5-vwo in Berlijn 8 t/m 12 oktober 2018

5-vwo in Berlijn 8 t/m 12 oktober 2018

Beste allemaal, Voor je ligt het boekje dat hoort bij de reis naar Berlijn, die je dit jaar met je klasgenoten van 5-vwo zult gaan maken. HOERA! In dit boekje vind je de paklijst, het programma, een telefoonlijst, gedragsregels en informatie over Berlijn; alles wat je nodig hebt om er met elkaar een fantastische week van te maken. Wij hebben er heel veel zin in! Mentoren 5-vwo Reis en verblijf: We reizen met de busfirma Munckhof Reizen. We verblijven in Meininger Hotel Mitte Humboldthaus. Het adres is: MEININGER Hotel Berlin Mitte "Humboldthaus" Oranienburger Strasse 67/68 10117 Berlin, Germany www.meininger-hotels.com 2

De paklijst Let op: alle koffers en tassen moeten voorzien zijn van een label met je naam en adres erop. Paspoort: om de Duitse grens te kunnen oversteken is een geldig paspoort of geldige ID-kaart nodig. Het is daarnaast verplicht om je ID bij je te dragen. Zorg dus voor een buideltasje of iets dergelijks om je paspoort veilig te bewaren. Ook voor je geld en OV-kaart is dit aan te bevelen. Een kopie van je ID moet in het bezit van je mentor zijn. Voldoende eten en drinken voor de busreis. En vergeet niet om ook snoep voor je lieve begeleiders mee te nemen. Evt. medicijnen Tasje voor bv. paspoort, geld, dat je onder je kleding draagt Schrijfmateriaal voor verslaggeving Handdoek, badkleding en slippers Toiletartikelen Regenkleding en kleine paraplu (ook voor onderweg, dus stop het in je handbagage!). Voldoende kleding (rekening houden met zowel warm als koud weer) Goed schoeisel! Je schoolpasje, je CJP-kaart (i.v.m. kortingen) Een internationale zorgpas (verkrijgbaar bij je zorgverzekeraar) Zakgeld (alle maaltijden worden voor je betaald, dus veel zakgeld is overbodig!) Neem 6 muntjes van 0,50 mee en ook 3-5 muntjes van elk 0,20 en 0,10 voor toiletgebruik onderweg langs de snelweg. Je krijgt bij betaling voor toiletbezoek een coupon, die je ter plekke in het wegrestaurant (Raststätte) kunt gebruiken. En een mobiele telefoon met voldoende beltegoed / een ruim genoeg abonnement Begeleiding en bereikbaarheid De reis wordt begeleid door de mentoren van 5-vwo. In het boekje dat is uitgedeeld aan de leerlingen zijn de namen en telefoonnummers weergegeven. 3

Programma Maandag 8 okt ochtend middag diner avond Dinsdag 9 okt ochtend lunch middag diner en avond 8.00u: vertrek uit Huizen: parkeerplaats achter Kruidvat Rond 17.00u: aankomst in Berlijn. Kamerindeling definitief. 17.00u: kamers inrichten, opfrissen 17.30u 20.00u: buurt (Mitte) verkennen. Op eigen gelegenheid in de buurt van het hotel (Oranienburgerstrasse) in groepjes van minstens drie leerlingen je vertelt ons van tevoren even met wie je op stap gaat. 20.00u: verzamelen in de lounge van het hotel voor een avondwandeling door het centrum van Berlijn. 20.00u-23.00u: we wandelen langs de grondwetten op glas aan de Spree naar de Reichstag. Daarna wandelen we verder langs de Brandenburger Tor, het Holocaust Monument daarachter en we eindigen op de Potsdamer Platz. Rondleiding door medeleerlingen (zie de groepsindeling verderop in dit boekje). Ongeveer 00.00u: (met de U-bahn) terug in het hotel. 8.30u 9.00u: ontbijt 9.30u: briefing (korte instructies voor de dag). 10.00u 13.00u: Carrousel 1: in drie groepen van elk 15 à 16 leerlingen worden jullie in een Berlijnse buurt rondgeleid door de mentoren. In het schema verderop in dit boekje vind je de groepsindeling en met wie je dan waar naar toe gaat. ±13.00u: verzamelen bij de Kulturbrauerei. Hier maken we de laatste afspraken. Daarna gaan we lunchen in groepjes van minstens drie in de buurt. We eten pas laat vanavond dus zorg voor een goede bodem voor het fietsen en het aansluitende museumbezoek. 14.00u-17.00u: Fietstocht onder leiding van gidsen langs historische plekken in Oost-Berlijn. Daarna film uitkiezen voor die avond. 17.10u: vertrek vanaf de Kulturbrauerei naar Hohenschonhausen. 18.15u-19:45u: bezoek aan voormalig Stasigevangenis Hohenschonhausen. 19.45: Diner op nader te bepalen locatie. Avondprogramma: zelfgekozen film. 4

