Hospitalisatie Hematologie, gastro-enterologie en longziekten Ingang 12 route 1416

Transcriptie

1 Hospitalisatie Hematologie, gastro-enterologie en longziekten Ingang 12 route 1416 Studentenbrochure

2 01. Inleiding Hartelijk welkom op onze dienst! We hopen je met deze brochure een stuk op weg te helpen om van je stage een aangename en leerrijke periode te maken. Enerzijds bevat ze een grote hoeveelheid informatie, anderzijds bundelt ze een aantal afspraken om de stage zo vlot mogelijk te laten verlopen. Als je vragen of opmerkingen hebt, spreek ons gerust aan. Op de werkvloer zal de mentor zich inzetten om je groeiproces te begeleiden. We wensen jou een boeiende en leerrijke stage toe! OPGELET: als je verkouden bent of je vertoont andere infectiesymptomen, signaleer dat dan zo snel mogelijk aan de hoofdverpleegkundige of verantwoordelijke stafverpleegkundige. 02. Voorstelling dienst Architectonische voorstelling Patiëntenkamers De afdeling beschikt over 11 tweepersoons- en 7 eenpersoonskamers. Van deze bedposities zijn er 10 bestemd voor de afdeling hematologie, 15 voor de medische dienst gastro-enterologie en 4 voor de medische discipline longziekten. Het is heel belangrijk aandacht te hebben voor isolatiemaatregelen: beschermende isolatie en isolatie omwille van een besmetting door een multiresistente kiem. Verpleeglabo en receptie In het verpleeglabo wordt medicatie bewaard op de correcte bewaartemperatuur. De medicatiekast is voorzien van vakjes per kamer. Op deze manier kan medicatie buiten de kast persoonlijk per patiënt bewaard worden. De medicatiebereiding gebeurt net vóór toediening op de medicatiekar op de gang. Medicatie die gekoeld bewaard moet worden, wordt bewaard in één van beide koelkasten. In het verpleeglabo bevindt zich een buizenpost, plasma-ontdooier, shaker, clippertoestel en zuurstofsaturatiemeter. Het verpleeglabo doet tevens dienst als receptie. Op het patiëntenbord staat in kleuren een overzicht van alle opgenomen en te verwachten patiënten. Spoelruimte In deze ruimte is er een bedpannenwasser en worden de gereinigde urinaals en bedpannen gestockeerd. In de wasbak kan je hier materiaal met de hand reinigen, als er geen ander alternatief is. Dit lokaal is ook uitgerust met een uitgietbak voor vervuilde vloeistoffen, het bevuild linnen wordt hier verzameld, er is een glasbak en diverse recipiënten voor risicovol medisch afval. Keuken In de keuken kan het personeel eten. De koffie/thee voor de patiënten wordt hier ook klaargemaakt en uitgeschonken. Er staan 2 koelkasten: een voor medewerkers en een voor patiënten en familie.

3 Linnenkamer In dit lokaal stockeren we het linnen. We laten alles zoveel mogelijk in de verpakking en leggen telkens slechts een minimale hoeveelheid op een kar, voor snel gebruik. Hier staat ook de reanimatiewagen, de reservevoorraad aan pompen en infuusstaanders, een zitweegschaal, anti-decubitus- en fixatiemateriaal. Dienstlokaal/berging 1 Dit lokaal gebruiken we als berging voor grotere benodigdheden (o.a. aspiratietoestellen, klapstoelen, ). Dienstlokaal/berging 2 Hier bergen we o.m. vergeten persoonlijke spullen van patiënten of materiaal van studenten op. Berging materiaal - automatische bevoorrading: Dit lokaal dient als berging voor reservemateriaal. De aanlevering van materiaal gebeurt wekelijks op woensdag, onder de bevoegdheid van de dienst automatische bevoorrading. Er zijn twee prikkarren aanwezig op de afdeling die hier bij gestockeerd worden. Onderhoud Hier staat het poetsmateriaal. Gebruikt onderhoudsmateriaal wordt dagelijks weggehaald en vervangen door nieuw materiaal. Er staat ook een douche die door de patiënten kan gebruikt worden na overleg met een verpleegkundige. Badkamer Dit lokaal wordt gebruikt als stapelplaats, maar we proberen overtollig materiaal zoveel mogelijk te vermijden. Er is een bad en een toilet. Bureau hoofdverpleegkundige Hier voert de hoofdverpleegkundige zijn/haar administratieve taken uit. In het sas staat een punctiekar met materiaal voor diverse puncties en de plaatsing van een centraal infuus. De vaste telefoontoestellen bevinden zich in de kast in dit sas. Leefruimte In de leefruimte staat een microgolfoven waar eten voor patiënten dat van thuis wordt meegebracht en bereid is volgens de voorschriften (d.w.z. kiemarme voeding) kan worden opgewarmd. Arts en patiënt/familie kunnen hier vertrouwelijke gesprekken voeren. We gebruiken de ruimte ook als wacht- en opvangruimte voor patiënten, bv. in afwachting van een naderend ontslag. Doktersbureau Dit lokaal wordt gebruikt door de assistenten hematologie en gastro- enterologie. Staflokaal Dit lokaal wordt gebruikt als vergaderruimte (o.a. verpleegkundige overdracht, multidisciplinair overleg, dagelijks overleg met de assistent gastro-enterologie, ). Er hangt een communicatie- en verbeterbord, een overzichtsbord voor vorming en een memobord voor communicatie binnen het team. Medewerkers kunnen hier administratief werk uitvoeren. Hier staat ook het EKG-toestel. Sanitair en afvallokaal Er is apart sanitair voor bezoekers en voor personeel. In het afvallokaal verzamelen we het afval van de afdeling. Vuil linnen Dit lokaal wordt gebruikt voor het opbergen van kinemateriaal zoals rollator, bedfiets, gewichten en tillift.

