e jaargang Juli 2017

Transcriptie

1 369 Al s g u t t u o b la 42e jaargang J u l i

2 Periodiek uitgegeven door Stichting Lekko Foundation Verschijnt 6x per jaar Redactie-adres : Timorstraat 4, 2612 EJ Delft tel redactie@lekko.org Hoofdredactie: C. Peterse Medewerkers: P. Brom, A.W. van Bussel, F. van der Hoek, R. van der Hoek, Job van Eijk, N.J. Ouwehand, R. Zegwaard Adresgegevens: (algemeen adres voor inlichtingen, abonnementen, adres-wijzigingen, opzeggingen, administratie): A.B. Braad (secretaris) Hooiland 35, 9205 ED Drachten tel info@lekko.org Website: Klachten over toezending: tel of info@lekko.org Abonnementen 2017: De tarieven vastgesteld voor 2017 Abonnee Nederland 44 per jaar Combi-abonnement Lekko NL en Int 76 per jaar Abonnee België priority 59 per jaar Combi-abonnement Lekko NL en Int 97 per jaar Overige landen op aanvraag Alle tarieven gelden voor een heel kalenderjaar. Verzending buiten Nederland altijd per priority (airmail). Alle abonnementen gelden tot wederopzegging en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Gratis proefnummer op schriftelijke aanvraag verkrijgbaar op het adres van de secretaris. De stichting en de redactie aanvaarden geen aansprakelijkheid voor de juistheid van de in de artikelen voorkomende gegevens. Het gebruik maken van gegevens uit de artikelen geschiedt voor eigen risico. Het overnemen van welk deel ook van de inhoud van het blad is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie. Financiën: ABN AMRO Bank Rotterdam: NL86 ABNA (ABN AMRO Bank, Rotterdam, NederlandBIC/Swift Code: ABNANL2A) t.n.v. Stichting Lekko Foundation, Drachten Lay-out & DTP: Dtpplus - Spijkenisse Druk: Drukkerij Quadraat - Oud-Beijerland Advertentiewerving: Publiciteitsbureau Leeuwenbergh B.V. t.a.v. Frank van Gils Postbus 139 / 2170 AC Sassenheim tel frank.van.gils@planet.nl 2017 Lekko Maassluis ISSN Voorpagina: Grote veranderingen in de havensleepvaart in Duitsland, zie het hoofdartikel. Op de foto Kotug-Smit s RT EMOTION aan het werk in Bremerhaven foto: Lekko Inzet boven: Fairplay s FAIRPLAY 26 Inzet onder: Bugsier s BUGSIER 15 te Bremerhaven foto: Joost Zaal foto: Albert Braad Inhoud Blz onderwerp 139 De veranderende havensleepvaart 145 Sleepboten op station, deel Nieuws van overal 157 Rijnmond Nieuws 162 Kort 169 Sleepvaart- en Bergingsnieuws 173 Zomaar een reisje met een zeesleepboot, deel Lekko nr. 369 Juli 2017

3 Interessante ontwikkelingen in de havensleepvaart, of moeten we spreken van spectaculaire ontwikkelingen? Na het samenvoegen van de Europese havensleepdiensten van Kotug en Smit, de overname van de URAG door Boluda nu de aangekondigde overname van Bugsier door Fairplay. door Cock Peterse De veranderende havensleepvaart oliebestrijdingsvaartuigen (zie verder Lekko 366, de special over 150 jaar Bugsier). Fairplay heeft een vloot van 36 vaartuigen. Er zijn vrijwel geen sleepboten meer gestationeerd in Hamburg en Bremerhaven, het bedrijf richt zich de laatste jaren voornamelijk op de Oostzeehavens en op de buitenlandse markt. Sleepboten zijn gestationeerd in Rotterdam, Antwerpen en sinds de Wende in 1989 in de Poolse havens van Szczecin, Swinoujscie en Gdynia. De vloot van 36 eenheden bestaat onder andere uit twee duwboten, drie zeesleepboten en de twee ETV s. De ETV s zijn ondergebracht bij ARGE Küstenschutz, ze zijn gestationeerd langs de Oostzeekust. Het zijn de 127 ton sterke Baltic en 65 ton sterke Fairplay 25. Fairplay heeft verder een aandeel van 50% in Multraship in Terneuzen. Multraship heeft een vloot van 30 sleepboten. Ook de scheepswerf Theodor Buschmann, gevestigd in Hamburg, is eigendom van het bedrijf. Bij het bedrijf werden onlangs de twee casco s van de nieuwe carrouselsleepboten van Multraship gebouwd. Hoe is het zo gekomen Door de jaren heen zijn sleepvaartbedrijven ontstaan en weer verdwijnen. Bedrijven worden overgenomen, fuseren of gaan failliet. De sleepvaart in Groot Brittannië, de bakermat van de sleepvaart, is een goed voorbeeld van deze dynamiek. Bekende namen als Jolliffe (1854), Liverpool Screw Towing (1877), J.H. Lamey (1916) In een persbericht melden de twee bedrijven het zo: Fairplay en Bugsier hebben de intentie uitgesproken de activiteiten te bundelen met het doel de aanwezigheid in de sector te versterken en de activiteiten verder uit te bouwen binnen Duitsland en Europa. De bedoeling is dat de overname van Bugsier-, Reederei- und Bergungs- Gesellschaft mbh & Co. KG door Fairplay Schleppdampfschiffs-Reederei Richard Borchard GmbH in de tweede helft van dit jaar zal worden afgerond. Bugsier zal als zelfstandig onderdeel binnen Fairplay blijven bestaan. In het persbericht wordt aangegeven dat de samenwerking noodzakelijk is vanwege de sterke concurrentie in de sector in noordwest Europa op dit moment. Bugsier is sterk vertegenwoordigd in de Duitse havens, Fairplay in andere Europese landen. Daarnaast is Bugsier sterk vertegenwoordigd in de offshore wind, olie en gasindustrie. De beide bedrijven werken al samen op het gebied van de noodhulpverlening voor de Duitse kust in het samenwerkingsverband ARGE Küstenschutz. De CENTAUR II van Fairplay actief in de haven van Gdynia foto: Gijs Dijkdrenth Het 150 jaar oude Bugsier heeft een vloot van 29 sleepboten, gestationeerd langs de Elbe en in Hamburg, langs de Weser en in Bremerhaven, in Wilhelmshaven, Rostock en Wismar. Een deel van de sleepboten wordt ook op zee ingezet. Daarnaast is er de 201 ton sterke ETV Nordic. Naast sleepboten is er nog ander materieel, zoals de bok Enak, twee pontons en bezit het bedrijf drie De BUGSIER 8, Bugsier is voornamelijk actief in Duitsland foto: Lekko Lekko nr. 369 Juli

4 verkreeg Adsteam in Australië een monopolie positie, vergelijkbaar met die van Svitzer in Groot Brittannië enkele jaren later. Hier bleef het niet bij, ook andere bedrijven fuseerden of werden overgenomen. Een zelfde verhaal valt te vertellen over roemruchte namen als France Fenwick, Tyne Tugs, Lawson Batey, R&J.H. Rea, King Tugs, Clyde Tugs enz. die door de jaren heen allemaal opgingen in Cory Ship Towage (ontstaan in 1872). Soms werden de bedrijven niet eens overgenomen voor de vaartuigen of de contracten maar alleen voor de bemanning zoals Reynolds dat in Cory opging. De vloot, vier verouderde sleepboten, werd direct opgelegd. Ook Cory moest eraan geloven. Fairplay en Bugsier werken al jaren samen in ARGE Küstenschutz foto: Willi Thiel Dat werd in 2000 overgenomen door Wijsmuller. Wijsmuller was al jaren bezig haar haven- en terminal activiteiten wereldwijd uit te breiden. Men had wereldwijd een vloot van zo n 65 vaartuigen opgebouwd. Met de overname van Cory, dat ook zo n 60 sleepboten had varen, ontstond een hele grote speler. Cory was voornamelijk actief in het Verenigd Koninkrijk (Liverpool, Bristol, Tees, Tyne, Belfast, Milford Haven enz.) maar ook in Canada, Venezuela en Oman. De PEA COCK, Liverpool Screw Towing (1877) werd in 1966 onderdeel van Alexandra foto: Lekko zijn opgegaan in The Alexandra Towing (1887). Ook de naam William Watkins (1833) is verdwenen. Het oudste Britse sleepvaartbedrijf, misschien wel het oudste sleepvaartbedrijf ter wereld, fuseerde in 1950 met T.W. Eliott (1897) en Gamecock (1880). Zo werd Ship Towage London gevormd. Samen met W.H.J. Alexander ontstond in 1969 weer London Tugs, dat op haar beurt in 1975 weer werd overgenomen door The Alexandra Towing Co. United Towing (1837) en dochter Humber Tugs, het voormalige J.H. Pigott & Son, kwamen in 1989 in handen van Howard Smith. Een bedrijf dat in 1992 The Alexandra Towing Co. overnam en zelf in 2001 weer werd overgenomen door het eveneens Australische bedrijf Adsteam. Adsteam was van oudsher in Australië gevestigd en had een vloot van zo n 94 sleepboten in Australië en Nieuw Zeeland. De vloot van Howard Smith in Groot Brittannië bestond uit meer dan 40 vaartuigen. Door de overname Hoe wordt je een gigant? Soms gaat er meer dan 100 jaar overheen, zoals bij het ontstaan van Adsteam, maar het kan ook snel gaan. Uiteindelijk zijn al deze roemruchte en bekende bedrijven in zes jaar tijd opgegaan in Svitzer (1833). Voor Wijsmuller was er uiteindelijk maar heel kort een plek in het spel der giganten. Het kwam in 2001, een jaar na de overname van Cory, in handen van Svitzer. Hoewel het geen vijandige overname was, was het voor de familie Wijsmuller onbevredigend. De J.H. Lamey (1916) ging in 1968 op in Alexandra Towing, hier de ALFRED LAMEY foto: Lekko 140 Lekko nr. 369 Juli 2017

5 familie had door financiële problemen in de jaren 80 het merendeel van de aandelen in andere handen zien komen en kon de overname niet voorkomen. Maar niet alleen bij Wijsmuller werd de overname met lede ogen aangezien. Ook bij veel van de andere boven vermelde bedrijven zal de overname niet altijd zonder slag of stoot, en met de nodige bedenkingen zijn gegaan. Svitzer was op het moment van de overname van Wijsmuller nog niet de gigant die het daarna wel snel zou worden. Tot de eeuwwisseling waren de sleepboten voornamelijk gestationeerd in Denemarken en enkele havens rond de Oostzee. In Zweden was twee jaar eerder, in 1999, Rödabolaget overgenomen. De vloot van Svitzer bestond in 2001 uit ca. 50 havenen kustsleepboten. Na de overname van Wijsmuller ontstond in een klap een van de grootste sleepvaartbedrijven ter wereld, met een vloot van ca. 200 vaartuigen. Svitzer kon deze overname doen omdat het bedrijf sinds de jaren 80 eigendom was van A.P. Møller. Dit bedrijf bleek een onuitputtelijke geldbron en bepaalde halverwege de jaren 90 dat Svitzer moest groeien. De LADY ALMA (1966) van J.H. Pigott & Son, later Humber tugs foto: Lekko In 2007 nam Svitzer ook Adsteam over waardoor men in Groot Brittannië en Australië welhaast een monopoliepositie wist te verwerven. De vloot werd verdubbeld tot meer dan 400 vaartuigen. Uit concurrentieoverwegingen moest een deel van de vloot in Liverpool worden afgestoten van de Europese Mededingings Autoriteiten. Smit nam een deel van de vloot in Liverpool over en begon zo in Groot Brittannië. Tot de fusie Kotug-Smit werd de vloot in Liverpool in stand gehouden. Het leek er in ieder geval niet op dat er veel in geïnvesteerd werd. Maar, net als met het boardspel Risk, is het soms interessanter slechts enkele legers in een land te handhaven en niet te bewegen. Europese concurrentie Op de Nederlandse sleepvaartmarkt was de geschiedenis niet anders dan in Groot Brittannië. Smit wist in de jaren 70 in Rotterdam een monopolie positie te verwerven, nog voor de Europese Commissie daar enige belangstelling voor had. Bekende bedrijven als Piet Smit, Volharding en Mars gingen op in het grote geheel. Maar het monopolie van Smit werd in de jaren 80 met succes doorbroken door Kooren. Het bedrijf wist met de aankoop van zes moderne tractor sleepboten uit een faillissement in Amerika in 1987 de strijd aan te binden met Smit. Dit ging niet zonder slag of stoot, de geschiedenis is bekend. De LADY ALMA (1996) van Howard Smith, werd gebouwd voor Humber Tugs foto: Lekko Nadat dit goed was uitgepakt voor Kooren, URAG een enkele keer onder langlopende dan Kotug, richtte het bedrijf zich in 2000 op contracten ingezet werden in bijvoorbeeld de buitenlandse markt. In Duitsland werden Libië. Buitenlandse vestigingen werden sleepboten in Hamburg en Bremerhaven echter nite op gezet. Voor Kotug volgde na gestationeerd, met succes. Slechts een Duitsland Frankrijk, met Le Havre, waar men Duits bedrijf, Fairplay, reageerde op de op oneigenlijke gronden gedwongen werd actie van Kotug en stationeerde sleepboten zich terug te trekken, en Londen. in Rotterdam, ook met succes. De stap Misschien juist door de ambities van Kotug van Kooren was mede mogelijk omdat ontstond reuring op de Noord Europese de gevestigde bedrijven veelal afspraken markt. Bedrijven als Smit en Wijsmuller, hadden gemaakt en zo de prijzen voor de maar ook de bekende buitenlandse bedrijven dienstverlening hoog konden houden. In waren actief buiten de eigen grenzen, Duitsland was er bijvoorbeeld de tug pool maar gingen nooit in de slag met elkaar. waarbinnen de werkzaamheden waren De concurrentiestrijd werd buiten Europa verdeeld. aangegaan. De status quo met de buren werd gerespecteerd. Bedrijven als de URAG en Bugsier bleven de thuismarkt trouw en begaven zich, De beer is los vreemd genoeg, vrijwel niet over de grens. Misschien valt de stelling te verdedigen dat Vrijwel omdat sleepboten van bijvoorbeeld Svitzer aan de basis staat van de recente Lekko nr. 369 Juli

6 tijd een sterke positie te verwerven in de IJmond en dwong Svitzer zo tot samenwerking (Port Towage Amsterdam). In Engeland is SMS Towage hier een voorbeeld van. Het bedrijf wist een sterke positie te verwerven in de havens rond de Humber (Hull, Goole, Grimsby, Immingham) en de concurrentie met Svitzer aan te gaan. Beide bedrijven hebben ca. acht sleepboten in de haven gestationeerd. Adsteam sleepboten LADY CECILIA en SUN THAMES op de Thames foto: George Munnings Vorig jaar heeft Svitzer geprobeerd in de Rijnmond voet aan de grond te krijgen. Mogelijk was daar de concurrentie te groot, men trok zich na enkele weken weer terug. De contracten van Svitzer worden nu uitgevoerd door Fairplay (wat natuurlijk ook betekent dat men zomaar weer terug kan keren in de Rijnmond. Hoe dan ook, de stap naar Duitsland, naar Bremerhaven slaagde beter. Svitzer wist in korte tijd een sterke positie te verwerven. Er zijn momenteel vijf Svitzer boten gestationeerd in Bremerhaven. Voor de Duitse markt een behoorlijke bedreiging; hoe makkelijk is het om vanuit Bremerhaven langzaam aan de diensten naar de andere havens uit te breiden. Voor de Nederlandse bedrijven een wake up call. De HAZELGARTH van Cory 1983 te Liverpool foto: Peter J. Fitzpatrick Door enerzijds de wens van Boskalis om de sleepdiensten onder te brengen in jointventures, anderzijds gedwongen door de internationale ontwikkelingen hebben Kotug en Smit vorig jaar het besluit genomen de werkzaamheden in de Rijnmond en Noord Europa samen te voegen. Hiermee is een sterke partner ontstaan die naast de Rijnmond en het Westerschelde gebied actief is in Engeland (Liverpool, Londen en sinds kort Southampton) en Duitsland (Wilhelmshaven, Bremerhaven en Hamburg) met een vloot van inmiddels 69 sleepboten. ontwikkelingen. Door de gedachte van het moederconcern A.P. Møller, dat de schepen van Maersk door eigen sleepboten moeten worden geassisteerd is in Noord Europa de hevige concurrentiestrijd ontstaan. Svitzer breidt haar activiteiten in Europa gestaag uit. In beginsel nog door andere bedrijven over te nemen maar nu ook door simpelweg de concurrentie aan te gaan en sleepboten in vreemde havens te stationeren. In Scandinavië en Groot Brittannië wist Svitzer, zoals al te lezen viel, vanaf de eeuwwisseling al een sterke positie te verwerven. In Nederland, in IJmuiden, was de positie redelijk onaantastbaar na de overname van Wijsmuller. Redelijk onaantastbaar omdat door de schaalvergroting bedrijven ook kwetsbaar worden, lees bureaucratisch. Hierdoor ontstaat vaak weer ruimte voor plaatselijke partijen. Zo wist Iskes zich in korte YEWGARTH, Wijsmuller had nauwelijks de tijd om de sleepboten over te schilderen foto: Lekko 142 Lekko nr. 369 Juli 2017

7 concurrent is bijgekomen in Duitsland. Boluda, dat door overnames van kleine sleepvaartbedrijven welhaast een monopolie positie in Spanje wist te verwerven, heeft daarmee ook een sterke positie in het Middellandse Zee gebied. Enkele jaren geleden werd Abeille overgenomen dat van oudsher ook sleepboten had gestationeerd in havens in Noord Afrika. Boluda weet met de verworven positie in Zuid- en Midden Europa tot op heden belangrijke concurrentie buiten de deur te houden. Dat Boluda meer van plan is hebben we in vorige Lekko al kunnen lezen. Of die interesse alleen buiten Europa ligt of dat we meer van Boluda kunnen verwachten in Noord Europa? De tijd zal het leren. SMIT LIVERPOOL, nadat Svitzer alles had overgenomen ging een deel van de vloot in Liverpool naar Smit foto: Ruud Kempe De uitbreiding van de dienstverlening naar Vreemd is uiteindelijk dat geen van eerder Southampton, begin dit jaar, geeft aan dat genoemde bedrijven een poging gewaagd heeft men de strijd aan gaat en dit voor Kotug- de URAG over te nemen, en uiteindelijk Boluda Smit het begin is van verdere expansie. er met de buit vandoor is gegaan. Mogelijk heeft men gespeculeerd op het faillissement De zwakke positie van de URAG, het van het bedrijf of zag geen heil in de contracten moederbedrijf wilde af van het noodlijdende en de boedel van de URAG. Maar misschien sleepvaartbedrijf (geen core business ), bood Boluda gewoon meer, wie zal het maakte de situatie in Duitsland wankel. zeggen. Maar feit is dat er een nieuwe sterke Wat gaat er verder nog komen? De toekomst is moeilijk te voorspellen. De gedachte dat er in sommige havens zoveel concurrentie is, dat er geen ruimte meer is voor andere partijen lijkt onwaar, alles lijkt nog mogelijk. Wat kunnen we dan nog verwachten? De stap van Fairplay en Bugsier lijkt niet onverstandig, Fairplay is door de jaren heen een sterke en agressieve partij gebleken. Het bedrijf is sterk aanwezig in de Rijnmond en het Westerschelde gebied. In het persbericht spreekt men van de aanwezigheid in de sector versterken en het verder uitbouwen van de activiteiten binnen Duitsland en Europa. Door de overname Met de ZP CONDON en zusters ging Kooren in Rotterdam de concurrentie aan met Smit. Inmiddels vaart de sleepboot in Kotug-Smit kleuren in Hamburg! foto: Hans Hoffmann Lekko nr. 369 Juli

