Nederlandse norm NEN Melk en melkproducten Bepaling van het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën

Vergelijkbare documenten
Nederlandse norm NEN Melk en melkproducten Bepaling van het gehalte aan sporen van thermofiele aërobe sporenvormende bacteriën

Voorbeeld NËN : ISÖ3903. Preview. Nederlandse. Scheepsbouw en maritieme constructies. Gewone rechthoekige scheepsramen (ISO 3903:1993)

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview

Samen met NEN-ISO 68-1:1999 vervangt deze norm NEN 81:1982. Nederlandse norm NEN-ISO 724

Vervangt NPR 3637:1994. Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 3637

Vervangt NEN 913:1963; NEN 913:1998 Ontw. Nederlandse norm. NEN 913 (nl) Melk en vloeibare melkproducten - Bepaling van de titreerbare zuurtegraad

Bedrijfsvoering van elektrische installaties. Operation of electrical installations. Aanvullende Nederlandse bepalingen voor hoogspanningsinstallaties

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO 6165 (nl) Grondverzetmachines Basistypen Woordenlijst (ISO 6165:1997)

Voorbeeld. Preview NEDERLANDSE NORM UDC

NEN VERKLARINGEN. bevat. het model van de overeenstemmingsverklaring. in het kader van de Laagspanningsrichtlijn

Voorbeeld. Preview NEN-EN Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Voorbeeld. Preview. Maattoleranties voor de bouw. Begripsomschrijvingen en algemene regels

Vervangt NEN-EN :2000 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Voorbeeld. Preview. Uitwendige bekleding met PE van ondergronds te leggen stalen buizen en hulpstukken. NEN e druk, september 1986

Vervangt NEN-EN :1996 Ontw. Nederlandse norm NEN-EN

Nederlandse voornorm NAD-NVN-ENV (nl)

Voorbeeld. Preview. Straatnaamborden. Street name signs C M 1"7"71 NEDERLANDS CIN I//Z NORMALISATIE-

Boormaten voor kerngaten van schroefdraad

Voorbeeld. Preview. Correctieblad NEN-ISO 6411/C1. Technische tekeningen Vereenvoudigde tekenwijze van centergaten (ISO 6411:1982) Nederlandse norm

Voorbeeld NEN-EN 577. Preview. N Nederlands. Aluminium en aluminiumlegeringen. Vloeibaar metaal. Specificaties

In relatie tot het Kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de Jeugzorg

Nederlandse norm NEN Bodem Voorbehandeling van waterbodemmonsters. Soil Pretreatment of sediment samples. Vervangt NEN 5719:1995 Ontw.

Nederlandse NEN-EN 10204

Voorbeeld. Jeugdzorg. Preview. Addendum bij het HKZ-certificatieschema >

Voorbeeld. norm NEN-EN Preview. Ontwerp

Voorbeeld. Preview. NEN-IEC /A2 (en; fr) Wijzigingsblad. Nederlandse

Justitiële Jeugdinrichtingen

Nederlandse norm NEN-EN Afsluiters - Termen en definities - Deel 3: Definitie van basisbegrippen

Vervangt NEN-EN :1997; NEN-EN :1999 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Voorbeeld NEN Preview. Melk en melkprodukten Bepaling van het gehalte aan Bacillus cereus of aan sporen daarvan. Nederlandse.

Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Voorbeeld. Preview NEN-EN War m gewalste I-profielen met tapsvormige flenzen. Toleranties op vorm en afmetingen. Nederlands

(en; fr) Matten van isolerend materiaal voor elektrotechnische doeleinden (IEC 61111:1992,MOD,IEC 61111:1992/C1:2000,MOD)

Nederlands Normalisatie-instituut Polakweg 5, Postbus 5810, 2280 HV Rijswijk (ZH), telefoon (070) *, telex 32123, postrekening 25301

Nederlandse norm. NEN 6578 (nl) Water - Potentiometrische bepaling van het totale gehalte aan totaal fluoride

Vervangt CR :1996; NEN-EN :2003 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Voorbeeld NEN-EN 872. Preview. Waterkwaliteit. Bepaling van het gehalte aan gesuspendeerde stoffen. Methode door filtratie over glasvezelfilters

Nederlandse norm. NEN 3576 (nl) Beglazing van kozijnen, ramen en deuren Functionele eisen

Vervangt NEN-EN 50182:1994 Ontw. Nederlandse norm. NEN-EN (en)

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN ISO 1127, april 1996.

