doel bereikt Zo voelt de zomer Zomer 2012 Vakantiemagazine Oostenrijk

Transcriptie

1 doel bereikt Vakantiemagazine Oostenrijk Zomer 2012 Zo voelt de zomer Op de alm Waar je de zomer in de bergen beleeft // E-MountainBike Nu over alle bergen heen // Glashelder vakantiegevoel 10 meren brengen vakantiegeluk // Een hele toer Wandelingen naar bijzondere hoogtepunten // Wijn met uitzicht op Wenen Te gast bij de stadswijnboeren // Tips voor een perfecte vakantie _OEW_SO_Ankommen 2012_CE3.indd :41

2 doel bereikt

3 Als je het mij vraagt maken we met de nieuwe e-mountainbikes in Oostenrijk op dit moment een kleine fietsrevolutie mee. Het daadwerkelijke ervaren van de bergen is eindelijk niet meer alleen weggelegd voor de beoefenaars van extreme sporten. Wie zin heeft in bewegen in de natuur, kan nu een actieve tijd doorbrengen met de e-mountainbike; wij zijn daarop perfect ingesteld. In onze grote reportage (vanaf bladzijde 14) vertelt schrijver Stefan Nink over het gevoel van geluk dat hem bekruipt tijdens een bergtocht op deze hightech fiets. In het Montafon maakte hij veel mee en hij heeft vastgesteld dat je met zo n nieuwe e-bike ondanks de elektrische ondersteuning nog steeds heel sportief bezig bent. Genietend maar toch actief de zomer beleven, dat had het motto van dit magazine ook kunnen zijn. Om dat te doen slagen, is meer nodig dan alleen onze fantastische bergen en meren. We willen je ook voorstellen aan de vele gastheren en vrouwen die bijzondere aanbiedingen hebben ontwikkeld, die je de mooiste plekjes laten zien en die je voortreffelijk verzorgen zoals bijvoorbeeld de Weense wijnboerin Jutta Ambrositsch, wier verhaal je vanaf bladzijde 32 kunt lezen. Ik wens je een hele mooie vakantie in Oostenrijk! Petra Stolba, directeur van het Oostenrijks Toeristenburo Fotos: Udo Bernhart, Österreich Werbung/Jungwirth Wat je kunt verwachten 04 Inleiding Interessant, nieuw, origineel wat je over de zomer moet weten 10 Ogenblikken Over de alm-zomer, knödel-geheimen, iaustria en de beste tips voor wandelen met kinderen 14 Steil-starters Met de e-mountainbike door het Montafon 22 Info Fietsen Paden naar ieders smaak 24 Hele mooie vakantie Van berg- naar badvakantie bijvoorbeeld aan de Achensee 26 Info Meren Tien meren die vakantiegeluk brengen 28 Het wilde en romantische Nationalpark Kalkalpen 30 Info wandelen Tochten voor het gezin, recreatieve wandelaars en bergbeklimmers 32 Wijn in Wenen Over de enige wijnbouwlocatie die ook een wereldstad is 36 Info Gastentuinen Proef de zomer: de beste adressen voor genieten in de buitenlucht 38 Nawoord, colofon 39 Vakantieservice 3

4 Om van te genieten De Riegersburg, van waar je een weids uitzicht hebt over oostelijk Steiermark, staat op een 482 meter hoge, steile vulkaanrots. Hij werd gedurende zijn eeuwenlange bestaan nooit ingenomen, ook omdat hij beschermd wordt door een drie kilometer lange verdedigingsmuur. Toch heeft de burcht een bewogen geschiedenis achter zich. Maar dat is lang geleden; vandaag de dag gaat het een stuk vrediger toe. Nu hangen er wijnranken aan de muren van de burcht die kan worden gerekend tot de grootste 4 w w w. A u s t r i a. i n f o

