Tekst: Elly Vogelaar Foto s: Adri Hermsen en Gerrie Goorden. Adri Hermsen ging naar de Europa Show in Leipzig en wilde daar wel wat foto s voor ons maken. Op de foto s stond een van hun hennen die daar 97 punten had gehaald. Ook op de Noordshow showden ze een haan met 97 punten. Wij besloten om eens te vragen wat hun fokgeheimen zijn... Het begin van de hobby In 2000 begonnen Adri en haar vriend Gerrie met het houden van krielkippen; Hollandse krielen in de kleurslag patrijs. Ze waren eerst op een aantal tentoonstellingen gaan kijken en raakten in Varseveld in gesprek met dhr. Benning, fokker van Hollandse krielen. Van hem konden ze een aantal hennetjes kopen. Van Marinus Waanders uit Haaksbergen kochten ze vervolgens nog 2 hennetjes en een heel mooie haan. Zo is de hobby ontstaan; ze werden samen lid van de GPKV te Goor en zijn later gaan showen met de krielen als combinatie Goorden- Hermsen. De serieuze fok van de Javakrielen is op heel andere wijze ontstaan. Door de vogelgriep, een eigenwijs hennetje die eieren in andermans nest legt, en een keurmeester die ons wat wijzer maakt, zo vat Adri dat lachend samen. Natuurlijk krijgen we het hele verhaal te horen. Het stel was inmiddels verhuisd van Twente naar Gelderland. Voordat ze begonnen met de verbouwing van hun nieuwe huis werd er eerst gezorgd voor mooie rennen en een kippenhok, en werden ze meteen ook maar lid van de vereniging KDS Twello en Omstreken. In die periode brak echter in Nederland de vogelgriep uit en alle kippen moesten worden opgehokt. Bij veel hobbykippenhouders in die omgeving was de angst groot dat hun kippen afgemaakt zouden moeten worden. Uit voorzorg besloten ze om hun Hollandse krieltjes maar zolang onder te brengen bij vrienden en collega s elders in het land, voor het geval dat ze hun dieren en de foklijn die ze inmiddels hadden opgebouwd, kwijt zouden raken. Een van Adri s toenmalige
collega s in Wekerom wilde wel een paar krielen huisvesten en de eieren bewaren, die zij dan later weer uit konden broeden. Rechts: De Hollandse Krielen. Deze collega had naast de Hollandse krieltjes ook een trio Javakrielen rondlopen. Toen ze van hem eieren kregen om uit te broeden zaten er 2 zwarte kuikentjes bij, duidelijk geen Hollandse krielen dus. Een van zijn Java hennetjes had blijkbaar eieren gelegd in het nest van de Hollandse krielen. Het waren 2 zwarte hennetjes; één hennetje ging retour afzender en één hebben ze gehouden, want die was wel erg lief, en kwam altijd bij Adri zitten. Maar met een hennetje alleen krijg je nog geen Javakrielen. Toen ze later dat jaar op de vogeltjesmarkt in Brugge op zoek waren naar eendenkuikens, zagen ze bij toeval een Java krielhaantje, verstopt in een mand. Het was geen showhaantje, want hij had geen kamdoorn. Maar, zo dachten ze, dan zou hun Java hennetje niet meer zo alleen zijn; het zou haar vast niets uitmaken dat hij geen kamdoorn had. Dus het haantje ging mee naar huis. Zo hadden ze, naast de Hollandse krielen die ze fokten voor de show, nu voor de gezelligheid ook een paar Javakrielen. Rechts: Gerrie met de eerste Javakrielen; het hennetje en de haan zonder kamdoorn, ofwel de oude pa en ma zoals ze ze nu noemen. Die 2 oude dieren hebben ze nog steeds. Er werd nooit over gedacht om de Java s te showen; ze kenden geen fokkers van dat ras en hadden geen ervaring met c.q. verstand van dit ras. De kuikens die ze kregen, werden op een paar hennen na allemaal verkocht, vooral die als kuikens witte veren hadden - dat leek hen niet helemaal normaal. Tot op een keer keurmeester Wienus van Dommelen (inmiddels overleden) bij hen thuis kwam, om even te kijken naar een paar kuikens die een beetje ziek waren. Hij was verrast over de kwaliteit van hun zwarte Javakrielen en zei dat ze beslist de Java s eens moesten tentoonstellen op de clubshow van KDS. En de kuikens met de witte veren, die moesten ze juist houden; dat werden vaak de mooiste zwarte dieren. Adri over hun krielen Beide rassen zijn erg tam en makkelijk te houden. Omdat ze als kuiken al helemaal gewend zijn aan Adri en Gerrie, komen ze graag naar hun toe en blijven om hun heen lopen als ze in de hokken bezig zijn. Maar er zijn wel