Nederlandse voornorm. NVN 3603 (nl) Kabels voor spanningen van 6 kv en hoger Kabels met geïntegreerde optische vezels

Geluidwering in woongebouwen. NPR e druk augustus 1981 UDC :

Nederlandse norm. NEN-EN (en) Lichtmasten - Deel 3-2: Ontwerp en verificatie - Verificatie door beproeving

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN ISO 13920, augustus 1996.

Cliënt - / Patiëntveiligheid

Veiligheidsmodule. HKZ-certificatieschema Instellingen voor geestelijke gezondheidszorg > Versie 2011

Voorbeeld. norm NEN-EN Preview. 2e Ontwerp

Voorbeeld. Preview. Braille. 8-puntsbrailleschrift voor teksttoepassing. Nederlandse NEN Onderwerp en toepassingsgebied.

Voorbeeld NEN-EN Preview. buizen en profielen. Deel 3: Ronde staven, toleranties op afmetingen en vorm. Nederlandse.

Soil - Investigation, sampling and analysis of asbestos in soil augustus 2006 ICS

Dit document bevat de vertaling van de Europese norm EN :1993, 1e druk, september 1993.

Voorbeeld. Bureaus Jeugdzorg. Preview. Certificatieschema > Versie Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview

Vervangt NEN 6814:1999 Ontw. Nederlandse norm. NEN 6814 (nl)

NEDERLANDS NORMALISATIE-INSTITUUT

Voorbeeld. Onderdeel Sociaal Cultureel Werk/Welzijn ouderen. Preview. Certificatieschema Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening > Versie 2009

Voorbeeld. norm NEN-ISO Preview. Olie van Eucalyptus citriodora Hook (ISO 3044:1997) Nederlandse. Nederlands Normalisatie-instituut

Voorbeeld. Onderdeel Peuterspeelzalen. Preview. Norm > Kinderopvang. Versie 2014

Inspectie en toestandsbeoordeling. Sewerage systems outside buildings. Inspection and condition-assessment of sewers

UDC : Scheepsbouw. Toelaatbare afwijkingen bij het afschrijven, het bewerken van materialen en het samenstellen van secties

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de internationale norm ISO :1996.

Nederlandse norm. NEN 6808 (nl) Melk en melkproducten - Bepaling van het gehalte aan thermoresistente streptococcen

Nederlandse norm. NEN 5754 (nl) Bodem - Berekening van het gehalte aan organische stof volgens de gloeiverliesmethode

Twistfactor in het Texstelsel en herleidingstabellen NEDERLANDS NORMALISATIE - INSTITUUT

Voorbeeld. Verpleging, Verzorging en Thuiszorg. Preview. Norm > Onderdeel Kraamzorg. Versie 2015

Voorbeeld. Verpleging, Verzorging en Thuiszorg Onderdeel Kraamzorg. Preview. Certificatieschema > Versie 2012

Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN 10055, november 1995.

Voorbeeld. Preview. Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit wijzigingsblad heeft tot doel de aansluiting van NEN 6065 op het Bouwbesluit te optimaliseren.

NTA 2581 (nl) Opstellen van meetrapporten volgens NEN Nederlandse technische afspraak ICS ;

Nederlandse norm. NEN 6807 (nl) Melk en melkproducten - Bepaling van het gehalte aan thermoresistente micro-organismen

Nederlandse praktijkrichtlijn NPR (nl) Evenementen - Hijs- en heftechniek - Veiligheidsfactoren voor hijs- en hefmiddelen

Voorschriften Beton VB19 4. Deel D Ongewapend beton Aanvullende bepalingen. concrete 1974 Part D - Non-reinforced concrete. Additional requirements

Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR-CLC/TR (en) Leidraad voor de toepassing van de Europese norm EN (NEN-EN 50160)