4 Organisatorische voorstelling De hoofdverpleegkundige staat in voor: - de organisatie en werking van de afdeling - de organisatie, coördinatie en supervisie van het verpleegkundig team - de communicatie en het overleg met het medisch en verpleegkundig team, andere zorgverleners en medewerkers - de communicatie met patiënten en familie - toezicht en optimalisatie van de kwaliteitszorg - het materiaalbeheer op de afdeling. De verpleegkundigen staan in voor de patiëntenzorg volgens het verpleegmodel van patiëntentoewijzing, d.w.z. dat één verpleegkundige verantwoordelijk is voor de integrale zorg van een aantal patiënten. - totaalzorg plannen, uitvoeren, evalueren en rapporteren - uitvoeren van verpleegtechnische handelingen - uitvoeren van medische toevertrouwde opdrachten - assisteren bij medische handelingen - voedingsdistributie - medicatiedistributie - observatie en communicatie met patiënten en familie - informatie en educatie aan/van patiënten en familie - zaalronde en overleg met de behandelende arts - patiëntenadministratie bij opname, verblijf, transfer en ontslag - begeleiding studenten verpleegkunde volgens het mentoraatschap: samenwerken met studenten informatie geven feedback geven over kennis, handelen, attitudes evaluatie van de begeleide studenten - communicatie en overleg met verpleegkundigen, hoofdverpleegkundige en andere zorgverleners - streven naar een optimale kwaliteitszorg - materiaalzorg De secretariaatsmedewerker op de afdeling staat in voor: - ontvangst bij opname van patiënten en begeleiding naar de patiëntenkamer - het gericht verwijzen van iedereen die zich aanmeldt aan het onthaal - patiëntenadministratie - centraal aanspreekpunt voor opname- en ontslagbeleid. - onderzoeksafspraken maken en hiervoor vervoer organiseren - administratieve hulp aan de hoofdverpleegkundige en het hele team. De logistieke medewerker staat in voor logistieke ondersteuning van het verpleegkundig team in de patiëntenzorg en onderhoudstaken zoals: - opdienen van maaltijden - onderhoud van de spoelruimte - beddenopmaak - onderhoud van de kasten in de diverse dienstruimtes - hulp bij vervoer van patiënten Het onderhoudspersoneel staat in voor: - het dagelijks poetsen van de kamers en gemeenschappelijke ruimtes - het onderhoud van de gemeenschappelijke ruimtes en gang - het reinigen van de kamers na ontslag

5 De sociaal verpleegkundige staat in voor: - het zoeken naar oplossingen bij sociale en financiële problemen van patiënten - het onderzoeken van financiële tegemoetkomingen waar patiënten recht op hebben - kennismakingsgesprek met de patiënten om de thuissituatie te bespreken. - het regelen van vervoer bij ontslag van patiënten - vervoersregeling uitwerken voor dagkliniek en poliklinische consultaties. De voedingsadministratie en diëtiste: - voor de patiënten die geen dieetvoeding krijgen, komt de maaltijdbevrager dagelijks het menu voor de volgende dag bevragen - bij de patiënten die een dieet volgen, komt de diëtiste langs - de hematologische patiënten krijgen standaard een kiemarme voeding - de longkankerpatiënten krijgen standaard een energierijke voeding - samen met de patiënt zoekt ze naar een evenwicht tussen de wensen van de patiënt en kiemarme voeding De psychologen staan in voor gesprekken in diverse situaties: - acute problematiek/crisisinterventie - opname intensieve zorgen - kennis over psychosociale problematiek - veranderingen in behandelingswijze (bv curatief => palliatief, studies, ) - besprekingen over levenseinde (o.a. NTR-formulier) - slechtnieuwsgesprek - nakend overlijden - complexe familiale zaken die onze aandacht verdienen - jongerenwerking VLK - seksualiteit en kanker - ook opvolging na overlijden De kinesist staat in voor: - kinesitherapie aan de patiënten (op voorschrift van de arts) - gangrevalidatie - passieve oefeningen in bed - mobilisatie - ademhalingskine De verpleegkundig consulent - verpleegkundig specialist staat in voor: - het verpleegkundig spreekuur - brugfunctie tussen de verschillende afdelingen

