Tutorial HDR door combinatie van verschillende belichtingen in Photoshop Danny Matthys (aka dama) www.damafoto.be
High Dynamic Range = HDR (Hoog dynamisch bereik) Dynamisch bereik = de verhouding tussen de maximum en minimum meetbare lichtintensiteiten (wit en zwart, respectievelijk) Als mens kunnen we met onze ogen en hersenen een veel hoger dynamisch bereik capteren dan onze digitale camera s kunnen. We kennen allemaal de situatie waarbij de voorgrond goed belicht is, en de lucht wit (overbelicht) is, of omgekeerd, de lucht goed belicht, maar de voorgrond te donker. HDR is een techniek waarbij foto s van dezelfde scene met verschillende belichtingen gecombineerd worden tot één foto om het dynamisch bereik te vergroten, en de foto zo weer te geven zoals we het op het moment van de opname zelf gezien hebben. Er is ook nog een andere techniek waarbij gebruik gemaakt wordt van grijsverloopfilters (Gradient ND filters GND), maar dit komt hier niet ter sprake. 2
Wat hebben we nodig? Aangezien we meerdere foto s willen combineren tot één, is het belangrijk dat de verschillende opnamen met exact dezelfde compositie gemaakt worden daarvoor is een stevig statief noodzakelijk om verschuiving tussen de verschillende foto s te vermijden. Het helpt ons uiteraard ook bij langere belichtingstijden, waarbij dan ook een kabelontspanner of afstandsbediening handig is. Fotograferen in RAW geeft ons achteraf maximale flexibiliteit om o.a. belichting en witbalans te corrigeren Een camera met automatische belichtings bracketing (AEB) die het mogelijk maakt om 3 opnamen in reeks te maken met verschillende belichtingscompensatie (bvb 2 / 0 / +2). Dit kan ook manueel gebeuren, maar vraagt meer handelingen en concentratie HISTOGRAM : Na elke opname dient het histogram nagekeken te worden om te zien of we geen verlies aan detail in de hoge lichten of schaduwpartijen hebben 3
Histogram Het histogram toont het aantal pixels van elke kleur van zwart aan de linkerzijde van de grafiek tot wit aan de rechterzijde. De horizontale as toont het tonale bereik van zwart links tot wit rechts. De verticale as toont het aantal pixels voor elk tonaal bereik in de foto. Het belangrijkste dat we moeten onthouden van het histogram is dat we moeten vermijden dat de pixels tegen de rand op lopen, zowel links als rechts. Als ze links tegen de rand oplopen, is de foto onderbelicht met verlies aan detail in de donkere partijen. Als ze rechts tegen de kant oplopen, is de foto overbelicht, met verlies aan detail in de hoge lichten. Dit is een algemene regel en moet zoveel mogelijk vermeden worden. 4
Histogram Onderbelichting (geen details in de zwarten) : De meeste pixels bevinden zich aan de linkerzijde, en lopen op tegen de flank. Rechts bevinden zich minder pixels. Dit is onderbelichting. Dan moet er een nieuwe opname gemaakt worden met groter diafragma (kleiner diafragmagetal) of langere sluitertijd. Overbelichting (geen details in de hoge lichten) : De meeste pixels bevinden zich aan de rechterzijde, en lopen op tegen de flank. Links bevinden zich minder pixels. Dit is overbelichting. Dan moet er een nieuwe opname gemaakt worden met kleiner diafragma (groter diafragmagetal) of kortere sluitertijd. Correcte belichting : Dit histogram toont een correct belichte foto. De pixels zijn verspreid over het volledige bereik van het histogram, zonder tegen een flank op te lopen. 5