8 van Bugsier heeft men de positie, in ieder geval in de havens waar men al actief is, verder versterkt. Maar waar liggen de mogelijkheden voor het uitbouwen van de activiteiten in Duitsland en Europa? Dat eerste kan alleen ten koste gaan van de concurrentie, men is al actief in alle Duitse havens. Wat betreft de uitbreiding van de activiteiten in Europa lijken hier de havens rond de Oostzee en Scandinavië de meest logische stap. Voor de andere bedrijven geldt; zoals boven al vermeld, ziet Kotug-Smit in Groot Brittannië mogelijkheden; heeft Boluda de stap gezet naar het noorden, en het zal waarschijnlijk niet bij die ene overname blijven; en Svitzer? Svitzer stopt nooit. Misschien moet het begrip Noord Europa wel worden uitbreiden tot het Middellandse Zee gebied, dan zijn er nog mogelijkheden in Frankrijk. Uiteindelijk blijft de kwestie Kotug in Le Havre toch een beetje wringen. Of in Italië waar ook de nodige fusies zijn geweest het afgelopen jaar. Het Iberisch schiereiland? Noodleidend Griekenland? Overname of concurrentie? Voorlopig is SMS Towage een geduchte concurrent van Svitzer op de Humber, hier de SCOTSMAN van SMS foto: Lekko Of moet men, maar hoe verdedig je dat in een wereld als de onze, gewoon eens even niets willen en gewoon ons werk doen Was het oude, kleinschalige model, ieder zijn eigen haven, lekker dicht bij huis niet ook gewoon een goed model? De V.B. GEESTE, hevige concurrentie in Duitsland waar Boluda de URAG overnam foto: Lekko De SVITZER ROTA eind mei gefotografeerd voor Bremerhaven foto: Albert Braad 144 Lekko nr. 369 Juli 2017

9 Sleepboten op station deel 2 De nieuwste Doordat het aantal sleepboten op station tentoonstelling in het sterk was afgenomen kon geen adequate Nationaal Sleepvaart hulp meer worden verleend. De eerste grote Museum (NSM) gaat over ongelukken waren die met de Torrey Canyon de sleepboten die in de en Amoco Cadiz. In beide gevallen kwam de diverse havensteden op sleepbootassistentie te laat of schoot tekort. station werden gelegd Ook was het aanvaarden van sleepboothulp om schepen in nood vrijwillig, en een zaak van de kapitein of te hulp te schieten en eigenaar van de getroffen tanker, het was naar een veilige haven geen algemeen belang. Al deze gevallen te slepen. Sleepboten zorgden voor een enorme milieuvervuiling en lagen niet alleen langs economische schade. de wereldzeeën op station, maar ook Naar aanleiding van de ramp met de Braer op de Nederlandse in 1993 werd door de Britse regering een binnenwateren. Hierover onderzoek ingesteld. In het eindrapport gaat deel 2 van het artikel. werd door Lord Donaldson aangeraden om gedurende het winterseizoen op strategische locaties een goed uitgeruste zware bergingssleepboot te stationeren. Deze zogenaamde ETV s, ofwel Emergency Towing Vessel werden door de overheid gefinancierd. Ze kwamen te liggen in Dover en op de Shetlands. Na het ongeluk met de Sea Empress in 1996 werd het aantal ETV s uitgebreid tot vier die bovendien het hele jaar beschikbaar waren. De Engelse sleepbootfirma Klyne Tugs won de publieke aanbesteding. In 2014 werd, als gevolg van de economische crisis, het contract beëindigd. Voor het Engelse Kanaal werden afspraken gemaakt met de Franse overheid voor de inzet van de Franse ETV s Abeille Bourbon en Abeille Liberté. Inmiddels is, onder druk van plaatselijke overheden, de Britse regering teruggekeerd op het besluit en werd recent weer een sleepboot gecontracteerd, de Ievoli Maar eerst over de ETV, de Emergency Towage Vessel. Sleepboten op station op strategische posities gefinancierd door de overheid. Tegenwoordig wordt de stationsdienst veelal door de overheid gefinancierd. De inzet is niet meer, zoals traditioneel het geval was, om schip en de lading te redden en daarvoor een bergingspremie te ontvangen. Het voornaamste doel is nu om milieuschade te voorkomen. In de loop van de jaren 70 en 80 bleek dat olietankers de grootste bedreiging vormden voor het milieu op zee. Beelden die niemand wenst, de AMOCO CADIZ op de Bretonse kust foto: Lekko De Nederlandse ETV GUARDIAN (ex IEVOLI AMARANTH) foto: NSM Lekko nr. 369 Juli

10 omdoopte in het toepasselijke Guardian. Om snel te kunnen reageren, gaat de ETV bij windkracht 5 naar buiten en kiest een strategische positie in het noorden van het Nederlandse deel van de Noordzee, dicht bij de drukste scheepvaartroutes. Hier zijn de risico s van een aanvaring het grootst. Indien ze in de haven ligt moet de ETV binnen 15 minuten vaarklaar zijn. De ZEPHYRUS van Scheffer Berging foto: NSM De Nederlandse ETV is regelmatig ingezet voor reddings- en bergingswerk. Gelukkig is er tot op heden geen sprake geweest van een zwaar ongeluk waarbij een tanker betrokken was, al zijn er een aantal close calls geweest. Overigens wordt de Nederlandse ETV ook voor andere taken ingezet zoals scheeps- en visserijinspectie en douanepatrouilles. Ze maakt deel uit van de Nederlandse Kustwacht die nauw samenwerkt met de kustwachten van andere Europese landen. De ETV is een waardige opvolger van de stationssleepboot. Maar sleepboten lagen niet alleen langs de wereldzeeën op station. De EEMSHORN-B van Postma op station te Enkhuizen foto: NSM Black. De in dienst van Svitzer varende ETV is gestationeerd op de Shetlands. Vrijwel alle Europese landen hebben tegenwoordig een of meerdere ETV s. Nederland dacht lange tijd te kunnen volstaan met de in de havens gestationeerde sleepboten en offshore Anchor Handling Tugs waarvan men hoopte dat die beschikbaar waren in Rotterdam, IJmuiden en Den Helder. Onderzoek wees echter uit dat vooral voor de Waddenzee een groot risico gold op olievervuiling. Onder invloed van de stromingen langs de kust zou eventuele olievervuiling snel in de Waddenzee terechtkomen. Ook in Nederland werd daarom vanaf 1995 een ETV in dienst gesteld, de Solo van Greenpeace. Ze werd gecharterd door Rijkswaterstaat een beheerd door een samenwerkingsverband bestaande uit de bedrijven SmitTak, Wijsmuller en ITC. De voormalige Smit Houston was al speciaal voor bergingswerk ingericht en werd ondermeer voorzien van een helikopterdek. Ze zou als Waker uiteindelijk tot 2009 dienst doen. Na een brand in de machinekamer op 7 september van dat jaar werd ze vervangen door de nagelnieuwe Ievoli Black (inmiddels geëxploiteerd door Svitzer) en later door de eveneens nieuwe Ievoli Amaranth. De laatste bleek beter bestand tegen het slechte weer op de Noordzee. Voor het eerst werd in 2015 het ETV contract opnieuw aanbesteed. Deze aanbesteding werd gewon nen door Multraship uit Terneuzen die op 15 januari 2016 de Ievoli Amaranth overnam en De binnenwateren Ook op de Nederlandse binnenwateren werden stationsdiensten uitgevoerd, hoewel totaal anders van opzet vergeleken met het werk dat hun collega s op zee verrichtten. Het betrof meestal kleine ondernemingen, vaak met maar een sleepboot, die het vaartuig op een strategisch punt paraat had liggen. Soms aangevuld met een snelle rib-boot (RIB = Rigid Inflatable Boat). De marifoon werd 24 uur per dag, 7 dagen in de week uitgeluisterd. Als men niet aan boord was vanuit huis. Van enkele bergers is bekend dat zij naast hun bergingsbedrijf een walfunctie hadden omdat de inkomsten uit bergingen onvoldoende waren om van te kunnen bestaan. Van Muller ligt er altijd een sleepboot aan het Groothoofd in Dordrecht, hier de EN AVANT 31 foto: W. Puijppe 146 Lekko nr. 369 Juli 2017

11 In geval van een calamiteit spoedde men zich aan boord. De equipage werd dan aangevuld met één of meerdere opstappers, die via een semafoon werden opgepiept. Men kan dit systeem vergelijken met hetgeen bij de vrijwillige brandweer gebruikelijk is. Hoewel, zoals aangegeven, de stationsdiensten op de binnenwateren kleinschalig van opzet waren, waren ze niettemin zeer belangrijk voor de veiligheid op de Nederlandse binnenwateren. Grote zoetwatergebieden als het IJsselmeer of zoutwatergebieden zoals de Zeeuwse stromen kunnen bij stormweer zeer verraderlijk zijn. Door de geringe waterdiepte kunnen de golven tot grote hoogte worden opgezeept. Binnenvaartschepen, met hun geringe vrijboord, kunnen dan al snel in problemen komen door overkomend water. Ook op de grote rivieren, met het drukke scheepvaartverkeer, is een aanvaring of het uit het roer lopen van vaartuigen niet uitgesloten. Ook in die gevallen is snelle assistentie vaak gewenst.door de schaalvergroting in de binnenvaart en de modernisering (grotere motorvermogens en uitgebreide navigatieapparatuur) gebeuren er gelukkig steeds minder ongelukken op de binnenwateren. Op het IJsselmeer en in de Zeeuwse wateren ondervinden bergers steeds vaker oneerlijke concurrentie van de reddingmaatschappijen, met name bij de hulpverlening aan de pleziervaart. Dit alles heeft tot gevolg gehad dat een aantal bedrijven hun stationsdienst De ZUIDPOOL van BST Tiel lag op station op de Waal bij Tiel hebben opgeheven. Een enkeling die nog paraat is doet dit vaak in opdracht van, of onder contract van de (lokale) over heid. Noordelijk Nederland Op de binnenwateren in de provincies Groningen en Friesland was er niet echt sprake van stationsdiensten. In geval van nood in de Eemsmond of op de Eems zijn er de havensleepboten van Wagenborg en Bijma die te hulp kunnen komen. IJsselmeer en Markermeer De voltooiing van de Afsluitdijk op 28 mei 1932 was er de oorzaak van dat Nederland een zee armer maar een groot binnenmeer rijker was geworden. Na de inpoldering van foto: NSM de Noordoostpolder en Flevoland bleef er nog ca km 2 IJsselmeer over met een gemiddelde waterdiepte van 5,5 meter. Het Markermeer echter was een stuk ondieper en heeft een gemiddelde waterdiepte tussen de 2 en 4 meter en een oppervlakte van ca. 700 km 2. Het IJsselmeer en Markermeer maken deel uit van de belangrijke scheepvaartroutes tussen Amsterdam en Noord Neder land. De Gelderse IJssel welke uitmondt in het IJsselmeer, verbindt de noordelijke regio s met de Rijn. Ook kan men via de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand aan de Friese zijde van de Afsluitdijk evenals via de Stevinsluizen bij Den Oever aan de Noord-Hollandse zijde van De FLUMAR III (ex ARIE) van FBT uit Druten foto: NSM Lekko nr. 369 Juli

12 de Afsluitdijk vanuit het IJsselmeer naar de Waddenzee schutten. Door de uitgestrektheid van deze wateren in combinatie met geringe waterdiepten ontstaan hoge korte golven welke tot op de dag van vandaag menig binnenschip of pleziervaartuig in grote problemen heeft gebracht. SCHEFFER, Urk Vanuit Urk startte Ynze Scheffer in 1969 een stationsdienst. Hij schafte hiervoor een 235 pk sterke sleepboot aan en herdoopte haar Zephyrus (1). Scheffer was redelijk succesvol want al in 1971 werd deze sleepboot vervangen door een 480 pk sterke sleepboot Zephyrus (2). Het bedrijf groeide vervolgens uit tot een echt bergingsbedrijf. Al snel was er sprake van vlootuitbreiding, er werden een bergingsvaartuig, een drijvende bok en meerdere sleepboten aangekocht. In het begin van de tachtiger jaren ontstond bij het grote Smit Interna tionale het besef dat bergingen op IJsselmeer ook lucratief konden zijn en in 1985 werd het bedrijf overgenomen door Smit. Samen met Smitdochter Bergings- en Transportbedrijf Amsterdam werd de nieuwe onderneming Berging- en Transportbedrijf Scheffer B.V. opgericht. Het hoofdkantoor verhuisde van Urk naar Lelystad. BTS, zoals het bedrijf kortweg werd aangeduid, wisselde daarna nog enkele keren van eigenaar maar bleef boten op station houden in Lelystad. De laatste jaren gebeurde dit onder contract van Rijkswaterstaat, maar toen dit contract niet werd verlengd verdween ook de laatste stationsdienst op het IJsselmeer. POSTMA, Enkhuizen In 1975 startte Hein Postma vanuit Enkhuizen een stationsdienst. Terwijl Henk aan de wal werkte hield zijn vrouw Joke Logemann de scanner in de gaten. Wonend op hun 195 pk sterke sleepboot Eemshorn konden zij snel uitrukken. In 1989 werd omwille van een grotere woning, maar ook vanwege het grotere motorvermogen, de Eemshorn vervangen door de Eemshorn-B. De BOMBSHELL van Polderman was regelmatig betrokken bij bergingen op de Westerschelde foto: NSM Bij een calamiteit rukte Hein vaak uit met beschikbaar voor bergingswerk. Onder de zijn RIB-boot Cobra om de concurrentie brug bij Gorinchem is het bedrijf van Koek voor te blijven, terwijl zijn vrouw dan volgde gevestigd. Hoewel voornamelijk actief met de met de sleepboot. Door ernstige ziekte van drijvende bokken en sleepboten voor de vele Hein was dit bergers duo genoodzaakt begin werven in de buurt, kunnen zij in geval van deze eeuw het bedrijf te beëindigen. Na nog nood direct uitrukken met de sleepboten. enkele jaren aan boord gewoond te hebben werd de Eemshorn -B in 2008 met pijn in Stroomopwaarts de Waal, bij Tiel was het het hart verruild voor een woning aan de wal. Berging-, Sleep- en Transportbedrijf Tiel (BST) werkzaam. Dit bedrijf beschikte De grote rivieren over de twee voormalige Rotterdamse Op de zeer druk bevaren Nederlandse havensleepboten Noordpool en Zuidpool. Ze rivieren kon men ook enkele bergingsstations waren voorzien van grote sterke motoren en aantreffen. We bekijken de bedrijven bergingsmaterieel. De bochten in de Waal en stroomopwaarts. In Dordrecht, het drukke de sterke stroming brachten menig schip in knooppunt van de rivieren Dordtse Kil, Oude de problemen. BST Tiel had dan altijd wel een Maas, Noord en Beneden Merwede waren sleepboot beschikbaar om uit te varen. Naast van oudsher zeer veel sleepvaartbedrijven deze twee krachtige sleepboten beschikte actief. Een echte stationsdienst werd hier het bedrijf over een kleinere sleepboot, niet uitgevoerd maar in voorkomende bergingsvaartuig, bok en enkele pontons. In gevallen kon men altijd wel over een 2013 ging de eigenaar met pensioen en daar sleepboot beschikken. Zo had Rederij er geen opvolger was, en door de afname van Muller bij het Dordtse Groothoofd, waar de bergingen en hulpverleningen besloot hij het rivieren samenkomen, altijd wel een sleepboot liggen. Ook de havensleepboten van materiaal te verkopen. Smit Internationale, die in het verleden Enkele kilometers stroomopwaarts, in in Dordrecht gestationeerd waren, waren Druten, is nog Sleep- en Bergingsbedrijf FBT Sleepboten van Van Den Akker en Polderman werken samen bij de berging van de THEA in 1994 foto: H. van Elzelingen 148 Lekko nr. 369 Juli 2017

13 De vloot van Polderman afgemeerd te Wemeldinge foto: Wouter van der Veen aanwezig. Dit bedrijf beschikt over enkele om sleepboten op station te leggen. Een sleep- en duwboten en een drijvende bok bekend station was Wemeldinge, waar de om in geval van een calamiteit direct te concurrenten Willem Muller uit Terneuzen en kunnen reageren. Waar de Rijn Nederland van den Akker op station lagen. binnen stroomt en het Pannerdensch Kanaal Hansweert, gelegen aan de Westerschelde zich afsplitst ligt Millingen a/d Rijn. Hier was en het Kanaal door Zuid-Beveland Sleepdienst Gebr. G. & W. Janssen met was vóór de opening van het Scheldeenkele sleepboten waakzaam. Zij konden Rijnkanaal in 1975 een plaats waar alle snel uitrukken en gingen in geval van nood binnenscheepvaart tussen Rotterdam zelfs de Gelderse IJssel of Neder-Rijn af. Het en Antwerpen/Terneuzen passeerde. De bedrijf werd begin deze eeuw overgenomen plaatselijke middenstand profiteerde van de en verhuisde naar Rossum, gelegen aan de drukte. Leen Polderman was oorspronkelijk Maas. De stationsdienst behoort niet meer poelier die met een vlet zijn waar aanbood tot hoofdtaak van deze onderneming. aan de binnenschippers. Op een dag zag Op de Maas opererend vanuit Roermond Polderman hoe een schip zijn anker verloor. is nog immer het bedrijf Kauffeld actief Hij wist exact de locatie en begon met het met één sleepboot. Zij behoorde tot 1992 bergen van het verloren anker. Het was een aan het Rotterdamse bergingsbedrijf Van lucratieve bezigheid en Leen Polderman der Graaf toe en hield de wacht aan de ging zich toeleggen op het vissen van Maas met enkele sleepboten en bokken. ankers en bergen van schepen. In de loop Na overname van Van der Graaf door Smit der jaren kwamen er ook sleepboten bij Internationale behoorde Kauffeld even aan Smit toe maar als snel werd dit bedrijf met zijn verouderde vloot van de hand gedaan. Stroomafwaarts de Maas, bij Drimmelen, waar de Bergsche Maas overgaat in de Amer was het bergingsbedrijf Schaafstra actief. Een echte berger met veel sleepboten, bokken en pontons. Men bestreek een groot gebied met de Biesbosch en het Hollands Diep. Het bedrijf hield in 2005 op te besteen. het bedrijf. Om geen berging mis te lopen werd vanaf huis de marifoon uitgeluisterd en bij een scheepsongeval of als een schip omhoog liep snelde men aan boord van een klaar liggende sleepboot en haastte men zich naar de plek des onheil. Eerst alleen vanuit Hansweert maar later legde men ook een sleepboot neer aan de andere zijde van het Kanaal door Zuid-Beveland bij Wemeldinge. In de loop der jaren werden de sleepboten steeds groter en eind jaren zeventig kwa men de uit een faillissement aange kochte sleepboten Alpha en Bravo het bedrijf versterken. Ook zijn zoon, dochter en schoonzoon werden actief in het bedrijf. Na het overlijden van Leen Polder man in 2004 werd het bedrijf door hen voortgezet. De stationsdienst Wemel dinge is komen te vervallen, maar men heeft nog altijd in Hansweert één of meerdere sleepboten klaar liggen om uit te varen. Ook op de binnenwateren is het stationswerk minder geworden. Door afsluiting van de vele zeegaten en daarmee ook het verdwijnen van eb en vloed zijn veel stationsdiensten verdwenen. Theo Okker uit Driehuizen heeft tot aan zijn overlijden januari 2011 altijd op station gelegen met een sleepboot, hoewel hij de laatste jaren aangaf zijn inkomen te verliezen door de gratis hulpverlening van de reddingsdiensten. Vanuit Dintelmond was de bekende berger G. Theunisse actief. Theunisse was jarenlang met de staat in conflict wegens een door hem uitgevoerde berging van een in moeilijkheden geraakt schip. Uiteindelijk heeft hij zijn bedrijf verkocht aan Reinier van der Zee. Hij ligt heden ten dage nog altijd op station met de sleepboot Furie 3, onder overheidscontract, vergelijkbaar met het ETV werk op zee. Zeeuwse en Brabantse stromen De Zeeuwse en Brabantse wateren waren tot aan de afsluiting van de zeegaten gevaarlijke vaargebieden. Korte golfslag maar ook steeds veranderende vaarroutes door wandelende zandbanken brachten menig binnenschipper in de problemen. Het was dan ook een aantrekkelijk gebied De laatste echte stationssleepboot op de binnenwateren, de FURIE 3 foto NSM Lekko nr. 369 Juli