verschillen in aard tussen Hollandse krielen en Javakrielen. Bijvoorbeeld, als kuikens zijn Hollandse krielen agressief naar de Java kuikens, en ze worden hier dan ook gescheiden gefokt. Hollandse kriel hanen kun je lang bij elkaar houden, zelfs na een tentoonstelling; als je ze in het donker terug zet in het hok en alle dieren even hetzelfde luchtje geeft, gaat het wel goed, vertelt Adri. Toen ze dachten dat dit bij de Javakriel hanen ook wel kon, kwamen ze helaas bedrogen uit. Na een tentoonstelling op zondagavond hadden ze de Java haantjes, net als de Hollandse krielen, teruggezet in hun hok. Maandagmorgen vroeg gingen beiden naar hun werk. Toen ze terugkwamen was het een bloedbad en 2 haantjes hadden het niet overleefd... Om deze reden gaan ze met de Javahaantjes niet meer naar vroege shows. Gerrie heeft inmiddels een stel mooie hanenhokken gemaakt, want na een tentoonstelling moeten zij dus echt apart gezet worden. Hokken De kippetjes huizen zomers in grote rennen met een hok wat aan een kant helemaal open is. Los laten lopen gaat niet; dan zijn ze voor de roofvogels, die hier nogal veel rondvliegen. Als Adri thuis komt van haar werk, begint ze meteen met het schoonmaken van de waterbakken en het geven van voer, en dan wil er nog wel eens een krieltje op onderzoek uit gaan, buiten het hok. Helaas kan dit dus alleen als er iemand bij is. Maar ze hebben ruime rennen, waar ze goed kunnen vertoeven. Er hangt altijd wat in het hok om te onderzoeken, zoals dennentakken en een bos wilde planten zoals zuring, die ze kaal plukken. De rennen zijn verdeeld in een aantal rennen voor de jonge kippen en een bejaardenren, waar o.a. nog hun eerste krieltjes zitten, samen met krielen van de afgelopen jaren, die ze graag wil houden. Hier lopen de Hollandse krielen en Javakrielen door elkaar. Hun allereerste Javakriel hen en haan (die zonder kamdoorn) hebben een apart hok met rennetje voor hun beiden. Afgelopen jaar heeft ze nog een paar eitjes gelegd die zijn uitgebroed.
Verzorgen s Morgens vroeg, voordat ze naar hun werk gaan, lopen Adri en Gerrie samen de hokken langs om de mestbakken leeg te gooien. Ze krijgen dan kippenvoer, maar meteen ook lekker vers groenvoer. In de zomer is dat bijv. zelf verbouwde sla, en zuring, paardenbloemblad en dergelijke uit de wei. En s winters krijgen ze boerenkool, wortel en appels. Het kippenvoer (brokjes) wordt gemixt met allerlei zaden en mineralen. Elke dag als ze thuiskomen van hun werk, worden de waterbakken schoongemaakt, de rennen opgeruimd en ontdaan van oud eten en mest en de kippen gevoerd met lekker voer en zaadjes. Vooral zomers, met de jonge dieren, zijn ze hieraan aardig wat tijd kwijt. In een weekend met warm weer worden alle krielen gebadderd met duivenbadzout, in een heel grote emmer. Het is heel goed voor de veerstructuur en het helpt ook tegen veerluis en veermijt e.d. In de strijd tegen ongedierte (vooral bloedluis) wordt verder in de zomer 2 keer met een klein spraytje wat Frontline opgespoten. Prettig geregeld Als ze een weekje weg gaan hebben ze altijd een heel fijne oppas, die kennis van zaken heeft als het om kippen en geiten gaat. Behalve de kippen zijn er ook witte eendjes die het hele terrein afstruinen en alleen s nachts in een hok zitten, en 2 melkgeiten, Saar en Roos. De twee poezen die ze hebben gaan naar een pension.
