100 JAAR BEVRIJDING Belgische Militaire Begraafplaats Houthulst Passendale- 28 september 2018 INFORMATIE We danken je ten zeerste om je aanwezigheid te bevestigen voor deze dubbelplechtigheid. In dit informatiepakket vind je meer inlichtingen en praktische details over het verloop van de dag. Op de dag zelf zullen er ook medewerkers aanwezig zijn die je ter plaatse kunnen helpen, mochten er onduidelijkheden of problemen zijn. 100 jaar bevrijding Op 28 september 2018 herdenken we de dag waarop honderd jaar terug het eindoffensief in Vlaanderen werd ingezet, dat een einde zou maken aan de Eerste Wereldoorlog. Die dag vallen de Belgen onder bevel van Koning Albert I, samen met de Britten en de Fransen, de Duitsers aan op de heuvelrug bij Ieper. Na zware gevechten kunnen de Belgische Karabiniers en Grenadiers de puinen van het dorp Passendale innemen. Hierna loopt het offensief verder in de richting van Moorslede. Ook in Houthulst werd er zwaar en hevig gevochten. Een plaats die tot op vandaag hiervan getuigt is de Belgische militaire begraafplaats. Op vrijdag 28 september herdenken de gemeentes Zonnebeke en Houthulst en het Memorial Museum Passchendaele 1917, i.s.m. Defensie, de Vlaamse en Federale Overheid, 100 jaar bevrijding met een plechtigheid in Houthulst en Passendale. Beide plechtigheden worden op elkaar afgestemd en zullen militaire aspecten, evocatie, persoonlijke verhalen, getuigenissen en muziek bevatten. In Houthulst start de plechtigheid om 10u30. In Passendale gaat de plechtigheid om 17u in het centrum door. Om 14u30 wordt ook de Belgische Herinneringstuin in het Passchendaele Memorial Park plechtig ingehuld. Historische achtergrond In maart 1918 sloot Duitsland vrede met Rusland. Daarmee kwam er een einde aan de tweefrontenoorlog van Duitsland. De troepen die zich in het oosten bevonden, werden hierdoor massaal naar het westen overgeplaatst. Het Duitse leger, dat nu opnieuw de bovenhand had, besliste over te gaan tot een groot Lenteoffensief. Ze wilden snel een wapenstilstand afdwingen voordat de Amerikanen in grote getale deelnamen aan de oorlog. Op 9 april 1918 startten de Duitsers hun offensief Georgette in Vlaanderen. Passendale werd opnieuw veroverd, Ieper werd ei zo na omsingeld en de nog niet eerder veroverde Kemmelberg werd ingenomen door Duitse elitetroepen. De geallieerden noteerden aanvankelijk grote verliezen, maar de offensieven liepen vast. De Duitse legers kampten als sinds de Derde Slag bij Ieper (1917) met een enorm materiaalgebrek en de soldaten hadden een gebrek aan voeding en voorzieningen. De stormbataljons, samengesteld uit de beste officieren en soldaten, kenden bovendien de grootste verliezen. Het Lenteoffensief ging de geschiedenis in als de Kaiserschlacht. De geallieerden, onder leiding van de Franse generaal Foch, beseften dat het Duitse leger verzwakt was en weinig of geen reserves meer had. Gesteund door de komst van de Amerikanen, planden ze meerdere samenlopende offensieven, die een einde moest maken aan de oorlog. 1
De aanval in Vlaanderen werd op 28 september 1918 gepland. Tijdens de oorlog hadden de geallieerden reeds herhaaldelijk de Belgische regering verzocht om het leger in te zetten bij hun offensieven. Koning Albert I weigerde echter dat zijn leger ingezet werd bij grote offensieven als Verdun, de Somme of Passendale. Bovendien hield de koning sterk aan de neutraliteit van België. In de zomer van 1918 lagen de zaken echter anders en waren de kansen voor een succesvol geallieerd eindoffensief voor het eerst reëel. De Belgen zouden voor het eerst sinds 1914 hun defensieve stellingen verlaten en mee in de aanval trekken. Daarvoor namen ze het noordelijke deel van de Ieperboog over van de Britse troepen. Het Belgische leger bemande nu het front van de kust tot aan de weg Ieper-Zonnebeke. Het reële opperbevel werd in handen gegeven van de Franse Divisiegeneraal Degoutte, koning Albert kreeg het nominale opperbevel. Op 28 september 1918 brak er een hevig bombardement los langs de hele frontlijn in Vlaanderen. Kort daarna werd de infanterieaanval en daarmee ook de eerste fase van het eindoffensief ingezet. Over de gehele lijn konden de Belgen op 28 september 1918 door verschillende Duitse stellingen dringen. Het bos van Houthulst was grotendeels veroverd en de Blankaart was omsingeld en ingenomen. Tegen de middag viel Zonnebeke in handen van het 17de Belgische Linieregiment. Ondanks enige tegenstand konden de Belgische Karabiniers en Grenadiers Passendale innemen. Het slechte weer gecombineerd met het