Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg

Transcriptie

1 Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg

2 Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg Met dank aan Charlotte de Schepper, ZN Marjon Schoneveld, ZN Marijke Ploegman, KPMG Disclaimer Zorgverzekeraars Nederland April 2018 Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg 1

3 1. Inleiding Het kwaliteitskader verpleeghuiszorg helpt verpleeghuizen om binnen enkele jaren een beweging te maken naar hogere kwaliteit verpleeghuiszorg. Onderdeel van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg is dat de zorgaanbieders een kwaliteitsplan opstellen. De inhoud van deze eerste ingediende kwaliteitsplannen biedt waardevolle informatie voor de gesprekken die zorgkantoren voeren met de zorgaanbieders. In deze dialoog gaat het over de vraag waar de individuele zorgaanbieders staan met betrekking tot het kwaliteitskader en waar zij hun inspanningen op gaan richten. Ook de intensiteit en omvang van die inspanningen wordt duidelijk. Door alle kwaliteitsplannen op regionaal en landelijk niveau te analyseren, wordt de rode draad zichtbaar van de verschillende onderdelen van het kwaliteitsplan. Zorgverzekeraars Nederland heeft adviesbureau KPMG gevraagd samen met de concessiehouders alle kwaliteitsplannen te analyseren en de rode draad op regionaal en landelijk niveau te formuleren. De analyse geeft op regionaal en landelijk niveau een beeld van de stand van zaken binnen de sector en op welke onderdelen de sector zich wil ontwikkelen. Met dit beeld kunnen we als zorgkantoren -omdat we analyses hebben op landelijk, regionaal, instellings- en locatieniveau- beter invulling geven aan onze rol om in te kopen op kwaliteit van zorg en kennisdeling te bevorderen ter verbetering van kwaliteit. Ook kunnen we met deze informatie het gesprek over de inhoud van het volgende kwaliteitsplan met de zorgaanbieder goed voeren. De kwaliteitsplannen geven een beschrijving van de voornemens van de zorgaanbieders, wat niet in alle gevallen betekent dat het kwaliteitsplan volledig is, en recht doet aan de werkelijkheid. De analyse is niet bedoeld om zorgaanbieders tegen elkaar af te zetten of af te rekenen. Er is juist veel waardering voor plannen waarin instellingen zich kwetsbaar durven op te stellen. 2. Rode draad kwaliteitsplannen ZN ziet dat verpleeghuizen de uitvoering van het Kwaliteitskader actief hebben opgepakt en dat er door de sector hard is gewerkt aan alle kwaliteitsplannen. Veel organisaties hebben op locatieniveau (en soms zelf woongroepniveau) een kwaliteitsplan opgesteld. De analyse laat zien dat verpleeghuizen gemotiveerd zijn en initiatieven ondernemen om de kwaliteit van zorg te verbeteren en dat de beweging richting kwaliteitsverbetering hiermee in gang gezet is. We zien een grote variatie in de kwaliteitsplannen van zorgaanbieders. Zowel qua vorm, als in mate van detail. De Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg 2