6 03. Afdelingsgebonden informatie Medisch patiëntenprofiel Hematologie (langverblijf) Alle hematologische patiënten, excl. stamceltransplantatie Gastro-Enterologie (langverblijf en kortverblijf) 1. Alle gastro-patiënten, excl. kankerpatiënten en prelevertransplantaties Longziekten (kortverblijf) 1. Chemotherapie voor longkanker 2. Immunoglobulines 2. Korte opnames voor onderzoeken (coloscopie, ERCP, ) Hematologie, Gastro- Enterologie en Longziekten Dagkliniek Hemato/gastro/ pneumo (dagopnames) 1. Chemokuren 2. Ascitespunctie 3. Prehydratatie voor CT Maandag, 7u tot vrijdag, 22u 10 bedden hematologie 15 bedden gastro-enterologie 4 bedden longziekten Vrijdag, 22u tot maandag, 7u 10 bedden hematologie 5 bedden gastro-enterologie Max 18 patiënten opgenomen

7 HEMATOLOGIE De bloedcelvorming Beenmerg Het prille begin van de bloedcelaanmaak in het beenmerg vindt plaats als de zogenaamde stamcel zich gaat ontwikkelen richting bloedcel. Van nature, is een stamcel in staat uit te groeien tot een rode bloedcel, witte bloedcel of bloedplaatje. Direct in het begin van een rijpingsproces wordt de stamcel in een bepaalde richting gedwongen. Afhankelijk van hormoonachtige stoffen groeit een stamcel uit tot rode bloedcel, witte bloedcel of bloedplaatje. Samenstelling bloed 1. Rode bloedcellen (erytrocyten) Rode bloedcellen bestaan grotendeels uit een complex eiwit, het hemoglobine, zorgt voor transport van zuurstof. 2. Witte bloedcellen (leucocyten) Witte bloedcellen zorgen voor de afweer. Ze zijn onder te verdelen in granulocyten, lymfocyten en monocyten. De granulocyten zijn verantwoordelijk voor de afweer tegen bacteriën en zijn weer onder te verdelen in de neutrofiele, eosinofiele en basofiele granulocyten. Het aantal neutrofielen bepaalt het starten of stoppen van de beschermende isolatie. Lymfocyten kunnen nog onderverdeeld worden in een soort die nodig is voor de productie van afweereiwitten (B-lymfocyten) en een soort die betrokken is bij andere vormen van afweer (T-lymfocyten). Monocyten hebben een directe en ondersteunende rol bij de afweer. Ze kunnen door te differentiëren naar een macrofaag o.a. bacteriën opruimen. 3. Bloedplaatjes (trombocyten) Bloedplaatjes hebben de eigenschap te kunnen samenklonteren. Bij een bloeding beginnen ze aan elkaar te kleven zodat een bloedprop wordt gevormd en de bloeding wordt gestelpt. Meest voorkomende ziektebeelden Leukemie Leukemie is een kwaadaardige ziekte van de bloedvormende organen, vooral het beenmerg. Waarbij een ongecontroleerde groei van de cellen optreedt. De regelmechanismen die er normaal voor zorgen dat de celdeling en -rijping in overeenstemming zijn met de behoeften van de patiënt, zijn verstoord. Bij acute leukemie leidt dit tot ophoping van onrijpe cellen (blasten), om dat de cellen niet alleen ongeremd gaan groeien maar ook hun vermogen tot uitrijping geheel of gedeeltelijk verliezen. Hoofdvormen: acute myeloïde leukemie of AML en acute lymfatische leukemie of ALL. Bij chronische leukemie is er een opeenstapeling van witte bloedcellen in het bloed, beenmerg en milt. De witte bloedcellen overleven langer en er ontstaan grote hoeveelheden abnormale witte bloedcellen. Hoofdvormen: chronische myeloïde leukemie of CML en chronische lymfatische leukemie of CLL. Ziekte van Kahler of multipel myeloom Kwaadaardige woekeringen van plasmacellen in het beenmerg. Plasmacellen ontstaan uit B-lymfocyten en zijn de producenten van antistoffen. Bij verdere woekering ontstaat verdringing van de normale cellen in het beenmerg. Lymfoom Tumorale lymfeklierzwellingen, vb. ziekte van Hodgkin en de non-hodgkin lymfomen