5 Foto: Udo Bernhart bezienswaardigheden van de regio. Je kunt de vliegdemonstratie van de roofvogelwacht bijwonen, een bezoek brengen aan de heksententoonstelling of gewoon genieten van het schitterende uitzicht. Het Thermenland geldt als de vruchtentuin van Oostenrijk doordat de bodem van dit vulkanische gebied bijzonder rijk en vruchtbaar is. De warme dagen en de koele nachten zijn ideaal voor prachtige wijnen. Gasten kunnen zich het beste maar gewoon laten verwennen: door het lieflijke heuvellandschap, de hartelijke bevolking, regionale specialiteiten, eersteklas witte wijnen en door de wellness-mogelijkheden in een van de vele thermen. 5

6 Avontuur Met het hele gezin op klimtocht gaan, kan dat eigenlijk wel? Als je een zo leuke en ervaren berggids als Robert Monz bij je hebt, is voor kinderen nauwelijks een spannendere ervaring mogelijk. Welkom op de Nordkette bij Innsbruck! Hoog boven de stad met fantastisch uitzicht over de Ötztaler en de Stubaier Alpen en het Karwendel klim je hier naar boven langs het vaste touw, over ladders, hangbruggen en rotsrichels een prachtige plek boven de wolken en de zee van huizen van Innsbruck. Klimmen zit kinderen in het bloed, vindt Robert Monz. 6 w w w. A U S T r i a. I N F O

7 Fotos: Udo Bernhart Bovendien bevordert sport natuurlijk niet alleen de kracht en coördinatie, maar het versterkt ook het zelfvertrouwen. Uiteraard speelt veiligheid een bijzonder belangrijke rol wanneer je met kinderen de bergen ingaat. Naast het zekeren met de klimtouwset, dat de kinderen zelf doen, worden ze ook nog door de berggids gezekerd. Zo kunnen ook de ouders volledig van de toer genieten. In Tirol is de laatste jaren trouwens veel geïnvesteerd in klimpaden. Er zijn nieuwe routes ontstaan, waaronder enkele die uitdrukkelijk zijn aangemerkt als gezinsvriendelijk. 7

8 Magie van de stilte s Morgens om acht uur, als botenbouwer Gottlieb Strobl met zijn gasten richting de zuidelijke oever vaart, ligt de Millstätter See er nog heel stil bij. Een paar vogels tsjilpen en als de riemen in het water duiken, spat het zachtjes. Strobl, die met oude, gerestaureerde zweispitzbooten van hout onderweg is, weet veel bijzondere verhalen over het een-na-grootste meer van Karinthië te vertellen, maar hij geniet ook van de rustige, ontspannen sfeer van de ochtend. Doel van de 8 w w w. A U S T r i a. I N F O

9 Foto: Udo Bernhart baaienwandeling is de onbebouwde, ongerepte zuidoever, die deels enkel per boot te bereiken is. Daar groeit een dicht bos, waarop nu de eerste zonnestralen vallen. Het ruikt er heerlijk naar hout en gras en ochtenddauw. Je doet er goed aan een picknickmand mee te nemen en te genieten van een tweede ontbijt aan het meer dat er rond deze tijd nog uitziet als een geheimzinnige, donkergroene spiegel. Erin springen zou nu ook heerlijk zijn, want het water ziet er uitnodigend uit. Het water in het meer is, zoals ook dat in alle andere Karinthische meren, van drinkwaterkwaliteit. 9

10 Ogenblikken Interessant, nieuw, origineel: wat je over de zomer moet weten Zomer op de alm Tot rust komen en opleven De zon verwarmt, de hemel is blauw, op de almen bloeien bergbloemen en kruiden. Vaak hoor je tijdens een wandeling alleen maar de koeienbellen. In de zomer voelen de bergen toch echt heel anders aan dan in de winter. De natuur leeft, je kunt met al je zintuigen van deze vredige en duurzame vorm van toerisme genieten en tot jezelf komen. De alm-zomer vind je natuurlijk in vele Oostenrijkse regio s, maar Salzburgerland heeft van het bijzondere levensgevoel van de bergzomer echt een speerpunt gemaakt. 147 authentieke hutten hebben een alm-zomer-certificaat gekregen zij bieden wandelaars verse melk en huisgemaakte specialiteiten aan. Daarnaast zijn er activiteiten van een kruidenwandeling tot kaasmaken met de herderin en natuurlijk een heleboel bruisende almfeesten. www. almsommer.com Fotos: Salzburger Land Tourismus, Rogner Bad Blumau, Andreas Tischler, Museumsdorf 10 w w w. A U S T r i a. I N F O

