principiële goedkeuring Vlaamse Regering 13/07/2018: principiële goedkeuring Vlaamse Regering van besluit digitale meters 31/08/2018: advies VREG op het besluit Geeft uitvoering aan het decreet digitale meters Uitrol digitale meters Planning Modaliteiten plaatsing en uitlezing Open gebruikspoort Tijdsafhankelijke tarieven Voorwaarden aanwijzing en toezicht op databeheerder 27
Technisch reglement Consultatie 1 (2016) Nieuwe structuur Toevoeging van Datacode Consultatie 2 (2 de helft 2017) Grote inhoudelijke lijnen 1 ste ontwerptekst TRDE Consultatie 3 (26 september - 14 november 2018) Bijstelling in functie van reacties belanghebbenden Bijstelling in functie van regelgevend kader Publicatie Belgisch Staatsblad (Q1-2019?) 28
Situatie vandaag: nieuwbouw huishoudelijke afnemer 29
Situatie toekomst: nieuwbouw met zonnepanelen 30
Situatie toekomst: nieuwbouw met zonnepanelen & EV (2 toegangspunten) 31
Situatie toekomst: nieuwbouw met zonnepanelen (huurder/verhuurder) 32
Flexibiliteitsdiensten Flexibiliteit is de wijziging van het profiel van productie, injectie, verbruik of afname van energie in reactie op een extern signaal of lokaal gemeten grootheid al dan niet via een derde partij - teneinde ofwel een dienst in het energiesysteem te verlenen ofwel een financieel voordeel te verkrijgen. Nieuwe rollen: aanvrager en dienstverlener van flexibiliteit (FRP/FSP) 33
Mogelijkheden digitale meters Klanten: Meer info over verbruik Meteropname op afstand Klanten: data voor slimme toepassingen Prosumenten: verkoop overschot aan energie en inzicht in zelfconsumptie Budgetmeterklanten: geen stigmatisering saldo raadplegen en betalen via internet en telefoon 34 Netbeheerders: Opsporen energie- en domiciliefraude Meterstanden op afstand: correcte afrekening en correct verrekening tussen leveranciers Commerciële spelers, zoals energieleveranciers: Nieuwe producten en diensten Dynamische energieprijzen Bron: Fluvius
Uitrolplanning Natuurlijke uitrol Specifieke doelgroepen Nieuwbouw & renovatie Op aanvraag klant Vervanging klassieke meters Nieuwe budgetmeters Versnelde vervanging bestaande actieve budgetmeters Nieuwe prosumenten Versnelde vervanging bestaande prosumenten Bron: Fluvius 35
De prosument en de digitale meter (1/2) Prosument in tariefmethodologie Gedefinieerd in begrippenlijst (LS, productie 10 kva) Prosumenten met terugdraaiende teller: klantengroep Prosumenten van wie de aansluiting op het elektriciteitsdistributienet is uitgerust met een terugdraaiende teller Dragen minder/niet bij volgens tarief per kwh afname Netkosten worden verschoven naar andere netgebruikers Discriminatoire toestand Tariefcomponent: aanvullend capaciteitstarief voor klantengroep prosumenten met terugdraaiende teller O.b.v. raming van de gecompenseerde kwh afname O.b.v. 28% zelfconsumptie M.b.v. maximaal AC-vermogen van de decentrale productieeenheid. Wordt aangerekend sinds 1 juli 2015 36
De prosument en de digitale meter (2/2) Digitale meter is geen terugdraaiende meter Facturatie nettarieven op basis van bruto-afname Impact op de elektriciteitsfactuur wordt bepaald door zelfconsumptie Hoe meer zelfconsumptie, hoe lager de afname van het net en hoe minder de prosument betaalt Het distributienet moet zo efficiënt mogelijk worden uitgebouwd en uitgebaat LT oogpunt = maatschappelijk belang, nl. een kwalitatief, maar betaalbaar distributienet voor iedereen VREG werkt aan een simulator 37
Simulatie 38
Digitale meter: meer mogelijkheden tot aanpassingen tariefstructuur Tarieven volgens netspanning Trans-HS middenspanning trans-ls laagspanning Tarieven volgens metertype Piekgemeten (automatisch of maandelijks gemeten) Vanaf 56 kva vooral bedrijven & industrie Niet-piekgemeten (jaarlijks gemeten + digitale meter) Vooral gezinnen en kleine bedrijven Tarieven volgens tariefdrager Afname: /kwh Onderschreven vermogen: /kw Prosumenten: /kw PV-installatie Jaarlijkse kost: /jaar 39
Tariefstructuur? Netspanning LS TRANS LS MS TRANS HS Metertype Niet-piekgemeten Piekgemeten Onderschreven en bijkomend vermogen Systeembeheer /kwh /kw (prosumenten) /kwh /kw (prosumenten) /kw (hoofdzakelijk) /kwh /kwh Netgebonden tarieven Meet- en telactiviteit /jaar /jaar Netverliezen /kwh /kw (prosumenten) /kwh Reactief vermogen - /kvar Openbare dienstverplichtingen Toeslagen en heffingen /kwh /kw (prosumenten) /kwh /kw (prosumenten) /kwh Niet-netgebonden tarieven /kwh 40
Traject hervorming tariefstructuur Gezinnen Bedrijven 2016 Consultatie capaciteitstarieven 2017 2018 VITO onderzoek Stuurgroep VITO resultaten Geen externe studie Expertengroep Expertengroep Consultatie criteria ROV 41
Tariefstructuur niet-piekgemeten Aanbevelingen VITO-studie Analoge meter piekgemeten voorstel Digitale meter verbruiksgerelateerd volgens vermogensschijven Netgebonden kosten Niet-netgebonden kosten capaciteitstarief o.b.v. vermogensschijf aansluiting 50% kva + 50% kw maand kwh per kw real-time schijf netto kwh bruto kwh kwh per kw real-time schijf 42
Conclusie Ons energiesysteem is in transitie De digitalisering is een feit en biedt opportuniteiten. De digitale meter maakt deel uit van een evolutie naar een flexibel energiesysteem Nood aan lange termijn visie en regelgevend kader 43
Vlaamse Regulator van de Elektriciteitsen Gasmarkt gratis telefoon 1700-3 Andere vraag info@vreg.be www.vreg.be Twitter: @vreg_be Facebook: VREG Schrijf u in op onze nieuwsbrief op www.vreg.be/nieuws