Nederlandse norm. NEN 5087/A1 (nl) Inbraakveiligheid van woningen - Bereikbaarheid van dak- en gevelelementen: deuren, ramen en kozijnen

Voorbeeld. norm NEN 2559/A2 Onderhoud van draagbare blustoestellen. Preview. Wijzigingsblad

Low-voltage electrical installations Part 7-701: Requirements for special installations or locations - Locations containing a bath or shower

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Nederlandse norm. NEN-EN 589+A1 (en) Automotive fuels - LPG - Requirements and test methods. Vervangt NEN-EN 589:2008

Norm > Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Onderdeel Maatschappelijke Hulp- en Dienstverlening

Voorbeeld. norm NEN-EN Preview. 2e Ontwerp

Vervangt NPR 3749:1993; NPR 3749:2004 Ontw. Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR 3749 (nl)

Nederlandse norm. NEN-EN-ISO 4287 (en)

Transcriptie:

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse norm NEN 6813 Melk en melkproducten Bepaling van het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën Milk and milk products Determination of the content of spores of mesophilic aerobic sporeforming bacteria ICS 67.100.01 1e druk, februari 1999

Normcommissie 370 005 Melk en zuivelproducten Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 1999 Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft, Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190

Blz. 1 NEN 6813:1999 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm beschrijft een methode voor de bepaling van het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën in melk en melkproducten. Voor algemene aanwijzingen voor microbiologisch onderzoek is een praktijkrichtlijn in voorbereiding. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normen bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publicatie van de onderhavige norm waren de vermelde drukken van kracht. Alle normen kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente druk van de onderstaande normen toe te passen. NEN 6872:1985 Melk en melkprodukten Voorbehandeling van het monster en bereiding van verdunningen voor microbiologisch onderzoek NEN-EN-ISO 707:1997 Melk and melkproducten Leidraad voor monsterneming gistextract 2,5 g glucose (C 6 H 12 O 6 ) 1,0 g magere verstuivingsmelkpoeder, vrij van voor micro-organismen groeiremmende stoffen 1,0 g agar 10 g 15 g water 1000 ml 5.2.2 Bereiding Los de ingrediënten of het droge medium onder verwarming op in het water. Stel de ph van de oplossing zo in dat deze na sterilisatie 7,0 0,1 bedraagt bij 25 C. Steriliseer gedurende 15 min bij (121 1) C. Bewaar het medium in het donker bij 0 C tot 5 C ten hoogste 6 maanden. Plate Count Milk agar is als samengesteld medium in de handel verkrijgbaar Er mag in plaats van magere verstuivingsmelkpoeder ook gebruik worden gemaakt van in de handel verkrijgbare gesteriliseerde magere melk. Hierbij is 10 g magere melk equivalent aan 1 g magere verstuivingsmelkpoeder. 5.3 Verdunningsvloeistoffen Zie voor de samenstelling en de bereiding van verdunningsvloeistoffen NEN 6872. 6 Toestellen glaswerk en hulpmiddelen 3 Termen en definities 3.1 sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën: Micro-organismen die bij toepassing van de beschreven werkwijze kolonies vormen. 3.2 gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën: Het aantal kolonievormende eenheden van sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën per ml of per g melkproduct. 4 Beginsel Een hoeveelheid monster of decimale verdunning ervan wordt gedurende 10 min verhit op 80 C. Aansluitend worden één of meer hoeveelheden van het verhitte monster of van de verhitte verdunning, en/of van verdunningen ervan, in petrischalen gemengd met een algemeen voedingsmedium. De petrischalen worden bij 37 C bebroed. De ontwikkelde kolonies worden herleid tot het aantal sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën per ml of per g melk of melkproduct. 5 Voedingsmedia en verdunningsvloeistoffen 5.1 Algemeen Gebruik materialen die voldoende zuiver zijn. Gebruik gedestilleerd of op andere wijze gedemineraliseerd water. Het water mag geen voor micro-organismen giftige bestanddelen bevatten. Voor een goede reproduceerbaarheid van de resultaten verdient het aanbeveling uit te gaan van in de handel verkrijgbare droge ingrediënten of geschikt bevonden droge voedingsmedia. De instructies van de fabrikant voor de bereiding moeten nauwgezet worden gevolgd. 5.2 Plate Count Milk agar 5.2.1 Samenstelling trypton 5,0 g Gebruikelijke toestellen en steriel glaswerk voor microbiologische laboratoria en in het bijzonder de onderstaande. Gesteriliseerde materialen voor éénmalig gebruik mogen worden toegepast. 6.1 Petrischalen met een middellijn van ca. 9 cm. 6.2 Steriele cultuurbuizen met inwendige afmetingen van ca. 16 mm 150 mm. 6.3 Broedstoof voor het bebroeden bij (37 1) C. 6.4 Suspendeertoestel, Stomacher. 6.5 Waterbad ingesteld op (45 1) C. 6.6 Waterbad ingesteld op (80 1) C. 7 Voorbehandeling van het monster Behandel het monster voor volgens NEN 6872. Zie ook 8.1. 8 Werkwijze Zie voor monsterneming NEN-EN-ISO 707. 8.1 Bereiding van verdunningen Maak een eerste decimale verdunning van dikvloeibare of poedervormige monsters, of van monsters met een ph kleiner dan 5,5. Zie hiervoor NEN 6872. 8.2 Pasteurisatie 8.2.1 Breng met een pipet 5 ml à 10 ml dunvloeibaar monster met een ph groter dan of gelijk aan 5,5, of eerste decimale verdunning van dikvloeibaar of poedervormig monster, of van eerste decimale verdunning van monster met een ph kleiner dan 5,5, in een steriele buis (zie 6.2). Zorg ervoor dat geen monster of verdunning in aanraking komt met dat deel van de inwendige wand van de buis dat

