Blad 2 van 7 INHOUD 1.0 Inleiding... 3 2.0 Missie... 4 3.0 Brancheverenigingen... 5 4.0 Samenwerking in de keten... 6
Blad 3 van 7 1.0 INLEIDING Binnen de sector vinden steeds meer initiatieven plaats op het gebied van het verminderen van energieverbruik en CO2-uitstoot. Visser & Smit Hanab (V&SH) is vanuit vrijwel alle onderdelen van de bedrijfsvoering betrokken bij dergelijke initiatieven. Bij onze hoofdactiviteiten (het faciliteren van) de aanleg van kabels en leidingen- zijn wij direct betrokken bij de transport van energie. In het beoogde medium dat door deze kabels en leidingen wordt getransporteerd, zien wij een omslag van fossiel naar duurzaam: van olie en aardgas, naar restwarmte, biogas en aardwarmte en van grijze stroom naar wind-, water- en zonne-energie. Daarom worden de technische ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie op de voet gevolgd door ons management en het Technisch Bureau. Omdat zowel ontwerp als transport en opslag van al deze vormen van energie tot de core business van Visser & Smit Hanab behoort, is zij nauw betrokken bij een scala initiatieven die te maken hebben met het besparen van energie tijdens dit transport. Het uitvoerende deel van het bedrijf heeft de laatste jaren met de keuze van enkele grote projecten ook sterk gestuurd op deelname aan projecten, waarbij restwarmte op duurzame wijze wordt ingezet. Van deze projecten en de deelnames van Visser & Smit Hanab aan initiatieven in de sector en/of keten is hier een selectie beschreven die relevant is in het kader van de CO 2 -prestatieladder.
Blad 4 van 7 2.0 MISSIE Aan de bovenstaande initiatieven wordt deelgenomen door Visser & Smit Hanab. Daarbij worden een aantal doelen gesteld. De doelstellingen uit de missie statement op de website zijn als volgt: Meer informatie over het beleid van V&SH op het gebied van duurzaamheid is te lezen in onze MVO-beleidsverklaring en de beleidsverklaring Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Het budget dat beschikbaar wordt gesteld voor het ontwikkelen van CO 2 -reductie initiatieven is ca. 900.000 (voor het technisch bureau en verdeeld over de verschillende BU). Periodiek wordt geanalyseerd welke nieuwe initiatieven binnen de sector interessant zijn voor het behalen van de reductiedoelstellingen in scope 3 binnen de verschillende afdelingen in het bedrijf. Deze initiatieven worden verzameld op bedrijfsniveau en grof gekwantificeerd. Meer informatie is te lezen in het document Inventarisatie Meest Materiële Emissies scope 3 (PRM01-e).
Blad 5 van 7 3.0 BRANCHEVERENIGINGEN Branchevereniging Bouwend Nederland Stichting CKB Uneto VNI VOMI Cogen BIG Deltalinqs Volker Wessels Stichting Warmtenetwerk Visser & Smit Hanab is een actief lid van onderstaande brancheverenigignen, die zich richten op overdracht van kennis tussen leden, het behartigen van de belangen van de leden en het bevorderen van specifieke doelen op onder andere het gebied van duurzaamheid. Door de voortdurende dialoog met branchegenoten dragen wij actief bij aan het behalen van deze doelen. Daarnaast blijft V&SH zelf ook op de hoogte van wat er speelt in de sector, op het gebied van CO2-reductie. Een tweetal deelnames is nader toegelicht in het kader van eis 5C1 van de CO 2 -prestatieladder. Functie en activiteiten Bestuurslid van de vakgroep kabels en leidingen Projectgroeplid deelaspecten. Bestuurslid van de stichting met als doel kwaliteit, veiligheid, milieuzorg en arbeidsomstandigheden van de buizen- en kabellegbedrijven middels certificatie van beheerssystemen te bevorderen. Innovaties en opleidingen. Lid brancheorganisatie dienstverlenende bedrijven in de procesindustrie. Lid van de belangenvereniging voor warmtekrachtkoppelingen. Lid van het Buisleiding Industrie Gilde. -Omschrijving: Lid van de organisatie die belangen behartigt van logistieke en industriële bedrijven in het Rotterdamse haven- en industriegebied. -Deelnemers: http://www.deltalinqs.nl/leden -Doel: Door slimme oplossingen een duurzame groei van de Rotterdamse havens bewerkstelligen in harmonie met de omgeving. -Bijdrage: Advies en ontwerp op het gebied van de aanleg van energietransport en opslagmiddelen, alsmede het geïnformeerd