11 BIJZONDERE AANRADERS Linz OBERÖSTERREICH WIEN SAlZBURG TIROL Innsbruck STEIERMARK Graz KÄRNTEN Klagenfurt Op je doel af Met het vliegtuig De Austrian Airlines Group en vele andere luchtvaartmaatschappijen verbinden Oostenrijk met alle belangrijke bestemmingen van de wereld. Naast Wenen-Schwechat wordt op vijf andere luchthavens gevlogen: Graz, Innsbruck, Linz, Klagenfurt en Salzburg. Shuttlebussen en treinen verbinden de luchthavens met de stadscentra. Ook worden transfers naar de vakantiegebieden aangeboden. Nadere informatie vind je op de websites van de luchthavens. *] Het westen van Oostenrijk is ook goed te bereiken via de luchthavens van Friedrichshafen, Memmingen, Altenrhein en Zürich. Met de trein Er zijn frequente treinverbindingen (soms ook met auto-rijtuigen) met Oostenrijk. De comfortabele en milieuvriendelijke trein is ook aan te bevelen voor de reis tussen het vliegveld en de eindbestemming. Nadere informatie over reizen met de trein vind je op: Met de auto Het Oostenrijkse netwerk van snelwegen en autowegen is omvangrijk. Let op: voor het gebruik van deze wegen is een vignet verplicht. Vignetten zijn in Oostenrijk verkrijgbaar bij de automobielclubs ÖAMTC en ARBÖ en bij benzinestations en tabakszaken. Voor de reis kun je ook bij je eigen automobielclub een vignet bestellen. De iphone kent de weg De zomerse tegenhanger van de succesvolle winter-app iski Austria heet iaustria der FreizeitGuide en levert elke dag actuele informatie uit Oostenrijk. Via de itunes App Store kunnen gebruikers van een iphone de app kosteloos downloaden. Een van de topfeatures van iaustria is de positie-gebaseerde weergave van routes voor het wandelen, fietsen, klimmen of mountainbiken na bepaling van de individuele GPS-positie worden aan de gebruiker voorstellen gedaan voor tochten die in de buurt te maken zijn. Bovendien kun je met iaustria gedetailleerde info over de aanreismogelijkheden, de infrastructuur, het weer en zelfs over de verblijfplaats van je iaustria-vrienden heel precies oproepen. Zomervakantiegangers kunnen daarnaast neuzen in de allerbeste aanbiedingen van het vakantieland Oostenrijk. Vakantietips op video Landhaus Bacher, Hungerburgbahn, Rogner Bad Blumau: een video-reeks met heel bijzondere aanbevelingen voor je volgende vakantie in Oostenrijk vind je op de pagina s van het Oostenrijks Toeristenburo. Gewoon aanklikken en je alvast een beetje onderdompelen in de vakantiesfeer: PUUR LEVEN Achter deze naam steekt een leuk vakantiehuis-concept: architectonisch interessante vakantiehuizen die idyllisch tussen de wijn- en fruitboomgaarden in de buurt van Graz liggen. Ontbijt- en kookservice zijn te boeken! Museumsdorf Weinviertel Het grootste openluchtmuseum van Oostenrijk is een dorp: in Niedersulz in Niederösterreich werden 80 gebouwen die ooit ergens anders stonden, weer opgebouwd. Er leven hier ook echte dieren er is zeer veel te zien en te beleven. Een echte levenskunstenaar is iemand die zijn zomer zo beleeft dat hij het er in de winter nog warm van krijgt Alfred Polgar, schrijver 11

