MOLDAVIË STRASENI Leeftijd: 18+ Periodes 2015: 06/07 18/07 (MD-12), 20/07 01/08 (MD-19), 10/08 22/08 (MD-29) 1
Moldavië - Straseni Een zonnige dag voor de ouderen Periodes - 6-18 juli 2015. Maximaal 2 Italiaanse en 2 Nederlandse vrijwilligers. Sociale activiteiten. - 20 juli - 1 augustus 2015. Maximaal 4 Nederlandse vrijwilligers. Sociale activiteiten. Het Day Care centrum is van 27 juli tot 9 augustus gesloten vanwege de vakantie. In het Spectru House for the Elderly is in die periode één persoon werkzaam. Je zult als vrijwilliger van 20-27 juli in het Day Care centrum werken, en van 27 juli tot 1 augustus in het Spectru House for the Elderly. - 10-22 augustus 2015. Maximaal 2 Duitse, 2 Italiaanse en 1 Nederlandse vrijwilliger(s). Kluswerkzaamheden Project Moldavië, het armste land van Europa, is een ex-sovjetrepubliek en ligt tussen Roemenië en Oekraïne. Sinds de onafhankelijkheid in 1992 is het land erg verarmd en leeft 80% van de bevolking onder de armoedegrens. Het land is armer dan Angola of Bangladesh en de levensverwachting is met 5 tot 10 jaar gedaald. Ouderen leven vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Hun pensioen is niet toereikend voor de dagelijkse behoefte aan voedsel en verwarming. Vaak hebben ze geen toegang tot drinkwater of medische zorg en geen voorzieningen om de hygiëne te waarborgen. Velen leven in een sociaal isolement. Gebaseerd op het principe dat ieder mens het recht heeft op een lang, gezond en betekenisvol leven, heeft Stichting Ouderenzorg Moldavië (SOM) in 2003 samen met een lokale NGO het Sunrisedagcentrum geopend voor bejaarden van het landelijke stadje Straseni, wat zo'n 25 km van de Moldavische hoofdstad Chisinau ligt. Het centrum voorziet de ouderen van een was- en badgelegenheid en een warme lunch. De ouderen krijgen medische zorg van een vrijwillig werkende arts. Het centrum fungeert als sociale trefplaats, waar de ouderen kunnen deelnemen aan diverse activiteiten. Daarnaast is er in 2007 verpleegtehuis Spectru geopend. Hier verblijven 20 ouderen die 24-uurs zorg krijgen in een liefdevolle omgeving. In 2008 is een thuiszorgteam ontstaan. Zij bezoeken de meest kwetsbare ouderen die nog zelfstandig in de omgeving wonen. Het team verleent huishoudelijke hulp, verzorgt en brengt een voedselpakket mee. Via Max Maakt Mogelijk -MMM- is er in 2014 nog een tweede thuiszorgteam opgezet binnen Straseni. IBO-vrijwilligers kunnen ondersteunen bij praktische en sociale activiteiten in het dag- en verpleeg-centrum en helpen met de renovatie van een aantal woningen van alleenstaande bejaarden. Meer info: www.ouderenzorgmoldavie.nl en www.neohumanist.org 2
Wat kun je doen? Bij dit project kun je meehelpen met sociale-, ecologische en bouw activiteiten: -Op het centrum zelf: schoonmaken, helpen met de was, activiteiten mee begeleiden, tuinwerk, meehelpen en schoonmaken in de keuken, meehelpen in het verpleegtehuis, kleine reparaties, voornamelijk schilderwerk - Bij de ouderen thuis: kleinschalige klus en bouwwerkzaamheden, schoonmaken, schilderen, kleine reparaties, water uit de put halen. Vlada is de verantwoordelijk voor het afstemmen van je werkzaamheden met het dagcentrum, het verpleeghuis en de Homecare. Zij zal met jou een eerste planning maken die je richting geeft in vooral de eerste dagen. Daarna kun je aangeven wat jou het leukste lijkt om te doen. Vlada zal samen met jou overleggen in hoe, wat en waar je kunt helpen. Neem gerust ook zelf initiatief, geef aan wat je leuk lijkt, bespreek het als je iets anders wil. Geef ook aan wat niet haalbaar en wenselijk is. Veel vrijwilligers bedenken in Nederland activiteiten en bereiden dat goed voor. Heb je ideeën tegen de tijd dat je gaat, dan kun je dit kenbaar maken aan Vlada. Als je hiervoor speciale spulletjes nodig heb, koop ze dan zoveel mogelijk daar om de lokale economice te stimuleren. Indien