4 analyse laat zien waar verpleeghuizen zich op richten en wat de verbeterplannen zijn op de vier inhoudelijke en vier randvoorwaardelijke thema s uit het Kwaliteitskader. Persoonsgerichte zorg en ondersteuning: veel verpleeghuizen besteden aandacht aan het kennen van het persoonlijke verhaal van de cliënt, het afstemmen van zorg op en met de cliënt, het geven van aandacht en het behoud van de eigen identiteit van de cliënt. Ook zorg en ondersteuning in de laatste levensfase is veel in de kwaliteitsplannen beschreven, wat in lijn is met de zwaardere problematiek van de doelgroep in verpleeghuizen. De verbeterparagraaf is gericht op het besteden van meer aandacht aan welzijn, het beter afstemmen van zorg en ondersteuning op de cliënt en het verder verbeteren van de palliatieve zorg. Voorbeelden huidige initiatieven persoonsgerichte zorg en ondersteuning: maken van eigen dagindeling, specialistische teams voor onbegrepen gedrag, scholing informele zorg op het gebied van rouw, veiligheidsrisico s afwegen tegen kwaliteit van leven, opstellen van leefplezierplan. Wonen en welzijn: bij veel verpleeghuizen is er aandacht voor levensbeschouwelijke vragen, het van betrekken en inzetten van informele zorg, de maaltijden, aankleding van de woning en het uitbreiden van het aanbod zinvolle dagbesteding, en afstemmen hiervan op en met de cliënt. De verbeterparagraaf is met name gericht op het verder aanpassen en uitbreiden van het aanbod van zinvolle dagbesteding, familieparticipatie en het verbeteren van de woonomgeving en facilitaire omstandigheden. Voorbeelden huidige initiatieven wonen en welzijn: ondersteunen bij onderhouden of sluiten van vriendschappen, administratieve activiteiten in woonkamer voor extra aanwezigheid en zichtbaarheid, een 'waakdoos' (met dagboekje) voor de familie bij overlijden, activiteiten voor mannen en het verhelpen eenzaamheidsproblematiek in de weekenden. Veiligheid: veel zorgaanbieders hebben aandacht voor het melden, analyseren en bespreken van incidenten en fouten, audits, review van medicatie en het nemen van preventieve maatregelen. Ook zijn veel zorgaanbieders terughoudend met het nemen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Het borgen (van verbeteracties) in een methodische manier van werken, bijvoorbeeld met een Plan Do Check Act (PDCA) cyclus wordt niet door veel instellingen beschreven. De verbeterparagraaf is met name betrekking op medicatieveiligheid en het bespreken en leren van incidenten/ fouten. Voorbeelden huidige initiatieven veiligheid: beleid antibioticaresistentie, inzicht in mogelijkheden voor vrijheidsbevorderende maatregelen, digitaal aftekenen van medicatie en het vergroten van bereidheid en mogelijkheden om incidenten te melden. Leren en verbeteren van kwaliteit: het uitvoeren van audits (zowel intern als extern), meten van tevredenheid (zowel bij cliënten als medewerkers) en deskundigheidsbevordering en coaching hebben de aandacht van veel Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg 3

5 zorgaanbieders. Een groot deel van de zorgaanbieders participeert in een lerend netwerk zowel op het niveau van bestuurders als medewerkers, met name met andere VV&T-aanbieders. Ook andere samenwerkingspartners, zoals landelijke (kennis)netwerken, de gehandicaptenzorg, universiteiten en hogescholen zijn belangrijk in het lerend netwerk, maar deze worden door zorgaanbieders minder vaak benoemd in het kwaliteitsplan. De verbeterparagraaf is met name betrekking op het (beter) benutten van dit lerend netwerk, meer aandacht voor reflectie en meer scholing. Voorbeelden huidige initiatieven leren en verbeteren kwaliteit: vertrouwenspersoon voor cliënten, bevorderen voorbeeldgedrag, meldcode ouderenmishandeling en bespreken van dilemma s op de werkvloer. Leiderschap, governance en management: zorgaanbieders geven in hun kwaliteitsplannen aan volgens de governance code zorg te werken en het belangrijk te vinden dat de bestuurder dichtbij de werkvloer is en zich faciliterend opstelt. De verbeterparagraaf is gericht op het uitdragen en inbedden van visie en kernwaarden, het opzetten van een verpleegkundige of professionele adviesraad en financieel gezond zijn. Voorbeelden huidige initiatieven leiderschap, governance en management: verwijzers informeren over visie en type dienstverlening, uitdragen belang dialoog en reflectie door leiderschap, graadmeter voor leiderschap: als personeel met een gerust hart naar huis gaat, buddyschap: ondersteunende diensten helpen zorgmedewerkers drie dagen per jaar. Personeelssamenstelling: veel zorgaanbieders besteden aandacht aan deskundigheidsbevordering en coaching van het personeel en het hebben van voldoende bekwaam / gekwalificeerd personeel. Veel aanbieders reflecteren met medewerkers en cliënten,; reflectie in een lerend netwerk is minder vaak benoemd. Genoemde arbeidsbesparende maatregelen zijn o.a. het optimaliseren van het basisrooster, terugdringen van ziekteverzuim en het betrekken en inzetten van informele zorg. Dit thema wordt niet in alle plannen uitvoerig beschreven, wat kan samenhangen met een parallel regionaal traject op dit onderwerp. De verbeterparagraaf richt zich vaak op meer deskundigheidsbevordering, strategische personeelsplanning en het werven van nieuwe medewerkers. Voorbeelden huidige initiatieven personeelssamenstelling: opnemen van de fysieke belasting in het zorgplan, loopbaan- en vitaliteitsbeleid voor medewerkers, kwaliteitscoach, beargumenteerd afwijken van kaders, teambuilding, leerlingen verkort opleiden en coaching on the job. Gebruik van hulpbronnen 1 : zorgaanbieders hebben aandacht voor het elektronische cliëntdossier, digitalisering en de inzet van domotica. Nieuwbouw, renovatie en onderhoud worden ingezet om de kwaliteit van gebouwen te verbeteren. De verbeterparagrafen richten zich op het verbeteren van IT, inzet van domotica en het efficiënter en optimaler gebruik maken van hulpbronnen. 1 In de analyse is met name gekeken naar de voornemens op de technologische hulpbronnen. Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg 4