8 o o Non-hodgkin lymfoom ( NHL) is een vorm van kwaadaardige kanker ter hoogte van de lymfeklieren. Door de abnormale groei van lymfocyten kunnen deze niet meer goed functioneren. Hierdoor vermindert een deel van de afweer tegen bacteriën en virussen. NHL ontstaat meestal in de lymfeklieren, maar de ziekte kan ook ontstaan in het lymfeweefsel van maag -en darmkanaal, de longen, de lever, de schildklier of ergens anders in het lichaam. Ook in de beenmerg kan de ziekte aanwezig zijn. Er bestaan ongeveer verschillende soorten met elk een verschillend verloop en behandeling. Hodgkinlymfoom is een kanker ter hoogte van het lymfestelsel. Door abnormale celgroei worden de lymfeklieren groter. Stollingsstoornissen Voor de bloedstolling of hemostase, zijn vier systemen belangrijk: de vaatwand, de trombocyten, de stollingseiwitten en het systeem van fibrinolyse. Op al deze niveaus kunnen stoornissen optreden. Er zijn zowel erfelijke (vb. hemofilie, ziekte van Von Willebrand) als verworven stollingsstoornissen (vb. trombocytopenische purpura of TTP, immune trombocytopenische purpura of ITP) Anemie Vermindering van het aantal rode bloedcellen of van het rode bloedpigment. Er bestaan verschillende soorten anemie, bv. sikkelcelanemie. GASTRO-ENTEROLOGIE Algemene maag en darmziekten: Slokdarm - Oesphagitis; oorzaak reflux - Stenose ten gevolge van verbranding, ontsteking of na sclerotherapie Maag - Gastritis; ontsteking van het maagslijmvlies, uitgelokt door o.a. alcoholmisbruik, medicatie, viraal - Maagulcus: ulceraties ontstaan door verhoogde ph., met mogelijks een maagbloeding als complicatie Dun- en dikkedarm - Ontsteking : infectie geeft diarree - Ziekte van Crohn, colitis ulcerosa: verlies van slijm en bloed bij de stoelgang - Darmobstructie vb. bij tumoren of na een operatie (brides) - Darmparalyse : iatrogeen door medicatie of secundair Rectum - Rectitis; vb. bij ziekte van Crohn - Hemorroïden - Fissuur - Abces Bij de laatste drie aandoeningen kan de gastro-enteroloog chirurgisch ingrijpen via proctologische chirurgie Galblaas - Ontsteking en ontstaan van galkolieken na een vetrijke maaltijd bij aanwezigheid van Cholecystolithiasis (galblaasstenen) - Hydrops van de galblaas: obstructie door steen in ductus cysticus (sepsis) Galwegen - Ontsteking : veelal door aanwezigheid van concrementen in de hoofdgalweg Pancreas - Ontsteking : oorzaak misbruik van ethyl, toxisch, secundair op aanwezigheid van galstenen, - Familiaal, e.d. Oncologie - Pancreas - Colon

9 - Slokdarm Gastro-enterologische patiënten met een oncologische aandoening worden voornamelijk op 3IB opgenomen. Hepatologie Varices ontstaan bij leveraandoeningen door verhoogde druk in het poortaderstelsel Levercirrose : verspreide fibrose met regeneratienoduli Postnecrotische levercirrose als evolutie van actieve chronische hepatitis. Frequentste oorzaak: ethylmisbruik met sociale achtergrond - toxische medicatie. Opvolging door psychiatrie bij ethylmisbruik Ontsteking in de lever: oorzaken : viraal, alcohol, toxisch, bacterieel (soms abcesvorming) Gastro-enterologische patiënten met een zwaar hepatologische aandoening worden voornamelijk op 3IB opgenomen. Korte opname voor onderzoeken CT- scan Of computertomografie: brengt de organen en/of weefsels zeer gedetailleerd in beeld. Het apparaat maakt dwarsdoorsneden waarop telkens een ander deeltje van het orgaan of weefsel staat afgebeeld. Soms dient een contraststof ingespoten of ingenomen te worden. Bij gebruik van contrast is er een risico om nierbeschadiging te veroorzaken, daarom wordt gestimuleerd tot extra drinken. Bij hoogrisico-patiënten is zelfs een opname voor pre-en posthydratatie nodig via een infuus. PET-scan Of positron emissie tomografie: brengt de kankercellen zichtbaar door suikermoleculen aan een radioactieve stof te koppelen. Kankercellen hebben immers een verhoogde stofwisseling waarbij veel suiker wordt verbruikt. Belangrijk aandachtspunt is dat de patiënt nuchter moet zijn en geen glucose infuus mag hebben. Gastro- duodenoscopie Via de mond worden met een fiberscoop de slokdarm, de maag en het duodenum bekeken. Biopsie-afname is mogelijk. Therapeutische toepassingen zijn: sclerotherapie, bicap, plaatsen van slokdarmprothesen, plaatsen van gastrostomiesonden, plaatsen van slokdarmbending, lasertherapie, dilataties Rectoscopie Met een starre buis wordt het rectum en de anus bekeken. Biopsie-afname is mogelijk. Coloscopie Met een coloscoop wordt het sigmoïd, colon en het laatste deel van het ileum bekeken. ERCP (Endoscopische retrograde cholangio- pancreaticografie) Een ERCP is een gecombineerd endoscopisch- en röntgenonderzoek van de galwegen en de pancreas. Een katheter wordt via het biopsiekanaal van een flexibele endoscoop ingebracht in de uitgang van de galweg en Wirsung via de papil van Vater gelegen in de twaalfvingerige darm. Röntgenfoto s worden genomen na de injectie van een wateroplosbaar iodiumcontrastmiddel. Echo-endoscopie Echografie = onderzoeksmethode waar men gebruik maakt van onhoorbare tonen: ultrageluiden. Op hun weg doorheen het lichaam worden deze weerkaatst door de inwendige structuren. Het toestel dat de ultrageluiden

