Vorming BIO-ECOLOGISCHE BOUWMATERIALEN opbouwen Els Van de moortel info@vibe.be www.vibe.be DOELSTELLING VAN DE PRESENTATIE OPBOUWEN Overlopen van de Mogelijke opbouwen van -dak, -muur, -vloer - massiefbouw - houtskeletbouw 1 dakopbouw 2 muuropbouw 3 vloeropbouw Overlopen van de functie en de keuzemogelijkheden van materialen in de verschillende opbouwen Aandachtspunten Van een ongeïsoleerd naar een wind- en luchtdicht geïsoleerd dak 1 pannen op panlatten 2 tengellatten 3 onderdak 4 eerste laag isolatie tussen bestaande dakkepers (6cm) 5 houten structuur 6 tweede laag isolatie (8cm) 7 derde laag isolatie (10cm) 8 luchtscherm/damprem 9 leidingenspouw 10 binnenafwerking 11 bestaande kepers 1
Onderdakplaten houtvezel Kenmerken : Onderdakplaten uit vezelcement Kenmerken : Dampopen Winddicht Regendicht 4-zijdig tand- en groef Koudebrugonderbreking Geluidsisolerend Foto s Celit, Pavatex, Dampopen Winddicht Regendicht Foto s: www.eternit.be onderdakfolie Kenmerken : Houten structuur FotoEcomat Dampopen Winddicht Regendicht Foto Isoproc Foto: www.callewaert.be Foto: www.houtluyten.be Isolatie Vereisten Isoleren tegen koude Beschermen tegen oververhitting Efficiënt Duurzaam Brandveilig Geluidsisolerend Voldoende flexibel voor plaatsing tussen structuur Harde platen voor sarkingdak Tussen houten structuur: Bij voorkeur halfharde platen en/of matten: Cellulose, schapenwol, hennep, textiel, houtvezel, vlas, rotswol, glaswol Harde platen: minder aangewezen 2
Boven dakstructuur: Harde platen: EPS, XPS, PUR, PIR, resolschuim, rotswol, cellenglas, harde houtvezelplaten Isolatie Technische eigenschappen Lambdawaarde Soortelijke (1),(2) (W/mK) Fabrieksmatig vervaardigde isolatiematerialen laag hoog laag warmte c (J/kgK) (3) Volumemassa (kg/m³) (3) glaswol 0,030-0,040 840 15-25 1-5 Diffusie rotswol 0,032-0,042 1000 40-180 1-1,5 weerstandsgetal cellenglas 0,037-0,060 800 100-220 oneindig μ (4) perliet 0,046-0,051 1000 90-165 1-6 vermiculiet 0,053-0,058 1080 65-160 3-4 Mineraal Isolerend cellenbeton 0,045 1300 115 3 Kalk-hennepblokken 0,06-0,120 1500-1700 250-500 10-13 geëxpandeerd polystyreen 0,033-0,045 1450 14-54 20-220 Petrochemisch geëxtrudeerd polystyreen 0,029-0,038 1470 30-40 80-250 polyurethaanschuim 0,022-0,032 1470 30-60 50-100 polyisocyanuraatschuim 0,022-0,032 1200 30-60 50-100 resolschuim 0,021-0,023 1470 40-160 110 papiervlokken 0,037-0,044 1600-2150 25-100 1-2 houtvezel 0,037-0,051 2000-2100 38-120 1-5 vlas 0,037-0,044 1600-2150 25-35 1-2 duurzame overheidsgebouwen 24/11/2015 Isolatie Technische eigenschappen Hernieuwbaar laag hoog laag Lambdawaarde Soortelijke (1),(2) (W/mK) warmte c (J/kgK) (3) Volumemassa (kg/m³) (3) hennep 0,039-0,042 1600-1700 25-40 1-2 textiel 0,038-0,050 1300-1400 18-75 1-3 schapenwol 0,035-0,040 1720 12-35 1-2 geëxpandeerde kurkkorrels 0,036-0,055 1670 70-180 1-30 duurzame overheidsgebouwen 24/11/2015 Diffusie geëxpandeerde kurk 0,036-0,045 1670 70-150 1-30 Ter plaatse aangebrachte isolatiematerialen minerale wolvlokken 0,045-0,070 840 50-70 1-5 geëxpandeerde perlietkorrels weerstandsgetal μ (4) 0,080 1000 150 1-6 vermiculietkorrels 0,130 1080 70-120 3-4 silicaatschuimkorrels 0,035-0.040 1000 5-30 3-7 geëxpandeerde polystyreenparels 0,065 1500 15-40 20-100 polyurethaanschuim 0,027-0,055 1470 35-40 15-100 papiervlokken 0,037-0,043 2000 30-50 1-2 