Meere orgel PROGRAMMA INGEBRUIKNAME GEREFORMEERDE BETHELKERK URK ZATERDAG 1 JUNI 2013 OM 19.30 UUR GERESTAUREERD DOOR ORGELMAKERIJ REIL TE HEERDE ONDER ADVIES VAN STEF TUINSTRA 1
Opening en welkom door Roelof Tiede Oost, voorzitter restauratiecommissie Zingen: Psalm 84: 1 en 6. Orgelbegeleiding: Jouke Posthumus. Niet ritmisch 1. Hoe lieflijk, hoe vol heilgenot, O Heer, der legerscharen God, zijn mij Uw huis en tempelzangen! Hoe branden mijn genegenheên, om s Heeren voorhof in te treên! Mijn ziel bezwijkt van sterk verlangen; mijn hart roept uit tot God, die leeft, en aan mijn ziel het leven geeft! 6. Want God, de Heer, zo goed, zo mild, is t allen tijd een zon en schild. Hij zal genaad en ere geven. Hij zal hun t goede niet in nood onthouden, zelfs niet in de dood, die in oprechtheid voor Hem leven. Welzalig, Heer, die op U bouwt en zich geheel aan U vertrouwt! Toelichting op de restauratie door adviseur Stef Tuinstra en Hans Reil en Jan Koelewijn van Orgelmakerij Reil 2 Overdracht van het orgel door Hans Reil van Orgelmakerij Reil aan Roelof Tiede Oost, voorzitter van de restauratiecommissie
Stef Tuinstra, orgel. Toccata en Fuga in d-moll (BWV 565) J.S. Bach (1685-1750) Cantilene uit Sonata No. 11, Opus 148 J.G. Rheinberger (1839-1901) Improvisatie Halleluja, eeuwig dank en ere S. Tuinstra (1954) Overdracht van het orgel door Roelof Tiede Oost, voorzitter van de restauratiecommissie, aan de voorzitter van het College van Kerkrentmeesters, Willem Jan Wakker. Zingen: Psalm 150: 1 en 2. Orgelbegeleiding: Stef Tuinstra. Niet ritmisch 1. Looft God, looft zijn naam alom, looft Hem in Zijn heiligdom, looft des Heeren grote macht in de hemel zijner kracht; looft Hem, om zijn mogendheden, looft Hem, naar zo menig blijk van zijn heerlijk koninkrijk voor zijn troon en hier beneden! 2. Looft God, met bazuingeklank, geeft Hem eer, bewijst Hem dank, looft Hem, met de harp en luit, looft Hem, met de trom en fluit, looft Hem, op uw blijde snaren! Laat zich t orgel overal bij het juichend vreugdgeschal, tot des Heeren glorie paren! 3
Toespraken door Gedeputeerde Jaap Lodders namens de provincie Flevoland en wethouder Ben Visser namens de gemeente Urk. Dankwoord door Roelof Tiede Oost, voorzitter van de restauratiecommissie. Zingen: Gezang 8: 1 en 3 (staande). Orgelbegeleiding: Jouke Posthumus. 1. Dankt, dankt nu allen God met hart en mond en handen, die grote dingen doet hier en in alle landen, die ons van kindsbeen aan, ja, van de moederschoot, zijn vaderlijke hand en trouwe liefde bood. 3. Lof, eer en prijs zij God die troont in t Licht daarboven. Hem, Vader, Zoon en Geest moet heel de schepping loven. Van Hem, de ene Heer, gaf het verleden blijk, het heden zingt zijn eer, de toekomst is zijn rijk. 4
Het monumentale orgel in de Bethelkerk op Urk, gemaakt door de beroemde Utrechtse orgelmaker Abraham Meere (1761-1841), kent een lange geschiedenis. In 1792 bouwt Meere een éénklaviersorgel zonder pedaal voor de Rooms-Katholieke schuilkerk aan de Havenstraat te IJsselstein. In 1887 wordt het orgel overgeplaatst naar de huidige neogotische basiliek. Hier doet het orgel tot 1908 dienst en wordt daarna verkocht aan Mart Vermeulen te Woerden. Hij breidt het orgel uit met een bovenwerk en vrij pedaal en plaatst het instrument in 1911 in de Bethelkerk. De eerste restauratie volgt in 1952 (Sanders). Tijdens de restauraties van 1969 en 1987 (Pels & Van Leeuwen) gaat jammer genoeg een deel van de oude mechaniek en windvoorziening verloren, evenals authentiek Meere-pijpwerk. 5 Van 2011-2013 wordt het orgel gerestaureerd door Orgelmakerij Reil te Heerde onder advies van de heer Stef Tuinstra. De historische delen van het orgel uit 1792 vormden daarbij het uitgangspunt en voor het overige is het orgel naar Meere gereconstrueerd. Hierbij is gebruik gemaakt van originele pijpen uit het voormalige Meere-orgel in de Rooms-Katholieke Kerk van Montfoort uit 1805. Lees de hele geschiedenis van het orgel en het restauratieplan op www.meereorgel.nl
Dispositie 6 HOOFDWERK (C-f3) 1. Prestant 8 (vanaf a0 dubbel) 1792/2013 2. Holpijp 8 1792 3. Bourdon 16 1792/1911 4. Quintadena 8 1792 5. Cornet 4 sterk (disc.) 2013 6. Octaaf 4 1792 7. Gemshoorn 4 1792/2013 8. Fluit 4 1792/1987 9. Quint 3 1911/1952 10. Octaaf 2 1792 11. Mixtuur 3-6 sterk 2013 12. Sesquialtera 2 sterk 1805/2013 13. Fagot 16 2013 14. Trompet 8 2013
ONDERPOSITIEF (C-f3) 15. Prestant 8 1911/1987 16. Holpijp 8 (bas/discant) 1805 17. Viola di Gamba 8 (gr.oct=hp8) 1911 18. Fluit travers 8 (vanaf c1) 1805 19. Unda Maris 8 (vanaf c0) 1850/2013 20. Prestant 4 1805 21. Fluit 4 1805 22. Quintfluit 3 1792/1987 23. Woudfluit 2 1792 24. Flageolet 1 1792 25. Carillon 3 sterk (vanaf a0) 2013 26. Dulciaan 8 2013 27. Vox Humana 8 2013 PEDAAL (C-d1) 1. Openbas 16 1911/2013 2. Subbas 16 1911 3. Octaaf 8 1911 4. Roerquint 6 1982 5. Octaaf 4 1911 6. Bazuin 16 2013 7. Trompet 8 2013 8. Cornet 4 2013 7 Inliggende tremulant Onderpositief Opliggende tremulant hele werk Manuaalkoppel en twee pedaalkoppels Globale materiaaldatering: 1792 Meere (IJsselstein) 1805 Meere (Montfoort) 1850 Lindsen (Montfoort) 1911 Mart Vermeulen Toonhoogte Stemming 1952 Sanders 1982/1987 Pels en Van Leeuwen 2013 Reil a1 = 438-440 Hz bij 18 o C Neidhardt II
8 Foto s: Luuk Schudde