14 Maritiem vakmanschap Chartering tugs/workboats Assistance- and Supply Services Inland- and Seagoing Towage DAMEN Shoalbuster 3512 GT: 476 Bp: 56 tons 2.90 mtr.) Free Deck Space: 145 m 2 (7x TEU) Deckload: 104 tons Optional: 4p Mooring system Class: BV - I # HULL / MACH / Tug, Special service - multi purpose ship / Unrestricted Navigation / AUT-UMS Notation Anchor Handling Notation Clean ship Doove Balg WE Urk / Postbus AE Urk T +31(0) E info@kapiteinmaritiem.nl I Buitenweistraat BC Hardinxveld-Giessendam The Netherlands P: +31 (0) F: +31 (0) E: info@wijngaarden.com I: BEFORE HORSEPOWER COMES MANPOWER P.O. Box 230, 1970 AE IJmuiden Tel. 24 hrs: Internet: info@iskestugs.nl WE MOVE MOUNTAINS. Combining our experience and know-how with a modern, diversified and powerful fleet we have built our reputation as a competitive and innovative player in the marine business. We continuously strive for operational excellence to offer our clients the highest standards of tailor-made service with a safe and efficient operation. +31 (0) info@muller-dordrecht.nl 150 Lekko nr. 369 Juli 2017

15 samengesteld door Toon van Bussel Nieuws van overal ANGOLA Consortium of Thessaloniki, Griekenland, en De Panamese vlag slbtn. Kamabanga hernoemd in Progress. Primeiro en Kamabanga Segundo (beiden Nieuwbouw: slb. Svitzer Eureka. 2008, apk) zijn in 2017 door Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem Sonangol, Luanda verkocht aan Cia. (bn ). Afm. 24,74 x 12,63 x 4.60 m. Maritima Mexicana, Mexico City, Mexico en 2x Caterpillar, totaal apk. hernoemd in resp. CMM Tequila en CMM Snelheid: 12,9 knopen. Trekkracht: 70,7 ton. Mezcal. Reder: Svitzer Australasia. Slb. Cape Leeuwin. Opgeleverd: AUSTRALIË Werf: Damen, Gorinchem (bn ). De onder de vlag van de Cook Eilanden Afm. 24,74 x 12,63 x 4,30 m. 2x Caterpillar, varende slb. PB Progress, ex Dogancay XVII totaal apk. Snelheid: 12,5 knopen. 08 (2007, apk), is in 2017 door PB Trekkracht: 70,4 ton. Reder: Mackenzie Towage, Melbourne verkocht aan Maritime Marine & Towage, Esperance, W.A. Slb. A.M.S. Australia. Opgeleverd: Werf: Australia Marine Services. Lengte: 34,00 m. 2x Cummins, totaal apk. Snelheid: 13,6 knopen. Trekkracht: 41 ton. Reder: Australia Marine Services, Perth, W.A. Slb. Cape Naturaliste. Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem (bn ). 490 bt. Afm. 24,74 x 12,63 x 4,60 m. 2x Caterpillar, totaal apk. Snelheid: 12,8 knopen. Trekkracht: 70,3 ton. Reder: Mackenzie Marine & Towage, Esperance, W.A. BAHAMAS Nieuwbouw: sbltn. RT Blackbeard en RT Raptor. Opgeleverd: Werf: Cheoy Lee, Hong Kong, China (bnrs. resp en 5093). 499 bt. Afm. 31,95 x 12,60 x 4,82 m. 3x Caterpillar, totaal apk. Trekkacht: 80 ton. Reder: Kotug Seabulk Maritime. Slbtn. SD Calypso en SD Junkanovo. Opgeleverd: Werf: Cheoy Lee, Hong Kong. 493 bt. Afm. 32,00 x 12,40 x 5,40 m. 2x Caterpillar, totaal apk. Trekkracht: 70 ton. Reder: Kotug Seabulk Maritime. BANGLADESH Nieuwbouw: slb. Kandari 12. Opgeleverd: Werf: Western Marine Shipyard, Chittagong. Afm. 25,20 x 7,86 x 3,65 m. 2x totaal apk. Snelheid: 12 knopen. Trekkracht: 25 ton. Reder: Chittagong Haven Authoriteiten. KAMABANGA PRIMEIRO (Angola) werd CMM TEQUILA foto: Wout Kamerman CANADA De duwslb. Victorious (2009, apk), is in 2017 hernoemd in Leo A. McArthur door McAsphalt Marine, Scarborough, Ont. CURACAO De slb. Jaro II (1990, apk), is in 2017 door Kompania di Tou Korsou, Willemstad verkocht aan Emar Offshore Services, Raamsdonksveer. De VB BREMEN (ex TURM) in Boluda kleuren foto: Lekko DUITSLAND De slbtn. Ems, ex Urag Ems 16, Ems 14, en Elbe, ex Urag Elbe 16, Elbe 14 (beiden 2006, apk), zijn in 2016 door Unterweser Reederei, Bremen verkocht aan Panfido, Venetië, Italië en hernoemd in resp. Edda C en Elma C. De voormalige Lutgens & Reimers slb. Constant (1987, apk), is in 2017 door Boluda, Bremen hernoemd in V.B. Rechtenfleth. De voormalige Unterweser slbtn. Blexen (1988, apk), Geeste (2010, apk) en Turm (2001, apk) zijn door Lekko nr. 369 Juli

16 2017 door Adel Shipping, Mumbai verkocht aan Ocean Sparkle, Hyderabad en hernoemd in Ocean Faith. INDONESIË De slb. SB 101 (2010, apk) is in 2017 door SB Marine verkocht aan Energi Samudra Logistics, Jakarta en hernoemd in Voyager 12. Nieuwbouw: slb. Limin ASD 55. Opgeleverd: Werf: Cheoy Lee, Hong Kong, China (bn.5104). 498 bt. Afm. 32,00 x 12,40 x 5,40 m. Reder: Limin Marine, Jakarta. De Duitse sleepboot/ ijsbreker HUGO LENTZ (zie ook Kort ) foto: Lekko IRAK De onder Noord Koreaanse vlag varende slb. Fatima 1, ex Lady Roosh 09, Diamond IV 06, Diamond I 04, Towing Diamond 03, Master Mammut 98, Anglian Salvor 95, Tinos 91, Aiolos 79 (1972, apk), is door Barakat Al Ashoor, Basrah hernoemd in Fatima 2 onder de vlag van Tanzania. De SVITZER SUSAN werd weer LADY SUSAN Boluda, Bremen hernoemd in resp. V.B. Blexen, V.B. Geeste en V.B. Bremen. Nieuwbouw: slbtn. Hugo Lentz en Johannes Dalmann. Opgeleverd: Werf: Hitzler, Lauenburg. Afm. 23,00 x 7,00 x 2,60 m. ABC, apk. Trekkracht: 9 ton. Reder: Hamburg Port Authority. FINLAND De slb. Zeus (1995, apk), is in 2017 door Hakans, Turku hernoemd in Zeus of Finland. FRANKRIJK Nieuwbouw: slb. TSM Drenec. Opgeleverd: Werf: Padmos, Stellendam. Afm. 20,35 x 8,20 x 4,20 m. 2x Mitsubishi, totaal apk. Trekkracht: 32 ton. Reder: Thomas, Rouen. Slbtn. VB Tornade en VB Volcan. Opgeleverd: Werf: Piriou, Concarneau. Afm. 30,30 x 10,40 x 4,45 m. 2x ABC, totaal apk. Trekkracht: 70 ton. Schroeven: 2 x Schottel. Reder; Boluda France. GROOT BRITTANNIË De slb. Svitzer Susan, ex Lady Susan 08 (1984, apk), is in 2017 door Svitzer foto: Lekko Marine verkocht aan Marine Services, Grimsby en hernoemd in Lady Susan. De slb.tirrick (1983, apk), is in 2017 door Shetland Islands Council, Sullom Voe verkocht aan Spanopoulos, Thessaloniki, Griekenland en hernoemd in Christos XLI. Nieuwbouw: slb. Svitzer Adira. Opgeleverd: Werf: Sanmar, Tuzla, Turkije (bn.27). Te water als Terminal XIV. Afgebouwd als Sanmar Terminal XIV. 2017: verkocht aan Svitzer South West U.K. 461 bt. Afm. 28,20 x 12,60 x 5,30 m. 2x 16-cil. Caterpillar, totaal apk. Trekkracht: 80 ton. Utiliteitsvaartuig Voe Vanguard. Opgeleverd: Werf: Damen, Hardinxveld (bn ). 499 bt. Afm. 33,18 x 14,50 x 4,85 m. 2x 12-cil. Caterpillar, totaal apk. Snelheid: 10,5 knopen. Trekkracht: 40 ton. Reder: Delta Marine, Limerick. Mutlicat Viking Reflex. Opgeleverd: Werf: Damen, Hardinxveld (bn ). 154 bt. Afm. 23,33 x 9,00 x 3,20 m. 2x 12-cil. Caterpillar, totaal apk. Reder: Johnson Marine, Lerwick. INDIA De slb. Sea Grouper, gebouwd 2016, is in ITALIË De slb. Sea Bull Sec Cinque, ex Almond 97 (1976, apk), is in 2017 door Societa Eservizio Cantieri, Viareggio verkocht aan Melita Blue Sea, Kirkop, Malta, en hernoemd in Sea Bull. De slb. Argo, ex Tarentum 15 (1985, apk), is in 2017 door Nuova Adormare, Palermo verkocht aan Markezinis, Griekenland en hernoemd in Ioannis. JAMAICA De slb. A.E. Fuller, ex Peacemaker 15, Fort Lauderdale 14 (1971, apk) is in 2017 door Portside Towing, Kingston hernoemd in Duke Fuller. JAPAN De slb. Kaijaku Maru (1975, apk), is in 2017 door Aki Marine, Hiroshima verkocht aan een onder de vlag van Mongolië varende maatschappij en is hernoemd in Bayu. De slb. ST 202, ex Chikuo Maru 16 (1979, apk), is in 2017 door Nishi Nippon Kaiun, Kitakyushu verkocht aan Viscon, Bangkok, Thailand en hernoemd in NS 311. De slb. Aizu Maru (2006, apk), is in 2017 door Fukushima Kisen, Fukushima verkocht aan Hokuriku Eisen, Ishikawa en hernoemd in Taka Maru. MALEDIVEN De slb. Bi Husky, ex Kittanning 15 (1966, apk), is in 2016 door ADK Tade & Shipping, Male hernoemd in Raadhatathi. MALEISIË De slb. Fordeco 83 (2009, apk), is in 2017 door Sapangar, Laha Datu verkocht 152 Lekko nr. 369 Juli 2017

17 aan Winning Logistics, Singapore en hernoemd in Winning Pioneer 40 onder de vlag van de Marshall eilanden. De slb. Danum 89 (2008, apk), is in 2017 door Shin Yang, Kuching verkocht aan Gemilang Raya Maritim, Jakarta, Indonesië en hernoemd in GRM Indramayu. MALTA De onder de vlag van Malta varende slb. Svitzer Nari, ex Stevns Battler 11 (2010, apk), is door Svitzer Euromed, IJmuiden vercharterd aan Nordane Shipping, Svendborg, Denemarken en hernoemd in Stevns Battler. MARSHALL EILANDEN De onder Tanzaniaanse vlag varende slb. Hamal, ex Mignon 14, Eurosund 12, Formidable 01 (1979, apk), is in 2017 door Kiev Shipping & trading, Majuro verkocht aan Quest Underwater Towage Services, Portland, Groot Brittannië en hernoemd in Forrmidable. CPBS Marine Services, Groot Brittannië en hernoemd in Hound Dog. De slb. Catharina 8, ex Linge 14 (1971, 720 apk), is in 2017 door Hebo, Zwartsluis verkocht aan Kapitein, Urk en hernoemd in Coby. Nieuwbouw: slbtn. E-One en E-Two. Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem (bnrs. resp en ). 293 bt. Afm. 25,78 x 9,80 x 4,60 m. 2x 16-cil. Caterpillar, totaal apk. Snelheid: 13 knopen. Trekkracht: 61 ton. Reder: Emar Offshoire Services, Raamsdonksveer. De slbtn. Multratug 32 en Multratug 33. Oplevering: Werf: Maaskant, Stellendam. (bnrs. resp. 621 en bt. Afm. 32,90 x 13,20 m. 2x ABC, totaal apk. Snelheid: 14 knopen. Trekkracht: 70 ton. Reder: Multraship, Terneuzen. NIGERIA De onder de vlag van Vanuatu varende slb. OCI 201, ex Asiastar (2011, apk), is in 2017 door Opi International, Lagos verkocht aan Winning Logistics, Singapore en hernoemd in Winning Pioneer 9 onder de vlag van Belize. NOORWEGEN De Malteser vlag slb. Boa Siw, ex Chung Chau 96, Tiger Orchid 87 (1976, apk), is in 2017 door Taubatkompaniet, Trondheim verkocht aan Fingerborg Ou, Tallinn, Estland, en hernoemd in Vega. De slb. FFS Achilles, ex Achilles 12, Svitzer Stephanie 10, Lady Stephanie 09 (1984, apk), eigendom van Farsund Fortoyingselskap, Farusnd is op 3 maart 2017 gezonken op 1 mijl v.a. Farsund in positie N O. PANAMA De slb. V.B. Bucanero, ex Punta Tarifa 07 (1982, apk), eigendom van Tug Services, Panama is op 4 februari 2017 t.h.v. Colon gezonken. MAURITIUS Nieuwbouw: slbtn. VB Sahara en VB Sahel. Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem (bn ). Afm. 28,67 x 10,43 x 4,60 m. 2x Caterpillar, totaal apk. Snelheid: 14 knopen. Trekkracht: 60,8 ton. Vlag: St. Vincent. Reder: Boluda Maurice. MEXICO De slb. Cristina, ex RM Cristina 08, Cristina 07 (2004, apk), is in 2017 door Intertug Mexico, Mexico City overgedaan aan CPT Empresas Maritimas, Las Condes, Chili en hernoemd in Ciudad de Esmeraldas onder de Panamese vlag. NEDERLAND De eurocarrier Fenna B, ex NP (2013, apk), is in 2017 door Stemat, Rotterdam verkocht aan Leask Marine, Kirkwall, Groot Brittannië, en hernoemd in C-Fenna. De slb. Multratug 29 (2015, apk), is in 2017 door Multraship, Terneuzen vercharterd aan Shetland Islands Council, Groot Brittannië. De slb. Lingestroom (1984, 900 apk), is in 2015 door Van Wijngaarden, Hardinxveld verkocht aan Gulf Foundation, Fujairah, Ver. Arabische Emiraten en hernoemd in Stork II onder de vlag van de Comoren. De slb. Eerland 23, ex Katendrecht 76 (1954, 375 apk), is in 2017 door Boskalis, Rotterdam verkocht aan Rijn B.V., Barendrecht en hernoemd in Roos. De multicat BKM 10 (1990, apk), is in 2017 door Boskalis, Rotterdam verkocht aan De TIRRICK (GB) werd naar Griekenland verkocht De Indonesische sleepboot LIMIN ASD 55 foto: Lekko foto: Piet Sinke Lekko nr. 369 Juli

18 Het casco van de MULTRATUG 32 arriveerde in Nederland. De casco s van twee carrousel sleepboten worden gebouwd op de werf van Theodor Buschmann (Fairplay) in Hamburg en afgebouwd bij Damen foto: Lekko POLEN 36 en Winning Pioneer 37 onder de vlag van De onder de vlag van Malta varende slb. de Marshall eilanden. Agat, ex Ocean Knarr 08, SUN Supporter De slb. Maju Solitaire (2006, apk), is 92, SP 11 91, Brodospas (1985, in 2017 door Maju, Singapore overgedaan apk), is in 2016 door Polish Ship aan KSP Towage, Maleisië en hernoemd in Salvage, Gdynia verkocht aan Aburrah Ltd. KSP Solitaire. en hernoemd in Agat Zejt III. De slb. Greenville 126 (1996, apk), is in 2017 door Posh, Singapore verkocht aan Alphard Maritime, Singapore en hernoemd in AM Accomplice. De onder de vlag van St. Vincent varende slb. Ramses, ex Vehintiuno 10 (2008, apk), is in 2017 door P & O Maritime, Singapore overgedaan aan P & O Maritime, Cyprus en is hernoemd in P & O Hercules. De slb. ASD Wisdom (2015), is in 2017 door Poet Shipbuilding, Singapore verkocht aan Pertamina Transkontinental, Jakarta, Indonesië en hernoemd in Transko Cempala. Nieuwbouw: slbtn. Hawksbill, Flatback en Loggerhead. Opgeleverd: Werf: Cheoy Lee, Hong Kong, China. (bnrs. resp. 5105, 5106 en 5107). 498 bt. Afm. 32,00 x 12,40 x 5,40 m. Reder: Loreto, Singapore. Slbtn. Posh Hardy en Posh Husky. Opgeleverd: Werf: Paxocean, Singapore. 488 bt. Afm. 31,62 x 12,00 x 5,20 m. 2x Niigata, totaal apk. Snelheid: 13 knopen. Trekkracht: 73 ton. Reder: Posh, Singapore. RUSLAND De slb. Yuriy Orlenko, ex Primernyy 02 (1976, apk), is in 2016 door Vladivstok Fishing Port aan onbekende kopers voor de sloop verkocht. De slb. Kapitan Klyuyev, ex Diokl 90 (1974, apk), is in 2016 door de Russische regering aan onbekende kopers voor de sloop verkocht. De Cypriotische vlag slb. Leonid Bochlov, ex Saturn 03 (2003, apk), is door JSC Port Fleet, St. Petersburg hernoemd in Draco onder de Finse vlag. Nieuwbouw: slbtn. Chernaya Barabulka en Kizhuch. Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem. (bnrs. resp en ). Afm. 29,89 x 10,43 x 3,78 m. 2x Caterpillar, totaal apk. Snelheid: 12 knopen. Reder: Baltic Sea Tug Agency, Ust Luga. De BOA SIW, hier te Kirkenes in het noorden van Noorwegen, werd verkocht foto: Lekko SINGAPORE De slb. Crest Ocean (2006, apk), is in 2017 door Strato Maritime Services, Singapore verkocht aan Yadak Peymaye Siraf, Iran en hernoemd in Makan 8 onder de Panamese vlag. De slbtn. MT Dipper en MT Dolphin (beiden 2016), zijn in 2017 door Hoe Ee, Singapore verkocht aan Delmar Offshore Services, Mumbai, India en hernoemd in resp. Dipper en Dolphin. De slbtn. TS Varian, TS Vermont en TS Vigor (allen 2015, apk), zijn in 2016 door Poet Shipbuilding, Singapore verkocht aan Winning Logistics, Singapore en hernoemd in resp. Winning Pioneer 35, Winning Pioneer De FFS ACHILLES, hier als LADY STEPHANIE is gezonken foto: Joop Marechal 154 Lekko nr. 369 Juli 2017