houtvezels 0,040-0,053 2100 35-45 1-2 vlasvezels 0,040-0,044 1600-2150 150 1-2 Isolatie Milieu- en gezondheidscriteria materialen NIBE-klasse milieu Natureplus Emissies Vlas 3a - vezels/additieven Hennep? x vezels/additieven Papiervlokken 3a x Stof/ boorzouten Houtvezel zacht? x vezels/additieven Kurk 3c - / Schapenwol >7c x additieven Textiel? - additieven Isolatie Milieu- en gezondheidscriteria materialen Isolatie Technische goedkeuringen materialen NIBE-klasse milieu Natureplus Glaswol 1a - Emissies Losse minerale vezels, Ureumformaldehyde? Rotswol 1c - Losse minerale vezels, Cellenglas? x - Geëxpandeerd polystyreen (EPS) 1a - Styreen/pentaan (tijdens productie) Resolschuim (PF) 2b - Ureumformaldehyde? Polyurethaan(PUR) -PIR 2a - isocyanaten Technische goedkeuring Vlas ETA E/C Hennep ETA E/D Papiervlokken ETA, MPA E/C Houtvezel zacht ETA, MPA E Kurk / E Schapenwol ETA E Textiel ETA E/B Brandklasse (Europees) ETA: European Technical Approval ATG: Agrément Technique/ Technische goedkeuring Brandklasse: F> E > D > C > B> A2>A1 3
Isolatie Technische goedkeuringen materialen Technische goedkeuring Rotswol ATG A1 Brandklasse (Europees) Glaswol ATG A1 / A2 Cellenglas ATG A1 EPS ATG B ETA: European Technical Approval ATG: Agrément Technique/ Technische goedkeuring Luchtdichting Resolschuim (PF) ATG PUR ATG F PIR ATG B XPS ATG B B Brandklasse: F> E > D > C > B> A2>A1 Foto s Isoproc / Guy Jaenen Waarom luchtdicht afwerken? Warmteverliezen beperken Tocht vermijden Bouwschade verhinderen Te droge binnenlucht in de winter vermijden Stof en pollen buiten houden Tegen oververhitting in de zomer Optimale geluidsisolatie Brandveiligheid Let op: Luchtdicht én dampremmend! Niet dampdicht! Opgesloten bouwvocht Condensatie in de winter Vochtregulatie = Dampremmend luchtdichtingsmembraan Foto Isoproc Foto Isover duurzame overheidsgebouwen Foto Ecobati 24/11/2015 Binnenafwerking plaatmaterialen Gipsvezelplaten: gips, papiervezels, oplosmiddel: water geen emissies (geen lijm) belastbaar brandveilig ook voor natte ruimten geluidsisolerend (massa) Leembouwplaat: leem, riet, vlas Gipskartonplaat: brandwerende gipskern, karton Houten plaatmateriaal: spaanplaten, multiplex-platen, OSB, MDF, Foto www.maasreuzel.nl Dakbedekking 4
LEVENSCYCLUSANALYSE - principes LEVENSCYCLUSANALYSE - principes dakbedekking hellend dak (Nibe 2012/2014) dakbedekking hellend dak (Nibe 2012/2014) Functionele eenheid: 1 m 2, dak 40, bevestiging, pan-en tengellatten, 75 jaar Betondakpan Betondakpan (incl. toplaag micromortel) Vezelcementleien Natuurleien Keramische dakpan 1a 1c 2b 2c 3b Functionele eenheid: 1 m 2, dak 40, bevestiging, pan-en tengellatten, 75 jaar WRC shingles(standaard bosbouw) Zinken felsdak Bitumen shingels Koperen felsdak 5b 5c 6a 7c Riet 3b Verzinkt gecoat staal 4a WRC shingles(duurzame bosbouw) 4c Aluminium profiel-gecoat 4c Dakopbouw plat dak houten struktuur 1 dakdichting 2 dakvloer 3 isolerende strook houtvezelplaat 4 houten dakstructuur 5 luchtdichting / damprem 6 lattenwerk / leidingenspouw 7 binnenafwerking Vochtgestuurde damprem! Dampdicht Dakopbouw plat dak houten struktuur Opgelet! grondige studie van de vochthuishouding gebruik specifieke materialen garantie luchtdichtheid aan de binnenzijde!!! luchtlekken -> convectieve stroming -> bouwvocht Af te raden in vochtige ruimtes en daken die permanent