10 uitzendt en de weerkaatsingen terug opvangt, noemt men de echografische zender (omvormer). De weerkaatsingen worden tot elektrische potentialen verwerkt en in beeld gebracht op een tv-scherm. Endoscopie = het rechtstreeks visueel onderzoeken van de binnenkant van het lichaam d.m.v. een optisch instrument. Een speciale fiberscoop wordt via de mond ingebracht waarna de slokdarm, maag, duodenum echografisch kunnen worden bekeken. => Echo-endoscopie is een combinatie van beide onderzoeksmethoden Leverbiopsie Een leverbiopsie is een onderzoek, uitgevoerd onder echogeleide, waarbij uit de lever met een naald een klein stukje weefsel wordt verwijderd voor onderzoek. Het biopt wordt microscopisch onderzocht. De aard en de ernst van een leverziekte kunnen zo vastgesteld worden. LONGZIEKTEN Oncologie - loncarcinoom Er wordt een onderscheid gemaakt tussen small cell (SCLC)en non small cell longcarcinoom (NSCLC). Concomitante therapie. Dit is een combinatie van chemotherapie en radiotherapie. De chemo moet hierbij toegediend zijn alvorens de patiënt naar radiotherapie vertrekt om een goede werking van de bestraling te verkrijgen.

11 Verpleegkundige zorgen en observatie De patiënt staat centraal Niet enkel aandacht voor de zieke, maar ook voor de ziekte en de betekenis van de ziekte op psychisch en sociaal functioneren. De diagnose kanker, een slechtnieuwsgesprek Het kan een grote impact hebben op het leven van de patiënt en zijn omgeving en brengt vaak veel vragen, onzekerheden en hevige emoties met zich mee. Als verpleegkundige is het dan ook belangrijk de patiënt en zijn omgeving te ondersteunen gedurende het hele traject. Basiszorgen en observaties Tijdens je stage op de afdeling Hematologie, Gastro-Enterologie en Longziekten is het belangrijk dat je ten volle beseft dat je in aanraking komt met zwaar zieke, vaak neutropene patiënten bij wie de verzorging en toezicht optimaal moet gebeuren. Het uitvoeren van de basiszorgen moet tot in detail gebeuren en een nauwkeurige observatie en verslaggeving aan de verantwoordelijke verpleegkundige en in het elektronisch patiëntendossier zijn absoluut noodzakelijk. Bedbad/hulp bij toilet Aandacht voor het goed en zorgvuldig wassen van de patiënt om infecties te voorkomen, ook observatie van beginnende decubitus. Scheren gebeurt bij de hematologische patiënten met een elektrisch scheerapparaat om wondjes, bloedingen en infecties te voorkomen. Observatie mondzorg Heel belangrijk bij de oncologische en geriatrische patiënt, zowel op preventief als op curatief vlak! Op de afdeling wordt dagelijks mondinspectie uitgevoerd en genoteerd in het parameterblad (F.O.M). Bij orale mucositis past de verantwoordelijke verpleegkundige Low Level Lasertherapie toe. Verpleegproblemen De behandeling, maar ook de gevolgen van de ziekte kunnen zorgen voor psychische en lichamelijke klachten als vermoeidheid, misselijkheid, verhoogd infectierisico, orale mucositis, diarree, verhoogd bloedingsrisico, voedingstekort, pijn, Door een dagelijkse goede observatie van de hematologische patiënt kunnen verpleegproblemen op tijd herkend en aangepakt worden. Katheterpaspoort Hierin wordt genoteerd welke toegangsweg de patiënt heeft (centrale katheter, poortkatheter, Hickman, e.d.). Indien er zich problemen voordoen met de toegangsweg, dient dit in dit observatieblad genoteerd te worden. Diurese en staalname Denk er altijd aan om de diurese te noteren. Frequent dient er een kweek genomen te worden. De patiënt heeft dan een bedpan of urinaal. Deze blijft op de kamer of badkamer van de patiënt. Bedpan, nachtstoel, urinaal worden na elk gebruik geledigd en gespoeld en tijdens de ochtendverzorging vernieuwd. Patiënten met levercirrose o o o o o o extra aandacht wordt besteed aan neusbloedingen, oedemen van bovenste en onderste ledematen, ascites en slokdarmbloedingen. de patiënten zijn zeer vatbaar voor infecties. Wondjes moeten zorgvuldig worden verzorgd. terminale levercirrosepatiënten zijn zwaar ziek en vergen zeer veel verzorging. onder de patiënten met levercirrhose zijn veel alcoholici. Ze moeten goed opgevangen en begeleid worden. Bij elke zorg dient men een rustige en correcte houding aan te nemen. bij dreigend delier wordt gestart met een oplaadschema met Valium. Dat schema kan men vinden via intranet bij de verpleegkundige standaarden. opvolging van het gewicht is héél belangrijk.