19 SLOVENIË Nieuwbouw: slb. Mercur. Opgeleverd: Werf: Armon, Navia, Spanje (bn. 763), 475 bt. Afm,: 32,50 x 11,00 x 6,40 m. 2x MAN, totaal apk. 2x Voith Schneider. Reder: Adria Tow, Koper. SPANJE De slb. Gargal (1979, apk), is in 2016 door Eolo Remocladores, Tarragona verkocht aan Foyle & Marine Dredging, Mville, Ierland. De Panamese vlag slb. V.B. Artico, ex Shamal 98 (1976, apk), eigendom van Boluda, Madrid is in 2017 voor de sloop naar Aliaga, Turkije, verkocht. Nieuwbouw: slb. Trheintaytres. Opgeleverd: Werf: Armon, Navia (bn. 764). 63 bt. Afm, 16,40 x 6,20 x 3,85 m. 2x Volvo Penta, totaal apk. Trekkracht: 25,24 ton. 2x Schottel. Reder: Remolques Unidos, Santander. Ook de Panamese sleepboot VB BUCANERO (ex PUNTA TARIFA) is gezonken foto: Lekko THAILAND Nieuwbouw: slb. Panyi. Opgeleverd: Werf: Italthai, Bangkok. Afm. 32,00 x 12,40 x 5,40 m. 2x MTU, totaal apk. Snelheid: 12,7 knopen. Trekkracht: 56 ton. 2x Schottel. Reder: Marine van Thailand. TURKIJE De slb. Sonduren 4 (1981, apk), is in 2017 door het Turkse Ministerie van Transport overgedaan aan de Technische Universiteit van Istanbul en hernoemd in Yildiz Teknik Universitesi. VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN De onder de vlag van St. Vincent varende slb. Ahmose, ex Dihecisiete 10 (2005, apk), is in 2017 door P & O Maritime, Dubai overgedaan aan P & O Maritime, Cyprus en hernoemd in P & O Troodos. De Panamese vlag slb. Spearfish Ann, ex De bij IHC gebouwde sleepboot KAPITAN KLYUYEV (ex DIOKL) wordt gesloopt foto: M. Lennon Al Sayang 04, Bhaita Liman 98, Iwashima Nieuwbouw: slb. Jabal Yabsa. Maru 80 (1969, apk), is in 2016 Opgeleverd: Werf: Sanmar, Tuzla, door Linden, Dubai verkocht aan Hossein Turkije (bn. 63). Te water als Bogacay XVI. Pourbehi, Iran en hernoemd in Star I onder 290 bt. Afm. 24,40 x 11,25 x 4,38 m. 2x de vlag van Tanzania. Caterpillar, totaal apk. Trekkracht: 70 ton. Reder: Haven van Fujairah. Slb. Heydayat 7. Opgeleverd: Werf: Damen, Gorinchem (bn ), 294 bt. Afm. 25,78 x 10,43 x 3,75 m. 2x MTU, totaal apk. Vlag: St. Vincent. Reder: Tak Maritime Services, Dubai. De CREST OCEAN (Singapore) werd verkocht foto: Jacco van Nieuwenhuyzen VERENIGDE STATEN De slb. David H, ex Parrison J. Duet 02, Louise Lehe 01, Mr. Bud 73 (1970, apk), is in 2017 door Bateau Louisiana, Galliano, La. verkocht aan Bloomer, Onalaska, Tx. en hernoemd in JB Bloomer. De slb. Odin (1982, apk), is in 2015 door Kirby Offshore, Staten Island, N.Y. verkocht aan Cenac Marine, Houma, La. en hernoemd in Jutte Cenac. De slb. Apollo (1967, apk), is in 2017 door Westar Marine Services, Lekko nr. 369 Juli

20 De Spaanse sleepboot VB ARTICO (ex SHAMAL) wordt gesloopt foto: Jan Plug San Francisco, Ca. verkocht aan Curtin Maritime, Long Beach, Ca. en hernoemd in Kelly C. De slb. Sea Breeze, ex Robin XII 84 (1976, apk), is in 2016 door Crowley, Seattle, Wa. verkocht aan Sause Bros., Portland, Wa. en hernoemd in Kahu. De slb. Edward H, ex Forney 07, ST (1944, 700 apk), is in 2017 door Heritage Marine, Duluth, Mn. verkocht aan Marine Tech, Duluth, Mn. en hernoemd in Jean C. Nieuwbouw: slb. Philadelphia. Opgeleverd: Werf: St. John s Shipbuilding,Palatka, Fl. Afm. 30,48 x 10,36 x 4,57 m. 2x Caterpillar, totaal apk. Reder: Vane Brothers, Jakcsonville, Fl. Slbtn. Svitzer Chiripo en Svitzer Hermod. Opgeleverd: Werf: Sanmar, Istanbul, Turkije. Afm. 28,20 x 12,60 x 5,30 m. 2x MTU, totaal apk. Trekkracht: 70 ton. 2x Schottel. Vlag: Britse Maagden eilanden. Reder: Svitzer, Doral, Fl. VIETNAM De slb. Macs 03, ex Ves Fair 2 03 (1996, apk), is in 2017 door Macs, Na Trang City verkocht aan Tuan Thuy en hernoemd in Tuan Thuy 36. ZUID AFRIKA De slb. Smit Amandla, ex John Ross 03 (1976, apk), is in 2017 door Smit Pentow, Kaapstad overgedaan aan Africa Marine Solutions (Amsol). ZUID KOREA De slb. Hyunjin KS 5 (1986, apk), eigendom van Hyunjin KS Corp., Seoul, is op 2 februari 2017 gezonken na een aanvaring in positie N O. De SEA BREEZE (ex ROBIN XII) werd verkocht door Crowley foto: Lekko 156 Lekko nr. 369 Juli 2017

21 Samengesteld door Frits van der Hoek Rijnmond Nieuws Sleeptransporten na de ponton te hebben afgeleverd zette De Scheldestroom voerde rond 12 april een de Strathdon weer koers naar Schotland. binnenlandse sleepreis uit met een Damen Op 22 april sleepten de Gouwestroom en CSD 350 zuiger vanuit Nijkerk naar Delfzijl. Scheldestroom voor Van Oord de Razende Op 13 april arriveerde de Centaurus in de Bol van Moerdijk naar het Calandkanaal. Merwehaven vanuit de Ierse Zee met de CC Daar werd de Razende Bol en twee SP Atlantique. Vanuit het Verre Oosten arriveerde Splithopper barges (Johan van Veen en het in 2016 gebouwde afzinkbare zware Johannes de Rijke) aan boord van de Xin lading schip Xin Guang Hua met aan dek Guang Hua geladen. Op 22 april vertrok de de FPSO Western Isles in het Calandkanaal. Meander met een dubbel sleep, de pontons Laat in de middag vertrok de Noordstroom NP 421 en Stemat 76, vanuit de Lekhaven uit Hardinxveld naar Moerdijk om materialen naar Dover/ Portsmouth geassisteerd door te laden en vertrok tegen middernacht naar Belfast om daar o.a. sleepwerk van monopiles ten behoeve van het Walney windmolen project te gaan uitvoeren. De Lydia D vertrok op 15 april met de Stemat 82 met assistentie van de Marilyn M naar London Ara OWF. Op 17 april arriveerde de Smit Seraya met de Taklift 7 en Smitbarge 7 uit Palermo en ging naar de Waalhaven. In de Maasmond werd de Taklift 7 losgekoppeld, waarna de stuurboten Thyra en Annemarie vastmaakten en de Roos voor op de Taklift 7 om de weg naar de stad te vervolgen. de Broedertrouw XV. De MTS Viscount keerde met de AMT Venturer uit Zeebrugge terug naar Bolnes. Op 27 april arriveerde de Meander uit Portsmouth met de ponton Stemat 87, de Shadow assisteerde de sleep op de rivier. Laat in de middag kwam de Ocean Bank (ex Schouwenbank) uit Bantry Bay naar Rotterdam met de Avenhorn (995 brt.). Dit voormalige Ierse patrouilleschip, de Lé Aisling had als bestemming s-gravendeel. Ter hoogte van de Berghaven werd de sleep overgegeven aan de Gepke III en Hunter, waarna de Ocean Bank omkeerde en weer koers zette naar Ierland. Ook op 27 april arriveerde de M.P.R. 3 met de voormalige Duitse loodsboot KPT Bleeker uit de Oostzee in de Rijnmond. Uit de Waalhaven vertrok Op 18 april arriveerde de in Maleisië gebouwde Dolphin (ex Jade-Service I) met de motorhopper/ splijtbak Wadden 3 van Boskalis uit Hvide Sande aan de Handelskade in Dordrecht. Ze werd geassisteerd door de Gepke III, die de Wadden 3 naar Papendrecht bracht terwijl de Dolphin naar Ridderkerk ging. Op 19 april vertrok de Smit Nicobar met de ponton Boa Barge 44 uit Rotterdam naar Alexandrië. Korte tijd later vertrok de MTS Vanguard met de ponton Skyline Barge 22, geladen met een RoRo link span voor Cobelfret uit de Merwehaven naar Zeebrugge. Uit de Waalhaven vertrok de Multratug 14 met de Taklift 4 naar het Thames field en weer iets later vertrok de Jade met de Smitbarge 9 naar het Thames OWF. De Scheldestroom en Vliestroom sleepten de Csd/zuiger Biesbosch van Zuilichem via Dordrecht naar Moerdijk. Op 20 april arriveerde de Isa met de Wagenborg Barge 1 uit Gdansk met aan dek de aluminium opbouw van een jacht dat in Krimpen aan den IJssel werd afgeleverd. Op 21 april kwam de Strathdon (ex Keverne) met de Smitbarge 2 aan uit Invergordon/ Nigg Bay met bestemming Smit, Waalhaven. Direct De C-FENNA onderweg naar de Shetlands De GOUWESTROOM en SCHELDESTROOM met de RAZENDE BOL foto: Reinier van de Wetering foto: Willem Holtkamp Lekko nr. 369 Juli

22 de Ikar met de veerpont Siebengebirge naar Hanko, Finland. De volgende dag is de veerpont ten westen van Texel gezonken. Er waren geen bemanningsleden aan boord, In afwachting van de berging werden markeringen bij het wrak geplaatst. De pont was een rivierpont, die na verkoop al enige tijd in de Waalhaven lag. Vanuit IJmuiden arriveerden de Meander en Catharina 11 met de pontons Rhone en Saone in de Rijnmond. De Catharina 11 ging met de Rhone naar de Botlek, terwijl de Meander met de Saone naar de Wiltonhaven ging. Vanuit de Prinses Alexiahaven vertrok ALP Forward voor Allseas met de offshore barge Iron Lady geëscorteerd door de SD Salvor en Bugsier 9 naar een locatie ten oosten van Middlesbrough. Daar zal Shell UK s ton wegende Brent Delta platform topside door de Pioneering Spirit op de Iron Lady geplaatst worden en naar Middlesbrough worden gebracht om bij Able UK te worden ontmanteld. Het platform stond ten noordoosten van Shetland in het Brent veld in 140 meter diep water en heeft daar veertig jaar dienst gedaan. Op 30 april kwam de Multrasalvor 3 uit Hamburg in Stellendam aan met het casco van een carroussel tug, dat de naam Multratug 32 zal krijgen. De BROEDERTROUW XV en MEANDER met de ponton NP-421 foto: Willem Holtkamp Na de grote offshore ponton Iron Lady 1 bij de Pionering Spirit te hebben afgeleverd keerde de ALP Forward op 1 mei terug naar Scheveningen. Op 2 mei leverde de MTS Valour de onderlossers B 83 en B 80 af in de Waalhaven, waarna de MTS Valour naar de Lekhaven ging. De Sea Bronco kwam met Skyline Barge 22 vanuit Zeebrugge naar St.Laurenshaven. Op 5 mei vertrok de Mustang met de ponton UR 901 uit de Wilhelminahaven naar de Noordzee. Op 8 mei vertrok de Eraclea uit Rotterdam naar het booreiland Ensco 101 voor een rig-move samen met de Zeus of Finland naar het L/5A D veld op het Nederlandse plat. De Lingestroom arriveerde uit Dover met de twee splithopper barges Wadden 1 en Wadden 4, die naar Papendrecht werden gebracht. De Isa vertrok uit Hardinxveld naar Dover met de pontons NP 385 en Stemat 83. De MTS Vanguard arriveerde op 11 mei uit Zeebrugge met de Skyline Barge 24 in Krimpen aan den IJssel. Kort hierna arriveerde deterramare 1 met de onderlossers Terraferre 302 en Terraferre 301 op de Nieuwe Waterweg. Op de Oude Maas verleende de Gouwestroom stuurassistentie tot aan de bestemming Papendrecht. Op 12 mei arriveerde de Cyklop uit Gdansk met het casco van de binnenvaarttanker RPG Bristol De OCEAN BANK (ex SCHOUWENBANK) kwam met sleep uit Ierland (712 brt.) die in Dordrecht werd afgeleverd. Vroeg in de ochtend arriveerde de Westsund met de ponton Osprey Carrier uit Rosyth bij Damen in de Eemhaven. De Centaurus arriveerde met de UR-99 vanaf het Galloper OWF waar werd gewerkt met het kraanschip Oleg Strahnov van SHL. De Union Princess leverde de ponton Greenbarge 2 af in de Prinses Arianehaven. De ALP Forward vertrok naar Dundee voor een rig-move van de Ensco 121 samen met de Boa Balder en Bugsier 10. De En Avant 1 ging met de H 302 naar Vlissingen en keerde de volgende dag terug naar Dordrecht. De Bever kwam op 18 mei uit IJmuiden naar de Waalhaven om vervolgens met de Ugland ponton UR-99 naar Stavanger te gaan. Op 19 mei arriveerde de Westsund met de Osprey Intrepid in Dordrecht en kwam de Union Princess met de ponton Greenbarge 2 naar de Rijnmond. Op 20 mei vertrok de Lydia D met een sleep naar Idku, Egypte. Voorts vertrok de Anna B met de Stemat 77 naar Brest en de Inge W met de pontons foto: Lekko E 3503 en E 1506 naar Stavanger. Daar zouden deze pontons ingezet worden voor het testen van de kranen van de Saipem Deze was kort daarvoor uit de Botlek vertrokken, geassisteerd door de SD Stingray, SD Seal, Smit Cheetah en Smit Panther. Op 22 mei arriveerde de MTS Vanguard met de UR 902 uit Stavanger in de Julianahaven in Dordrecht. De Boa Odin kwam met de Boabarge 21 uit Aalborg naar HM Holland in IJsselmonde. Op 25 mei vertrok de President Hubert met de Smitbarge 6 en 8 uit de Waalhaven naar Leirvik. Eerder in de nacht arriveerde de Ierse sleepboot Gargal vanuit Dublin in de 1 e Werkhaven. In de middag vertrok de Gargal naar Middlesbrough met de onderlosser B 401. Ook in de ochtend vertrok de Union Sovereign met de Thialf uit het Calandkanaal naar de locatie Silver Pit voor de Engelse oostkust. In de middag arriveerde de Ierse sleepboot Husky uit Wicklow in Rotterdam, in de 1 e Werkhaven, om de volgende dag met een baggerbak naar Tees Port te vertrekken. In 158 Lekko nr. 369 Juli 2017

23 De Ierse sleepboot HUSKY kwam een bak ophalen de avond arriveerde de MTS Vanguard uit Zeebrugge met de Skyline Barge 21 in de St. Laurenshaven. De Union Boxer vertrok met de ponton UR-3 uit de Prinses Arianehaven naar zee, locatie Beatrice OWF. De Hans kwam op 4 juni uit Brunsbüttel naar Dordrecht en vertrok vervolgens met de ponton NP 466 naar Norddeich, Duitsland. Op 5 juni arriveerde de Inge W met de pontons E 1506 en E 3505 vanuit Stavanger weer in de Waalhaven. De pontons werden daar ingezet voor load tests van de kranen van de Saipem Na beëindiging van het charter door Svitzer als Svitzer Experience arriveerde de Experience uit Southampton terug in de Wiltonhaven. Op 8 juni vertrok de ALP Ace naar een locatie ter hoogte van Den Helder. Ze werd door OMC gecharterd voor de rig-move van de Ensco 72. Voor dezelfde rig-move vertrok de DMS Stork uit de Wiltonhaven. Op 9 juni arriveerde de Havila Jupiter uit Bergen in de 2 e Werkhaven. Eerder waren al de Skandi Hera (ex Olympic Hera) en Skandi Iceman uit Storasund bij Damen Botlek aangekomen. De volgende dag vertrokken de Skandi Hera, Skandi Iceman en Havila Jupiter met de FPSO Western foto: Lekko Isles naar het Harris olieveld ten oosten van Shetland. Begin van de avond van 14 juni arriveerden de Nero en Sil-Jeske-B met sleep aan de zeezijde van de 2 e Maasvlakte vanaf een locatie nabij Skegness voor de Engelse oostkust. Op 15 juni arriveerde de Westsund uit Argangelsk met de pontons NP 439 en NP 438 die in de Werkhaven werden afgeleverd. In de middag kwam de Noorse FFS Atlas (ex Flying Spindrift) vanuit Farsund aan in de Waalhaven, om een Damen Stan Pontoon 4512 op te halen, die recent werd verkocht. In de avond vertrok de FFS Atlas met de ponton onder de naam Shjanderk naar Noorwegen. De ponton heeft de afmetingen van 45 x 12 meter en meet 670 brt. Ze kan een deklast van 12 ton/m2 dragen. In de middag is de Experience van DMS in charter van Kotug Smit naar Terneuzen vertrokken als front-runner voor de recent bestelde nieuwbouw sleepboten. In de middag arriveerde de Triton vanuit IJmuiden, om de Mercurius te vervangen, die de volgende dag naar Amsterdam vertrok voor een dokbeurt. Op 19 juni arriveerde de MTS Viscount uit Southampton met de Skylift 23 in Rotterdam en de Union Boxer uit Invergordon met de ponton UR-3 in de Prinses Arianehaven, waarna de Union Boxer naar de Waalhaven ging. Offshore Vanaf begin april zijn de Smit Sentosa, President Hubert, Union Princess en Bremen Fighter samen met de Stanislav Yudin aan het werk ter hoogte van Wick op het Beatrice windmolenpark. Op 12 april vertrok de Union Manta uit de Lekhaven naar Aberdeen. Drie dagen later vertrok de PSV Highland Navigator naar Istanbul. De OSV Aethra kwam op 18 april uit Den Helder naar ROG, Pier 4 in de Waalhaven. De HAVILA JUPITER, SKANDI ICEMAN en SKANDI HERA liggen klaar voor vertrek met de WESTERN ISLES foto: Kees Torn Lekko nr. 369 Juli