in de schaduw liggen. Aandachtspunten: Isolatie vult volledige ruimte tussen structuur Dampopen isolatiemateriaal met hoge densiteit Vochtgestuurde / intelligente damprem Dakopbouw plat dak houten struktuur 1 ballast 2 dakdichting 3 drukvaste isolatie 4 dampscherm 5 dakvloer 6 houten dakstructuur 7 lattenwerk / leidingenspouw 8 binnenafwerking Dampdicht Dakopbouw plat dak - betonnen structuur met groendak 1 vegetatielaag (sedum, kruiden ) 2 substraat 3 filtermat 4 drainagelaag 5 dakdichting 6 drukvaste isolatie 7 damscherm 8 druklaag 9 betonnen welfsels 10 pleisterlaag (luchtdichting) 5
Dakdichting Dakdichting Bitumineuze dakdichtingen Geoxideerd bitumen: enkel voor onderlagen Elstomeren: SBS Plastomeren: APP Synthetische dakdichtingen Elastomeren: EPDM (Ethyleen Propyleen DieenMonomeer) Plastomeren: PVC Thermoplastische Elastomeren: TPE Op basis van plantaardige grondstoffen: Derbipure: op basis van plantaardige oliën en harsen Foto Gebertallin.nl Dakisolatie - drukvast isolatiemateriaal - warm dak Dakisolatie - drukvast isolatiemateriaal - warm dak : EPS, PUR, PIR, resolschuim rotswol, cellenglas harde houtvezelplaten, kurk Dakisolatie - isolatiemateriaal tussen houten structuur : cellulose, schapenwol, hennep, textiel, houtvezel, vlas rotswol, glaswol Luchtdichting - aandachtspunten Gebruik een vochtgestuurde damprem!! PE-copolymeer membraan en een PP-vlies variabele equivalente luchtlaagdikte μd 0,25 m - >10 m dampremmend effect sterker in de winter dan in de zomer condensatie in de winter wordt bemoeilijkt en uitdrogen in de zomer wordt bevorderd Luchtdicht afkleven met luchtdichtingstape Uitvoeren van luchtdichtingstest Foto IsoproC 6
OPBOUWEN 1 dakopbouw 2 muuropbouw 3 vloeropbouw Foto s Vibe 1 houten beplanking 2 latten/ventilatiespouw 3 regen-en winddichte houtvezelplaat 4 isolatie tussen houten structuur 5 luchtdicht afgekleefde OSB plaat 6 leidingenspouw 7 binnenafwerking 1 buitenafwerking 2 bevestiging buitenafwerking 3 verticale luchtspouw 4 isolerende houtvezelplaat 5 houten structuur / I-liggers 6 isolatie (dampopen) 7 OSB (stijfheid, damprem, luchtdicht) 8 structuur 9 leidingenspouw 10 luchtdichtingstape 11 OSB (binnenafwerking) 12 gipsvezelplaat (binnenafwerking) 13 stopcontact Buiten zo dampopen mogelijk Binnen niet dampdichter dan noodzakelijk Afb: IsoproC Structuur I-liggers, I-staanders Grotere isolatiediktes mogelijk Lager gewicht Minder materiaalgebruik Isolatie Bij voorkeur halfharde platen en/of matten: Cellulose, schapenwol, hennep, textiel, houtvezel, vlas, rotswol, glaswol Harde platen: minder aangewezen 7
Luchtdichting Luchtdichting /damprem houten plaatmateriaal (OSB) dampremmend membraan uit kunststof dampremmend membraam uit vezelversterkt papier Leidingenspouw en binnenafwerking Gevelafwerking Gevelafwerking Gemetselde gevelsteen Houten gevelbekleding Gevelbekleding uit steen of kunststof: Natuursteen leien Natuursteenplaten Keramische tegel Vezelcementplaat Sidings Metaal: zink, aluminium, koper Muuropbouw met gevelbekleding 1 houten beplanking 2 regen-en winddichte houtvezelplaat 3 isolatie tussen houten structuur 4 dragende muur in metselwerk 5 binnenbepleistering 8