Woensdag 10 okt ochtend lunch middag diner avond Donderdag 11 okt ochtend lunch middag en diner avond Vrijdag 12 okt ochtend 8.30u 9.00u: ontbijt. 9.30u: briefing (instructies voor de dag). 10.00u 13.00u: Carrousel 2: in drie groepen van elk 15 à 16 leerlingen worden jullie in een Berlijnse buurt rondgeleid door mentoren. 13.00u: lunch op nader te bepalen locatie. 14.00u-18.00u: Bezoek museum naar keuze in groepjes van minimaal 3. Keuze en reisplan moeten door mentoren zijn goedgekeurd. 18.30u-20.00u: in groepjes van minstens drie eten in buurt van het hotel. Vooraf melden bij hotel. 21.00u-23.00u: bezoek aan de Reichstag 8.30u 9.00u: ontbijt. 9.30u: briefing (instructies voor de dag). 10:00u 13:30u: Carrousel 3: in drie groepen van elk 15 à 16 leerlingen worden jullie in een Berlijnse buurt rondgeleid door mentoren. 13.30u-15:00: lunchen in groepjes van weer minstens drie in de buurt van nader te bepalen locatie. Om 15:00 verzamelen. 15.00u 19:30u: vrije tijd! Neem eventueel wat leuks mee voor thuis en zorg dat je hebt gegeten als we om 19.30u weer verzamelen. Doe dit alles wederom in groepjes van minimaal drie en let op: om 19.30u verzamelen we bij station Hauptbahnhof dus hou rekening met enige reistijd daarnaartoe! 19:30u: verzamelen voor Hauptbahnhof op een afgesproken plek. We maken nu een laatste wandeling door Berlijn op weg naar De Bonte Avond Circa 00.00u: aankomst in hotel. 8.00u 8.30u: ontbijt. Daarvoor: tas inpakken, bed afhalen en kamer opruimen! 8.45u: kamerinspectie (beschadigingen moeten zelf worden betaald!). 9.00u: vertrek naar Huizen. ± 18.00u (onder voorbehoud): aankomst in Huizen middag NB. Gedurende deze dagen werk je ook aan de CKV opdracht! 5

Activiteiten Maandagavond: o Langs de Spree o Regierungsviertel o Holocaust Monument o Brandenburger Tor o Potsdamer Platz Wat staat erop? Dinsdagochtend: In de Carrousel met Anne Marie, Sarah, Jan, Peter of Matthijs Berliner Dom Checkpoint Charley 6

Unter den Linden Kulturbrauerei en de East Side Gallery en de East Side Gallery en de East Side Gallery 7

Dinsdagmiddag: Fietsen! Dinsdagavond: Film! Woensdagochtend: En weer in de Carrousel met Anne Marie, Sarah, Jan, Peter of Matthijs Woensdagmiddag: Bezoek een museum. Goede voorbeelden van musea die je kunt bezoeken staan hieronder. Geef aan je mentor door welk museum je wil gaan bezoeken: Deutsches Technikmuseum Berlin ( 3,50, gratis vanaf 15.00u!) Het Deutsches Technikmuseum Berlin werd in 1982, onder de naam Museum für Verkehr und Technik in Berlijn geopend. Berlijn heeft de traditie om het beste technologische museum van Europa te hebben. De traditie is altijd hooggehouden, ondanks de uitbraak van de Tweede Wereldoorlog en de vele bombardementen op Berlijn. Het is één van de grootste techniekmusea ter wereld, met een tentoonstellingsoppervlak van ongeveer 50.000 m². Het techniekmuseum toont aan jong en oud waar de ontwikkeling van de techniek allemaal toe heeft geleid. De tentoonstelling heeft onder meer betrekking op oldtimers, vliegtuigen, (oude) treinen, schepen, fietsen, weefgetouwen, juwelen, machines, computers, radio s, camera s, dieselmotoren, stoommotoren, wetenschappelijke instrumenten, papiermachines en de drukpers. Sinds de lente van 2005 is er een nieuwe collectie van de lucht- en ruimtevaart geopend. Daarnaast kun je er zelf allerlei natuurkundige experimenten doen. 8