24 De EGESUND met dubbelsleep voor IJmuiden foto: Joop Marechal De Karadeniz One arriveerde op 17 april Noordzee in het Calandkanaal voor bunkers uit de Middellandse Zee en ging naar de en aflossen van de bemanning. De volgende Heijsehaven. De Normand Jarstein (ex REM ochtend zette de Ocean Mermaid koers naar Installer) kwam op 20 april vanuit Haugesund Bergen. De VOS Passion arriveerde op 25 naar de Heijsehaven en vertrok op 25 april mei uit Ravenna met deklading en meerde naar Peterhead. Op 23 april kwam de OSV af bij de Thialf op de Heerema locatie in het Boa Sub C naar Franklin Offshore in de Calandkanaal. Na lossing van de deklading Heijsehaven na een dag op zee testen te vertrok de VOS Passion naar Aberdeen. hebben uitgevoerd, en vertrok op 26 april weer naar de Eemshaven. Op 28 mei arriveerde de Normand Maximus uit Santos in de Heijsehaven en vertrok Op 30 april arriveerde de Fugro Synergy vanaf binnen een week weer naar zee. De PSV de Noordzee in Schiedam. Vanuit Aberdeen Normand Sira meerde op 1 juni af in de kwam de Union Manta weer terug in de Heysehaven. Op 7 juni vertrok de Normand Lekhaven. Op 5 mei arriveerde de VOS Prime Sira uit de Heijsehaven naar het Q13A veld vanuit Emden in de Europahaven. In de avond voor Scheveningen, waar ook de Island zette de VOS Prime koers naar Invergordon. Empress en VOS Sugar arriveerden. Een De volgende dag vertrok de Fugro Synergy uit dag later vertrok de VOS Prime ook uit de Schiedam naar zee. Het seismic survey schip Heijsehaven en ging naar zee op de rede van Hai Yang Shi You 720 arriveerde op 7 mei Scheveningen. Vanuit Aberdeen arriveerde de uit Port Gentil en ging naar ROG, Pier 4 in VOS Trader op de rede van Hoek van Holland. de Waalhaven. Op 10 mei arriveerde de VOS De OSV Moonrise GSL kwam uit Ceuta, Prime uit Invergordon na een vrachtreis voor Spanje en ging naar de Eemhaven, ze vertrok SHL in de Europahaven. Einde van de middag een paar dagen later naar Noorwegen. Op van 11 mei arriveerde het kraanschip Lewek 12 juni arriveerde de Normand Cutter vanaf Constellation uit Chaguaramas en ging naar OWF (Galloper field) in de Schiedamse Franklin Offshore. Op 19 mei kwam de A.H. Wilhelminahaven. Varazze naar de zuidelijke ankerplaats en het OSV Aethra naar de Heijsehaven. Op 20 mei Nieuwbouw, proefvaarten en verkopen arriveerde de OSV Ocean Mermaid vanaf de Op 16 april vertrok de Ella F uit Maassluis De DMS STORK en TELSTAR met kranen bestemd voor Amsterdam foto: Joop Marechal naar zee voor DP trials, nadat eerder in Hardinxveld frames op het achterdek waren aangebracht. Later in de middag keerde de Ella F weer terug in Maassluis. De Shoalbuster 3512 Lingestroom (IMO nummer ) vertrok op 19 april uit Hardinxveld naar de Europoort voor de proefvaart. Na de volgende dag het proefvaartprogramma te hebben voltooid werd er weer koers gezet naar Damen Hardinxveld. De C-Fenna vertrok op 22 april uit Aalst naar haar nieuwe thuishaven MacDuff. De C-Fenna is de in 2012 gebouwde Eurocarrier Fenna B, die ruim vier jaar voer voor Stemat. Neptune Marine leverde de C Fenna aan Leask Marine. De Eurocarier 2611 (bn. NP 423) werd uitgerust met een four point mooring systeem. Ze heeft de afmetingen van 26,48 x 11,00 x 3,50/ 3,70 x 2,93 (dg) meter. Voortstuwing vindt plaats door twee Cummins QSK38-M hoofdmotoren met een totaal vermogen van apk bij toeren. waarmee een trekkracht van 35 ton en een snelheid van 10,8 knopen kan worden bereikt. In Hardinxveld werd op 26 april de Lingestroom gedoopt en overgedragen aan Van Wijngaarden Marine Services. Dit zusterschip van de Noordstroom zal vanaf juli 2017 in de Oostzee samen met de Noordstroom ingezet gaan worden op een windmolenpark project. Daarvoor zal de Lingestroom naar de Ierse Zee gaan om vanuit Belfast werkzaamheden uit te gaan voeren ook op een wind farm project voor Van Oord. De Lingestroom heeft een diepgang van 2,90 meter en een trekkracht van 61,2 ton. De volgde doop in Hardinxveld vond plaats op 5 mei toen de Voe Vanguard werd gedoopt. In april voerde de Voe Vanguard (bn ) uitgebreid een meerdaagse proefvaart uit op het Haringvliet. Uiteindelijk vertrok ze 12 mei voor haar eerste klus naar Barrow in Furness. Op 13 mei vertrok de Multicat 2409 Viking Reflex uit Hardinxveld naar Schotland. Deze Multicat (bn ) werd recent door Damen uit de voorraad verkocht aan Johnson Marine, Shetland, die de Viking Reflex op IJsland gaat inzetten. De Eurocarrier Annie E voerde op 24 mei trekproeven uit in het Calandkanaal. De Annie E werd gebouwd voor Mallaig Marine Ltd. 160 Lekko nr. 369 Juli 2017

25 Op 6 juni vertrok de Annie E uit Aalst naar Mallaig in Schotland. De ASD 2609 ICE sleepboot Kayman arriveerde op 26 mei vanuit Galati en ging voor restpunten naar de Damen werf in Stellendam. Op 9 juni werd koers gezet naar haar nieuwe werkgebied in Moermansk. Op 30 mei vertrok een Shoalbuster 3209 met bouwnummer YN uit Hardixveld naar de Europoort voor de technische proefvaart. De volgende dag werd de proefvaart voltooid en keerde ze terug naar Hardinxveld. De ASD 2810 sleepboot Tis (VCT) arriveerde op 14 juni voor restpunten bij Maaskant in Stellendam. De Tis (bn ), is op de Damen werf in Galati gebouwd voor RPK Nord in Moermansk. Reparatie s en dokkingen Op 11 april verhaalde de Meander vanuit de Werkhaven naar Dordrecht voor onderhoud bij Hoebee. Bij Neptune Repair werd de Noordstroom voor onderhoud drooggezet. Op 13 april keerde de Texelbank uit Antwerpen terug na een dokbeurt aldaar en is nu in de Kotug Smit Towage kleuren is gestoken. De hierop volgende weken volgden enkele andere Kotug Smit sleepboten waaronder de Smit Elbe en de Smit Seine. Op 30 mei verhaalde de President Hubert na een dokbeurt vanuit de Eemhaven naar de Lekhaven. Op 17 juni kwam de Union Lynx uit dok bij Damen, Wiltonhaven en ging naar de Lekhaven. Stellendam en Scheveningen Vroeg in de ochtend van 20 april vertrok de TSM Drenec voor de technische proefvaart via het Haringvliet en Oude Maas naar het Calandkanaal, om op de Heerema-locatie trekproeven uit te voeren. Begin van de avond arriveerde de TSM Drenec weer terug bij Padmos. Op 21 april vertrok de SST Portobelo op uitbrengreis naar Panama via Ponta Delgado voor bunkers. De SST Portobelo (bn ) arriveerde op 24 februari aan dek van de MV Trina vanuit Vietnam en werd gebouwd op voorraad. Bij de Damen werf Maaskant werd de ASD 2411 sleepboot vaarklaar gemaakt en werd de technische proefvaart uitgevoerd. Op 6 juni arriveerde de Franse sleepboot Caen Ouistreham 2 uit Ouistreham in Stellendam en ligt daar nu te koop. De eigenaar CCI Caen biedt de sleepboot te koop aan nu recent de in 2012 gebouwde TSM Albatre werd aangekocht en in de vaart is gebracht als Caen Ouistreham 4. Ze werd in 1971 gebouwd en heeft een vermogen van kw/ apk en een trekkracht van 21 ton. Op 11 juni arriveerde de Venture G vanuit Las Palmas in Scheveningen. IJmond Op 15 april arriveerde de Triton vanuit de Antillen in IJmuiden. Zij was geruime tijd aldaar werkzaam. Op 22 april arriveerde de Putford Trader voor het innemen van bunkers in IJmuiden en vertrok de volgende dag weer richting Engeland. Eerder op de dag vertrok de Boa Sub C uit Amsterdam naar zee voor het uitvoeren van testen en ging vervolgens naar Rotterdam. Vroeg in de ochtend van 26 april arriveerde de Thor (ex Thorax) vanuit Finland in IJmuiden. Op 29 april vertrokken de Meander en Catharina 11 uit IJmuiden naar Rotterdam. Op 9 juni arriveerde de in Roemenië gebouwde ASD 2913 sleepboot Arcangel San Rafael uit Galati in Amsterdam, waar de restpunten werden verwerkt, waarna binnen de week de Arcangel San Rafael verder ging op uitbrengreis naar Cristobal, Panama. Schelde Op 22 april vertrok de Multratug 29 uit Terneuzen naar Sullum Voe op de Shetland Eilanden om voor twee jaar in bare-boat charter te gaan ter vervanging van de Tirrick die naar Griekenland is verkocht. De Multrasalvor 3 vertrok op 26 april uit Breskens naar Hamburg om het eerste casco van een carrousel sleepboot voor Multraship op te halen en voor verdere afbouw naar Stellendam te brengen. Op 28 april vertrok de MTS Viscount uit Vlissingen naar Stavanger. De Multratug 4 arriveerde op 4 mei vanuit Brest met een marineschip voor de sloop en leverde deze af in Gent. Overig nieuws Kotug Smit Towage heeft in Southampton nu ook activiteiten opgestart, waarvoor vier sleepboten zijn ingezet. Dit zijn de Smit Tiger uit Zeebrugge, SD Shark uit London, ZP Boxer uit Hamburg en SD Salvor. De laatste is van Kotug gecharterd omdat deze niet in de joint venture Kotug Smit is opgenomen. In het Rijnmondgebied vonden ook weer enkele mutaties plaats. Door nieuwe contracten van Kotug Smit Towage en de uitbreiding van activiteiten in Southampton werden de En Avant 1, Mercurius (inmddels vervangen door de Triton) en de Fairplay I gecharterd. In Terneuzen werd de Carl (ex Felix) aan de Multraship vloot toegevoegd, nadat de Multratug 29 in bare-boat charter ging op de Shetland Eilanden. Op 14 juni werd door Kotug Smit de (tijdelijke) aanwinst Hampshire gepresenteerd tijdens de jaarlijkse Haring Party, deze keer op het RDM terrein op Heijplaat werd gehouden, waar de Hampshire op de schepenlift van KRVE/ De Haas stond. De Hampshire is de voormalige Bernardus, vervolgens Adventure en gaat als front-runner dienen, tot de recent bestelde sleepboten worden afgeleverd. Op 17 juni vertrok de Smit Elbe naar Southampton om de SD Salvor af te lossen. Een dag eerder vertrok de Experience onder de vlag van Kotug Smit naar Terneuzen. De BUGSIER 10 met de H-302 op weg naar Vlissingen foto: Andre Kempe Lekko nr. 369 Juli

26 162 Lekko nr. 369 Juli 2017

27 Kort Door Damen Hardinxveld werd opnieuw een nieuw en interessant werkschip opgeleverd. Op 5 mei werd de VOE VANGUARD gedoopt. De werkboot is van een geheel nieuw type (RSV3315) en werd in overleg met de opdrachtgever, Delta Marine Ltd, ontwikkeld. De Voe Vanguard kan gezien worden als een volwaardige Anker Handling Tug (AHT) geschikt voor ondiep water. De maximum diepgang is 2,62 meter. Het nieuw ontwikkelde vaartuig sluit aan op de Multi Cat s en Shoalbusters. De accommodatie, geschikt voor 14 personen, bevindt zich net als bij de Multi Cat onderdeks. Er zijn vier 1 persoons hutten en vijf 2 persoons hutten. Het ruime dagverblijf met de kombuis bevindt zich onder de brug in de opbouw en boven de lierenruimte. De romp is ontwikkeld uit die van de Multi Cat, waarbij de voor- en achterzijde werden omgedraaid. Nieuw is de opstelling van de vier Rolls-Royce roerpropellers. Voor twee roerpropellers in vaste opstelling, met een diameter van 1,3 meter. Achter twee uitklapbare roerpropellers met een diameter van 1,8 meter. Deze zijn uitklapbaar om in ondiep water de diepgang beperkt te houden. Als DP2 vaartuig, met de uitklapbare roerpropellers is de diepgang 4,95 meter. Voor het manoeuvreren als DP1 vaartuig is nog een tunnelschroef achter beschikbaar, opgenomen in de duwknie. De Kalkman propeller heeft een vermogen van 400 kw. Als de vier roerpropellers gebruikt kunnen worden voldoet ze als DP2 vaartuig. De twee achter gelegen roerpropellers zijn uitklapbaar, niet intrekbaar uitgevoerd omdat ze vanwege de geringe diepgang intrekbaar weer boven het werkdek zouden uitsteken. Door het besturingssysteem is het mogelijk de vier roerpropellers via een motor aan te drijven. Maar indien nodig kan probleemloos de tweede motor worden bijgeschakeld. De onderdeks gelegen accommodatie ligt aan de stuurboordzijde. De twee motoren zijn achter elkaar aan de bakboord zijde van het schip geplaatst. Om de stabiliteit te waarborgen zijn de twee hydraulische kranen aan stuurboordzijde geplaatst. Verder is er uiteraard een geavanceerd ballastsysteem dat bij hijswerkzaamheden het schip stabiel houdt. Technische gegevens: afm. 33,18 x 14,50 x 4,95 meter. De twee hydraulische kranen van HS Marine hebben een capaciteit van resp. 9,1 ton bij 21 meter (type AKC 370 HE3, voor) en 14,95 ton bij 20 meter (type AKC 550 HE3, achter). De maximum capaciteit van de grootste kraan is 58,5 ton bij een vlucht van 5,5 meter. De kranen kunnen in tandem werken. Voor het DP2 systeem van Kongsberg zijn vier deklieren geïnstalleerd. De generatoren hebben een capaciteit van 450 kva voor de aandrijving van het elektrisch systeem en de eventuele RVO s. Voortstuwing geschiedt door twee Caterpillar 3512C HDs dieselmotoren die achter elkaar zijn opgesteld. Het totale vermogen is 2.560kW. De trekkracht is 40 ton, zowel voor als achteruit. Snelheid ca. 10 knopen. Aan de achterzijde op het werkdek, met een dekcapaciteit van 10 ton/m2, is een 175 tons dekrol van 1,4 meter geplaatst. De anker- en sleeplier heeft een capaciteit van 150 ton. Verder zijn er sleeppinnen en ketting stoppers e.d. op het dek aanwezig. De verschansing is op het achterdek zowel aan bakboord, als aan stuurboordzijde voor een deel te verwijderen. Zo kan over de zijde gewerkt worden en bijvoorbeeld een ROV te water worden gezet. Op het voordek, voor de opbouw, is plaats voor een 20 voet (6 meter) container, of twee 10 voet containers. De containers kunnen worden aangesloten op het elektrisch systeem van het schip. Er is een installatie voor de productie van 4,5 m3 drinkwater per dag aanwezig. De doop van de VOE VANGUARD 5 mei jl. foto: Damen Damen vervolg... In Lekko 368 beschreven we in deze rubriek het succes van de Damen ASD 2913 sleepboot. Nadat de eerste sleepboot van dit type begin 2015 werd overgedragen aan P&A volgden al snel nog vijf vaartuigen. We vermeldden verder in Lekko 368 dat door de Meyers Group begin dit jaar ook een sleepboot van dit type werd besteld. Deze sleepboot, de Arcangel San Rafael werd afgelopen juni opgeleverd. Maar hier bleef het niet bij, op Malta vaart sinds kort de St. Angelo en inmiddels werden door Kotug-Smit en door de haven van Saqr, Verenigde Arabische Emiraten ook ASD 2913 sleepboten besteld. Het vaartuig voor Saqr wordt gebouwd bij de Albwardy Damen Scheepswerf in Sharjah. De oplevering is gepland voor Ze zal worden ingezet op de nieuwe bulkterminal van de haven. In de haven zijn al twee Damen ASD sleepboten actief (ASD 2411 en ASD 2310) en vijf StanTugs. Lekko nr. 369 Juli

28 Kotug-Smit Towage bestelde bij Damen twee ASD 2913 sleepboten en een ATD 2412 Twin Fin sleepboot. De ASD 2913 sleepboten worden uitgerust met een FiFi installatie en krijgen een trekkracht van 80 ton. De ATD sleepboot krijgt een trekkracht van 70 ton. De sleepboten komen uit voorraad en worden op korte termijn opgeleverd. Met de door Kotug- Smit bestelde vaartuigen komt het aantal door Damen geleverde sleepboten van het type ASD 2913 op 11 stuks in totaal. Kotug-Smit Towage heeft tegelijkertijd de ASD 2810 Hybrid tug Hampshire gecharterd. De sleepboot werd gebouwd als Bernardus maar door Iskes na enkele problemen teruggeleverd aan Damen. Inmiddels zijn de problemen verholpen en heeft de sleepboot korte tijd dienst gedaan bij Multraship als Adventure als vervanging van de Multratug 28. De laatste vaart momenteel als Experience voor Svitzer. De Hampshire zal dienst doen tot de nieuwe vaartuigen af komen van de werf. Het Duitse zwaar transportbedrijf Combi Lift heeft 19 vaartuigen besteld bij Damen. Het betreft vier (verlengde) Multi Cats 2608SD, vier duwboten 2612SD, zeven Stan Pontons 8916SD en vier z.g. Side Floaters 8605SD. De vaartuigen worden ingezet bij het transport van grote lgastanks vanaf de kust over de rivieren naar de Gazprom Amur Gasfabriek in zuidoost Rusland. De vaartuigen zijn geschikt voor de barre weersomstandigheden die zich daar kunnen voordoen, zoals droogte in de zomer met extreem lage waterstanden en lage temperaturen en ijsvorming in de winter. De boten zijn daarom aangepast en hebben een geringe diepgang. De zogenaamde Side Floaters moeten daarnaast de diepgang van de beladen pontons verder reduceren. De duwboten hebben een uitschuifbare brug. De vaartuigen worden gebouwd bij Damen Yichang Shipyard in China en Damen Gorinchem en Hardinxveld. Duitsland De havenautoriteiten van Hamburg hebben maart jl. de Hugo Lentz en Johannes Dalmann in dienst gesteld. Het zijn de laatste twee van vier nieuwe sleepboten die worden ingezet als sleep-, duwboot, ijsbreker voor in de haven van Hamburg. Het totale nieuwbouwprogramma heeft 15,4 miljoen euro gekost. De schepen zijn gebouwd bij de Hitzler Werft in Lauenburg. De Hugo Lentz (foto zie NvO) heeft de afmetingen van 23,00 x 7,00 x 2,60 meter. De ABC 6DZC dieselmotor heeft een vermogen van kw bij 750 toeren. De trekkracht is 9 ton. De snelheid 11 knopen. De bruginstallatie komt van Alphatron. De Johannes Dalmann meet 30,00 x 8,50 x 3,20 meter. Ze wordt aangedreven door een ABC 8 DZC dieselmotor van kw bij 720 toeren. De snelheid is 12 knopen, de trekkracht 16,5 ton. Beide vaartuigen kunnen ijs tot een dikte van 45 cm breken. Een jaar eerder werden de 18 meter lange sleepboot/ijsbrekers Christian Nehls en Johann Reinke in dienst gesteld (zie Lekko 362). Ze kunnen 35 cm dik ijs breken en hebben een trekkracht van 7 ton. Boluda Frankrijk, het voormalige Abeille, heeft twee nieuwe ASD sleepboten in dienst gesteld. De twee, de VB Volcan en VB Tornade hebben een trekkracht van 70 ton. Ze worden ingezet in La Réunion en Le Havre. Het eiland Réunion ligt ten oosten van Madagaskar, in de Indische Oceaan. De vlootvernieuwing is noodzakelijk zo stelt Boluda in verband met de verdere containerisering in beide havens en de steeds groter worden de schepen die de havens aan doen. De sleepboten werden gebouwd bij Piriou, zijn FiFi1 en hebben een lengte van 30,30 meter. Twee ABC dieselmotoren van totaal apk drijven twee Schottel roerpropellers aan. Ook Damen leverde twee sleepboten aan Boluda, de ASD 2810 sleepboten VB Sahel (bn ) en VB Sahara (bn ). Ze worden ingezet op St. Vincent & Grenadines in de Caribische Zee. De afmetingen zijn 28,67 x 10,43 x 4,60 meter. Ze wordt aangedreven door twee Caterpillar 3516C TA HD/C Het dagverblijf De lieren dieselmotoren van kw / apk bij toeren. De trekkracht is 60 ton vooruit en 58 ton achteruit. De snelheid 14 knopen. Noorwegen Door de Gondan Scheepswerf in Figueras, Spanje werd mei jl. de dual fuel sleepboot Dux opgeleverd. Ze werd besteld door het Noorse Østensjø Rederi A/S. De door zowel gas als LNG gevoede sleepboot is de eerste Dual Fual sleepboot in Europa en de eerste 164 Lekko nr. 369 Juli 2017

