De 15 e Alumnireis ging dit jaar naar Polen. Op donderdag 15 mei vertrokken we om 07.00 uur vanuit Meppel richting Potsdam, waar we zouden overnachten in het filmhotel: Lily Marleen. Onderweg brachten we een bezoek aan het schitterende stadje Celle aan de rand van de Lünerburger Heide. Celle is een kleurrijk stadje en hier konden we genieten van de meer dan 500 prachtige vakwerkhuizen en het fraaie hertogelijke slot. Celle centrum Celler Sloß De volgende dag vertrokken we naar onze eerste bestemming in Polen, de stad Poznan waar we een stadswandeling maakten en het Nationaal Museum bezochten. Poznan is een van de oudste steden van Polen. Het is gesticht door de Polanen, een machtige Slavische stam, die uitgroeide tot de eerste Koninklijke dynastie van Polen: de Piasten. De stad is rijk aan historische gebouwen in gotische, renaissance- en barokstijl. Het fraaie raadhuis aan de grote markt is een van de mooiste gemeenschapshuizen in Europa. Het Nationaal Museum bevat een indrukwekkende collectie met verrassende Poolse schilderkunst, maar ook Hollandse meesters uit de 18 e eeuw. Poznan raadhuis Op dag 3 gingen we richting Warschau. Onderweg bezochten we de Cisterciënzer abdij van Lᶏd, waar we een rondleiding kregen van een enthousiaste jonge Salesiaan, die niet bang was voor een grapje en spontaan de pet van een van onze medereizigers een momentje wilde ruilen voor zijn bonnet. De schitterende barokkerk van Lᶏd heeft negen altaren en de centrale koepel is versierd met polychrome fresco s van Georg Neunhertz. In het klooster werden we stil van de kruisgang, bidkapel en kapittelzaal uit de 14 e eeuw. De ribgewelven in de kapittelzaal rusten op één centrale pilaar. Een van de kostbaarste Poolse kunstschatten is het fresco met Bijbelse en historische taferelen uit 1372 in de bidkapel. 1
Daarna bezochten we de eenvoud van de Romaanse basiliek in Tum. Deze kanunnikenkerk uit 997 is gebouwd op initiatief van koning Bolesław de Dappere en heeft een grote rol gespeeld in de kerstening van Polen. Tussen 1181 en 1547 was deze kerk een belangrijke vergaderplaats voor provinciale kerksynodes. Basiliek van Tum De kerk werd zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog, maar is fraai herbouwd en wordt beschouwd als het meest representatieve romaanse gebouw van Polen. Na deze kerkelijke bezienswaardigheden waren we toe aan wereldlijke architectuur. Hiervoor bezochten we het Radziwiłł paleis in Nieborόw. Dit zestiende-eeuwse landhuis is door de Nederlandse architect Tylman van Gameren omgetoverd tot een barok paleis. Opvallend is het bijzondere trappenhuis. De wanden zijn bekleed met Nederlandse blauwe tegels uit Harlingen. Radziwiłł paleis Nieborόw Een van de vele kamers uit het paleis 2
De fraaie baroktuin van het Radziwiłł paleis behoort tot de best bewaarde Franse baroktuinen van Polen. In de tuin staan ook twee werkplaatsen voor het vervaardigen van meubels en majolica, die door Michal Pjotr Radziwiłł werden opgericht om kunstenaars en studenten de kans te geven hun talenten te ontplooien. Van daaruit gingen we naar het Polonia Palace hotel dat ongeschonden uit de 2 e W.O. is gekomen en waar we twee nachten verbleven. Het hotel staat recht tegenover het Cultuurpaleis, een geschenk van de Sovjet Unie aan Polen. De 4 e dag brachten we in Warschau door. Al vroeg in de ochtend vertrokken we voor een wandeling naar het Łazienkypark en brachten we een bezoek aan het Paleis op het Water. Bij de ingang van het park werd onder het ruiterstandbeeld van Boreslaw III de traditionele groepfoto gemaakt. Alphons en Johan zorgden er voor dat iedereen erop stond. Iedereen op de