6 Voorbeelden huidige initiatieven gebruik hulpbronnen: pilot open deuren, kweken van eigen groenten, duurzaamheid voedselverspilling, bewegingsmelders, loopverlichting, Hygie: product voor opvang van uitscheidingsproducten, zonnepanelen, verbeteren innovatiecultuur, energieaudit en verbeteren akoestiek. Gebruik van informatie: veel zorgaanbieders voeren tevredenheidsonderzoeken uit bij cliënten en medewerkers en meten de Net Promotor Score (NPS). Ook worden vaak audits ingezet om informatie te verzamelen. In een deel van de verpleeghuizen worden de resultaten besproken in teams / op afdelingen en/of in het management en bestuur. Een klein aantal organisaties bespreekt resultaten in het lerend netwerk. Voorbeelden huidige initiatieven gebruik van informatie: benchmark informatie, stimuleren gebruik Zorgkaart Nederland, tevredenheidsonderzoek mantelzorgers en vrijwilligers en meten ketenpartnertevredenheid. 3. Bespreekpunten vanuit ZN Voor het voeren van een goede dialoog in de komende jaren hechten zorgkantoren aan een verdere doorontwikkeling van de verbeterparagrafen. Deze kunnen nog winnen in mate van concreetheid (de uitwerking van het hoe ). Dat is niet onlogisch voor een eerste keer, maar maakt dat doorontwikkeling van het gebruik van het kwaliteitskader gewenst is in een tripartite samenwerking tussen cliënten, zorgaanbieders en zorgkantoren. Dit is vanwege 2 punten van belang: - Wanneer komende jaren extra middelen worden ingezet op basis van het kwaliteitsplan is het het wenselijk dat gegevens over personeelssamenstelling - overeenkomstig paragraaf 6.2 van het Kwaliteitskader - meer te standaardiseren. - We zien nu dat de inhoudelijke thema s uitgebreider en concreter zijn ingevuld, dan de randvoorwaardelijke thema s van het kwaliteitskader. Een indikking van het aantal (sub)-thema s zal leiden tot meer focus. De komende tijd gaan we in de tripartite samenwerking in gesprek hoe handvatten gegeven kunnen worden aan opstellen van het kwaliteitsverslag, en voor komend jaar het kwaliteitsplan. Analyse kwaliteitsplannen verpleeghuiszorg 5