PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/104582 Please be advised that this information was generated on 2018-12-07 and may be subject to change.
Een land van grote gebaren is Nederland niet, ook niet in de politiek. Maar geheel zonder drama is het toch niet gegaan, de ontwikkeling van het elitaire bestel van de achttiende eeuw en het patriarchale bewind van na de Franse tijd naar de liberale politieke cultuur van de tweede helft van de vorige eeuw en de door massapartijen gedragen politieke gemeenschap van nu. Constitutionele monarchie, de schoolstrijd, het kiesrecht, de sociale kwestie, de parlementaire democratie, ze zijn inzet geweest van langdurige en soms hevige conflicten. In vier op elkaar afgestemde studies worden de ontwikkelingen van het Nederlandse politieke bestel geschetst: de eenwording van Nederland, de toename van de politieke participatie, de uitbreiding van het politieke domein maar ook het diffuser worden van de politieke besluitvorming. Een nieuw verhaal, in vier taferelen, over een politieke cultuur van kleine gebaren. Rem ieg Aerts en Henk te Velde zijn verbonden aan het Instituut voor Geschiedenis van de Rijksuniversiteit Groningen. Herman de Liagre Bölil doceert politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, waar Piet de R ooy de leerstoel Geschiedenis van Nederland na de Middeleeuwen bekleedt. Uitgeverij su n ISBN 90 6 16 8 6 2 4 5 9 789061 686248
REMIEG AERTS HERMAN DE LIAGRE BÖHL PIET DE ROOY HENK TE VELDE Land van kleine gebaren Een politieke geschiedenis van Nederland 1780-1990 SUN
Inhoud WOORD VOORAF 7 REMIEG AERTS: EEN STAAT IN VERBOUWING. VAN REPUBLIEK NAAR CONSTITUTIONEEL KONINKRIJK, I780-1848 1. Inleiding 13 2. D e Republiek in 1780 16 3. Politiek publiek: patriotten en prinsgezinden 27 4. Restauratie 35 5. D e B ataafs e R ep ubliek 3 8 6. Het einde van de publieke politiek 43 7. Het Koninkrijk Holland 47 8. D e Franse tijd: een vreemde geschiedenis? 51 9. Het Koninkrijk der Nederlanden 60 10. Vader, gezin en huiselijke zaken 68 11. Het experiment van het Verenigd Koninkrijk 72 12. H et verdeelde koninkrijk 76 13. Klein maar rechtvaardig 83 14. Onbestemdejaren 90 HENK TE VELDE: VAN GRONDWET TOT GRONDWET. OEFENEN MET PARLEMENT, PARTIJ EN SCHAALVERGROTING, 1848-1917 1. Inleiding: 1780-1870 99 2. D e grondwet van 1848 en de Aprilbeweging van 1853 100 3. D e kleine schaal van de standensamenleving 108 4. Conservatief tegenover liberaal in de jaren 1860 116 5. Linkse liberalen en confessionelen 119 6. M obiliteit en schaalvergroting 127 7. Culturele vernieuwing 135 8. Natuur en de paradox van Mauve 140 9. Nationalisme 143 10. Wederzijdse doordringing van staat en maatschappij: kiesrecht 149 11. Wederzijdse doordringing van staat en maatschappij: sociale wetgeving 153 12. Vrouwenbeweging 161 13. Ethische en buitenlandse politiek 166 14 1913 en 1917 169 15 1848-1917 172
PIET DE r o o y : e e n z o e k e n d e t i j d. DE ONGEMAKKELIJKE DEMOCRATIE, I913-1949 1. Inleiding:moderne tijden 179 2. Pacificatie 183 3. Mannen van zaken 187 4. De onzekere democratie 191 5. Verzuiling 196 6. Ordening 201 7. D e drie biggetjes 205 8. Schipper naast God 208 9. Een moeilijk te doorgronden man 218 10. Scheidslijnen 225 11. Oorlog: eenheid o f eendracht 231 12. D e oceaan des doods 243 13. Hooggespannen verwachtingen 249 14. Een valse start 260 HERMAN DE LI AG RE BÖHL: CONSENSUS EN POLARISATIE. SPANNINGEN IN DE VERZORGINGSSTAAT, I945-I99O 1. Naoorlogse vernieuwingen 265 2. Vijandigheden in koude-oorlogstijd 269 3. Pacificatie en verzuiling 275 4. D e nederlaag van het ordeningsstreven 279 5. D e geleide loonpolitiek 282 6. Het afbrokkelen van de bolwerken 284 7. Het verval van de overlegeconomie 289 8. Welvaart, verzorgingsstaat en ontzuiling 292 9. Het streven naar een participatiedemocratie 297 10. Polarisatie volgens het Westminster-model 306 11. B alans van de j aren zestig 312 12. Na de oliecrisis 315 13. Hervonden overeenstemming 318 14. Bondgenoot van Amerika 324 15. De overlegeconomie in de jaren negentig 328 16. De lange adem van het participatieconcept 333 17. Epiloog: de Nederlandse consensuscultuur 338 n o t e n 343 BIJLAGEN 376 PERSONENREGISTER 382