je twijfelt of dingen in Moldavië verkrijgbaar zijn, neem die dan mee of vraag dit na bij Vlada. Haar emailadres: is vlada.tc@gmail.com Het personeel op het centrum - Veronica Timbalari is de directeur. Zij zal je welkom heten en zij of Vlada zal je het gebouw laten zien en het nodige je vertellen op dag van aankomst of de volgende dag. - Vlada en Nathalia zijn de activiteitenbegeleidsters en werken in het dagcentrum Radarit waar de bezoekers van 9.00 uur tot 13.00 uur samenkomen. Vlada zal je introduceren bij de bezoekers en de bewoners van het verpleeghuis. Als je verblijf vooral gericht is op activiteiten ondernemen met bewoners zal je veel met haar en Nathalia samenwerken. Voor de bezoekers en bewoners is het leuk te horen wie jij bent, vertel iets over je gezinssituatie, je school/woon/werkplek, je interesse in het project. Dit kan via een voordracht, foto s, video, boeken, kaarten etc. - Claudia is de contactpersoon voor het verpleeghuis Spectru. Voor de bewoners van Spectru is er een logboek met gegevens over de bewoners beschikbaar, dit brengt je enigszins op de hoogte van de gezondheidsstaat en achtergronden van de mensen. De meeste bewoners spreken Russisch of Roemeens en nauwelijks Engels. Aan te raden is het hoe en wat in Russisch en-of Roemeens mee te nemen, dan kun je hun wat vragen. Er zal niet altijd iemand zijn om te kunnen vertalen, de meeste werkers van Spectru spreken geen Engels! - Catia werkt op kantoor en is verantwoordelijk voor de p.r. en Homecare MMM Alle bovengenoemde medewerkers, behalve Nathalia, spreken erg goed Engels en zullen proberen je verblijf zo aangenaam mogelijk te maken. Overige werkers doen hun best Engels te leren. Het is leuk als jijzelf wat woorden Roemeens leert! 3
Verblijf Vrijwilligers verblijven in drie gezellige comfortabele blokhutjes, Castania, met eigen keukentje en sanitair. Voor IBO-vrijwilligers zijn er elke dag drie maaltijden; er wordt overwegend vegetarisch gegeten. De maaltijden komen uit de Moldavische keuken, eenvoud en versheid van de groenten spelen een bepalende rol. Het eten bestaat voornamelijk uit soep met brood, aardappels, rijst, macaroni en groenten, maar er zijn ook specialiteiten! Ontbijt is om 9.00 in de Cantina, de eetzaal voor vrijwilligers. Lunch kun je gezamenlijk met het team gebruiken om 14.00. Als je wilt kun je in de houten huisjes ook zelf je maaltijd bereiden. Als je niet mee wilt eten omdat je zelf wilt koken of omdat je (in het weekend) een uitstapje buiten de deur maakt, geef dit dan in de ochtend aan de keuken door. In het centrum gebruikt men geen alcohol. We verwachten dat jij dit als vrijwilliger respecteert en in openbare ruimtes geen alcohol gebruikt. Op loopafstand is een geldautomaat, een grote supermarkt en menige kleintjes, een groentemarkt en een restaurant/pizzeria. Je kunt gebruik maken van een wasserette. 4
Meenemen Als je mee wilt helpen met kluswerkzaamheden: werkkleding, werkhandschoenen, stevige schoenen, pet (hoofdbedekking) en eenvoudige mondkapje tegen de verfgeuren. Als je mee wilt helpen in de thuiszorg of activiteitenbegeleiding in het centrum neem dan makkelijk zittende kleding mee. Werktijden De standaard werkuren op het centrum zijn van 9.00 uur tot 17.00 uur, maar ze zijn eventueel variabel in te vullen. Overleg hierover, bespreek wat mogelijk en niet mogelijk is. Bezoekers zijn van 9.00 uur tot ongeveer 14.00 uur op het centrum aanwezig. Het team gaat rond 17.00 naar huis. Je bent dus alleen in de avonduren, maar natuurlijk is het bejaardenhuis nog in de weer met de bewoners en het naar bed gaan. Vertrek Laat bij vertrek je huisvesting netjes achter. Haal je bed af en geef je handdoeken en beddengoed aan de wasvrouw: Ecaterina in het dagcentrum. Je kunt zelf je verblijf schoonmaken of dit aan het team overlaten. Schoonmaakkosten van je verblijf zijn 10,00 euro. Zorg