Harrie Pelgrim neemt de taak van het verzorgen dan op zich. Andersom, als hij met zijn vrouw een paar dagen weg is, zorgen Adri en Gerrie voor zijn kippen. Erg prettig en fijn geregeld. Fokken Elk jaar na het tentoonstellingsseizoen wordt er flink gediscussieerd over de dieren waar mee gefokt zal gaan worden. Uitzoeken welke haan bij welke hennen, en vooral waar willen ze het komende seizoen op letten en verbeteren. Het uitzoeken van dieren voor de foktomen doen ze samen, er wordt speciaal gelet op vooral het type en kenmerken van de dieren. Voor de Javakrielen zijn dit oortjes, kam, brede veren, brede rug, volle borst, donkere poten en oogkleur. Wat erg belangrijk is naast het fokken uit goede fokdieren, is de huisvesting en verzorging. Schone hokken, elke dag vers water en goede voeding is evenzo belangrijk, wil Adri nog maar eens benadrukken. De hele herkomst legt ze vast in een programma van Zooeasy; zo wordt er goed bijgehouden waar welke nakomelingen van zijn, en met welke resultaten. Dat is altijd flink wat werk, maar zo kan je tot jaren terug zien hoe het met een bepaalde lijn gaat. Boven en rechts: De eerste 3 weken verblijven de kuikens in huis in een babybedje. Afhankelijk van de bevruchte eieren en uitkomst wordt er 2 of 3 keer gebroed. Ze hebben zelf een broedmachine, maar die heeft wel wat weg van een leg-
puzzel, met al die aparte uitkomstbakjes! Ze fokken namelijk één op één; een haantje heeft meestal 2 of 3 hennetjes en in het broedseizoen zit elk hennetje in een eigen hok met een legnest, zodat de eitjes goed apart gehouden kunnen worden. Dat wordt op het ei geschreven, en na het uitkomen krijgen alle kuikens van dezelfde moeder een zelfde kleur ringetje om. Dat is een klusje dat Adri altijd doet, omdat het nogal wat gepriegel is om het ringetje om te krijgen. Boven en rechts: Adri bezig met het ringen van de pas geboren kuikens. Showen In september begint de aftrap van het tentoonstellingsseizoen met de jongdierendagen van de eigen vereniging KDS Twello en Omgeving en de Nederlandse Javaclub. Voordat de dieren tentoongesteld worden, gaat er flink wat werk vooraf. Eerst het uitzoeken, waarbij hele discussies plaatsvinden welk dier gaat en waarom. Ook al is een dier in de ren nog zo mooi, ze moeten ook willen staan in een tentoonstellingskooi. Willen zij dit niet, dan mag deze van Adri niet meer mee, ook al zijn de oren nog zo mooi, of zijn de veren nog zo breed. Ze laten ze wel altijd alvast wennen, door ze af en toe in een tentoonstellingskooi te zetten. Adri: Ruim van te voren lekker wassen en schoon en verzorgd naar de tentoonstelling. Veren mooi opgepoetst en kam en kinlellen mooi glanzend. Een goed verzorgd en gezond dier heeft al de helft van de punten binnen. Ook niet te veel naar een tentoonstelling, niet meer dan 2 keer. De conditie gaat anders achteruit. Het hennetje dat in januari 2010 de Champion Show won, was een vroeg kuikentje en had in 2009 twee keer meegedaan met een tentoonstelling. Daarna viel zij in de rui. Eind januari 2010 was zij weer helemaal top. Rechts: Het winnende hennetje op de Champion Show. Foto: AE/Dirk de Jong.