blijven van de ontwikkelingen in het bedrijfsleven en duurzaamheid in de regio. Als voornaamste voorbeeld was V&SH betrokken bij de ontwikkeling en aanleg van het Stoomnetwerk Botlek. Deelname MVO-overleg met concernpartners in de sector infrastructuur. Deelname aan stakeholdersdialogen over onze doelstellingen, innovatiemarathon en onderschrijven Concreet 2.0 & FSC convenant. -Omschrijving: Lid van de stichting ter bevordering van duurzame warmteen koudevoorziening. -Deelnemers: http://www.warmtenetwerk.nl/deelnemers/ -Doel: Het bevorderen van het collectief gebruik in de gebouwde omgeving en in de glastuinbouw van duurzame warmte en koude zoals geothermie, zonnewarmte, houtketels, biogas-wkk, warmtepompen en koeling met oppervlaktewater en van warmte- en koudebronnen (bijvoorbeeld restwarmte van afvalverwerking, van de industrie en van warmte/koudekrachtkoppeling), die de emissie van broeikasgassen reduceren en/of de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderen. -Bijdrage: Het halen en brengen van kennis op het gebied van de aanleg van duurzame netwerken. Actieve betrokkenheid bij het ontwerp, de aanleg en onderhoud van deze netwerken (zie tabel 2 onder 3.0). Over de laatste grote projecten binnen V&SH is een presentatie gegeven ter stimulatie van het ondernemen van dergelijke projecten binnen de branche. Bij één van de duurzame netwerken is V&SH ook mede exploitant van het netwerk geweest tot deze rol werd overgenomen door de eindgebruikers. Deelnemers van V&SH zijn deel geweest van het bestuur van de stichting en actief lid van de opleidingscommissie. Ook is een bijdrage geleverd aan de branche gerelateerde ISO-publicaties. Tabel 1. Brancheverenigingen waarin VSH actief is.
Blad 6 van 7 4.0 SAMENWERKING IN DE KETEN In de keten werkt V&SH samen met overheden, opdrachtgevers, (onder)aannemers en andere ketenpartners om initiatieven te ontwikkelen, van het transporteren van CO2 tot biomassavergisting-installaties. Deze initiatieven zijn niet alleen gericht op het reduceren van CO2-uitstoot, maar kunnen daarnaast ook andere MVO-doelen nastreven. Thema Initiatief Beschrijving samenwerking Energie Geothermie en Ster Ontwikkelen en uitvoeren van aardwarmteprojecten. In overleg met gemeente Brielle en provincie Zuid-Holland. Ontwikkelen van nieuwe technologie om warmte uit ondiepe aardlagen te winnen in een Europees consortium. Gas Aardgas vervangen door Syngas. ADH Onderzoeken of de aardwarmtebron in Den Haag een geschikte investering is om duurzame warmte te leveren aan de regio. Water HDWW Ontzilting. HDWW Dijk monitoring en conditionering (DMC). Samenwerking binnen TKI programma van het Topsectorenbeleid Water. HDWW Drinkwaterwinning. Toepassing ontwikkelen van methode om drinkwater op efficiëntere manier te winnen binnen TKI programma. HDWW Ontwikkelen van een circulair gietwater systeem voor de tuinbouw. CO2 WarmCO2 Project nabij Terneuzen (Sluiskil), waarbij restwarmte en CO 2 worden ingezet voor de glastuinbouw. Project inmiddels gerealiseerd. Connecting CO2 Platform van de provincies Noord-Brabant en Zeeland. Rotterdam Climate Initiative Klimaatprogramma met de ambitie om in Rotterdam 50% minder CO 2 uit te stoten in 2025 ten opzichte van 1990. OCAP Afvangen van CO2 voor gebruik bij tuinders of transport naar ondergrondse opslag. VSH is één van de initiatiefnemers. Grootste deel van het project inmiddels gerealiseerd. Huidig onderzoek is gericht op uitbreiding van het netwerk naar Aalsmeer. Restwarmte Algemeen Stoom-en warmteleidingen in o.a. Rotterdam Botlek, Zuidplaspolder, Coevorden, Maastricht, Sexbierum, Amsterdam Projecten die op gaan voor NER300 V&SH ontwikkelt samen met ketenpartners infrastructuur die transport van stoom en warm water faciliteert om daarmee de inzet van duurzame energie in onze maatschappij te bevorderen. Deze projecten zijn een aantal voorbeelden van restwarmteprojecten waarbij V&SH betrokken is geweest. VSH levert informatie en gegevens aan voor projecten die in aanmerking komen voor NER300, financiering voor innovatieve duurzame energie installaties en Carbon Capture Sequestration (CCS). Tabel 2.Deelname van Visser & Smit Hanab aan initiatieven in de keten.