op tijd (ruim voor vertrek!) voor je betaling. Vrije tijd Moldavië heeft een lieflijk glooiend landschap, met diverse interessante kloosters. Per minibusje ben je in 45 minuten in de hoofdstad Chişinău. Deze stad heeft vele bezienswaardigheden, interessante markten en westerse voorzieningen. Ook heeft Moldavië een eeuwenoude wijncultuur, met de grootste wijnkelder van de wereld: Milestii Mici. Mocht je plannen hebben voor een uitstapje in de avond of weekenden, dan is er een toeristische map, waarin te lezen is over bezienswaardigheden in de omgeving. Ook kan het centrum een uitstapje voor je regelen tegen een vergoeding voor de organisatie en het benzineverbruik. Dit kun je bespreken met Vlada. Het staat je vrij om contact te hebben met ouderen buiten het centrum. Zij zullen het op prijs stellen om jou hun woonsituatie te laten zien. Wees er wel op bedacht dat zij je soms geen koffie of thee zullen aanbieden omdat ze het niet hebben. Breng jij iets voor hun mee! De zondag is een religieuze (rust)dag voor veel inwoners van Moldavië; zowel ouderen als jongeren. Er zijn van het project in opbouw en de vele vrijwilligers die hierbij betrokken waren fotoboeken. Je kunt bij Catia hiernaar vragen als je deze wilt inzien. Er is ook een Notebook vanuit SOM voor vrijwilligers waarin je een levensteken, een boodschap, ervaringen en dergelijke kan achterlaten. 5
Verwachtingen We vinden het fantastisch dat je een bijdrage aan de ouderenzorg in Straseni wil leveren. We willen graag dat IBO-vrijwilligers een fijne tijd hebben, een positieve ervaring opdoen en volgend jaar weer terugkeren als vrijwilliger bij IBO-Nederland. Daarom is het belangrijk dat jij als vrijwilliger helder hebt wat je wilt en kunt betekenen voor de mensen daar. Door jouw verwachtingen, vraag en aanbod redelijkerwijs op elkaar af te stemmen gaat het meestal goed! Toch kunnen er ook verwachtingen zijn die niet uitkomen. - je had het idee dat je veel meer kon doen en dat blijkt om welke reden dan ook niet zo te zijn. - zij doen het anders als jij gewend bent. - de taalbarrière is toch lastiger dan je dacht. - je hebt je een beeld gevormd over ouderen en dat blijkt daar niet te kloppen. - je had je de culturele achtergrond of de armoede niet zo voorgesteld of ingeschat. - onze westerse look lijkt toch lastiger los te laten dan je dacht. Neem dit in je voorbereidingen mee en wees er op bedacht dat je gast bent en blijft in de korte periode dat je er bent. Het team staat open voor adviezen, maar geef geen ongevraagde adviezen. Wellicht zie jij -als deskundige- dat het anders, efficiënter of beter zou kunnen. Toch willen wij je vragen niet bepalend of dominant daarin te zijn en hun traditie te respecteren. Stel je dienstbaar, initiatiefrijk en communicatief op, ben gericht op samenwerken en toon respect voor hun waarden en culturele achtergronden. Reis Vlieg op Chişinău. Hier word je op maandag 6 juli 2015, maandag 20 juli 2015 of maandag 10 augustus 2015 (afhankelijk van welke periode je je inschrijft) op het vliegveld in de aankomsthal opgehaald door iemand van het project. Als je een dag eerder aankomt, boek dan zelf een hostel in Chişinău. De tijd van aankomen op het vliegveld in Chisinau is voor het team het gemakkelijkst als het op werkdagen tussen 9.00 en 16.00 is. Houd hier dus rekening mee als je een vliegticket boekt! Als je veel eerder of later dan maandag 14:00 uur aankomt, en er moet speciaal voor jou een transfer geregeld worden, dan zijn de kosten voor eigen rekening. De kosten van een transfer van het vliegveld naar het project (en terug) zijn 25- per enkele rit. 6