12 Verpleegtechnische Handelingen Standaarden van technieken, procedures en onderzoeken kunnen steeds worden opgezocht via intranet Documenten beheersysteem Centrale katheter Bij patiënten die langdurig worden behandeld met antibiotica en/of chemotherapie, wordt een centrale katheter geplaatst. Deze centrale katheter wordt niet gehecht omwille van het infectierisico. Technieken onder supervisie van een verpleegkundige! assistentie bij plaatsen/overschuiven centrale katheter verbandwissel centrale katheter aan- en afsluiten centrale katheter observatie insteekplaats Infusietherapie Onder supervisie van een verpleegkundige! klaarmaken infusen, oplossen en toedienen van IV medicatie, vervangen infuusleidingen, berekenen inloopsnelheid van het infuus werking infuuspomp plaatsen perifeer infuus Puncties Meest voorkomende puncties die plaats vinden op de afdeling hematologie: sternale punctie lumbale punctie cristapunctie Chemotherapie Het toedienen gebeurt altijd onder toezicht van een verpleegkundige. Bij het toedienen van chemotherapie (cytostatica) is het belangrijk op de hoogte te zijn van de voorzorgsmaatregelen die moeten genomen worden (chemoprotocol). Binnen het UZ Gent wordt het krabsymbool gebruikt. Het cytostaticum is na de toediening terug te vinden in de uitscheidingsproducten zoals urine, stoelgang, braaksel en anderen. Daarom is het van belang om de nodige bescherming te nemen bij het omgaan met chemo en uitscheidingsproducten tot zeven dagen na de laatste chemotoediening: gebruik wegwerphandschoenen bij het verversen van bedlinnen gebruik wegwerphandschoenen bij het verwijderen van uitscheidingsproducten Het is belangrijk als student notie te hebben van de mogelijke complicaties bij het toedienen vb. gevaar voor necrose van de omliggende weefsels bij extravasatie. De nodige bijwerkingen kennen voor de patiënt, zowel op fysiek als op psychisch vlak: haaruitval, steriliteit, misselijkheid, Transfusie Het toedienen van erytrocytenconcentraat (EC), plaatjesconcentraat (PLC) en plasma gebeurt steeds onder supervisie van een verpleegkundige. Identificatie van de patiënt is essentieel!! (Time-Out methode) Het actieschema bij transfusiereactie is te consulteren via het intranet. Bij elke opgemerkte reactie geldt de volgende regel: ONMIDDELLIJK TRANSFUSIE STOPZETTEN en de arts en stafverpleegkundige verwittigen.

13 Educatie van de patiënt Het geven van kwaliteitsvolle informatie, toegespitst op de patiënt en aangeboden op een begrijpelijke en logisch opgebouwde manier, is een belangrijke taak voor de verpleegkundige: educatie van een patiënt i.v.m voorzorgsmaatregelen tijdens en na behandeling met cytostatica en gelijkgestelden. educatie i.v.m. goede mondhygiëne voorbereiden ontslag info geven i.v.m. geplande onderzoeken

14 Dienstgebonden verpleegkundige aandachtspunten Multidisciplinair overleg (MDO) De bezorgdheid voor de patiënt niet laten beperken door de grenzen van de disciplines en ruimtes. MDO Hematologie elke woensdag om uur. Opvolgen van de isolatiemaatregelen en handhygiëne o beschermende isolatie bij de bij hematologische patiënten die in neutropenie liggen. o aandacht voor specifieke beschermingsmaatregelen bij contact, contact +, clostridium, CPE (carbopenase producerende enterobacter) Hematologische patiënten zijn zeer vatbaar voor infecties. Een goede handhygiëne is de belangrijkste maatregel bij het voorkomen van infecties!! Beschermende isolatie Op advies van de behandelende arts, op basis van het aantal neutrofielen, wordt de patiënt in beschermende isolatie gebracht. Doel: De patiënt beschermen en infecties voorkomen. GEACHTE BEZOEKER Gelieve vooraf een verpleegkundige te raadplegen BESCHERMENDE ISOLATIE MAXIMAAL 2 BEZOEKERS geen bezoek bij verkoudheid of koortsblaasjes VOOR EN NA BEZOEK HANDEN ONTSMETTEN MASKER bezoeker zorgverlener patiënt gewoon wit proceduremasker op < 1 meter van de patiënt gewoon wit proceduremasker bij betreden van de kamer FFP3 masker met uitblaasventiel, bij verlaten kamer (vb. onderzoek) DEUR SLUITEN Steeds in combinatie met standaard voorzorgsmaatregelen Een axillaire thermometer en disposable bloeddrukmachette wordt bij de patiënt op de kamer gelaten.