De dieren hebben rust nodig na een tentoonstelling. Afgelopen jaar hebben 3 hennetjes een U gehaald, door ze naar een tentoonstelling toe te laten groeien met een goede verzorging en er naar toe voeren. Zij zijn allen maar 1 keer naar een tentoonstelling geweest. Het is soms verleidelijk om het diertje dat zo mooi heeft gedraaid nog een keer te showen, maar het is beter om die lekker thuis te laten. Belangrijke tentoonstellingen voor hun zijn de clubshows van de eigen vereniging en speciaalclubs. Verder de Midden Veluwe show; bij deze tentoonstellingen helpt Adri altijd mee in de organisatie met het invoeren van predicaten. Gerrie schrijft als t kan bij een keurmeester. Rechts: Adri wint de beker voor het Mooiste Dwerghoen op de Clubshow KDS Twello. Minstens zo belangrijk vind ik haar terloopse opmerking dat ze bij deze tentoonstellingen ook altijd helpen met het afbreken, want maar al te vaak zijn daar geen helpers voor te vinden! Verder wordt er nog in de regio tentoongesteld en pakken ze vaak de Noordshow mee. Links: Gerrie met het winnende Java krielhaantje (1 e U) op de Noordshow januari 2013. In 2011 zijn ze naar een tentoonstelling in Meeuwen (België) geweest, omdat daar een districtshow van de Javaclub was. Hier is hun Javakrielhaan Mooiste Dwerghoen van de Show geworden. Afgelopen jaar hebben ze mee gedaan aan de Europashow in Leipzig, waar een hennetje een V kreeg ( dat is een U in Nederland) Links: Het hennetje dat een U/97 punten kreeg op de Europa Show in Leipzig. De mooiste prijs vinden ze toch wel het winnen van de clubshow van de Nederlandse Javaclub. Die eer hebben ze nu een aantal keer gehad. Ook het winnen op de Champion Show in 2010 met een Java hennetje was een hele belevenis; zij was het mooiste dwerghoen en won de Grote Prijs van Nederland én de Giesbersprijs.
Rechts: Combinatie Goorden- Hermsen wint de Giesbersprijs op de Champion Show januari 2010 in Utrecht. Foto: AE. Boven: Gewonnen wisselbokaal op de Veluweshow in 2012. De Hollandse krielen Club en de Nederlandse Javaclub zijn speciaalclubs; uitwisselen van kennis en elkaar helpen met het verbeteren van het ras is hier erg belangrijk. De Nederlandse Javaclub heeft een zelfstandige jongdierendag en een zelfstandige clubshow, met elk jaar ongeveer 180 Javakrielen. KDS Twello en Omstreken is een lokale kleindiervereniging. Adri: Hier zijn we actief lid en gaan naar elke ledenvergadering die er maandelijks is. Het is een fijne vereniging waar met elkaar de dierenhobby gedeeld wordt. Bij de Nederlandse Javaclub en KDS Twello en Omstreken heb ik een functie als bestuurslid. Dit doe ik met plezier. Er zouden wat mij betreft best wat meer vrouwen in deze hobby mogen komen. Ik ben er zo ingerold om dat wij samen, Gerrie en ik, erg gek op dieren zijn en het leuk vinden om dit samen te doen. Links: De 2 oudjes en onder een van hun fraaie zonen.
Tot slot Het was een heel relaas, maar één zinnetje moet er toch nog bij van Adri: Het is heerlijk om na een dag van drukke werkzaamheden thuis te komen, de klompen aan te trekken en naar buiten te gaan. Als ik moet kiezen tussen het uitmesten van de geitenstal/het schoonmaken van het kippenhok, of de afwas, is de keuze snel gemaakt. Adri en Gerrie, bedankt dat we mee mochten kijken in jullie fokkerij, en we hopen jullie prachtige krielen nog vaak op de shows te zien. Dick Oostlander, de secretaris Nederlandse Javaclub heeft als verrassing, toen ze bij de Nederlandse Javaclub lid werden, een website voor hen gemaakt en houdt die ook bij. Adri stuurt hem foto s of stukjes toe, die hij dan plaatst, naast andere wetenswaardigheden vanuit de club. Deze website heet http://goorden-hermsen.webklik.nl Copyright 2013 Aviculture-Europe. All rights reserved by VBC.