12 BIJZONDERE AANRADERS Hoe maak je een echt goede knödel? Asi Lodge Naast volledig pension is er in deze chique viersterren-herberg een dagelijks activiteitenprogramma en ook nog vrij uitzicht op de bergen. De ASI-Lodge ligt op meter hoogte op een open plaats in het hooggelegen dal van Steinberg in Tirol, boven de Achensee. Ingrid Pernkopf, die leiding geeft aan het Landhotel Grünberg aan de Traunsee in Oberösterreich, is kokkin en schrijfster van verschillende knödel-kookboeken. Het geheim van een perfecte knödel, zegt zij, is veelsoortigheid en eenvoud. Je kunt namelijk met maar weinig ingrediënten oneindig veel variaties maken. Zeker 250 verschillende knödels heeft Ingrid Pernkopf haar gasten al voorgeschoteld: met paddenstoelen, paprika, gerookte forel, vlees of klassiek zoet, met abrikozen. Natuurlijk is het recept voor succes niet alleen maar de grote variatiemogelijkheid, maar ook de consistentie van iedere afzonderlijke knödel. Het deeg wordt met aardappel, meel of met kwark gemaakt. Maar uiteindelijk moet hij in ieder geval fluffy zijn, zodat je er met een vork makkelijk doorheen komt. Wie een mes gebruikt, beledigt de kokkin. Recept Kwark-knödel Grünberg Ingrediënten: 700 g kwark / 50 g gesmolten boter / 3 eieren / snufje zout / 60 g suiker / beetje citroenschil / scheut citroensap / 10 ml rum / ca. 140 g wittebrood zonder korst in dobbelsteentjes Bereiding: kwark, eieren en boter door elkaar roeren en vermengen met de overige ingrediënten. Ongeveer twee uur laten staan. Met vochtige handen ballen vormen. In kokend (eventueel met rum, vanillestokjes, kaneel o.i.d. gearomatiseerd) gezouten water doen, warmte reduceren en ca minuten laten trekken. Voor het uitnemen nog even kort laten koken. Laten uitlekken. Abrikozen-knödel (zoals op de bovenstaande foto) is er in Oostenrijk in juli, als de abrikozen rijp zijn. De abrikozen worden omhuld door het kwarkdeeg. Na het koken wentelen in beboterde broodkruim, met poedersuiker bestrooien, eventueel met gesmolten boter bedruppelen. Eet smakelijk! Forsthofalm Het Almhotel Forsthofalm, in Leogang gelegen op meter hoogte, is gebouwd van lokaal hout. Leuke spa-afdeling op de zolderetage. Fotos: Udo Bernhart (3), Österreich Werbung/Eisenhut&Mayer, Asi Lodge, Forsthofalm 12 w w w. A U S T r i a. I N F O

13 Drie vragen aan... Sepp Brandstätter Hoe maak je van een wandeling voor kinderen een onvergetelijke belevenis? Meneer Brandstätter, wat is er zo bijzonder aan wandelen met kinderen? Kinderen kunnen het lang volhouden, maar alleen als een toer spannend is! Zo is er bij de gezinswandelingen die wij aanbieden een fossielenzoektocht, observeren we dieren of lopen we op blote voeten door een bergbeek. Kinderen willen graag dat er steeds weer iets spannends aan de hand is; lange bospaden kun je dus absoluut vergeten! Hoe oud moeten de kinderen zijn? Vanaf ongeveer zes jaar beleven kinderen plezier aan het wandelen in de bergen en beschikken ze ook over de nodige conditie. Hoelang zijn de kinderen maximaal onderweg? We maken over het algemeen wandelingen van een halve dag. Om negen uur, als iedereen klaar voor de start is, vertrekken we en tegen één uur keren we meestal weer terug op onze boerderij. Later wordt het te warm en dan gaan de kinderen liever naar het water. Wanneer je het goed plant, kun je met kinderen echter ook een bergwandeling van meerdere dagen ondernemen. Wij wandelen dan altijd naar onze berghut, steken de houtoven aan en overnachten in een slaapzak dat is natuurlijk een enorm avontuur voor de kinderen! Sepp Brandstätter leidt de Alpinschule Brandstätter in Kötschach-Mauthen. Hij is boer en berggids en heeft een decennialange ervaring met gezinswandelingen Ontbijt op de Weinberg Stel je eens voor: je kijkt s morgens uit je vakantiehuisje en je hebt zo n uitzicht zoals vroeger de druivenplukkers die tijdens de oogst hun intrek namen in de opslagkelders naast de wijngaarden. In Burgenland heeft de wijnproducenten-familie Wachter-Wiesler, die ook een vinotheek en het restaurant Ratschen uitbaat, deze traditie weer nieuw leven ingeblazen. Ze hebben in Deutsch- Schützen tien kubusvormige, gezellige paviljoens van hout gebouwd een Wohnothek met bijzondere charme. Wat doet een Sepp eigenlijk? Er zijn bezienswaardigheden en anekdotes die je in geen enkele reisgids zult terugvinden. Om ze toch allemaal te delen met de gasten, heeft het Mostviertel in Niederösterreich een heel praktische oplossing gevonden. Die oplossing heet: Rent a Sepp. Sepp staat voor Service & Erlebnis mit Profil und Persönlichkeit (Service & ervaring met profiel en persoonlijkheid). De Sepp s van het Mostviertel kun je zien als culturele ambassadeurs van hun regio. Ze zijn te herkennen aan hun zwarte, slappe hoeden en ze brengen alle insider-kennis over het Kulturpark Eisenstraße en de Moststraße samen. Maria Kogler, op de foto, is een van de negen Sepp s die dit werk uit hartstocht voor hun thuisregio doen. Met haar of een van haar collega s ga je op ontdekkingstocht, worden er specialiteiten uit de geniet-regio Mostviertel geproefd, betreed je grotten, wandel je door kloven of maak je plezier bij de Alm-olympiade. Online Hier vind je routeplanners, brochuredownloads, prijsvragen, aanbiedingen en de Oostenrijk-kaart met bijzondere aanbevelingen. 13