moerassig en met kraters en schroot bezaaide landschap, bemoeilijkten de opmars. Granaattrechters, vernielde stellingen en ruïnes konden dan wel dekking bieden voor de infanterie in het open landschap van de Westhoek, maar het belemmerde voornamelijk de aanvoer van zwaar materiaal zoals artillerie, vrachtwagens en pantserwagens. Op 4 oktober 1918 valt de eerste fase van het offensief stil met een voorlopige terreinwinst van twaalf tot vijftien kilometer. Het bevrijdingsoffensief van Legergroep Vlaanderen was al bij al een succes geweest. De Legergroep had de ruim drie jaar durende patstelling in Vlaanderen weten te doorbreken. Na 48 uur strijd viel het Bos van Houthulst en was de Flandern II Stellung aan de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug, waar vanuit de Duitsers jarenlang de streek hadden beheerst, in geallieerde handen. Terreinverlies langsheen het gehele front dwong Duitsland uiteindelijk om vrede te zoeken. Maar het succes van de Legergroep ging ten kostte van zware verliezen. Tijdens de eerste fase leed het Belgische Leger zware verliezen, zeker in vergelijking met de vorige jaren, toen de Belgen zich achter de IJzer hadden verschanst. Het Belgische leger verloor 18% van haar manschappen tijdens het volledige bevrijdingsoffensief. Na de eerste fase van het eindoffensief telde men een verlies van 108 gesneuvelde officieren en 1.150 gesneuvelde manschappen langs Belgische zijde. Deelnemers Op vandaag schatten we dat er ongeveer per plechtigheid een 500 tot 1000 personen zullen aanwezig zijn. 2
Tijdsindeling De tijdsindeling van de dag is hieronder beschreven. Afhankelijk voor welk onderdeel je inschreef dien je aanwezig te zijn op de hieronder vermeldde tijdstippen. Er zal geen geregeld vervoer zijn, dat betekent dat de gasten zich op eigen initiatief naar de verschillende locaties dienen te verplaatsen: PROGRAMMA HOUTHULST 10u: aankomst op site Houthulst, Poelkapellestraat 10u30: Start plechtigheid Houthulst 11u45: einde plechtigheid PROGRAMMA ZONNEBEKE 14u30: Officiële inhuldiging van de Belgische Herinneringstuin in het Passchendaele Memorial Park PROGRAMMA PASSENDALE 16u - 16u40 Aankomst publiek 17u: Start Plechtigheid 18u25: Einde plechtigheid Passendale OPTIONEEL, mits voorgaande inschrijving (5 ) 20u: Concert in kerk Passendale door Jan Wuytens Tickets en info: https://www.passchendaele.be/configuratie/kalender/2018/dubbelplechtigheid_100_jaar_ bevrijding Parking HOUTHULST Wie aanwezig wenst te zijn op de plechtigheid in Houthulst kan in beide richtingen aanrijden op de Poelkapellestraat (N301). We vestigen graag even uw aandacht op het feit dat de N301 tussen Houthulst en Poelkapelle is onderbroken door wegenwerken. Wie vanuit deze richting (A19) naar Houthulst komt kan beter via Langemark en Madonna rijden. Ter hoogte van het kruispunt met de Melanedreef voor wie van richting Houthulst komt en ter hoogte van het kruispunt met de Pottestraat voor wie vanuit de richting van Langemark-Poelkapelle rijdt zal er een controlepost van de politie zijn, die zal nagaan of u voor de plechtigheid komt. Daarna zal u doorgelaten worden en kan u parkeren op een weide naast de militaire begraafplaats. Van daaruit is het +/- 100 m wandelen naar de begraafplaats. 3
ZONNEBEKE Wie aanwezig is op de officiële inhuldiging van de Belgische Herinneringstuin in het Passchendaele Memorial Park, kan vanaf 14u parkeren op parking P2, inrijden via Berten Pilstraat 5C, Zonnebeke. Van hieruit is het een 100-tal meter stappen tot bij de Belgische tuin. 4
PASSENDALE Het marktplein en de omliggende straten vormen het decor voor de plechtigheid. Om iedereen vlot en veilig ter plaatse te krijgen, worden volgende verkeersmaatregelen genomen: Straten die worden afgesloten voor doorgaand verkeer op 28/09 van 13 tot 20 uur Kraaiveldstraat (volledig), Statiestraat (volledig), Passendalestraat (volledig), Molenstraat (volledig), Westrozebekestraat (volledig), 4 de Regiment Karabiniersstraat (volledig), Canadalaan (vanaf kruispunt Grenadiersstraat tot aan Passendaleplaats) Straten waar in visgraat op de rijbaan zal worden geparkeerd op 28/09 van 13 tot 20 uur, na 20 uur wordt de visgraatparking opgeheven zodat de rijbaan terug vrij is voor alle verkeer Passendalestraat, Molenstraat Parkeerverboden op 28/09 Passendaleplaats en Canadalaan Parking voor het publiek bevindt zich in de Passendalestraat of in de Molenstraat. Wie vanuit de richting Roeselare - Westrozebeke komt dient zich te parkeren in de Molenstraat, wie vanuit de richting A19 - Ieper Zonnebeke komt, dient zich te parkeren in de Passendalestraat. Belangrijk om weten is dat voor 20u deze parkings opnieuw vrij gemaakt dienen te worden. Wie zich ook inschreef voor het concert van Jan Wuytens in de kerk om 20u, dient zich te parkeren in de Canadalaan. Deze parking zal immers na 20u niet worden opgeheven. Het is wel belangrijk om strikt de voorgeschreven aanrijroute te volgen, zodat u makkelijk deze parking kan bereiken. De aanrijroute voor wie uit de richting van A19 Ieper Zonnebeke komt is Langemarkstraat Rechtsaf s Graventafelstraat Rechtsaf Bornstraat Linksaf Canadalaan. 5