Blz. 2 NEN 6813:1999 zich tijdens het pasteuriseren (zie 8.2.3) boven, of minder dan 2 cm onder het waterniveau bevindt. 8.2.2 Plaats, binnen 10 min nadat het monster uit de koeling is genomen, of de eerste decimale verdunning is gemaakt, de buis in het waterbad van (80 1) C. Zorg ervoor dat het oppervlak van de vloeistof in de buis minstens 4 cm onder het waterniveau blijft. Indien de buis niet binnen 10 min in het waterbad wordt gebracht, moet deze direct volgend op 8.2.1 in smeltend ijs worden geplaatst voor maximaal 2 h. 8.2.3 Pasteuriseer gedurende (10 1) min. Meet in een controlebuis de temperatuur. Bepaal de tijd nodig totdat de vloeistof in de controlebuis een temperatuur van (80 1) C bereikt, en pasteuriseer daarna (10 1) min. De opwarmtijd mag maximaal 5 min bedragen. 8.2.4 Koel de buis in water met een temperatuur kleiner dan of gelijk aan 20 C, bijvoorbeeld in leidingwater. 8.3 Bereiding van verdere verdunningen Maak, indien nodig, verdere decimale verdunningen van de gepasteuriseerde vloeistof volgens NEN 6872. 8.4 Enting en bebroeding 8.4.1 Maak een keuze uit de gepasteuriseerde vloeistof en decimale verdunningen ervan, zodat aan het einde van de bebroedingsperiode ten minste één petrischaal kan worden verwacht met 10 tot 15 kolonies. 8.4.2 Breng van elk 1 ml over in een petrischaal. Doe dit in tweevoud. 8.4.3 Breng vervolgens minimaal 12 ml van het vloeibaar gemaakte en tot (45 1) C afgekoelde voedingsmedium (5.2) in elk van deze petrischalen. Meng de inhoud onmiddellijk en zorgvuldig en laat stollen. Tussen het einde van het pasteuriseren en het mengen met het voedingsmedium mag niet meer dan 15 min verstrijken. 8.4.4 Plaats de petrischalen met de bodem naar boven in de broedstoof bij (37 1) C en bebroed gedurende (48 2) h. 1. Indien mag worden verwacht dat door overgroeiing de telling onmogelijk zal worden, kan dit worden tegengegaan door: het voedingsmedium in de petrischalen na het stollen te overgieten met ongeveer 5 ml van het nog vloeibare voedingsmedium; een schijfje filtreerpapier voorzien van enkele druppels glycerol in het deksel te brengen. 2. In deze norm is gekozen voor 37 C als bebroedingstemperatuur voor de petrischalen. Bij bebroeding bij 30 C kunnen ook de niet-sporenvormende microbacteriën groeien die de pasteurisatie hebben overleefd; deze bacteriën groeien niet bij 37 C. 8.5 Telling van het aantal kolonies Tel het aantal kolonies, bij voorkeur met behulp van een kolonietelapparaat. Verricht geen tellingen in petrischalen waarvan een kwart of meer van het oppervlak van het voedingsmedium is overgroeid. Tel, indien minder dan een kwart van het oppervlak is overgroeid, het aantal kolonies in een zo groot mogelijk gedeelte van het niet overgroeide oppervlak, en herleid het tellingsresultaat tot het totale oppervlak. 