foto, zelfs de twee fotografen Bij het grote Chopinmonument konden we onder de stralende zon genieten van een openluchtconcert. s Middags is iedereen vrij om op eigen houtje de stad te bekijken. Te zien was er genoeg, zoals het Koninklijk paleis met schilderijen van Rembrandt, de fraaie St. Janskathedraal uit de 14 e eeuw, het historische centrum dat steen voor steen is herbouwd en op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Maar ook de vele monumenten die herinneren aan de opstand in het Joodse getto, de deportatie van de Joden naar de vernietigingskampen en het verzet van de bevolking tegen de bezetter. 3
Het wekelijkse concert bij het monument van Chopin in het Łazienkypark Dag 5 vertrokken we naar Krakow waar we drie nachten zijn gebleven. Onderweg bezochten we het stadje Pjoterkow Tribunalki, een stadje met op iedere hoek van de straat een grote uitbundig versierde kerk. Helaas konden we die alleen bewonderen van achter gesloten hekwerken. Daarna gingen we naar Wieliczka waar we de zoutmijn bezochten. In de mijn moesten we 135 meter naar beneden via een trap om een ondergronds zalencomplex te bewonderen dat door de mijnwerkers helemaal uit de zoutsteen is uitgehakt. Het laatste avondmaal, uitgehakt in zoutsteen St. Kunegunda, de patroonheilige van de mijn Er was een grote kapel te bewonderen met grote heiligenbeelden en enorme kroonluchters gemaakt van zoutkristallen. Een heel aparte belevenis. 4
Via drie kilometer gang en 800 traptreden naar een diepte van 135 meter De volgende dag hadden we twee programma s. 's Morgens bezochten we met allen de gotische Wavelkathedraal en het museum. Van de oorspronkelijke romaanse bouw zijn nog de St. Leonardscrypte te zien en de Toren van de Zilveren Klokken. Het museum dat is gevestigd in het kapittelhuis heeft een fraaie collectie liturgische gewaden en diverse historische objecten. Wavelkathedraal in Krakow Diner op de rivier de Wisla 5
Daarna splitste de groep zich. De ene groep ging op eigen houtje Krakow verkennen en de andere groep ging naar het voormalig concentratiekamp Auschwitz-Birkenau. Er zijn geen goede woorden te vinden om de ervaring te omschrijven die de rondleiding door dit concentratiekamp kunnen weergeven. Toegangspoort Auschwitz s Avonds gingen we met z n allen op stap voor een diner buiten het hotel. Aan de kade van de rivier de Wisla wachtte een kleine rondvaartboot op ons. Hier kregen we een heerlijk driegangen menu geserveerd en ondertussen voeren we langs de fraaie oevers van de rivier de Wisla. Het werd een heerlijke avond. De volgende dag, alweer de 7 e dag, kregen we een rondwandeling door de wijk Kazimierz. De wijk wordt ook wel het Yewish Quarter genoemd. Deze wijk is een labyrint van nauwe straatjes en pleintjes. Voor de oorlog was dit een welvarend oord waar kerken en synagogen broederlijk naast elkaar stonden. Maar waar de joden uit werden verdreven om naar een getto aan de overkant van de rivier te worden gedeporteerd. Van het getto is alleen nog een stuk muur te zien. De Joodse wijk 6
Het enige stuk muur dat van het getto is overgebleven Op het plein waar de transporten naar de vernietigingskampen begonnen staan stoelen opgesteld als herinnering aan de meegebrachte meubels die de bewoners uit Kazimierz meebrachten, onwetend over het lot wat hen te wachten stond. Na de lunch brachten we met z n allen een bezoek aan het glas-in-lood museum, het Muzeum Witrażu, dat het originele interieur en uitrusting van de ateliers uit 1902 heeft weten te behouden Het gebouw werd destijds speciaal gebouwd voor het glas-in-loodbedrijf van Stanislaw Gabriel Żeleński. Glas-in-lood atelier Witrażu in Krakow 7