29 10 knopen is de maximale houdkracht van de lier 200 ton. De voor Panama bestemde ARCANGEL SAN RAFAEL foto: Joop Marechal van drie zusters. Ze werd ontworpen door ruimschoots voorradig. Ze wordt ingezet Robert Allan Ltd. uit Canada en getypeerd bij de assistentie van de ca. 300 LNG als RAstar 4000-DF. Het is volgens Allan de tankers die jaarlijks de terminal aandoen ste sleepboot ontworpen en verkocht en ze kan desgewenst worden ingezet bij door Allen. De Dux wordt ingezet voor het het bestrijden van olieverontreiniging en Noorse staatsoliebedrijf Statoil op de LNG brandbluswerkzaamheden. terminal op Melkøya. Het eiland ligt in het noorden van Noorwegen, voor de kust van Technische gegevens: brt. Afm. Hammerfest. Tot heden waren sleepboten 40,20 x 16,00 x 6,10 x 7,00 (dg) meter. De van Bukser og Berging actief op Melkøya. twee Wärtsilä 6L34DF Dual Fuel motoren De locatie kenmerkt zich vanwege de gure van kw bij 750 toeren drijven twee weersomstandigheden. De sleepboot is Schottel SRP 3030 CP roerpropellers ontworpen om te kunnen functioneren aan met een diameter van 3,40 meter. bij temperaturen tot 20 graden onder nul De Schottel STT 170 T-FP hydraulische onder slechte weersomstandigheden. Zo boegschroef heeft een vermogen van 250 zijn bijvoorbeeld de ramen van het stuurhuis kw. Er zijn verder drie Volvo D7A TA gensets verwarmd en zijn de lieren opstelplaatsen, geïnstalleerd van 129 ekw bij toeren. zowel van de voorste, als van de achterste De snelheid is 15 knopen, de trekkracht 107 lier gesloten en verwarmd.door de Noorse ton vooruit en 103 ton achteruit. overheid worden hoge eisen gesteld Op het voordek is een Karmøy hydraulische aan de milieubelasting in het gebied. De escortlier geplaatst met een gesplitste uitstoot moet voldoen aan de IMO Tier III trommel. De capaciteit is 235 ton bij 4,6 m./ eisen. Dit wordt voor de Dux mede bereikt min. en 27 ton bij 38 m./min. de maximale door LNG als brandstof. LNG is plaatselijk remkracht is 300 ton. Bij een snelheid van Op het achterdek staat een Karmøy hydraulische sleeplier met enkele trommel met een capaciteit van 131,5 ton bij 8,1 m./min. en 29 ton bij 32,6 ton/min. de maximale remkracht is 300 ton. Op deze lier meter, 64 mm stalen sleepdraad. De LNG tank heeft een inhoud van 33 m3; de dieseltank 313,8 m3; water 45,6 m3, afvalolie 254,4 m3, schuimvormend middel 20,4 m3; dispersant 20,4 m3. De blusinstallatie, monitoren en het spraysysteem, heeft een totale capaciteit van m3/u. Twee Kumera pompen van elk m3/u. worden door de hoofdmotoren aangedreven en staan voor de motoren opgesteld. De monitoren hebben een capaciteit van m3 water en 300 m3 schuimen per uur met een werplengte van 120 meter. Verder zijn op het dek vier blusaansluitingen geïnstalleerd voor het voeden van slangen. Voor het bestrijden van olievervuiling is een drijvende veegarm op haspel aanwezig en zijn er hydraulische skimmers aan boord. De verdere dekinstallatie bestaat uit twee 140 ton, 350 mm sleeppinnen op het voordek en een 400 mm deklier met een capaciteit van 5 ton bij 20 m./min. Op het achterdek een gecombineerde Karm fork kettingstopper met sleeppinnen met een capaciteit van 300 ton voor de kettingstopper en 160 ton voor de sleeppinnen. De deklier heeft een capaciteit van 9 ton bij 30 m./min. De kaapstand heeft een diameter van 400 mm en een vermogen van 5 ton bij 20 m./min. Er is accommodatie voor acht personen aan boord. Op het hoofddek de hut van de kapitein, onderdeks de hut van de stuurman en 3 twee persoons De duwcombinatie bestemd voor de Amur rivier in Rusland impressie Damen Lekko nr. 369 Juli

30 De oude en nieuwe JOHANNES DALMANN hutten. Alle hutten hebben eigen douche en toilet. Dagverblijf en kombuis bevinden zich op het hoofddek. Rusland Aan het Russische FSUE Rosmorport is de laatste van drie dieselelektrische ijsbrekers foto: Eckhard Uhrbrock overgedragen. De bouw ging niet zonder slag of stoot. Vanwege financiële problemen op de werf is de oplevering met zeker een jaar vertraagd. De ijsbrekers behoren tot Project 21900M en zijn de sterkste niet atoom aangedreven ijsbrekers op dit moment. Ze zijn gebouwd bij de Arctech Helsinki Shipyard. De bouw startte in Op 26 december jl. was de overdracht van het laatste schip uit de serie, de Novorossiysk (bn.231). Begin dit jaar, een jaar later dan gepland, vertrok ze voor haar eerste reis van St. Petersburg naar de Witte Zee. Ze wordt daar ingezet als ijsbreker en bij ondersteunende diensten zoals de bevoorrading van schepen en offshore installaties op zee en rond de havens van Archangelsk en Kandalaksha. De andere schepen van de klasse zijn de Vladivostok (bn.230) en de Moermansk (bn.509), die beiden eind 2015 werden opgeleverd. De Moermansk werd gebouwd bij de Viborg Klaipėda Shipyard. De nieuwe eenheden zijn verbeterde zusters van de in 2008 en 2009 opgeleverde ijsbrekers Moscow en St. Petersburg. Zo werd de landingsplaats voor de helikopter naar het voordek verplaatst waardoor achter ruimte was voor een zwaardere kraan. De vaartuigen zijn 119,40 meter lang en 27,50 meter breed. De diepgang is 8,50 meter. Ze kunnen ijs breken met een dikte van 1,5 meter. Het vermogen is 17,4 mw. De snelheid vrijvarend is 17 knopen. Er is accommodatie voor 35 bemanningsleden en 22 personen gespecialiseerd personeel. De DUX foto: Gondan Shipyard PANAMA In Panama is een start gemaakt met de bestellingen van nieuwe sleepboten. Door de kanaaluitbreiding worden nu ook langzaam aan geplande havenuitbreidingen ter hand genomen en ontstaat behoefte aan nieuwe en sterkere sleepboten. Volgens de autoriteiten had met na de opening van het kanaal met een korte terugval te maken in de ontwikkelingen maar lijkt dit nu achter de rug. Maar ook kan het kanaal, mede door gebrek aan voldoende capaciteit van de sleepboten en gebrek aan ervaren bemanningen, niet optimaal gebruikt worden. Veel bemanningsleden zijn de Engelse taal niet machtig waardoor problemen kunnen ontstaan. Van de 46 sleepboten die de autoriteiten tot hun beschikking hebben kunnen er slechts 33 worden ingezet. Een deel van de vloot is te oud en niet sterk genoeg om de grotere schepen te behandelen. Bovendien voldoen acht stuks van de in China in verband met de uitbreiding aangekochte sleepboten niet. Het aantal van 14 sleepboten die in Spanje werden gebouwde en vorig jaar werden opgeleverd is te weinig om de te verwachte capaciteit van het kanaal volledig te kunnen benutten. De tractor sleepboten hebben een vermogen van 70 ton trekkracht. Het hoofddek van de DUX met de afgesloten lierruimtes voor en achter Een eerste begin is nu gemaakt door sleepboten met bemanning in te huren van 166 Lekko nr. 369 Juli 2017

31 De Russische ijsbreker MOERMANSK foto: Rosmorport het Venezuelaanse energiebedrijf. Dit is voor het eerst dat de Panama Canal Authority van een dergelijke opzet gebruik maakt. Deskundigen schatten dat een aantal van 70 tot 90 extra sleepboten noodzakelijk is, inclusief uiteraard een goed getrainde bemanning. Voor sleepvaartbedrijven en werven een kans. Zoals in vorige Lekko al te lezen was heeft de Meyer s Group een begin gemaakt met de versterking van de vloot door bij Damen twee ASD sleepboten te bestellen met een trekkracht van resp. 60 en 80 ton. Ook Saam Smit Towage heeft een sleepboot besteld voor Panama, zoals te lezen was in vorige Lekko, de SST Portobelo. De ASD 2411 sleepboot, wordt ingezet in de haven van Colon. Ze heeft een trekkracht van 70 ton. Saam Smit heeft 11 sleepboten in Panama ingezet waaronder de ASD 2913, sleepboot SST Rambala. Voor Saam Smit zijn ook twee ASD 2411 sleepboten in aanbouw voor Brazilië. Doordat de sleepboten uit voorraad komen kan er snel aan de behoefte worden voldaan. De verwachting is dat, om de nood op korte termijn te kunnen keren, voor Panama snel meer voorraadboten zullen worden besteld bij de diverse werven. De Panama kanaal sleepboot CERRO PANDO foto: Andrew Meyer Lekko nr. 369 Juli

32 Op 13 juni werd bij de Mitsui Shipyard in Tamano, Japan de ALP KEEPER gedoopt foto: Piet Sinke Bij Thecla Bodewes Shipyards in Kampen werd vrijdag 23 juni de duwboot WENNA te watergelaten. Het is het eerste schip dat hier van de helling loopt na de overname van de werf Peters door Thecla Bodewes. Het is ook de eerste van drie duwboten die voor de Silverburn Shipping Group gebouwd worden. Ze zijn bestemd voor de Kaspische Zee, voor zowel offshore support activiteiten, zeegaande sleeptransporten als binnenlandse duw- en sleeptransporten. De zeegaande duwboot is voorzien van een 35 tons waterval sleeplier met 750 sleepdraad. Begin juni werd de NICOLE FOSS opgeleverd, de laatste van een serie van drie nieuwe sleepboten (zie Lekko 356) foto: Frans Eykel De RT BORKUM werd 22 mei tijdens de Tugnology in Rotterdam gepresenteerd. De 15 meter lange sleepboot heeft een trekkracht van 10 ton. Ze zal voornamelijk worden ingezet als trainingsvaartuig. In een komende Lekko meer over deze sleepboot foto: Lekko KOTUG heeft een vijfde Infield Support Vessel (ISV) verworven bestemd voor Australië en Oost Timor. Het vaartuig, de CORAL KNIGHT, wordt in bare boat charter afgenomen van Australian Maritime Systems Limited (AMS) en wordt ingezet als ETV en onderhoudsvaartuig op het Great Barrier Reef voor de AMSA (Australian Maritime Safety Authority). De CORAL KNIGHT (2014, ex-swissco EMERALD) heeft een trekkracht van 80 ton. Ze wordt ingezet onder de vlag van KT Maritime Australia, een samenwerking tussen KOTUG International en TK Australia foto: Kotug 168 Lekko nr. 369 Juli 2017

33 Sleepvaarten Bergingsnieuws Tijdens een zware storm op 28 april jl. verloor de Portugese sleepboot Monte da Luz haar sleep, het werkeiland Agronauta. Het werkeiland strandde op de zuid Spaanse kust nabij Benalmadena, Malaga. Het eiland wordt gebruikt om betonelementen te maken die als kustversterking worden gebruikt. De sleepboot was met het platform onderweg van Bilbao naar Cadiz. Het lukte pas 7 mei, bij hoog water en nadat de wind was gaan liggen, om het platform weer los te trekken. Het werd vervolgens alsnog naar Cadiz gesleept. In het platform was ca. 150 ton brandstof aanwezig. Hiervan is niets in het water terecht gekomen. Bij het lostrekken was de sleepboten Vehintiocho en de snelle hulpboot Salvamar Alnitak betrokken. Toen ze arriveerde was de veerpont reeds gezonken. De ETV Guardian heeft het wrak gemarkeerd. Ook het Kustwachtvaartuig Schuitengat en de sleepboot Hurricane van bergingsbedrijf Noordgat kwamen ter plaatse en hebben wrakboeien gelegd. De in 1969 gebouwde veerpont werd op de Rijn tussen Remagen en Oberwinter ingezet (net onder Bonn). Het 40 meter lange scheepje was binnendoor door de Itasca vanuit Duitsland naar Rotterdam gesleept. Op 5 mei stootte het koelschip Uruguay Reefer (1993) lek op drijfijs. Het 150 meter lange schip bevond zich op dat moment nabij de Falklands. Laadruim 2 liep door de ontstane schade snel vol water waardoor de omstandigheden snel verslechterden. Het schip bleef echter drijven en de motor bleef werkten. Langzaam werd daarom koers gezet naar de Falklands. Het lukte de bemanning echter niet het instromen van water te stoppen en nadat ze langzaam verder wegzakte en er slagzij ontstond besloot men het schip op 7 mei te verlaten. De 42 bemanningsleden werden overgenomen door het koelschip Taganrogskiy Zaliv van dezelfde maatschappij dat op de plaats des onheil was, evenals het zusterschip Frio Las In de vroege ochtend van 30 april is ter hoogte van Texel de veerpont Sibengebirge gezonken. Het vaartuig was onderweg achter de Poolse sleepboot Ikar van Rotterdam naar Hanko in Finland. Door nog onbekende omstandigheden ontstond nabij Texel slagzij. Op verzoek van de kustwacht werd de veerpont door de sleepboot uit de scheepvaartroute getrokken dichter naar de Texelse kust. De reddingsboot Joke Dijkstra schoot te hulp met enkele bergingspompen maar dit mocht niet baten. De AGRONAUTA gestrand op de Spaanse kust foto: Lekko De IKAR met de SIEBENGEBIRGE bij vertrek uit Rotterdam foto: Kees Torn Lekko nr. 369 Juli

34 Het Van Der Wees transport van het mega jacht foto: Nico Giltay Palmas. De laatste heeft, toen bleek dat de situatie onhoudbaar was, de Uruguay Reefer op sleeptouw genomen en zo ver mogelijk uit de 210 zeemijlen strekkende milieuzone rond de Falklands gesleept. Ze is stand-by gebleven tot de Uruguay Reefer uiteindelijk op 15 mei in meter diep water en zo n 350 mijl uit de kust van de Falklands ten onder ging. Hoewel het koelschip brandstof aan boord had verwacht men vanwege de koude temperaturen en de grote diepte weinig schade voor het milieu. Het schip was geladen met inktvis en krill. Krill wordt gebruikt als voedsel voor de zalmen in de zalmkwekerijen. De kleine garnaaltjes worden hiervoor in grote hoeveelheden gevangen in het koude water rond de Zuidpool. Krill is ook een van de voornaamste voedselbronnen voor walvissen. Er is veel discussie over de vangst op krill omdat er een enorme toename is van deze vangst wat gevolgen kan hebben voor de walvisstand. gelet. Dit gebeurt door in de tanks van de ponton water in en uit te laten. De ponton werd gesleept door de Broedertrouw XV met achter de ponton de duwboot Geertruida Van Der Wees. Tijdens het transport moesten de bruggen van Papendrecht en Dordrecht worden gepasseerd. Veel werk voor Posh-Terasea. Door het bedrijf werden onder andere de drijvende gas productie faciliteiten Ichthys Explorer en de FPSO Ichthys Venturer van de werf in Geoje, Zuid Korea naar Australië gesleept. De opdracht werd juni vorig jaar verworven en op 5 mei dit jaar vertrokken de sleepboten Terasea Hawk, Terasea Eagle, Posh Conquest en Posh Champion met het diepdrijvende platform Ichthys Explorer. De Posh Commander begeleidt het transport stand-by. De reis van zeemijlen zal ongeveer anderhalve maand in beslag nemen. Het platform is een drijvende fabriek met de afmetingen 110 x 110 x 46 meter. Eerder versleepten de Salveritas, Salvanguard, Salviscount en Salviceroy de 333 meter lange FPSO Ichthys Venturer. De beide fabrieken zullen de komende 40 jaar de gasproductie gaan verzorgen op het Ichthys veld. Posh verzorgt ook het positioneren. De vaartuigen worden Transporten Koninklijke Van der Wees heeft dinsdag 20 juni het casco van een 87 meter lang superjacht vervoerd vanaf de scheepswerf Slob in Papendrecht naar de RDM in Rotterdam. Daar is het jacht een dag later met de schepenlift van de voormalige werf te water worden gelaten. Daarna werd het casco versleept naar Koninklijke De Vries Scheepsbouw BV in Aalsmeer om daar te worden afgebouwd. Het ton wegende casco was geladen op de ponton Lastdrager 35, de nieuwste ponton van Van der Wees. Daarbij werd gebruik gemaakt van de RoRotechniek. Een uiterst secuur werk waarbij goed op de gewichtsverdeling moet worden KOTUG sleepboten met de Shell Brent topside foto: Kotug 170 Lekko nr. 369 Juli 2017

35 Sleepboten van Posh-Terasea met de ICHTHYS EXPLORER foto: Posh verankerd in 250 meter diep water in de Timorzee ongeveer 220 kilometers uit de West Australische kust. April 2018 moet de productie starten. Later dit jaar zullen sleepboten van Posh-Terasea de Prelude FLNG voor Shell van Geoje naar het Prelude veld aan de Australische westkust verslepen. Dit drijvende productieplatform meet 487 x 74 x 43 meter. Sleepvaart De Bugsier 20 en Bugsier 21 zijn actief op de Zwarte Zee bij de kabellegger Audacia van Allseas op het TurkStream Project. Daar wordt een 900 kilometer lange pijplijn aangelegd met een diameter van 82 cm in een waterdiepte van meter. De werkzaamheden vinden plaats ter hoogte van Anapa / Novorossiysk. Op eigen kracht voeren de twee sleepboten april jl. van Hamburg naar de Zwarte Zee. Op 18 april werd Valletta (Malta) aangelopen om te bunkeren. De Bugsier 20 en Bugsier 21 werden in resp en 2000 gebouwd en hebben een trekkracht van 51 ton. Kotug International s offshore divisie heeft Allseas geassisteerd met het transport van de Shell Brent Delta topside. De topside werd eerder door de Pioneering Spirit van het onderstel gelicht. Door Kotug en Bugsier sleepboten werd de ponton Iron Lady, geladen met de topside, van de Pioneering Spirit, offshore Hartlepool, naar de sloopwerf in Teesside, Engeland getransporteerd. Kotug was ook verantwoordelijk voor de organisatie van het transport en het zeevasten van de topside op de ponton. Tow-Out Het is alweer lang geleden dat er een spectaculaire Tow-Out was waarbij een groot aantal super sleepboten (anchorhandlers) waren betrokken. In Lekko 356 hebben we een heel artikel gewijd aan dergelijke transporten die begin jaren 70 een aanvang namen. Begin juni was het dan weer zover. Na drie weken wachten op geschikt weer vertrok het transport van het Hebron Platform vanuit Canada. Acht sleepboten, twee van Atlantic Towing en zes van Maersk met een gezamenlijk vermogen van ton trekkracht hebben het platform naar het Hebron veld gesleept. De afstand van 350 mijl naar Newfoundland en Labrador, voor de kust van Canada, werd in 2 weken afgelegd, de snelheid lag rond de 2 à 3 knopen. Een deel van de reis moest door het ijs worden uitgevoerd. De betrokken sleepboten waren de Atlantic Kestrel, Atlantic Kingfisher, Maersk Lifter, Maersk Cutter, Maersk Launcher, Maersk Lancer, Maersk Laser en Maersk Helper). Zes voor, drie achter, en bij het positioneren in de gebruikelijke stervorm. De door Damen gebouwde Paul A. Cacuta voer stand-by mee. De topside, die in Canada op de betonnen kolom werd geplaatst, werd in Zuid Korea gebouwd en december 2016 aangevoerd De tow-out van het Hebron platform foto: Hebronproject Lekko nr. 369 Juli

