... als je mishandeld wordt uitgave december 2007
... als je mishandeld wordt Wat is kindermishandeling? Kindermishandeling is elke vorm van geweld 1 op een minderjarige (= een persoon jonger dan 18 jaar), door toedoen of nalaten 2 van personen van wie de minderjarige op een of andere manier afhankelijk is 3, waarbij de minderjarige lichamelijke of emotionele schade lijdt of zou kunnen lijden. 1. Het geweld kan van lichamelijke, emotionele of seksuele aard zijn. 2. De mishandeling kan zowel gebeuren door bepaalde dingen te doen, bv. slaan, aanraken op plaatsen waar het kind het niet wil, schoppen, schelden, vernederen, als door belangrijke dingen net niet te doen, vb. een kind niet verzorgen, geen eten en drinken geven, Wanneer de mishandeling bestaat uit iets nalaten, dan spreekt men van verwaarlozing. 3. Er is sprake van kindermishandeling wanneer het geweld gebeurt door personen waarvan de minderjarige afhankelijk is en van wie de minderjarige bescherming, verzorging en liefde moet krijgen. Ouders maar ook andere volwassenen (grootouders, leerkrachten, leiders uit de jeugdbeweging, ) of zelfs andere jongeren (broers of zussen, neven of nichten, buurmeisjes, de babysit, ) kunnen een minderjarige mishandelen. Kindermishandeling gebeurt vaak door personen die de minderjarige kent en zelfs vertrouwt.
Soorten mishandeling Er bestaan verschillende soorten van kindermishandeling, maar deze verschillende soorten komen vaak samen voor. 1. Lichamelijke (of fysieke) mishandeling Men bezorgt minderjarigen pijn op lichamelijk vlak. Men slaat, bijt, stampt of schopt, met blauwe plekken, kneuzingen, brandwonden, breuken, tot gevolg. Ook het niet verzorgen van een kind of het niet laten behandelen van een wonde of een breuk, is kindermishandeling. In dat laatste geval spreekt men van lichamelijke verwaarlozing. 2. Emotionele (of psychische) mishandeling Bij emotionele mishandeling zit de pijn vooral binnenin. Men zegt tegen minderjarigen dat ze niet gewenst zijn, dat ze nooit iets goed kunnen doen, dat ze dom of lui zijn,... Ze worden uitgescholden, vernederd, uitgelachen en afgewezen. Ook het nooit eens iets positiefs zeggen, nooit eens iets liefs zeggen of doen alsof je kind niet bestaat, kan kindermishandeling zijn. In dat laatste geval spreekt men van emotionele verwaarlozing. 3. Seksueel misbruik Van seksueel misbruik is er sprake wanneer iemand in een machtspositie zit en seksueel contact met de minderjarige heeft. De minderjarige wordt bijvoorbeeld aangeraakt waar hij dat niet wil, gedwongen om naar porno te kijken, enz. De pedagogische tik De Belgische strafwet verbiedt dat men op mensen slaat en voorziet gevangenisstraffen en geldboetes voor mensen die toch opzettelijke slagen en verwondingen toebrengen aan andere mensen. Wanneer het slachtoffer nog minderjarig is en wanneer de dader iemand is die verantwoordelijk is voor die minderjarige, zijn de straffen die voorzien worden zelfs nog zwaarder. Ouders hebben het ouderlijk gezag over hun minderjarige kinderen. Dat betekent dat ze verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen en dat ze
hun kinderen mogen straffen indien dat nodig is. Een straf moet natuurlijk wel redelijk zijn, én moet in verhouding zijn met wat het kind mispeuterde. Vroeger werd algemeen aanvaard dat ouders een (pedagogische) tik mochten uitdelen wanneer het gedrag van hun kinderen de spuigaten uitliep. Tot op de dag van vandaag wordt dit nog steeds getolereerd. Slaan is dus (nog) niet helemaal uitgesloten wanneer dit gebeurt in het kader van de opvoeding. Kinderrechtenorganisaties zijn het hier natuurlijk niet mee eens en proberen dan ook in de wet te laten opnemen dat ook een pedagogische tik niet kan! Twee manieren om kindermishandeling te stoppen: hulpverlening of bestraffing Artikel 19 van het Verdrag van de Rechten van het Kind zegt dat de Staat verplicht is om kinderen te beschermen tegen elke vorm van mishandeling door ouders of door andere personen die verantwoordelijkheid dragen voor de zorg voor het kind, en om in verband hiermee preventieve maatregelen te nemen en behandelingsprogramma s op te zetten. In artikel 39 van het Verdrag staat dat de Staat de plicht heeft ervoor te zorgen dat kinderen die het slachtoffer geweest zijn van gewapende conflicten, foltering, verwaarlozing, mishandeling of uitbuiting een aangepaste behandeling krijgen met het oog op hun herstel en wederaanpassing in de maatschappij. Wanneer je zelf met geweld of verwaarlozing te maken krijgt, en zeker wanneer dit gebeurt door personen die je kent en vertrouwt, denk je misschien dat er voor jou geen hulp mogelijk is Het is belangrijk dat je weet dat er altijd een oplossing te vinden is, ook al vind je die niet alleen. We hopen dat je de moed vindt om iemand in vertrouwen te nemen uit je omgeving (een leerkracht op school, een vriend(in), het CLB, ouders van vrienden, je huisarts, ) zodat jullie samen naar een oplossing kunnen zoeken en samen hulp kunnen zoeken. De mishandeling mag niet blijven duren! Er zijn twee oplossingen om kindermishandeling te stoppen. Ten eerste kan het slachtoffer hulp zoeken bij een organisatie die gespecialiseerd is in het helpen van slachtoffers van kindermishandeling en die ook de dader zal proberen te behandelen.