15 04. Stage-informatie Dienstgebonden stage-informatie en afspraken Eerste stagedag Tijdens de eerste stagedag word je om 8u aan het Studentenloket verwacht en ten laatste om 9u, in werkkledij UZG, op de afdeling. Je meldt je aan op het secretariaat. - Een rondleiding en overleg met de hoofdverpleegkundige wordt vastgelegd in de loop van de dag. - je badget in op de 7de verdieping vóór de start van je shift en badget daar ook uit. - je komt op tijd, bekijkt elke dag de patiëntentoewijzingslijst en stelt jezelf voor aan de verpleegkundige. - als je je verkouden of ziek voelt, meld je dit aan de hoofdverpleegkundige (HVK) of de begeleidende verpleegkundige, aangezien je op een infectiegevoelige afdeling werkt. - je bezorgt je doelstellingen aan de HVK en je mentor(en). - je richt je niet enkel op technieken, maar ook op planning, overdracht, emotionele ondersteuning, patiëntencontact, samenwerking en logisch redeneren. - je tracht verbanden te leggen en het waarom te begrijpen bij bepaalde handelingen, zoniet vraag je naar meer uitleg. - je bent hier om te leren. Als je een fout maakt, kom je hiervoor uit en leer je uit je feedback. - je feedback is meer dan louter een opsomming. Je benoemt zowel negatieve als positieve punten om zo de evolutie te zien tijdens je stageperiode - je vult eerst je eigen zelfreflectie in, nadien wordt deze voorgelegd aan de verpleegkundige. - je houdt de feedbackfiches en doelstellingen op de afdeling. Je bent verantwoordelijk voor het goed gebruik van de begeleidingsfiche en het tijdig aanbieden aan de verpleegkundige voor het noteren van feedback. - je geeft je observatiepatiënt door aan de mentor/ hoofdverpleegkundige. - je krijgt de dag van de stagebegeleiding de gegevens van de patiënt voor wie je zorgt; dat wordt bepaald door de nachtverpleegkundige. - je toont initiatief waar mogelijk. - tijdens de overdracht luister je actief en met volle aandacht. - als er tijd over is, steek je een handje toe bij logistieke taken. - bij het betreden van een kamer, maak je gebruik van het beletsignaal; je schakelt het weer uit als je de kamer netjes verlaat. - je reageert zo snel mogelijk op een beloproep, ook als die niet tot de eigen patiëntengroep behoort. Je let erop dat alle patiënten het oproepsysteem binnen handbereik hebben. - je gebruikt geen gsm als je op dienst aan het werk bent - je overlegt met verpleegkundigen en medestudenten op het moment van etenstijd. We vermijden dat iedereen samen gaat eten. - je werkt in team en behandelt iedereen met respect - bij het ingeven van gegevens in het EPD werk je onder je eigen gebruikerscode. - meegaan naar een onderzoek kan, maar altijd in overleg met de verpleegkundige, en niet tijdens je eerste stageweek. - je hebt te allen tijde aandacht voor het beroepsgeheim. Je bespreekt nooit het ziektebeeld en/of de evolutie van de ziekte met de patiënt. Je zorgt ervoor geen nota s achter te laten op de kamers en geeft geen informatie door aan de familie en/of andere patiënten. Bij vragen of problemen verwijs je altijd naar de arts of de verantwoordelijke afdelingsverpleegkundige. Je print geen patiëntengegevens af.