36 door de Blue Marlin. Het platform heeft een totale hoogte van 220 meter en weegt ton. De totale bouw heeft zo n vijf jaar in beslag genomen. Eind dit jaar moet de eerste olie worden gewonnen. Opdrachtgever van het platform en exploitant is ExxonMobil. Crisis in de offshore Desondanks is het nog crisis in de offshore olie-industrie. Honderden bevoorradingsvaartuigen en ankerbehandelingsvaartuigen liggen werkloos in havens en fjorden over de gehele wereld. Bedrijven zijn genoodzaakt te reorganiseren of te fuseren. Enkele bedrijven hebben het loodje gelegd. Vaartuigen zijn verkocht, opgelegd of afgevoerd naar de sloop. Door de lage olieprijzen is de oliewinning op zee niet rendabel. Voorbereidingen voor oliewinning in extreem diep water of in de poolzeeën worden opgeschort. Dat laatste overigens niet ongunstig voor het milieu. Ook dwingt de crisis bedrijven zich meer te richten op alternatieven energiebronnen. Het is overigens niet voor het eerst dat er crisis is in de offshore olie-industrie. Ook in 1993 was het raak. Door de overcapaciteit waren de dagprijzen voor de vaartuigen onder het minimum gedaald. De wereldvloot bestond toen uit zo n vaartuigen, vijf jaar eerder waren dat nog vaartuigen. Overigens nog aanzienlijk minder schepen dan op dit moment. Veel schepen, actief op de Noordzee in die tijd vertrokken naar andere regio s. Iets wat zich nu ook weer voordoet. Vertrokken de schepen in de jaren 90 veelal naar het Midden-Oosten, Afrika en Australië, nu is dat vooral naar Zuid-Amerika, in het bijzonder naar Brazilië. Vanwege de lage huurprijzen werden in de jaren 90 veel anchorhandlers ingezet in andere sectoren zoals in het conventionele sleepwerk. Een mechanisme dat zich nu weer voordoet, grote geavanceerde ankerbehandelingsvaartuigen worden ingezet voor het verslepen van pontons. Deze verschuiving veroorzaakte in de jaren 90 grote problemen voor de conventionele sleepvaartbedrijven. Smit Internationale en Wijsmuller moesten hun vloot saneren en samenvoegen, bedrijven als Bugsier en United Towing verdwenen geheel uit de zeesleepvaart. De crisis in de jaren 90 duurde relatief kort, 1993 was het dieptepunt. Twee jaar later trok de branche weer aan en in 1996 was er zelfs sprake van een heuse nieuwbouwgolf. Tientallen schepen waren in 1996 in aanbouw in Europa, veelal op Noorse werven. Ook in Noord Amerika stonden dat jaar 15 schepen op stapel. Vaak bestemd voor werk in de Golf is nu onder toezicht gesteld en zal binnen van Mexico. de gemaakte afspraken ingrijpend moeten reorganiseren. Men krijgt hier 45 dagen de Als gevolg van de hoogconjunctuur enkele tijd voor. Het verlies van het bedrijf was over jaren terug staan ook nu veel vaartuigen het boekjaar 2016 zo n 600 miljoen dollar. op stapel. Wereldwijd enkele honderden. Een jaar eerder was dat verlies nog 160 Opdrachten die vaak al jaren geleden miljoen dollar. Het eerste kwartaal van 2017 werden afgesloten. Bedrijven moeten heeft een verlies van bijna 95 miljoen dollar schepen opleggen maar tegelijkertijd nieuwe opgeleverd. Het bedrijf heeft een vloot van eenheden afnemen. Hierdoor komen veel meer dan 300 anchorhandlers, sleepboten, bedrijven in moeilijkheden. bevoorradingsschepen en gespecialiseerde offshore vaartuigen. In Nederland geldt dat bijvoorbeeld voor Vroon Offshore. Het bedrijf was kort voor de Op de Noorse markt heeft de crisis in de crisis een omvangrijk nieuwbouwprogramma olie-industrie geleid tot een belangrijke fusie. gestart. In 2016 werd een verlies geleden Na de eerste aankondiging februari jl. zijn van 189 miljoen euro (over het gehele de bedrijven Farstad Shipping, Deep Sea concern, Vroon is ook actief in andere Supply en Solstad Offshore met ingang van sectoren zoals de tankvaart, veevervoer e.d.). mei dit jaar gefuseerd. Men gaat door onder Het bedrijf kampt men hoge schulden, mede de naam Solstad Farstad ASA met als door het nieuwbouwprogramma. Men moet thuishaven Skudeneshavn in Noorwegen. 1,3 miljard euro aan kortlopende schulden De vloot bestaat na samenvoeging uit 152 terugbetalen. Vroon wist echter onlangs vaartuigen waaronder 64 bevoorraders en tot nieuwe afspraken te komen met de 55 anchorhandlers. banken en schuldeisers en kon daarmee een faillissement voorkomen. Van Vroon liggen Maersk Supply Service is met twee werven diverse vaartuigen opgelegd in bijvoorbeeld tot overeenstemming gekomen over het Harlingen, er zijn vaartuigen afgevoerd naar naar achteren schuiven van de bouw van de sloop, maar nog steeds komen nieuwe vijf anchorhandlers en vier subsea support vaartuigen van de werf. Vroon heeft een vaartuigen. De anchorhandlers worden vloot van 100 offshore support vaartuigen gebouwd bij de Kleven werf in Noorwegen. waarvan nog een klein aantal in aanbouw. Het eerste vaartuig, de Maersk Master werd Als laatste werd vorige maand het 80 meter reeds in maart opgeleverd, het tweede lange Subsea-support walk to work vessel vaartuig volgt dit najaar. De volgende drie VOS Start opgeleverd. vaartuigen worden met ongeveer een jaar vertraagd opgeleverd. De bouw van de vier Grotere problemen bij Tidewater. Het bedrijf support vaartuigen, in opdracht gegeven wist niet tot afspraken te komen met de bij Cosco, Dalian in China, wordt ook met schuldeisers. Hierdoor dreigde het bedrijf ongeveer een jaar opgeschort. Verder failliet te gaan maar kon met tussenkomst maakte Maersk bekend dit jaar nog zeven van de rechter aansturen op een doorstart schepen af te voeren naar de sloop. Acht en opschorting van de schulden. Tidewater schepen zijn opgelegd. Begin juni arriveerde de splinternieuwe VOS START vanuit China foto: Joop Marechal 172 Lekko nr. 369 Juli 2017

37 Zomaar een reisje met een zeesleepboot, deel 1 door Hans Reints en zeker de eerste dagen niet teveel alcohol gebruiken. Inderdaad had ik de volgende dag last van een zeer pijnlijke en gezwollen arm en een houten kop. De pokken waren hier hoofdzakelijk debet aan. 25 januari 1970; na een welverdiend en lang verlof, brak de tijd aan om voor Leen Smit en het thuisfront de pecunia te gaan aanvullen. Van der Wees, hoofd bemanningszaken Maassluis, liet via een telegram weten dat mijn aanwezigheid op de CLYDE gewenst was en ik daar de komende maanden mijn kunstjes mocht gaan vertonen. Het telegram was de eerste stap in een procedure naar het daadwerkelijke vertrek naar het aangewezen schip. Ik kan mij nog goed herinneren dat mijn eerste monsterboekje, dat groene met de letter O, in 1961 was afgegeven door de Waterschout aan het Heemraadsplein in Rotterdam. In de eerste jaren van mijn zeemansloopbaan monsterde ik, onder toezicht van de Waterschout, bij de kapitein aan boord van het schip waarmee je de reis ging maken. Het ging toen nog bij de reis of voor 1 reis. Beide uitdrukkingen stonden voor maximaal 18 maanden uit en thuis. In 1970 was de reisduur nog steeds hetzelfde, alleen was het bij Leen Smit de gewoonte dat de monsteringen nu gebeurden bij de Plaatsvervangend Waterschout op het politiebureau van Maassluis. Na gezamenlijk op het politiebureau aangemonsterd te hebben ging het circus naar het door Dik en Lenie van Gendt gedreven Café De Kroon. Na aldaar de nodige alcoholische versnaperingen genuttigd te hebben ging het met de stoptrein naar de keuringsarts in Vlaardingen-Oost. Kortweg HVO genoemd. Dokter Ten Kate, de bedrijfsarts aldaar, droeg zorg voor de verplichte jaarlijkse lichamelijke keuringen en inentingen. Hier werd het prikkeboekie professioneel bijgewerkt en van de broodnodige stempels voorzien. Ieder stempel stond voor een injectie zoals pokken, cholera, tyfus, paratyfus, gele koorts en nog wat andere ongein. Het hoofdgebouw van HVO lag aan de Vulkaanweg op loopafstand van mijn huis. Keuren bij HVO was voor mij heel wat prettiger dan voorheen bij o.a. dokter Borree in de Maasstraat, dokter Rietdijk aan de s Gravendijkwal of het nog onpersoonlijker Nedlloyd gebouw aan de Boompjes in Rotterdam. Ja, ik heb ze allemaal mogen meemaken. Het gekregen prikkie op zich was niets bijzonders, maar de daarop volgende dagen! De ervaring heeft geleerd dat je van deze prikken knap ziek kon worden, wat gepaard kon gaan met koorts en een zeer pijnlijke arm. Vooral rustig aan doen Ondanks de bij de keuring opgelopen lichamelijke ongemakken was ik de volgende morgen vroeg wakker. Samen met de vrouw en kinderen de resterende spullen ingepakt en ons opgemaakt voor een maandenlange afwezigheid. Na uitgebreid afscheid te hebben genomen, ging ik met de bestelde taxi naar het busstation Groothandelsgebouw in Rotterdam. Hier stond al een groot deel van de bemanning bij de KLM-bus te wachten. In die tijd bestond de bemanning nog voor het grootste deel uit Vlaardingers en Maassluisers. De reeds bij de bus aanwezige gezagvoerder, ook een Maassluissenaar, keek via het van de Govert van Wijnkade meegekregen briefje, of iedereen aanwezig was. Toen het aantal opgegeven personen klopte, gingen we de bus in en richting Schiphol. In de vertrekhal van Schiphol werd nogmaals gecontroleerd door de kapitein, maar nu aan de hand van de gekregen vliegtickets, of de ploeg in zijn geheel compleet was, waarna we in optocht naar de juiste incheckbalies gingen. Bagage op de weegschaal en inchecken voor de reis naar Panama Stad. Het Smit-Reisbureau (Ruys & Co) had onze stoelen ingekocht op de vaste route van de KLM naar Quito De hoofdrolspeelster uit een nieuwe verhalen reeks, de CLYDE foto: Lekko De boorbak BIG JOHN Lekko nr. 369 Juli

38 Nederlandse zeelieden! Of wij de bagage maar weer wilden inpakken, dat moesten we nu zelf doen, daar hadden die mooi opgepoetste knakkertjes geen zin meer in (no tip), rechtsomkeert en het terrein onmiddellijk verlaten! Deze mededeling was te verwachten en dus ook geen schokkende verrassing meer. Eindelijk op zee, een reis van een kleine maand staat ons te wachten in Peru. Deze lijn stond bekend als een Caribische gebied was gaan joppen. Door zogenaamde busdienst en maakte voordat deze onverwachte ontwikkeling waren wij Peru bereikt werd de nodige tussenstops. gedwongen om de wachttijd in een hotel in Voordat Panama Stad aan de beurt was Panama Stad door te brengen. Voorwaar hadden wij al heel wat van de wereld gezien! geen straf, maar het was absoluut niet goed Deze gedwongen stops waren nu niet echt voor je portemonnee. bedoeld om de reistijd te verkorten en het was ook vervelend dat je op het ene vliegveld Het hotel waar de buschauffeur ons in wel uit het toestel mocht en op een ander eerste instantie heen had gebracht was een juist weer niet. Dat laatste scheelde in ieder vijfsterren geval midden in een Upper class geval wel in je portemonnee. buurt van de stad. Direct al bij het zien van de oprijlaan omzoomd met witte steentjes en Volgens het door Maasluis meegegeven grote palmbomen wisten we dat de chauffeur reisschema zou de Clyde, die met haar sleep fout zat. In het midden van de oprijlaan lag van Curaçao moest komen, in Colon voor de de hoofdingang met groot baldakijn. Onder Miraflores Locks op ons wachten om daar dat baldakijn stond een leger knakkers in afgelost te worden. Het lag in de bedoeling mooi uitgedoste glimmende pakjes klaar om dat wij, als nieuwe Clyde ploeg, met de je bagage over te nemen, zodat je niet moe boorbak Big John, door het Panamakanaal werd of vuile handen zou krijgen. Dit verder zouden varen om na het passeren van de aanschouwend gingen bij de ervaren Smit Gatun Locks bij Christobal, de oversteek over mensen de wenkbrauwen lichtelijk omhoog de Stille Zuidzee naar Brunei te maken. dat kon nooit de bedoeling zijn. Bij aankomst op het vliegveld van Panama Stad vertelde de agent dat de Clyde de dag No way, liet de bloedmooie receptioniste ervoor al aangekomen was, de sleep voor ons weten, er waren in haar hotel geen anker had gegooid en direct ergens in de reservering gemaakt voor zo n zooitje Het volgende hotel, wel met dezelfde naam als die van het eerste hotel, lag in een buurt die beter bij het imago van de zeeman en het kostenplaatje van L. Smit & Co paste. Dit was ook een plek waar wij ons een stuk beter thuis voelden. Wij hebben daar een paar dagen volop van de geneugten van deze legendarisch Midden-Amerikaanse stad mogen genieten. Na een paar dagen kwam de agent ons verblijden met het bericht dat de Clyde in Balboa gearriveerd was en dat de mannen graag naar huis wilden, of wij maar met gezwinde spoed aan boord wilden komen. Eigenlijk wel jammer dat ons walverblijf al zo snel voorbij was. Het was vlak voor carnaval en er was nog zoveel te zien en te beleven, meer als dat God bij ons thuis verboden had. Jammer dan. De busreis vanuit Panama Stad naar Colon was adembenemend en onvergetelijk. Dit kon je alleen als goed betalende toerist meemaken. Niet vergeten dat het 1970 was en dat het massatoerisme naar verre bestemmingen nog op gang moest komen. In dit geval waren wij, tegen wil en dank, bevoorrechte toeristen geworden. Waar de Clyde in Balboa, Colon afgemeerd lag, dat weet ik niet meer. Ik weet wel dat we die dag een pokkeneind met de bus gereden hebben om aan boord te komen. Na een hartelijke ontvangst aan boord, waar bleven jullie nou en na het nuttigen van voor ons vers gemaakte erwtensoep, was het tijd om het schip over te nemen. Na de overname en het installeren was het tijd om met de Big John de tocht naar Cristobal te gaan maken. Het was mooi varen door het kanaal, alleen In het Panama kanaal 174 Lekko nr. 369 Juli 2017

39 jammer dat het er altijd zo veel en hard moet regenen! HOOFDSTUK 2 De Big John was een Amerikaanse boorbak met een eigen bemanning en aangevuld met drie van onze runners. De Clyde had de opdracht om de Big John snel en veilig van Panama naar Brunei te brengen. Mensen die nog nooit de Grote Oceaan of Pacific bevaren hebben, hebben geen idee van de oneindige grootte en leegte van deze oceaan. Deze grote stilte en oneindigheid wordt nog versterkt door het feit dat een sleepboot met sleep meestal kiest voor de minst gevaarlijke route welke over het algemeen ver weg van de gebruikelijke scheepvaartroutes en walkenmerken verwijderd ligt. Zo namen wij ook deze reis de grootcirkel route boven Hawaï langs richting de Filippijnen. Op 9 Het opkorten van de draad in Brunei februari passeerden we op ruime afstand de Galapagos Eilanden. We passeerden ze wel, Big John opgehaald. De stemming zat er maar hebben ze niet gezien, ik in ieder geval bij ons aan boord goed in. Als beloning niet. Wekenlang zie je alleen maar lucht en voor de getoonde inzet en de veilige en water. Op de Stille Zuidzee voel je je dan snelle overtocht gelastte het gezag de hele ook heel klein en nietig. Soms bekruipt je bemanning in Singapore drie verplichte het gevoel dat heel de wereld je vergeten is. vrije dagen op te nemen. Ik hoor het de Ik weet nog goed dat we op de 25 e januari Ouwe nog zeggen Ik wil niemand, maar dan Honolulu op de Hawaï eilanden passeerden. ook niemand, in die drie dagen aan boord Je zag van het hele Hawaï maar net een zien. Ja, zo ging dat nog in die tijd. Meestal stukje van de hoogste berg boven de kim was het gezag echt schipper naast God uitsteken. Toch was dit een reden voor de en redelijk onvoorspelbaar, maar er konden Yankees op de Big John om in grote getale soms ook menselijke trekjes van af. Door en met gezwinde spoed de boortoren in te dit vooruitzicht werd het aanbod van de klimmen en daar helemaal boven in uit hun Amerikaanse olieboeren om de voorspoedige dak te gaan. Na weken van het absolute oversteek samen met hun aan de wal te niets zagen zij eindelijk weer eens een stukje vieren, beleefd doch resoluut van de hand van de bewoonde wereld. gewezen. Het afslaan van dit feestje met BBQ bleek een paar dagen later een hele Na een voorspoedige reis kwam op 26 grote vergissing te zijn. maart Brunei in zicht. We gingen onder Nadat alle formaliteiten waren afgehandeld, loodstoezicht naar binnen en gaven de Big het sleepgerei terug aan boord en John over aan de Smit-Lloyd 101 die daar opgeborgen te hebben, werd zo snel voor Shell onder contract zat. De spijker mogelijk koers gezet naar Singapore. Big ging de grond in en met de motorsloep John Goodbye, het was leuk geweest. Wij werd het materiaal en de runners van de wisten toen nog niet dat we tegen het einde Eastern Road, wachten op de dingen die komen gaan van deze reis nogmaals met de John te maken zouden krijgen. Maar dat terzijde. Melkmeisjes en gemengd bedrijf, hou je vast, wij komen eraan. HOOFDSTUK 3 Van hoog tot laag keek men uit naar de drie in Singapore toegezegde verplichte vrije dagen. We hadden nog even de tijd om na te denken wat we met die drie dagen zouden gaan doen. De stemming zat er goed in toen het anker op de rede van Singapore grond rook. De spijker zat nog niet in de grond, of er stapte een directielid van het Rotterdamse hoofdkantoor aan boord met in zijn kielzog de scheepsjood en de bunkerboer. Het Westplein had op eigen houtje en zonder ons daar in te kennen, stores en bunkers besteld. Deze bestellingen lagen nu dus langszij! Direct beginnen met bunkeren en storen was de opdracht van de heer uit Rotterdam. Bij de oude directie was het een normaal gegeven dat zij, voordat zij zich met de kapitein in diens hut hadden terugtrokken om het verslag van de reis aan te horen, uitgebreide belangstelling toonden voor ieder lid van de bemanning. Het maakte niet uit of dat het de 1 e stuurman of het ketelbinkie was. Voor een belangstellend praatje was er altijd tijd. Deze heer die de verpersoonlijking en koers van de nieuwe directie was, had niet eens het fatsoen om wie dan ook van de bemanning te begroeten. Hij stevende direct op de kapitein af en ontbood hem in zijn hut. Wat daar in die 20 minuten besproken is zal altijd wel een raadsel blijven, maar bij buitenkomst stond het gezicht van de ouwe op zeer zwaar weer en hij ontplofte bijna. De stoom kwam hem uit de oren. Wij waren getuigen geweest van de geboorte van Het nieuwe Smit. Lekko nr. 369 Juli