HDR in de praktijk Voor landschappen met een hoog dynamisch bereik, moeten we steeds zorgen dat we het volledige bereik kunnen overbruggen in de 3 opnamen. Er zijn veel discussies over hoeveel foto s er nodig zijn om het volledige bereik te overbruggen. Sommige fotografen spreken van 5 of zelfs 7 opnamen. Ikzelf heb mij al in iedere situatie kunnen behelpen met 3 opnamen, en dan kan je al heel veel overbruggen. Met 2/0/+2 overbrug je al 4 stops, met 3/0/+3 al 6 stops. Er is geen regel of je nu 1/0/+1 of 2/0/+2 als instelling voor de bracketting moet nemen. Kijk naar het histogram en bepaal zo het minimum en maximum. Bij de donkerste foto moet de rechterzijde van het histogram net vóór de rand stoppen (dan zie je geen knipperende pixels op het lcd scherm). Bij de lichtste foto moet de linkerzijde van het histogram net vóór de rand stoppen. 6
HDR in de praktijk : histogram Onderbelichting : De lucht is correct belicht Voorgrond is onderbelicht De groene pixels zijn 100% zwart Verlies aan details Overbelichting : Voorgrond is correct belicht De lucht is overbelicht De rode pixels zijn 100% wit Verlies aan details HDR combinatie van belichtingen : Voorgrond is correct belicht De lucht is correct belicht Geen rode of groene pixels Geen verlies aan details 7
Combineren van belichtingen (lagen) in Photoshop (PS) Er zijn verschillende mogelijkheden om 3 verschillende opnamen tot een HDR te combineren. Er bestaat specifieke software zoals Photomatix Pro, en nu ook NIK HDR Efex Pro. Er is nu ook een verbeterde versie van de HDR functie in PS CS5. Ik heb verschillende van deze technieken geprobeerd, maar was nooit tevreden van het resultaat. Daarom ben ik het zelf, manueel beginnen doen in PS. De hier beschreven werkwijze is er één uit de duizenden. Het is de manier die ik hanteer na lang zoeken naar de juiste techniek, die niet te veel sporen na laat, en toch vrij gemakkelijk en snel te gebruiken is. Het is niet de beste manier, maar wel de best werkende voor mijzelf. In de meeste gevallen wordt de donkerste foto gebruikt voor de lucht, de lichtste voor de voorgrond, en de middenste voor de middenpartijen. De functies gebruikt in deze werkwijze zijn gebaseerd op PS CS5 (UK). Sommige zijn niet aanwezig in vorige versies. 8
STAP 1 : Open de 3 foto s en stapel de 3 lagen in 1 foto Open de 3 foto s in PS 9
STAP 1 : Open de 3 foto s en stapel de 3 lagen in 1 foto Ik gebruik steeds de lichtste foto als beginpunt (onderte laag) Selecteer de 2e foto (correcte belichting), selecteer alles (CTRL A) en kopieer (CTRL C). Selecteer de 3e foto (overbelicht), en plak de 2e foto (CTRL V). Er wordt nu een 2e laag aangemaakt ( layer 1 ). 10
STAP 1 : Open de 3 foto s en stapel de 3 lagen in 1 foto Selecteer de 1e foto (onderbelicht), selecteer alles (CTRL A) en kopieer (CTRL C). Selecteer de 3e foto (overbelicht), en plak de eerste foto (CTRL V). Er wordt een 3e laag gecreëerd ( layer 2 ). 11 Foto 1 en 2 kan nu gesloten worden.
STAP 2 : Lagen uitlijnen ALT DBL klik op laag Background om de laag te deblokkeren De laag zal hernoemd worden tot layer 0 Selecteer alle lagen (CTR+ALT A) Automatisch uitlijnen van de lagen : Edit Auto align layers 12
STAP 3 : Selecties en maskers maken Dit is het belangrijkste en moeilijkste gedeelte! Onnauwkeurige of verkeerde selecties hebben een negatieve invloed op het eindresultaat, met lichte randen (halo s) rond horizon, gebouwen, bomen als gevolg. Eerst selecteren we de lucht op de bovenste laag (layer 2). Ik gebruik steeds het snelselectiegereedschap (Quick Selection tool) ; grootte en zachtheid van de borstel bepalen de manier van selectie. Ik selecteer altijd een stukje onder de horizon mee, om te vermijden dat de overgang rond de horizon te hard en onnatuurlijk wordt. Vergeet eerst niet op de bovenste laag te klikken omdat alle lagen nog geselecteerd zijn van de laaguitlijning. Maak een masker met de knop Add layer mask (maak laagmasker). Nu zal het gedeelte dat niet geselecteerd was de onderliggende laag tonen. 13
STAP 3 : Selecties en maskers maken Selectie met snelselectie gereedschap Laag maken (knop maaklaagmasker ) 14