Ten tweede kan het slachtoffer een klacht indienen bij de politie om de dader van de mishandeling te laten bestraffen. Beide oplossingen hebben hetzelfde doel: het stoppen van de mishandeling. De hulpverlening van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling ( VK ) Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling is een hulpverleningscentrum waar iedereen die ongerust is over een kind of een gezin terecht kan. Deze ongerustheid kan gaan over geweld, mishandeling, verwaarlozing of misbruik. Een minderjarige die betrokken is bij geweld, verwaarlozing of misbruik maar ook andere personen die een vermoeden hebben dat een minderjarige wordt mishandeld (zoals familieleden, buren, leerkrachten, ), kunnen hiervan melding doen bij het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. Het VK probeert steeds, gratis, hulp te bieden vanuit de behoeften van de minderjarige. Elke aangemelde situatie is uniek. Bij elke situatie moet dus worden ingeschat welke stappen er nodig zijn om meer informatie te verzamelen over een situatie en welke hulp er precies nodig is. Het belang en de veiligheid van de minderjarige en zijn gezin staan hierbij steeds centraal. Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling geeft o.a. informatie over kindermishandeling en verleent advies in verband met het vaststellen van kindermishandeling. Het is ook gespecialiseerd in de eerste opvang van slachtoffers van kindermishandeling en kindermisbruik, en hun familie,... In elke provincie is er een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. Meer informatie over hun werking, over hoe je hen kan contacteren maar ook over kindermishandeling, vind je op de website www.kindermishandeling.org. Het bestraffen van de dader van kindermishandeling Een klacht indienen bij de politie Minderjarigen die slachtoffer zijn van kindermishandeling, kunnen zelf een klacht indienen bij de politie tegen de dader van het misdrijf als ze dit willen. Ze
doen dit vooral om de dader te laten bestraffen en om bescherming te krijgen. Een klacht indienen omwille van kindermishandeling kan meestal tot 10 jaar nadat de mishandeling gebeurde. Bv. voor opzettelijke slagen en verwondingen, verkrachting, aanranding van de eerbaarheid, foltering,, Een klacht indienen omwille van seksueel misbruik kan zelfs tot 10 jaar nadat het slachtoffer 18 werd. Het wordt natuurlijk wel moeilijker om de mishandeling of het misbruik te bewijzen als er ondertussen veel tijd verstreken is Wanneer je ervoor kiest om een klacht in te dienen bij de politie, zal je natuurlijk moeten vertellen waarom je een klacht wil indienen, wat er precies gebeurd is, Dit noemt men een verhoor. Het kan zijn dat dit gesprek tussen jou en de politie op video wordt opgenomen. Dit wordt soms gedaan om ervoor te zorgen dat je niet telkens opnieuw je verhaal moet vertellen aan de politie, aan het parket, aan de rechter, Als je wil, mag je je tijdens dit gesprek laten vergezellen door een volwassene die je vertrouwt. Alleen de rechter kan verbieden dat je iemand meebrengt naar het verhoor. Van zodra je een klacht ingediend hebt bij de politie heb je recht op hulp van de justitieassistenten slachtofferonthaal. Zij moeten je voldoende informatie geven over de procedure en over je rechten en mogelijkheden én zij helpen je bij je contacten met het gerecht. Gevolgen van een aangifte van kindermishandeling Eens je een klacht ingediend hebt, zal men je in de eerste plaats proberen te beschermen als men denkt dat je in ernstig gevaar verkeert. In de tweede plaats zal men de dader proberen te bestraffen. Dit kan echter maar gebeuren als er voldoende bewijzen gevonden worden die aantonen dat er sprake is geweest van mishandeling. Het parket zal beslissen of er voldoende bewijzen zijn om een rechtzaak te starten tegen de dader van de mishandeling. Als het parket niet voldoende bewijzen vindt, zal ze de zaak moeten seponeren (dit betekent dat ze er geen rechtzaak kan van maken). Jij of je familie hebben hierover niets te beslissen. Wanneer er wel voldoende bewijzen zijn, zal een rechtzaak gestart worden.