Muuropbouw spouwmuur 1 buitenspouwblad 2 luchtspouw 3 isolatie (hydrofoob) 4 dragende muur in metselwerk 5 binnenbepleistering Isolatie spouwmuur : watervast isolatiemateriaal EPS, XPS, PUR, PIR, resolschuim glaswol, rotswol, cellenglas kurk Foto recticel Foto Isover Foto rockwool Binnenspouwblad Binnenspouwblad Geperforeerde baksteen (Nibe 1a) Baksteen (Nibe 1c) Betonsteen (Nibe 2b) Kalkzandsteen (Nibe 2b) Leemsteen (NIBE 3b) Binnenpleisters Binnenafwerking - bepleistering Leempleister (NIBE 1a) Gipspleister RO-gips (NIBE 1a) Gipspleister natuurgips (NIBE 1b) Kalkpleister (NIBE 3c) Cementpleister (NIBE 3c) Tadelakt (natuurlijke kalk, marmerpoeder, klei, as en cellulose) Bepleistering op basis van kalk en hennepvezels Foto VIBE 9
Isoleren van bestaande muren aan de buitenzijde 1 nieuwe buitenbepleistering 2 isolatie 3 bestaande bakstenen muur 4 bestaande binnenbepleistering Isolerenvan bestaandemurenaande buitenzijde EPS rotswolplaat kurk harde houtvezelplaat minerale platen MUUROPBOUW - renovatie Isoleren van bestaande muren aan de binnenzijde 1 bestaande buitenbepleistering 2 bestaande bakstenen muur 3 bestaande binnenbepleistering 4 isolatie 5 luchtdicht dampremmend membraan 6 binnenafwerking 1 bestaande gevelsteen 2 bestaande bakstenen muur 3 egalisatielaaguit leem 4 isolatie 5 binnenafwerking MUUROPBOUW - renovatie Isoleren van bestaande muren aan de binnenzijde Voorwaarden Foto Isoproc geen opstijgend vocht bestaande muur: geen regendoorslag geen leidingen achter isolatie isolatie aansluitend tegen bestaande muur isolatie aan binnenzijde: perfect luchtdicht koudebruggen trachten te vermijden Isolatie waar mogelijk doortrekken tussen houten structuur MUUROPBOUW - renovatie Isoleren van bestaande muren aan de binnenzijde 1 bestaande bakstenen muur 2 bestaande binnenbepleistering 3 isolatie tussen houten latten 4 luchtdichte damprem 5 binnenafwerking OPBOUWEN 1 dakopbouw 2 muuropbouw 3 vloeropbouw Vermijden van koudebruggen 10
VLOEROPBOUW begane grond VLOEROPBOUW begane grond Vloeropbouw begane grond - thermovloer Vloeropbouw op volle grond 1 vloerafwerking 2 gewapende chape + uitvullingslaag (licht gewapend) 3 PE folie 4 egalisatielaag/werkvloer uit traskalkmortel 5 traskalkpap of leempap 6 geëxpandeerde kleikorrels 7 grind 1 vloerafwerking 2 anhydrietchape 3 oliepapier 4 isolatie 5 PE folie 6 uitvullaag voor leidingen 7 betonnen vloerplaat VLOEROPBOUW begane grond Drukvaste isolatie onder chape Drukvaste isolatieplaten EPS, XPS, PUR, PIR Cellenglas, rotswol harde houtvezelplaten, geëxpandeerde kurkplaten In situ gespoten isolatie: Polyurethaan Passiefwoningen: grote dikten: kleine procentuele zettingen = probleem! isolatiematerialen met samendrukbaarheid 3mm (conform NEN- EN826): Natureplus gelabeld: cellulair glas Nibe-classificatie: resol-schuim, geëxpandeerd polystyreen (EPS) VLOEROPBOUW begane grond chape stamplemen vloer kalkchape/trasskalkchape cementchape (CEM I) Anhydrietchape minimum diktes boven de leidingen zwevende chape: 50 mm (cementgebonden) 45 mm (anhydrietgebonden) hechtende chape: 30 mm VLOEROPBOUW begane grond Vloerafwerking VLOEROPBOUW begane grond Vloerafwerking Houten vloeren: Massief parket: eik, beuk, bamboe Samengesteld, meerlagig parket Laminaat Gietvloeren: gepolierde beton, kunstharsvloeren Stenen vloeren: keramische tegels, natuursteen, terracotta Soepele vloerbekledingen: linoleum, vinyl, kurk Vloerbekledingen uit textiel www.heimwerker-test.de http://bouwinfo.be 11
VRAGEN? BEDANKT VOOR UW AANDACHT 12