8.6 Blancobepaling Verricht voldoende blancobepalingen ter controle van de steriliteit van het voedingsmedium, de verdunningsvloeistof, het glaswerk en van verdunningsvloeistof die dezelfde handelingen heeft ondergaan als het gepasteuriseerde monster of de gepasteuriseerde verdunning. 9 Berekening van het resultaat 9.1 Gebruik uitsluitend tellingen van petrischalen die, eventueel herleid tot het totale oppervlak, ten minste 10 en niet meer dan 150 kolonies bevatten. 9.2 Bereken met behulp van de uitkomsten verkregen volgens 8.5 het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën met de formule: N c C (n 1 0, 1n 2 )f waarin: N c is het gehalte aan genoemde sporen, in aantal kolonievormende eenheden per ml of per g; C is de som van de getelde kolonies volgens 8.5 en 9.1; n 1 is het aantal petrischalen met de laagste verdunning waarin aantallen kolonies zijn verkregen die kunnen worden geteld volgens 8.5 en 9.1; n 2 is het aantal petrischalen met de hierop volgende verdunning waarin kolonies zijn verkregen die kunnen worden geteld volgens 8.5 en 9.1; f is het volume, in ml, of de massa, in g, van het onverdunde monster, dat eventueel na verdunning volgens 8.1 en/of 8.3, aanwezig is in de petrischaal met de laagste verdunning. 1. De getalwaarde van f wordt vanouds aangeduid als de verdunningsfactor. : Bij een verdunningsfactor 10 2 bevat de petrischaal 10 2 g of 10 2 ml van het onverdunde monster. 2. De laagste verdunning is de verdunning met het hoogste gehalte aan monstermateriaal. 9.3 Rond de uitkomst af op twee significante cijfers. 9.4 Indien op alle petrischalen, herleid tot het totale oppervlak, minder dan 10 kolonies zijn geteld, geef dan als resultaat op: kleiner dan 10/f, waarin f de waarde heeft die overeenkomt met de laagste verdunning. 9.5 Indien op alle petrischalen, herleid tot het totale oppervlak, meer dan 150 kolonies zijn geteld, geef dan als resultaat op: groter dan 150/f, waarin f de waarde heeft die overeenkomt met de hoogste verdunning. 9.6 Het resultaat kan ook worden uitgedrukt in een getal tussen 1,0 en 9,9 vermenigvuldigd met 10 x ml 1 of 10 x g 1, waarin x de passende macht van 10 is. 9.7 Verdunning 10 0 : 86 en 101 kolonies Verdunning 10 1 : 8 en 12 kolonies N c (86 101 12) 199 (2 0, 1 1)100 2, 1 94, 8 ml 1 Het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën is 95 kolonievormende eenheden per ml, of exponentieel uitgedrukt: 9,5 10 1 kve per ml. 10 Precisie Er zijn nog geen prestatiekenmerken bekend.

Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 6813:1999 nl Melk en melkproducten - Bepaling van het gehalte aan sporen van mesofiele aërobe sporenvormende bacteriën 16.34 T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: 015 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon 015 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview - 2018