Het is de rechter in deze rechtzaak die onafhankelijk zal beslissen of de feiten voldoende bewezen zijn om een straf uit te spreken tegen de dader van de mishandeling. Straffen voor kindermishandeling kunnen zeer verschillend zijn. De rechter kan een geldboete en/of een gevangenisstraf opleggen. De gevangenisstraf kan gaan van enkele dagen (voor lichtere vormen van kindermishandeling) tot zelfs 30 jaar (bv. voor een verkrachting van een kind dat jonger is dan 10 jaar, wanneer de minderjarige overleden is aan de gevolgen van de mishandeling, ). Zelfs als de dader van de kindermishandeling gestraft wordt door de rechter betekent dit niet altijd dat al jouw problemen of die van je gezin opgelost zijn. Jullie hebben misschien nog hulp nodig om alles te verwerken wat er gebeurd is. Ook in dat geval kan je terecht bij een Vertrouwenscentrum kindermishandeling. Nog vragen? Wanneer je vragen of problemen hebt, probeer je hier best eerst met iemand over te praten. Vrienden, familieleden, leerkrachten, leiders van de jeugdbeweging, mensen die je vertrouwt, kunnen je helpen om alles voor jezelf op een rijtje te zetten Je kan natuurlijk ook contact opnemen met het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. Je kan hen bereiken via : VK Antwerpen : info@vkantwerpen.be VK Brussel : kindinnood@az.vub.ac.be VK Limburg :info@vklimburg.be VK Oost-Vlaanderen : info@vkgent.be VK Vlaams-Brabant : vk.vlaams-brabant@uzleuven.be VK West-Vlaanderen : info@vertrouwenscentrumwvl.be Je vindt hun adres en telefoonnummer, maar ook nog meer informatie over kindermishandeling op de website www.kindermishandeling.org Er zijn naast het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling natuurlijk ook nog een aantal andere diensten waarbij je terecht kan met vragen of voor hulp: Bij de Kinder- en jongerentelefoon (KJT). De KJT is er als je gewoon iets kwijt wil over jouw belevenissen, als je over een probleem wil praten of over een bepaald onderwerp informatie zoekt. Je kan gratis bellen naar 102 of mailen
naar brievenbus@kjt.org. Voor meer informatie kan je ook de website bezoeken: www.kjt.org Het Jongeren Advies Centrum (JAC). Jongeren van 12 tot 25 kunnen bij het JAC aankloppen met al hun vragen rond relaties, school, vrije tijd, jongerenrechten, problemen thuis, seksualiteit, zelfstandig wonen, drugs, Bij het JAC kunnen jongeren dus terecht met een gewone vraag om informatie maar het JAC probeert ook jongeren te helpen met een ernstig probleem. Voor meer informatie: www.jac.be De tzitemzo -reeks bestaat uit meerdere folders over verschillende thema s die belangrijk voor je kunnen zijn. Je leest meer uitleg over bijvoorbeeld het hoorrecht, over als ouders uit elkaar gaan en over de bijstand van een advocaat. Ook een folder als je slachtoffer bent van een misdrijf en als je dader bent van een misdrijf, maken deel uit van deze reeks. Alle folders uit de tzitemzo -reeks kunnen besteld worden bij de Kinderrechtswinkel. Je kan de Kinderrechtswinkel bereiken via : 070/21 00 71 info@kinderrechtswinkel.be met steun van de Vlaamse overheid