Voor wie vanuit de richting van Roeselare Westrozebeke komt is het belangrijk om weten dat de s Graventafelstraat is onderbroken tussen het kruispunt met de N303 (Westrozebekestraat) en tussen het kruispunt met de Osselstraat. Voor wie vanuit deze richting komt is het beter om via Westrozebeke te rijden over Poelkapelle, Linksaf naar Zonnebekestraat, Linksaf naar s Graventafelstraat Rechtsaf Bornstraat Linksaf Canadalaan. Voor de personen die de combinatie maken met het concert is er in bijlage een parkeerkaart. We vragen om deze af te drukken en aan de voorruit van uw wagen te plaatsen. 6
DO S & DON TS Kransen Om de plechtigheid niet te laten uitlopen, willen we de officiële kransneerlegging beperken tot enkele kransen. Mocht je dat wensen, kan je na de plechtigheid een krans of bloemstuk neerleggen. Kledij Gezien de plechtigheden momenten van herdenking en sereniteit willen zijn, vragen we de deelnemers om zich sober en onopvallend te kleden. De plechtigheden spelen zich af op een buitenlocatie tijdens het herfstseizoen. Hou rekening dat er veel wind kan zijn en dat het ook kil en nat kan zijn. We adviseren dan ook om zich voldoende warm te kleden. We vragen dat deelnemers geen grote hoeden dragen, zodat het zicht voor de andere deelnemers niet belemmerd wordt. De site in Houthulst bestaat voornamelijk uit gras, waardoor we ook stevig en waterdicht schoeisel adviseren. Hoge hielen zijn minder geschikt op deze site. We adviseren ook om het weerbericht voor die dag in de gaten te houden, zodat je je kan voorbereiden op de meteorologische omstandigheden. Het gebruik van paraplu s tijdens de plechtigheden willen we zoveel als mogelijk beperken, zodat het zicht voor de andere deelnemers niet wordt belemmerd. Het meebrengen van een eigen regenjas of poncho wordt aangeraden mocht er regen worden voorspeld. Het dragen van historische uniformen is niet toegelaten. Uiteraard mogen de deelnemers wel de medailles van hun voorvaderen bij zich hebben of dragen. Wat mee te nemen We vragen dat de deelnemers hun identiteitskaart bij zich hebben. Wat niet mee te nemen Graag benadrukken we dat grote items of grote stukken bagage omwille van organisatorische redenen niet toegelaten zijn. Deze stukken dienen dan ook achtergelaten te worden in de wagen. Er zullen geen kluisjes of vestiaires voorzien worden om deze items op te bergen Mocht je toch een tas meebrengen, mag deze niet groter zijn dan het equivalent van een kleine handtas. Wapens, messen, alcohol en drugs zijn verboden. De politie zal op geregelde tijdstippen en locaties controles uitvoeren op het bezit van deze items. Live opnames De plechtigheid in Passendale wordt live opgenomen. Hou er rekening mee dat de kans bestaat dat je herkenbaar in beeld komt tijdens het event. 7
GSM s, Tablets en andere elektronische apparaten We vragen met aandrang om mobiele apparaten uit te schakelen wanneer de plechtigheden van start gaan. We vragen beleefd om geen foto s of filmopnames te maken tijdens de plechtigheden, zodat de sereniteit wordt bewaard. Roken Het is verboden te roken op de begraafplaats in Houthulst. We vragen ook om hiermee rekening te houden in Passendale, uit respect voor aanwezige niet-rokers. Honden Honden zijn niet toegelaten op de begraafplaats, met uitzondering van blindengeleidehonden. Plechtigheid Passendale Na de plechtigheid in Passendale biedt het Gemeentebestuur van Zonnebeke een gratis drankje aan alle toeschouwers in de omliggende cafés van Passendale. Je zal hiervoor een jeton krijgen bij aankomst in de publiekszone, voorafgaand aan de plechtigheid. NUTTIGE INFORMATIE In geval van nood 112 Memorial Museum Passchendaele 1917 Bereikbaar op het nummer +32 51 770 441, van 9u tot 18u In geval je nog vragen hebt, kan je contact opnemen via info@passchendaele.be Op de dag zelf zal er tussen 12u15 en 20.00 een speciaal nummer beschikbaar zijn waar je kan bellen voor bepaalde vragen of inlichtingen: 051/ 49 02 02 8