Jüdisches Museum ( 3,-) Het Joods Museum is een erg compleet museum over Joodse bevolking, geschiedenis en cultuur in Berlijn en trekt jaarlijks zo n 750.000 bezoekers. Het museum is chronologisch opgebouwd en laat in totaal ongeveer 2.000 jaar aan Joodse geschiedenis zien. De tentoonstelling begint met het ontstaan van de Joodse cultuur en natuurlijk neemt ook de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog een centrale rol in in het museum. In grote lijnen is de informatie die je hier tegen zult komen allemaal wel bekend, maar de hoeveelheid foto s, video s en details die je hier onder ogen krijgt bezorgen je de rillingen over de rug. Naast de tentoonstelling is wat mij betreft vooral het museumcomplex de moeite waard om te bekijken, met zijn prachtige architectuur en ingebouwde monumenten is dit museum niet zomaar een standaard tentoonstelling. Houd er wel rekening mee dat de informatie die je hier onder ogen krijgt je waarschijnlijk niet in de koude kleren gaat zitten. Museum Haus am Checkpoint Charlie ( 7,50) In het Museum Haus am Checkpoint Charlie (ook Mauermuseum genoemd) komen veel aspecten rond de Berlijnse Muur en de Koude Oorlog aan de orde. Het museum werd opgericht in 1962, kort nadat de Berlijnse Muur als onderdeel van het IJzeren Gordijn de stad in 1961 in tweeën had gedeeld, door de geschiedkundige Rainer Hildebrandt. Al in 1963, nog geen acht maanden na de eerste opening, verhuisde het museum naar de huidige locatie vlak naast het toenmalige Checkpoint Charlie. Spionagemuseum ( 8,-) Het Spy Museum Berlin beslaat 3000 vierkante meter en je wordt er meegenomen in de wereld van de geheime wereld van de spionage. Verken alles van de oude tactieken die in Bijbelse tijden werden gebruikt tot de technische spionagetechnieken van vandaag de dag. Breid je kennis op het gebied van undercoverspionage uit met voorwerpen die oude spionagetechnieken demonstreren. Bekijk voorwerpen die je een gedetailleerder beeld geven van de tactieken die door spionnen werden gebruikt tijdens de Koude 9

Oorlog en bewonder je favoriete agenten uit films en van tv terwijl je tentoonstellingen bezoekt over de heldendaden van James Bond. Oefen zelf als spion op het laserobstakelparcours, bekijk een simulatie van websitehackers en leer hoe codeermachines en wachtwoordhackers werken om toegang tot digitale apparaten te krijgen. Voor een nog diepgaandere ervaring kun je kiezen voor een rondleiding met een spionage-expert. Vergeet niet om de museumwinkel te bezoeken voor souvenirgadgets om je eigen carrière als undercoveragent goed te beginnen. Tränenpalast (gratis) Tegenwoordig is de Friedrichstrasse en omgeving weer het natuurlijke en geografische centrum van de stad, maar het station was tijdens de Koude Oorlog de plek waar Oost- en West-Berlijn keihard van elkaar gescheiden werden. Het Tränenpalast (Tranenpaleis) was de plek waar die van west afscheid moesten nemen van hun familie uit de DDR na een bezoek, of waar (veel zeldzamer) de ossi s hun eigen land voor korte duur of voor altijd verlieten. Dat uiteraard onder strenge veiligheidsmaatregelen, voordat ze via een sluis station Friedrichstrasse betraden. In het voormalige douanegebouw is tegenwoordig een permanente expositie over de historie van deze tragische plek. Woensdagavond: Beklimming van de koepel op de Reichstag. Aansluitend wellicht een bezoek aan de Kulturbrauerei Donderdagochtend: De laatste keer in de Carrousel! Donderdagmiddag: Vrije Tijd! Donderdagavond: Bonte avond! 10

Indeling leerling-rondleidingen @ maandagavond 08-10 De indeling is weergegeven in de boekjes die aan de leerlingen zijn uitgedeeld. Bezienswaardigheden waarbij leerlingen rondleiden zijn: 1. Reichstaggebouw 2. Brandenburgertor en Pariserplatz 3. Holocaust Mahnmal 4. Potsdamerplatz 11