40 in De Sleeptros te lezen stond. Door deze ondoordachte acties van het hoofddirectielid was de stemming aardig verziekt en dat zou deze reis ook niet meer goed komen. Ik heb die dag menigmaal aan Freddy Quinn moeten denken met zijn lied Junge, komm balt wieder, bald wieder nach Haus. Singapore, Keppel Shipyard Niemand, op de twee runners na die met spoed overgebracht moesten worden naar de Witte Zee die hier ergens in de buurt moest zijn, mocht van boord. Volgens kantoor moesten we nog deze nacht het anker lichten en naar een of ander booreiland vertrekken dat graag verplaatst wilde worden. Hier hadden wij dus met een duidelijk geval van Rotterdams machtsvertoon te maken. Volgens de geruchten lag er aan de andere kant van het schiereiland, in Straat Johore, een rig te wachten dat direct weg wilde. Na zijn warm en spontaal welkom en het meenemen van de twee runners, was de heer uit Rotterdam, zonder de bemanning ook maar een blik waardig te keuren, na een klein halfuurtje alweer verdwenen. Het schip met bemanning in grote verbazing en vertwijfeling achterlatend. Het hele gebeuren viel van hoog tot laag niet in goede aarde en drukte gelijk de stemming. Hoe het precies gegaan is kan ik mij niet meer herinneren, maar in no-time was een groot deel van de bemanning in de reeds langszij liggende Bumboatjes naar de wal vertrokken. De drie vrije dagen zaten nog muurvast in het hoofd. Van de hele bemanning, er was geen verschil tussen boven en beneden, bleef maar een handjevol aan boord. De rest ging gewoon pleite. Daar sta je dan als kaanebraaier met een dek vol dozen bier, droge proviand, diepgevroren groenten, vis, vlees en ijs enz. enz. De beroepsethiek stond niet toe dat ik die grote hoeveelheid proviand zomaar in de tropische temperatuur aan dek liet verrotten. Aan de slag dus. Ik nam de stores voor mijn rekening, de ouwe de drank! Grootverbruikers melden zich vanzelf. De langszij afgemeerde bunker en scheepsjood snapten van de hele gang van zaken op de doorgaans goed gedisciplineerde Hollandse sleepboot geen jota meer. HOOFDSTUK 4 Na een paar dagen stationsdienst op Eastern Road, kregen we orders om anker op te gaan en op te stomen naar Navy Base in Johore Strait. Hier, aan de andere kant van het schiereiland, was de Smit basis gelegen. Tijdens het afmeren kregen we te horen dat er met het middaguur verhaald moest worden naar de marinekade om daar onder de kraan een nieuwe 750 meter lange strandwaaier aan boord te nemen. Zij moesten van de opdrachtgever direct Toen dat karwei geklaard was meerden we langszij komen om hun waren te lossen. af naast de Amerikaanse sleepboot FBI. FBI Volgens de gekregen orders was er grote staat in dit geval voor Frediric B. Ingram. haast bij, maar nu zij langszij lagen te Het was de bedoeling dat wij met de FBI wachten met het gevraagde is er aan boord het haastige rig naar Soerabaja brachten. van de sleepboot maar een handjevol Direct achter ons stond het rig, de Milton bemanning aanwezig om hen van de G. Holme, nog hoog op zijn poten en was meegebrachte lading te verlossen. Zij er van enige activiteit niets te bespeuren. voelden feilloos aan dat de stemming aan Eindelijk, op de tweede dag van de nieuwe boord om te snijden was en je maar beter maand, was er enig leven op het rig waar geen spatsies kon maken. Zoals te begrijpen te nemen dat duidde op een naderend was kwam er van varen die avond en de vertrek. Het rig verzocht ons om samen daarop volgende dag niet veel terecht. De met de FBI vast te komen maken. Toen de haast waarmee de directie aan boord kwam sleeptrossen eindelijk vast stonden, zakte staat dan ook lijnrecht tegenover de haast het rig tot het dreef en konden we aan die de mannen tentoonstelden om weer de reis beginnen. Met behulp van enkele terug aan boord te komen. Er werd die nacht havensleepboten werden we veilig naar toch nog gebunkerd en het meest kwetsbare open water geloodst. Aan het begin van deel van de proviand onderdeks gebracht. De de reis was duidelijk dat de communicatie paniek die de directie ten berde voerde bleek tussen het rig en de sleepboten niet achteraf ook kant noch wal te raken. Nog die optimaal was. De kapitein van de leading zelfde dag werden de orders gecanceld en tug, wij dus, besloot om hier snel iets aan ging de Clyde stationsdienst draaien zoals te doen. Zonder vaart te minderen werd op Singapore River met tientallen Bumboats die liggen te wachten op werk 176 Lekko nr. 369 Juli 2017

41 zee de bakboord sloep gestreken, bemand met ter zake kundig personeel en werden zowel bij de FBI als op de Milton G. Holme enkele zgn. Motorola s afgeleverd die voor het gemak allemaal op dezelfde frequentie stonden. Hierna behoorden de ondervonden communicatieproblemen tot het verleden. Vrij spoedig na vertrek liet de Milton G. Holme weten dat zij te kampen hadden met een ernstig medisch probleem. Een bemanningslid had een ontstoken been en de toestand van de patiënt verslechterde met het uur. De Toolmaster, dat is de baas op het rig, wilde hem zo snel mogelijk van boord en in een hospitaal hebben. Aan de Clyde het verzoek om hier zo snel mogelijk actie op te ondernemen. Gezien het feit dat wij een uitgebreid radiostation met marconist aan boord hadden was dat niet eens zo n gekke gedachte. De marconist liet een bericht uitgaan naar het kantoor Singapore en vroeg om snelle assistentie. Sparks liet over de korte golf een XXX-XXX en over de VHF een PANPAN bericht uitgaan waarin hij liet weten dat de Milton G. Holme dringend medische assistentie nodig hadden. Of er een schip met dokter in de buurt was die de patiënt over kon nemen om medische assistentie te verlenen? Hoe het afgelopen is, is mij nooit duidelijk geworden, maar de vlag heeft in die periode niet halfstok gehangen. De gewonde man was niet het enige probleem waarmee de Clyde te maken kreeg. Wegens grove en zware insubordinatie naar het gezag toe kreeg de 2 e stuurman tien dagen gagestraf en voor onbepaalde tijd hutarrest opgelegd. Hij werd geacht niet meer aan boord aanwezig te zijn en mocht ook geen wacht meer lopen en zich niet in de messroom ophouden. Dat werd voor het overgebleven nautisch personeel, zijnde kapitein en 1 e Stuurman, 6 op en 6 af lopen. Voor het kombuis betekende dit een extra roomservice. De directe reden voor dit ongemak zou wel in de richting van de Coca-Cola gezocht moeten worden. Om het allemaal lekker simpel te houden meldde de FBI dat zij slecht in haar brandstof zat en dringend bunkers nodig had. Mij is later geleerd, toen ik als stuurman bij de NRS ging varen, dat je een gedegen reisvoorbereiding moest hebben gedaan! Dat hield o.a. in dat er voldoende bunkers en water aan boord moesten zijn om de reis te kunnen volbrengen. Duidelijk geval van niet goed je werk hebben gedaan dus. MILTON G. HOLME, het rig waar eerder zo n haast mee was Na korte tijd kreeg de FBI van de in de buurt zijnde Eileen B. Ingram een deel van haar broodnodige bunkers. Twee dagen later moest de koers weer wat verlegd worden om een crew-change per helikopter op de Milton G. Holme mogelijk te maken. Dit intermezzo gaf de FBI de mogelijkheid om de Chinee Trade langszij te nemen om zo de rest van haar bunkers aan te vullen. Gelukkig kwam aan ieder reis een einde, zo ook aan deze. Tijdens het stand-by en Pre-load nabij de Milton G. Holme ging ik gewoontegetrouw tussen de tafels door een schoot-annetje op de brug doen. Tijdens het inschenken van de neut merkte de Ouwe zo langs zijn neus weg op nou Chef je hebt deze keer weer geluk gehad. Het zal wel dacht ik, wat heb ik nu weer uitgevreten? We zijn vannacht, zo ging hij rustig verder, dwars door een mijnenveld uit de Tweede Wereldoorlog gevaren. Zonder een antwoord af te wachten nipte hij zonder blikken of verblozen van zijn borrel en ging gewoon verder alsof er niets gebeurd was. Het zal wel, dacht ik en ging na een paar glaasjes weer naar mijn werk in de kombuis. Nadat de Milton G. Holme ons liet weten ons niet meer nodig te hebben, lieten zij het sleepgerij in een keer lopen en te water gaan. Het te water gelaten spul werd gewoon over de kont binnengehaald en zonder een boem gehoord te hebben, werd koers gezet richting basis Singapore. De FREDERICK B. INGRAM, onze brother in arms met te weinig bunkers HOOFDSTUK 5 Direct na vertrek uit Soerabaja meldde de marco dat we in de PCH verkeerslijst zaten met een dringend telegram van de Luisterdienst Maassluis; direct opstomen naar het met graan geladen Griekse vrachtschip Linda welke omhoog gelopen Lekko nr. 369 Juli

42 is bij Sangian eiland in straat Soenda / Krakatau. De Linda heeft om sleepboot hulp gevraagd. Een Griek aan de grond, dat was brood op de plank! Na het nodige radiocontact tussen de Linda en de Clyde accepteerde de Griek het door ons aangeboden LOF contract. Volgens Nedlloyd Singapore zijn alle formaliteiten en vergunningen over de wal geregeld en was er geen vuiltje aan de lucht. Het Lloyds Open Form contract was voor Smit. Na een dikke dag stomen kwamen we in Straat Soenda aan en zagen we dat de Griek met het voorschip stevig geboeid zat. Na een korte verkenningsronde, ging het anker er in en de kapitein per sloep naar de Griek om het LOF te laten tekenen. Een peilrondje met de sloep bevestigde dat de Griek met het voorschip goed omhoog zat en dat het niet bepaald zachtjes varend gebeurd moest zijn. Voor de Clyde stond er genoeg water om het schip achteruit te benaderen. Toen het gezag met het getekende contract terug aan boord was, was het tegen hoogwater. Gelijk vastmaken en een eerste snelle poging wagen om de Linda uit haar benarde positie vrij te krijgen. Ondanks de grote scheerslagen was er geen beweging in het schip te krijgen. De Linda zat muurvast op het eiland. Tijdens scheepsraad wordt besloten om nog voordat er een bergingsinspecteur aan te pas kwam, het eigen bergingsanker uit te brengen. Zij die dit weleens meegemaakt hebben weten dat dit geen sinecure is. Met behulp van de laadboom werden de ankers van hun plaats gehaald en buitenboord op het berghout gezet en geborgd. De jijnblokken kwamen uit het ruim evenals de strandwaaiers. Blokken en jijn gingen met de sloep naar de Linda, de waaiers werden op ons achterdek ingesloten. Hierna werden de ankers uitgestoomd en te water gelaten. Op de Linda hadden de 1 e stuurman en 2 e machinist de leiding over de bergingsactiviteiten. De uitgestoomde strandwaaier werd op de ankers stijf gezet en het anker ingetrokken. ging er weer in en was het wachten op het volgende tij. Nog voordat de spijker de grond raakte lagen er twee barkassen van de Indonesische Marine langszij. Een hoge Marine Security Officier van het 3 e Maritime District op Java stapte met vijf gewapende mariniers aan boord en liep regelrecht naar de achterstuurstand bij de schoorsteen, waar de ouwe in zijn luie stoel op hoogwater lag te wachten. De fles kouwe Schiedam onder handbereik. De Marine Officier stelde zich in perfect Nederlands aan ons gezag voor en vroeg aan het niet uit zijn zetel komend gezag, wat hij hier kwam doen? Of hij voor dit werk in Indonesische wateren wel de benodigde visvergunningen aan boord had. Voor de goede orde zei vermeld dat alle soorten werkzaamheden binnen de territoriale wateren van Indonesië, dus ook bergingswerk, onder deze visvergunning vielen of in ons geval een Salvage Permit. Natuurlijk kon het gezag deze vergunning niet tonen en verwees de hoge ome naar het agentschap van Nedlloyd in Singapore. Nedlloyd Singapore was onze agent in deze en daarvan werd verwacht (en daarvoor ook betaald) dat zij de hele papierwinkel voor werken in deze moeilijke wateren up to date zouden hebben. De Security Officier nam deze mededeling voor kennisgeving aan en ging over zijn radio in conclaaf met zijn superieuren in Jakarta. Nog geen tien minuten later kwam de officier met in zijn kielzog het gewapende escorte terug aan boord en sommeerde de kapitein om de sleepverbinding onmiddellijk los te gooien en hem daarna naar de marine steiger in Merak te volgen. De marineman gaf als reden dat er voor de Clyde geen vis- of bergingsvergunning was aangevraagd en wij Nadat het bergingsanker goed ingetrokken en gepakt had, werd de sleepverbinding op het achterschip van de Griek tot stand gebracht. Toen alles naar wens was, werd het wachten op hoogwater en kon een poging tot bergen ondernomen worden. De sleepdraad werd op lengte gevierd en het anker ging er in. Om twee uur voor hoogwater ging het anker op en alle remmen los. De eerste poging met scheren en bergingsanker was een feit. Ook deze poging gaf nog geen zichtbaar resultaat. De spijker Het losgooien van de sleep, de MILTON op locatie in Soerabaja 178 Lekko nr. 369 Juli 2017

43 De SALVANA was ook op het bericht van de Griek afgekomen en arriveerde vlak na ons bij de LINDA. Naar goed gebruik ging ze vlakbij voor anker, zodat al onze handelingen perfect gevolgd konden worden foto: Lekko daar dus illegaal bezig waren. En illegaal betekende ook daar, dat het niet mocht en wij dus strafbaar waren. Dit wetende maakte het voor ons allemaal even spannend. Ook in ons geval was Nedlloyd Singapore vergeten de juiste vergunning aan te vragen zodat ook wij in overtreding waren. Dat werd dan een paar jaar wasknijpers maken in een of andere gesloten kampong. De marine officier had met deze wetenschap dan ook het volste recht van spreken en handelde daar ook naar. Op zijn herhaald verzoek om los te gooien weigerde onze ouwe hier aan gevolg te geven. Onze ouwe maakte de officier er op attent dat de vlakbij liggende concurrent, de Salvania, haar anker al aan het thuis halen was en zij met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de jop zou overnemen. Wij voelden dat, wij waren immers ook bergers en uit het zelfde hout gesneden! Het was voor ons heel aannemelijk dat Selco Salvage wel over de rechtmatige visvergunningen en juiste documenten beschikte, daar zij Singapore als thuishaven hadden. Later zou blijken dat het hele spel door Selco Salvage op de wagen was gezet en zij, net als wij, ook niet over de benodigde papieren beschikten. Selco Salvage heeft net zo lang gewacht met actie ondernemen tot dat wij alles klaar hadden voor een eerste serieuze poging met het bergingsanker. Toen Selco Salvage doorhad dat de Clyde er klaar voor was en zij lag te wachten op hoogwater, waarschuwde Selco Salvage de Indonesische Autoriteiten dat er een paar Hollanders illegaal bij Merak aan het werk waren. Volgens hun betrouwbare bron beschikte de Clyde niet over de benodigde papieren en documenten om deze klus te klaren. Bij Selco Salvage wisten ze dat de marine vanuit Merak alles in zou zetten om zich bezig te houden met die vermaledijde Hollanders. Zolang de marine zich met ons bezig hield hadden ze geen tijd om zich met anderen zaken te bemoeien en had Selco Salvage vrij spel. Goed gezien van Selco, zes marine mensen en hun twee boten konden niet op twee plaatsen tegelijk zijn. Een slimme zet van Selco Salvage om ons aan te geven. Na het uitsluiten en laten slippen van ons sleepgerei werden wij door de marine opgebracht en naar Merak geëscorteerd. In Merak meerden wij af aan een gammele steiger zonder walverbinding en werden aan de ketting gelegd. Om de zaak een officieel karakter te geven kregen wij gewapende mariniers aan boord waar niet mee te spotten viel. Eén op de bak, twee op SB en BB vleugel en een achterop. Aan de ketting leggen betekende ook dat er niemand aan of van boord mocht gaan anders dan op verzoek en/of bevel van de marine autoriteiten. Al spoedig kwam het bevel, nee geen verzoek, dat onze ouwe met eigen vervoer naar de wal gebracht moest worden om samen met de inderhaast uit Nederland overgevlogen bergingsinspecteur tekst en uitleg over het voorval te komen geven. Ik weet niet wat er zich allemaal op de wal achter de schermen heeft afgespeeld, wel dat de marine officier, samen met onze ouwe en de bergingsinspecteur twee maal naar Jakarta is geweest om daar de zaak te bepleiten. Het bezoek aan Jakarta resulteerde in het bericht dat Due to Liakos necessary permits from Indonesian Government you are instructed to stop all Salvage Activities on SS Linda at Sangiang Island. Dit telegram van de overheid liet niets te wensen over. We bleven nog even staande-bij en gingen onder begeleiding van gewapende mariniers ons materiaal en mensen van de Linda halen. Anker, ankerdraad en jijn bleven vast staan op de Linda en we lieten het daar achter. Na het afzetten in Merak van de mariniers en de nog aan boord zijnde autoriteiten, werd koers gezet naar Singapore. Ondertussen had de Salvania van Selco Salvage de Lekko nr. 369 Juli

44 Griek LOF aangeboden welke door de Linda geaccepteerd werd. Was dat al eens niet eerder gebeurd met een Nederlandse zeesleepboot? Citaat: In september 1961 heeft de Indonesische Marine de zeesleepboot NOORD-HOLLAND van Bureau Wijsmuller opgebracht en aan de ketting gelegd. De NOORD-HOLLAND zou zich ongeautoriseerd in Indonesische wateren hebben begeven om te reageren op noodsignalen van het Griekse schip GEORGIOS TSAVLIRIS. Er was door de NOORD-HOLLAND geen vergunning aangevraagd om te mogen bergen in Indonesische wateren en ze bevonden zich dus op verboden gebied. Voor de bemanning is het gelukkig redelijk goed afgelopen maar de NOORD-HOLLAND is in beslag genomen en geconfisqueerd door de Indonesische marine. Einde citaat. Na een paar dagen stomen ging de spijker op Eastern-road de grond weer in. Als je mocht denken dat hiermee de problemen uit de lucht waren, dan heb je het volkomen mis! Tijdens het ankerliggen werd op order van het gezag de zeewacht doorgelopen. Je weet maar nooit wat er op je afkomt en ook niet waar het vandaan komt. Soms komt het echt uit een onverwachte hoek. Bij het wisselen van de wacht weigerde een matroos onder de gage om op wacht te komen. Hij bleef in zijn hut en wilde geen reden voor zijn gedrag opgeven. Even later sloot onze ketelbink zich bij hem aan. Ook ketelbinkie weigerde zonder opgaaf van reden verder te werken. Alsof dit nog niet genoeg was, meldde de chef runner zich ziek en moest voorlopig wacht te kooi houden. De volgende dag meldde het agentschap dat alle permits voor werken in Indonesië De SALVANA was ook op het bericht van de Griek afgekomen en arriveerde vlak na ons bij de LINDA. Naar goed gebruik ging ze vlakbij voor anker, zodat al onze handelingen perfect gevolgd konden worden foto: Lekko binnen waren en dat wij de Linda weer met het agentschap in Singapore weten dat de een bezoek mochten vereren. Voor vertrek Clyde voorlopig moest blijven waar zij was naar de Linda sommeerde de ouwe dat de en dat er enkele vertegenwoordigers van de twee werkweigeraars onmiddellijk het werken rederij onze kant opkwamen. De spijker ging moesten hervatten. Maar om onverklaarbare de grond in waarna de bootsman de order redenen weigerden zij nog steeds dienst te kreeg om de motorsloep te strijken en de doen. Vanaf nu werden zij beschuldigd van bergingsinspecteur, dat was de bedoelde openlijke muiterij en moesten zij, net als de vertegenwoordiger, van de wal op te halen. 2 e stuurman, in hun hut blijven. Zij werden De sloep ging te water en de boots ook geacht niet meer aan boord te zijn. Dat ging samen met een van de matrozen is dan drie man buiten dienst, een man ziek voornoemde heer ophalen. Deze keer was te kooi en een 1 e stuurman die zich niet er geen gewapend wacht aan boord, maar lekker voelt. Gaat goed, zegt de dokter de aanlegplaats van de sloep was recht Op lokatie bij de Linda liet de kapitein van tegenover het plaatselijke politiebureau de Linda ons per radio weten dat hij van van Merak. Handig, zo konden zij al onze zijn kantoor de Clyde niet meer mocht bewegingen goed in de gaten houden! De accepteren daar zij een contract met inspecteur werd opgehaald en had een lang Selco Salvage hadden ondertekend! Het gesprek met onze ouwe. Na dit gesprek werd was natuurlijk wel triest voor de kapitein de inspecteur weer met de sloep naar de wal van de Linda, dat Selco Salvage al zijn terug gebracht voor nader overleg met de eenheden had terug getrokken en in geen autoriteiten. velden of wegen te bekennen waren. Voor ons was dit ook een vervelende en Deel 2 van dit verhaal volgt in Lekko 370. frustrerende situatie. Je was er en je kon Alle foto s collectie Hans Reints, tenzij en mocht niets doen. Rotterdam liet via anders vermeld. 180 Lekko nr. 369 Juli 2017