1 Inleiding Wat is er met me aan de hand? 15. Typerend beeld 16 Kenmerken 18 Diagnostiek 30 Hoe vaak komt het voor? 35 Samenvatting 37

Transcriptie

1 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 7 Inhoud Voorwoord 1 Inleiding 11 2 Wat is er met me aan de hand? 15 Typerend beeld 16 Kenmerken 18 Diagnostiek 30 Hoe vaak komt het voor? 35 Samenvatting 37 3 Hoe heeft het zo ver kunnen komen? 39 Oorzaken van persoonlijkheidsstoornissen 39 Oorzaken van de antisociale persoonlijkheidsstoornis en psychopathie 41 Samenvatting 49 4 Wat staat me te wachten? 51 Beloop in de nabije toekomst 51 Mogelijke complicaties 54 Samenvatting 60 7

2 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 8 5 Wat betekent een en ander voor mijzelf en mijn omgeving? 63 Privé 63 Werk 68 De maatschappij 71 Hoe om te gaan met iemand met deze persoonlijkheidsstoornis? 72 Samenvatting 76 6 Welke behandelingen bestaan er? 77 Cognitieve gedragstherapie 80 Schemagerichte cognitieve therapie 86 Multi system therapy en functional family therapy 88 Medicatie 89 Praktische informatie 91 Behandeling van psychopathie 93 Behandeling van verslaving 95 Samenvatting 96 7 Hoe kan ik de draad weer oppakken? 99 Wil ik terug naar mijn oude leven of ga ik het anders doen? 99 Waarom zou ik behandeling zoeken? 100 Hoe ga ik om met mijn beperkingen? 105 Wat moet ik veranderen, privé en op mijn werk, om zo goed mogelijk te functioneren? 105 Hoe voorkom ik terugval? 108 Samenvatting 111 Adressen en literatuur 113 Algemeen 113 Adressen van forensische poliklinieken 113 Internetadressen 116 8

3 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 9 Telefoonnummers 117 Zelfhulpliteratuur 117 Geraadpleegde literatuur 118 Verklarende woordenlijst 121 Over de auteurs 123 Raad van advies 125 Reeds verschenen titels 127 9

4 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 10

5 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 11 1 Inleiding Dit boek gaat over de antisociale persoonlijkheidsstoornis, een psychische stoornis die zich kenmerkt door antisociaal, niet zelden agressief gedrag tegenover andere mensen en soms ook tegen dieren. Iemand met een antisociale persoonlijkheidsstoornis maakt misbruik van andere mensen, bijvoorbeeld door hen al dan niet met geweld te bestelen, te mishandelen of te verkrachten. Daar komt bij dat hij over het algemeen geen oog heeft voor de gevoelens van zijn slachtoffers en weinig of geen spijt heeft. Dit alles leidt tot gedrag waarvan vooral de mensen uit zijn omgeving last hebben. Dat kunnen bekenden en zelfs ouders, partners of kinderen zijn, maar vaak ook zijn het mensen die toevallig in de buurt waren: een medewerker van een pompstation of bank die wordt overvallen; een voorbijganger die zich in een vechtpartij mengt en vervolgens zelf de klappen moet opvangen. Naar schatting lijdt zo n twee tot drie procent van de bevolking in Westerse landen aan deze stoornis. De boeken in de reeks A-ggZ zijn bedoeld voor mensen die zelf aan de daarin beschreven stoornis lijden. Ze geven informatie over hun problemen en mogelijke behandelingen en bevatten tips die ze kunnen gebruiken om er minder last van te krijgen. De schrijvers van deze boeken gaan ervan uit dat de lezers graag van hun klachten af willen. Als je lijdt aan een antisociale persoonlijkheidsstoornis, is dit laatste niet zo vanzelfsprekend. Dan heb je, zeker als je jong bent, meestal weinig last 11

6 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 12 van je gedrag. Integendeel, dat levert je nogal wat voordelen op. Je krijgt vaak je zin. Soms verdien je op een gemakkelijke manier veel geld, bijvoorbeeld in de drugshandel of door fraude, waarmee je een leven kan leiden dat je goed bevalt. Je kan een mooi huis kopen en dure auto s en boten aanschaffen. Dat maakt je interessant in de ogen van anderen; je kan een mooie vrouw aan elke vinger krijgen. Je bent voor niks en niemand bang. Je zorgt ervoor dat anderen rekening met je houden en je snel je zin geven. Zo op het eerste gezicht heb je dus weinig redenen om daar wat aan te veranderen. Toch hebben we dit boek in de eerste plaats voor jou geschreven en daarbij geprobeerd objectieve informatie te geven. Je hebt, net als ieder mens, de keuze het leven te leiden dat jou het beste bevalt en als je ervoor kiest om op deze manier te leven moet je dat zelf weten hoewel het onze keus niet zou zijn. Maar we hebben gemerkt dat veel mensen met deze stoornis ook momenten hebben dat ze twijfelen. Ze krijgen er genoeg van dat ze steeds worden opgejaagd en moeten opletten, en dat ze problemen hebben met hun partners, met hun kinderen en op hun werk. Ze zijn het zat zo veel jaren in de gevangenis door te brengen in plaats van bij hun gezin. Maar ze weten niet hoe ze het anders zouden kunnen doen. Ze hebben dat ook nooit geleerd. Als ze gewoonlijk als ze al wat ouder zijn, zo rond hun veertigste besluiten dat ze het nu echt anders willen gaan doen, merken ze dat dat niet meevalt, bijvoorbeeld doordat ze een goede opleiding missen en nauwelijks mensen kennen buiten het criminele circuit. Bovendien zijn ze ook wel gewend geraakt aan hun levensstijl en aarzelen ze om de voordelen daarvan op te geven terwijl ze nog niet weten wat ze ervoor terugkrijgen. Als je wat herkent in het bovenstaande en ook wel eens twijfelt, hopen we dat je iets aan dit boek hebt. Daarnaast willen we informatie geven aan mensen die leven in de buurt van iemand met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Misschien geldt dat voor jou en heb je persoonlijk last van het gedrag 12

7 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 13 van je partner, je vader, je zoon of kennis. Je vraagt je af hoe lang je die last wilt blijven dragen en wat je moet doen om je gevoel van eigenwaarde te houden en er zelf niet aan onderdoor te gaan. Of je wilt je partner steunen als deze besluit te veranderen maar je vraagt je vaak af hoe dat moet en hoeveel geduld je moet hebben. We kunnen daar geen kant-en-klare antwoorden op geven. Maar we hopen dat de informatie in dit boek je helpt om in elk geval voor jezelf de zaken wat helderder op een rijtje te krijgen zodat je gemakkelijker je weg kunt vinden. 13

8 Leven met een antisoc stoornis.qxd :27 Pagina 14