Rondleidingen Carrousel Rondleiding Matthijs: Het accent in mijn rondleiding ligt op Oost-Berlijn en de transformatie van een grauwe volksbuurt naar een van de culturele centra in Berlijn. Een plek voor kunstenaars, anarchisten en (commerciële) start-ups. We maken een wandeling langs de indrukwekkende DDR-architectuur langs de Frankfurter Allee en duiken dan de wijk Friedrichshain in. Hier lopen we langs door bijzondere straatjes met krakerspanden en hippe koffiebars. Via het voormalig fabrieksterrein van de Spoorwegen lopen we naar de East Side Gallery, een plekken waar de voormalige grens/muur nog zichtbaar is. Rondleiding Peter: De wandeling begint bij het U-bahnstation Warschauer Strasse. Vandaar lopen we over de mooiste brug van Berlijn (de Oberbaumbrücke) over de rivier de Spree van het voormalige Oost- naar West-Duitsland. We komen dan in Kreuzberg, waar we via een straat met een mix van Turkse restaurants en winkeltjes en alternativo s (hippies) naar het Görlitzer Park lopen. Daar loopt een bijzondere mix van jonge moeders en vaders met kleine kinderen en jonge immigranten die in Berlijn een toekomst willen opbouwen. Via de Eisenbahnhalle (een overdekte markthal waar allerhande voedsel wordt verkocht en waar veel yuppies rondlopen) lopen we naar het kunstkwartier Bethaniënklooster. We lopen een stukje over de Oranienstrasse waar zich veel Turken vestigden vlak na de tweede wereldoorlog. Uiteindelijk lopen we terug naar het Ostbahnhof vanwaar we teruggaan naar de groep. Rondleiding Anne Marie: We maken een combi -wandeling door voormalige West- en Oost-Berlijn met aandacht voor street-art en natuurlijk de maand van de fotografie! En, hoe kan t anders in Berlijn: dat alles overgoten met een vleugje historie. In verschillende fototentoonstellingen zien we oude foto s en nieuwe (documentaire) fotos over Berlijn. Tijdens deze wandeling gaan we ook foto s maken en is er een fotowedstrijd wie de beste street-photography picture maakt 12

Indeling Carrousel Anne Marie Peter Matthijs Carrousel 1 Groep A Groep B Groep C Groep D Groep E Groep F Carrousel 2 Groep C Groep A Groep B Groep E Groep F Groep D Carrousel 3 Groep B Groep C Groep A Groep F Groep D Groep E De groepsindeling is weergegeven in de boekjes die aan de leerlingen zijn uitgedeeld. 13

Berlijn in vogelvlucht Berlijn (Duits: Berlin) is de hoofdstad van Duitsland en als stadstaat een deelstaat van dat land. Met 3.437.916 inwoners is Berlijn tevens de grootste stad van het land en de op één na grootste stad in de Europese Unie. De stad ligt in het noordoosten van Duitsland, aan de rivier de Spree. Ze wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg, waarvan ze sinds 1920 geen deel meer uitmaakt. In zijn geschiedenis, die teruggaat tot de dertiende eeuw, was Berlijn de hoofdstad van Pruisen (1701 1918), het Duitse Keizerrijk (1871 1918), de Weimarrepubliek (1919 1933) en nazi-duitsland (1933 1945). Na de Tweede Wereldoorlog was Berlijn gedurende meer dan veertig jaar een verdeelde stad, waarbij het oostelijke deel als hoofdstad fungeerde van de Duitse Democratische Republiek en West-Berlijn een de facto exclave van West-Duitsland was. Na de Duitse hereniging in 1990 werd Berlijn de hoofdstad van de Bondsrepubliek Duitsland en de zetel van het parlement, de deelstaatvertegenwoordiging en het staatshoofd. Berlijn is een metropool en geldt in Europa als een van de grootste culturele, politieke en wetenschappelijke centra. De stad is ook bekend vanwege het hoogontwikkelde culturele leven (festivals, nachtleven, musea, kunsttentoonstellingen enz.) en de liberale levensstijl, de moderne Zeitgeist en de relatief lage kosten voor levensonderhoud. Bovendien is Berlijn een van de groenste steden van Europa: 22% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 6% uit meren, rivieren en kanalen. 14

Notities 15

Bijlage: CKV-opdracht Vooraf: Tijdens de CKV lessen heb je je ingelezen in Berlijn. Je kiest 2 Highlights waarover je een Blog of een Vlog maakt. Zie verder de CKV opdracht. Tijdens Berlijn: Verzamel zoveel mogelijk beeld/geluidsmateriaal die je in de Blog of Vlog gaat gebruiken. SUCCES!! 16