STAP 3 : Selecties en maskers maken Het masker dat we maakten is veel te hard, met scherpe randen. Dit moet nu verzacht worden. De gebruikte techniek is het masker gaussiaans vervagen ( gaussian blur ). Klik op het masker (niet vergeten, anders ga je de laag vervagen!) en pas gaussiaans vervagen toe (Filter Blur Gaussian blur..). Ik gebruik de grootste radius 250 (het maximum). Gebruik van een kleinere radius zal vaak neigen tot het creëren van halo s, wat we willen vermijden. Verder gaan we het masker nog wat verfijnen, door gebruik te maken van het borstelgereedschap (brush tool).borstelgrootte en zachtheid bepalen het effect van het borstelen. Probeer een grote borstel met zachterandentegebruiken. Er kan nog verder verfijnd worden door de opaciteit aan te passen, en zo het borsteleffect zachter en preciezer te maken. Borstelen met wit zal de bovenste laag zichtbaar maken, met zwart de laag eronder. Borstel zo lang dat de overgang natuurlijk oogt, en doe het nauwkeurig. 15
STAP 3 : Selecties en maskers maken Vervaag het masker (selecteer masker filter blur gaussian blur) Werk het masker verder af met borstel gereedschap 16
STAP 3 : Selecties en maskers maken Maak lagen 1 en 0 onzichtbaar (klik op het oogje) om het masker van de bovenste laag zichtbaar te maken en kijk na of het masker OK is. 17
STAP 3 : Selecties en maskers maken Nu doen we hetzelfde voor layer 1 (de tweede laag). We willen een masker aanmaken om het lichtste gedeelte voor de voorgrond weer te geven ( layer 0, de onderste laag). Vergeet eerst niet op de 2e laag te klikken, om daar het masker toe te voegen. Er zijn 2 manieren : Alles selecteren, behalve het donkerste gedeelte, waarvan we een masker maken om het lichtere gedeelte weer te geven. Of enkel het donkere gedeelte selecteren, de selectie omkeren (select inverse selection, of Shift + CTRL + I), en het masker aanmaken. Eens het masker aangemaakt is, moet het terug vervaagd worden, en afgewerkt worden met het borstelgereedschap. Vergeet niet op het masker te klikken, we doen enkel de aanpassingen op het masker niet op de laag (de foto). 18
STAP 3 : Selecties en maskers maken Selectie met snelselectie gereedschap Laag maken (knop maaklaagmasker ) 19
STAP 3 : Selecties en maskers maken Vervaag het masker (selecteer masker filter blur gaussian blur) Werk het masker verder af met borstel gereedschap 20
STAP 4 : De verdere afwerking van de laagcombinaties Je kan het bekomen eindresultaat verder afwerken door elke laag afzonderlijk aan te passen (contrast, verzadiging ) afhankelijk van jouw smaak. Mijn volgende stap is het document opslaan, alle lagen samenvoegen, en dan de final touch, zoals stofvlekjes verwijderen, ruis reduceren, verscherpen enz Na het uitlijnen van de lagen kunnen soms witte randjes zichtbaar worden doordat mogelijks een paar lagen verschoven of licht verdraaid werden tijdens het uitlijnen. Een lichte crop is dan nog noodzakelijk.. 21
Lagen combineren in Photoshop Het eindresultaat + = + 22
Een paar tips en trucs rond maskers en selecties Sneltoetsen / Shortcuts CTRL A : alles selecteren CTRL D : selectie ongedaan maken SHIFT CTRL D : vorige selectie opnieuw selecteren SHIFT CTRL I : selectie omkeren ALT CTRL A : selecteer alle lagen SHIFT KLIK op masker (laag venster) : aanzetten / afzetten laagmasker CTRL KLIK op masker : maak selectie van het masker ALT KLIK op masker : toon masker (zwart wit) ALT KLIK op het oog vóór de laag : maak enkel die laag zichtbaar ALT DBL KLIK op vergendelde laag : ontgrendel laag CTRL J : dupliceer laag Als het masker geselecteerd is (klik op het masker), kan je de overgang van het masker ook nog fijnregelen door het contrast te wijzigen met behulp van curves of niveaus. Een trucje dat ik zelf vrij veel hanteer. 23
Bedankt voor het lezen, veel plezier en succes! 24