De enorme ramen uit de Wavelkathedraal zijn afkomstig uit deze werkplaats. In de werkplaats wordt nog steeds volgens de eeuwenoude techniek gewerkt. Daarnaast worden moderne glasobjecten gemaakt en verzorgt men onderhoud en restauratie. Dag 8 reden we met de bus naar Wroclaw, de voormalige Duitse stad Breslau, waar we een bezoek brachten aan het Panorama Raclawice. Dit is een enorm schilderij van 120 x 15 meter op een cirkelvormig doek, waarop de veldslag uit 1794 van Poolse opstandelingen onder leiding van Tadeusz Kosiuszko tegenover het Russisch leger onder generaal Tormasov staat afgebeeld. Voor dit schilderij is speciaal een betonnen rotonde gemaakt. Panorama van Wroclaw Na het bezoek aan het Panorama maakten we een wandeling naar de Universiteit van Wroclaw om onder meer de beroemde Aula Leopoldina te bewonderen. De aula die gebouwd is tussen 1728 en 1732 is een bijzonder monument van de late Barok. De aula heeft de vele oorlogen zonder al te veel schade doorstaan. Het Oratorium Marianum daarentegen was zwaar gehavend, maar deze barokke zaak is volledig in oude glorie hersteld. Men heeft hierbij gebruik kunnen maken van oude kleurendia s. Het Oratorium is vooral beroemd geworden door zijn akoestische kwaliteit. Aula Leopoldina 8
In de Wiskunde toren waar de Oude Sterrenwacht uit de late achttiende eeuw te zien is, konden we genieten van een schitterend uitzicht op de stad. Tot slot maakten we nog een wandeling door het eiland Ostrόw Tumski met zijn barokke kerken. Onderweg kwamen we nog enkele Wroclaw dwergen tegen, deze beeldjes zijn geplaatst om de Oranje Alternatieve Beweging te herdenken. Een van de vele dwergen Eiland Ostrόw Tumski De dag eindigde met een bezoek aan de Botanische tuin die in 1811 werd aangelegd als wetenschappelijk instituut van de universiteit en na de totale verwoesting tijdens de Tweede Wereldoorlog, weer volledig is hersteld. Moe maar voldaan liepen we daarna naar ons hotel. De botanische tuin 9
Dag 9 vertrokken we richting Ebendorf. Onderweg brachten we een bezoek aan het Branitzer park en het kasteel Branitz. Het park is ontworpen door de excentrieke vorst Hermann Fürst von Pückler- Muskau. Hermann had grote bewondering voor de Engelse landschapsarchitectuur en het park is dus ook in deze stijl ontworpen. De vele waterpartijen vormen een belangrijk bestanddeel van de tuin en op een van de eilandjes heeft hij twee piramides laten bouwen als herinnering aan zijn reizen naar de Orient. In een van deze piramides is hij en zijn vrouw Lucy begraven. Kasteel Branitz 10
Onze laatste avond brachten we door in het boerenhotel Bördehof, met kamers als balzalen. Enkele leden van ons gezelschap hadden een cabaretavond in elkaar gezet, met liedjes als Lily Marleen en een ode aan de koffiejuffrouw uit de bus. Ook de reisleiding en de chauffeur werden in het zonnetje gezet. Er werd die avond heel wat afgelachen. De 'koffiejuffrouw' uit de bus En dan dag 10, de laatste dag alweer. In Wienhausen kregen we een rondleiding door het Cistercienzer klooster. Dit gotische nonnenklooster heeft veel muurschilderingen met Bijbelse taferelen. Het klooster is tussen 1310 en 1330 gebouwd in de stijl van de Noord-Duitse baksteengotiek. Op de zolder van het klooster waren de kasten en kisten te zien die de meisjes meebrachten als ze in het klooster intraden. In de enorme kapittelzaal zijn nog tien gebrandschilderde wapens uit de 16 e eeuw te zien. Het klooster in Wienhausen Na het traditionele afscheidsdiner reden we naar Enschede en Meppel waar we afscheid van elkaar namen. Het was een bijzondere reis, waar we met veel genoegen op terugkijken. 11
12