16

17 Cognitief Specifieke leerpunten van de afdeling - Bespreken van het gastro-intestinaal stelsel. - Bespreken van de functie van de drie soorten bloedcellen. - De meest voorkomende parameters interpreteren en afwijkingen herkennen en melden - Theoretische vakkennis aan de praktijk koppelen (anatomie, pathologie, medicatie). - De definitie, de oorzaken, de soorten, de symptomen en de behandeling van pijn verwoorden. - Medisch rekenen. - Het verschil tussen omgekeerde isolatie en beschermende isolatie verwoorden en de isolatiemaatregelen benoemen. - Schriftelijke rapportage in het EPD - Indicaties van en verpleegkundige aandachtspunten bij (frequent) toegediende medicatie bij een patiënt met hematologische/ gastro-intestinale /pneumologische aandoening omschrijven en mogelijke bijwerkingen observeren en rapporteren. - Kennis van de verschillende perfusietrousses (transfusietrousse, chemotoedieningstrousse) - Bespreken van het werkingsmechanisme en nevenwerkingen van chemotherapie. - Een anamnesegesprek voeren met een opgenomen (oncologische) patiënt en op basis hiervan een zorg- en behandelplan opstellen. - Informatie kunnen geven aan de patiënt over de meest voorkomende onderzoeken en/of therapieën (ascitespunctie, longfunctie, cristapunctie, sternumpunctie, lumbaalpunctie, plaatsen CI, RX thorax, bronchoscopie, coloscopie, gastroscopie, ERCP, endo-echoscopie, pre- en posthydratatie CT, arteriële bloedafname) - Cytostaticamaatregelen verwoorden - Kennis van de time-out procedure en de noodzakelijke parametercontrole bij de toediening van bloed en chemotherapie Psychomotorisch - Opvolgen van parameters oa. Bloeddruk, pols, temperatuur, saturatie, gewicht, urinaire PH, - Toepassen van isolatiemaatregelen bij een besmette patiënt en een patiënt in beschermende isolatie. - Opvolgen van mondhygiëne en toepassen van mondhygiënemaatregelen - Opvolgen van de diurese. - Afnemen van een sputumstaal (ook via aspiraat). - Afnemen van een keel- neus- en perineumuitstrijkje. - Zuurstoftherapie toepassen. - Inhalatietherapie toedienen. - Medicatie klaarzetten met aandacht voor toediening van het juiste medicatie aan de juiste patiënt, in juiste dosis, op het juiste tijdstip - Toezicht houden en verwijderen van een perifere intraveneuze katheter. - Afnemen van bloed en in het bijzonder hemoculturen op een steriele manier via een perifere vene en via centrale katheter. - Plaatsen van een perifere intraveneuze katheter. - Bereiden en toedienen van intraveneuze medicatie via een perifere en centrale katheter met juiste inloopsnelheid en aandacht voor onverenigbaarheden. - Hanteren van medisch technische toestellen ( infuuspomp, spuitpomp, sondevoedingspomp, aërosoltoestel, maagpomp, aspiratietoestellen). - Uitvoeren van nazicht en katheterverbandzorg bij een perifere katheter bij de pneumologische en gastroenterologische patiënt. - Toedienen van sondevoeding en medicatie via een voedingspomp met aandacht voor het vermijden van verpleegproblemen. - Toepassen van preventieve cytostaticamaatregelen voor de veiligheid van de patiënt, de omgeving en de ziekenhuiswerker, bij omgaan met cytostatica (mod 5). - Afnemen van een EKG - Assisteren bij een ascitespunctie / plaatsen centraal infuus / lumbale punctie / sternumpunctie / cristapunctie. - Afnemen van bloed en in het bijzonder hemoculturen op een steriele manier via centrale katheter. - Afnemen van bloed en in het bijzonder hemoculturen via een poortkatheter.

18 - Bereiden en toedienen van intraveneuze medicatie via een poortkatheter met juiste inloopsnelheid en aandacht voor onverenigbaarheden. - Totaalzorg bij een oncologische patiënt uitvoeren. - Uitvoeren van nazicht en katheterverbandzorg bij een centrale katheter, perifere katheter en poortkathter bij de pneumologische en gastro-enterologische patiënt. - Uitvoeren van centrale verbandzorg bij de hematologische patiënt met CHG (chloorhexidinegluconaat) verband of statlock -verband. Sociaal- affectief - Afnemen van een pre-operatieve vragenlijst - Ontwikkelen van een attitude van systematisch denken en handelen bij de benadering van de zorgvrager. - De patiënt in zelfzorg stimuleren, met ruimte voor inspraak voor de zorgvrager. - Eigen gevoelens bespreekbaar stellen. - Benaderen van de patiënt vanuit de holistische mensvisie. - Een empathische houding aannemen. - Op creatieve en geduldige manier met de zorgvrager omgaan. - Respect tonen en actief luisteren. - De afstand-nabijheidsgrens bewaken. - Over het nodige zelfvertrouwen beschikken om taken uit te voeren. - Over eigen handelen en functioneren reflecteren. - Mijn leerproces in handen nemen en gepast initiatief nemen om het leerproces bij te sturen. - Op een positieve manier met feedback omgaan. - Mijn plaats binnen het multidisciplinair team kennen. - Beroepsgeheim respecteren - Uitvoeren van een overdracht bij shiftwissel tussen verpleegkundigen - Informeren van de patiënt ter voorbereiding op een onderzoek. - Actief participeren tijdens overlegmomenten (briefing, multidisciplinair overleg, teamvergadering). - Informeren van de patiënt over cytostaticamaatregelen. - De psychosociale gevolgen van hematologische/ gastro-intestinale /pneumologische aandoeningen herkennen en er adequaat op inspelen. - Psychisch ondersteunen en begeleiden van de (oncologische) patiënt en zijn familie. - Aanwezig zijn bij een slechtnieuwsgesprek. - Ethisch reflecteren over de toegediende zorg bij een patiënt met een specifieke oncologische aandoening. 05. Contactgegevens Dienst hematologie, gastro-enterologie en longziekten: 09/ Hoofdverpleegkundige: 09/

19