Blad 7 van 7 Naast ontwikkeling, ontwerp en aanleg van duurzame projecten zet V&SH zich in om ook tijdens de uitvoeringsfase van de projecten de uitstoot te beperken. Een voorbeeld van een initiatief dat is opgezet van een samenwerking met de NGO Natuur & Milieu, erkende opleidingsinstituten en enkele overheden op het gebied van Het Nieuwe Draaien. Het Nieuwe Draaien is een cursus voor brandstofbesparing door het slimmer bedienen van bouwmachines. De opzet van dit initiatief is veel breder en richt zich op alle wijzen waarop een reductie in brandstofverbruik kan worden gerealiseerd door machineverbruik op de bouwplaats. De uitstoot door machineverbruik op de bouwplaats ligt voor V&SH hoofdzakelijk in scope 1 & 3. In het kader van de eisen 3D1, 3D2, 5C1, 5C2 en 5D1 van handboek 3.0 van de CO 2 -prestatieladder zal iets dieper worden ingegaan op het plan van aanpak van V&SH in het kader van brandstofbesparing op de bouwplaats. a. Het initiatief richt zich op het trainen van bouwplaatsmedewerkers in bewuste omgang met machineverbruik, (het stimuleren van) de inzet van energiezuiniger materieel. Daarnaast is aandacht voor het stimuleren van duurzamer beleid en regelgeving omtrent de inzet van dit materieel en een brede communicatie over deze doelstellingen in de keten. b. Het Nieuwe Draaien beoogt een brandstofbesparing van 10% op het gebruik van mobiel materieel. Bij V&SH is dit een aandeel van ongeveer 6% op het brandstofverbruik op projecten (ongeveer 60% van het verbruik op projecten is toe te schrijven aan mobiel materieel, bron: energiebeoordeling V&SH rev.2). c. Verschillende onderzoeken binnen de sector hebben aangetoond dat een actieve bewustwording van de werknemers een concrete besparing kan opleveren in brandstofverbruik. Daarnaast wordt vaak gestuurd op een lage inkoop- of inhuurprijs van het materieel, terwijl het bezien van de total cost of ownership een flinke besparing kan opleveren in het verbruik van fossiele brandstoffen. d. Om deze reductie bij V&SH te bereiken dient een actieve bewustwordingscampagne te worden opgezet voor (ingeleende) werknemers en onderaannemers. Voor een succesvolle implementatie dient dit te gebeuren voor alle functies binnen het bedrijf. Hiertoe is een kennisoverdracht opgesteld voor leidinggevenden. Een toolbox is opgesteld voor de (ingeleende) bouwplaatsmedewerker. Er is tevens een folder -gelinkt aan een maatregelenlijst- die alle medewerkers hebben ontvangen. Na deze intensieve campagne dient de aandacht te worden gehouden door gerichte ad-hoc communicatie. Sturing op Total Cost of Ownership zal plaatsvinden middels het opvragen van prijslijsten inclusief verbruik bij materieelleveranciers. e. In het kader van dit initiatief heeft V&SH vijftien machinisten van onderaannemers en leidinggevenden van V&SH de cursus Het Nieuwe Draaien laten volgen. Tijdens een groot project is het brandstofverbruik van onder andere deze machinisten gemeten voor en na het volgen van de cursus. Ook andere partners binnen het initiatief hebben dergelijke proeven uitgevoerd en kennis op dit gebied is gedeeld. In het kader van brandstofreductie op projecten zet V&SH hybride materieel in op projecten en V&SH heeft een dialoog gestart met de grootste leveranciers om de aanschaf van zuiniger materieel te stimuleren. f. De initiële bewustwordingscampagne is ingezet in het laatste kwartaal van 2015 en al doorlopen in de start van 2016. Daarna dient deze inzet door gerichte communicatie actueel gehouden te worden. Daarnaast is extra aandacht voor energiebesparende maatregelen opgenomen in de werkplekinspectie voor bouwplaatsmedewerkers. Het is de wens van V&SH om begin 2017 te beschikken over een prijslijst inclusief brandstofverbruik van de grootste vaste materieelleveranciers. g. Initiële investeringen in monitoren & meten en kosten voor opleiding zijn reeds gemaakt op de projecten. De eerste inzet voor de campagne is ook reeds uitgevoerd. Verdere kosten voor de voortzetting van dit initiatief liggen verspreid binnen de afdelingen KAM, communicatie, inkoop en TS leidingen. h. Aannemers, opleiders, consultants en beleidsbepalers zijn vertegenwoordigd. Intern hebben wij de nodige ervaring op het gebied van gedragscampagnes.