Geef de datum, aankomsttijd en exacte vluchtgegevens aan IBO-Nederland door. Je kunt ook je e- ticket naar ons mailen. Mocht je onderweg tijdens je reis vertraging oplopen, neem dan zelf contact op met het project. Vluchten vanaf Schiphol via Wenen zijn soms zeer krap in overstaptijd, je koffers willen ook wel eens achterblijven. Je kunt dan de dag na aankomst weer terug naar het vliegveld om ze op te halen. Vluchten via Istanbul, Boekarest zijn prima te doen. Project ambassadeur Wil je de ervaringen horen van een vrijwilliger die eerder aan dit project heeft deelgenomen? Neem dan contact op met Harmke Kuilenburg: harmkuil@hotmail.com. Voor dit project moet je: - De reis naar het project zelf regelen - een reisverzekering afsluiten die vrijwilligerswerk en wettelijke aansprakelijkheid in het buitenland dekt, bijvoorbeeld via Tunafish - bij de GGD naar je inentingen informeren - controleren of je paspoort nog lang genoeg geldig is - een Verklaring Omtrent Gedrag aanvragen. De kosten hiervoor zijn voor eigen rekening. De projecten van IBO-Nederland hebben een vaste start- en einddatum. Wil je zelf (buiten IBO- Nederland om) langer op het project in Straseni blijven, of juist eerder aankomen: overleg met Veronica wat de mogelijkheden zijn. Je kunt soms, tegen betaling, langer blijven. De kosten per persoon per nacht hiervoor zijn: 10,- voor onderdak, 3,50 voor lunch, en 3,50 voor avondeten. Kaart 7
Ervaringen van een vrijwilliger Buna ziua Straseni - Moldavië! Een IBO-vrijwilliger helpt mee in een tehuis voor ouderen Op 30 juni 2013 begon mijn grote Moldavië-avontuur. Ik wist van tevoren niet goed wat ik ervan moest verwachten. Ik had me daarom voorgenomen alles op me af te laten komen, me zoveel mogelijk nuttig te maken en daarnaast ook vooral te genieten van deze bijzondere ervaring. Nou, dat alles is zeker gelukt! Het werk was zeer afwisselend; van tomaten plukken, tot schilderles geven. Van huisjes schoonmaken en water halen bij de put, tot grasmaaien en aardappelen schillen (50 kilo voor twee dagen! Men houdt van aardappelen ). Alle medewerkers van het centrum waren behulpzaam, lief en gezellig. De ouderen waren enthousiast, nieuwsgierig en dankbaar. Het werk voelde daardoor niet echt als werk, maar meer als ontspanning. Ondanks dit, waren er ook dingen die mij verdrietig maakten; de woon- en leefsituatie van veel ouderen in Moldavië is erg slecht. Het is moeilijk om te zien hoe weinig deze mensen hebben en vooral... de eenzaamheid die je voelt als je zo n huisje binnenkomt. De tranen als je weer weggaat. Dat doet pijn. De mensen vinden het heerlijk dat je er bent en dat geeft een fijn gevoel, maar uiteindelijk verandert hun persoonlijke situatie er niet mee. Ik vond en vind dat heel moeilijk om te zien. Moldavië en de organisatie Neoumanist Moldova hebben mijn hart gestolen. Ik zal vanuit Nederland het project blijven steunen en... I will be back! La revedere, Moldavië! Mieke Daamen 8
Extra informatie vanuit Stichting Ouderenzorg Moldavië Algemene opmerkingen voor vrijwilligers Het team van Neohumanist is jong van geest en staat open voor verandering in het omgaan met vrijwilligers. Toch is het ook lastig voor hen om de juiste balans te vinden in wat ze wel en niet van een vrijwilliger kunnen vragen. In dit proces van zoeken naar de juiste houding van het team versus vrijwilligers zijn zij de laatste jaren erg gegroeid en hebben menige positieve ervaringen hierin opgedaan. Er zijn helaas ook ervaringen geweest die door onduidelijke of geen communicatie minder positief uitpakten. Om dit in de toekomst te voorkomen heeft SOM hier met het team van Neohumanist uitvoerig bij stil gestaan. SOM wil jullie hierover graag inlichten zodat er een wederzijds begrip ontstaat waarom bepaalde situaties of omstandigheden wel of niet op prijs gesteld worden. Het zijn vaak situaties waarin hun culturele, politieke en religieuze achtergronden mee spelen. Als 'westerling' zijn wij ons hier niet altijd van bewust. Voor de vrijwilliger is dit goed om te weten. De medewerkers van het centrum zagen de vrijwilliger voorheen meer als een gast dan als een vrijwilliger en een gast vraag je niet om te werken. Een gast spreek je ook niet aan, die verwen je met koffie en lekker eten. De relatie tussen Neohumanist en vrijwilligers neigde naar onduidelijkheden betreffende werkzaamheden. Je hoefde niet echt te helpen, wat voor vrijwilligers verwarrend kon overkomen omdat die daar juist voor komen! Dat is inmiddels gelukkig wel veranderd maar sommige teamleden in met name het bejaardenhuis hebben dit gedrag nog wel. We hebben dan ook afgesproken dat de vrijwilliger de eerste dag na aankomst 'gast' is. Je maakt kennis met het dagcentrum en het bejaardenhuis. Er wordt niet verwacht dat je aan het werk gaat. Je neemt de dagelijkse gang van zaken in je op. Vlada zal een programma van kennismaking met de werkzaamheden voor je maken. Dat geeft richting aan wat je kunt doen. Vervolgens maak je in een gesprek met Vlada duidelijk welke activiteiten of klussen je wilt gaan doen aan de hand van de activiteitenlijst die je hebt ontvangen (zie bijlage). Dit kan natuurlijk ook veranderen naar aanleiding van je wensen en/of de vraag van het team aan jou. Ben hierin zelf ook duidelijk als je iets anders wil, geef dit op tijd aan, neem hier vooral eigen initiatief in. Vlada of iemand anders uit het team zal regelmatig de geplande werkzaamheden met je doornemen, en checken of alles naar wens en tevredenheid is. Geef hierin aan hoe het je bevalt. Het team is flexibel en zij zullen alles doen om je verblijf zo prettig mogelijk te maken. De Moldavische culturele, politieke en religieuze tradities zijn echt verschillend van onze (west) Europese tradities. Om jullie wat voorbeelden te geven noemen we enkele verschillen. We hopen hiermee te voorkomen dat de vrijwilliger het op zijn manier gaat doen en zich door onwetendheid niet aanpast aan de werkwijze van het centrum. Dit geeft aan beide kanten uiteindelijk teleurstelling en dat wil natuurlijk niemand. 9
Stel je dienstbaar op en ga niet 'je eigen ding doen' zonder overleg met Vlada. Geef niet ongevraagd je mening of advies als je denkt dat het beter, slimmer of anders kan. Bedisselen en bemoeizuchtig zijn en dingen persé op jouw manier willen doen, stellen zowel SOM als IBO niet op prijs. Enkele voorbeelden van culturele tradities en richtlijnen: - Werken op zondag in de tuin doe je niet. Zondag is een rustdag en het is niet respectvol naar de gelovigen (met name Baptisten). - Vraag altijd of je een foto van iemand mag maken. Maak geen foto's van een keuken vol met afwas, afval en dergelijke, dat is ongepast. - Geef ouderen altijd de kans om zich netjes te maken als zij op de foto willen. - bij het afwassen gebruik je kleine hoeveelheden water, warm water is schaars. - Gebruik bij het afwassen kleine hoeveelheden water; warm water is schaars. - Afwassen en schoonmaken is aan hygiënische regels gebonden. De keuken wordt hierop gecontroleerd en bij negatief bevonden kunnen zij hun bevoegdheid kwijtraken. - Laat werkers in de keuken en het bejaardenhuis voordoen hoe ze dingen het liefst willen en volg dit voorbeeld, bijvoorbeeld bij het snijden van aardappels (dit doen zij 6en ipv in 4en). De taalbarrière speelt ook zeker een rol in de misverstanden. Het vereist van beide zijden geduld, invoelings- en aanpassingsvermogen. Houd daar rekening mee. Dit zijn zomaar wat voorbeelden waarin het, als er geen communicatie en wederzijds begrip is, fout kan gaan. In onze gesprekken hierover met het gehele team bleek dat zij ons soms als de meerdere/de professional ervaren, (als erfenis vanuit het communisme). Dit kan de relatie ongelijkwaardig maken. Als SOM streven we dat natuurlijk niet na. Het team is hier lerende in en jij als vrijwilliger kan hier een geweldige bijdrage in leveren als je de tijd en moeite neemt je aan te passen. Een goede en vruchtbare tijd toe gewenst! Pieternel Dekkers Stichting Ouderenzorg Moldavië 10