14 Steil-starters 14 w w w. A U S T r i a. I N F O

15 Heel cool naar boven: met de nieuwe e-mountainbikes beleven actieve vakantiegangers een hele nieuwe dimensie van de fietssport op veeleisende paden bijvoorbeeld tijdens een tocht door het Montafon Genieten met alle zintuigen bij de rit over de almweides en meer in je opnemen: e-biken is bijna een beetje als zweven 15

16 16 w w w. A U S T r i a. I N F O

17 De kleine elektromotor helpt mountainbikers over alle bergen: stand één compenseert het gewicht van de fiets, bij stand vier wordt de kracht van de berijder verdubbeld. Wow! Eindelijk stelt de eigen conditie niet meer zo duidelijk grenzen aan het fietsen in de Alpen. Maar toch is dit vederlichte fietsen goed voor je conditie. En je ziet meer om je heen: almweides, hutten, bergen, meren, watervallen 17

18 T E K S T : s t e f a n n i n k F O T O s : U D O B e r n h a r d t En dan staan de fietsen in de gondel; de mensen grijnzen allemaal, maar nu is het te laat om alles nog eens te heroverwegen. De deur sluit, even een schok en daar gaan we, 553 meter steil omhoog van het Silbertal naar de Kristberg: onze e-bikes en wij in een gondel. De andere mensen in de gondel kijken wat spottend. Naar ons. Naar onze fietsen. Ze kijken alleen maar en zeggen niets. Maar iets denken, doen ze natuurlijk wel, o ja, absoluut Nou hebben ze van die nieuwerwetse fietsen met hulpmotor en dan nemen ze nog de gondel precies dat denken ze nu. Gelukkig zijn we na vijf minuten al boven. En dan zijn we meteen weg. Heel snel. Natuurlijk hadden we met deze fietsen ook naar boven kunnen fietsen. Naar het bergstation op meter; makkelijk hadden we dat gekund. In ieder geval theoretisch. Als de accu s niet bijna leeg waren geweest. Eigenlijk wilden we van Schruns naar Silberberg en dan door het bos omhoog en over Bartholomäberg weer naar beneden. 32 kilometer, dat was het plan. Maar toen zag meteen na de start in de ochtend de andere dalzijde er zo aanlokkelijk uit, de helling achter Tschagguns. En dan later ook nog het prachtig golvende fietspad helemaal naar St.Anton, waar bergen staan alsof iemand de wereld direct achter het dorp met 90 graden in de verticale stand heeft geklapt. En toen was het plotseling laat in de middag, en de door de fietsverhuur Michi met klem aangeraden abrikozen-knödel in het Panoramagasthof Kristberg bevond zich onbereikbaar ver omhoog op de berg. Het accusymbool op de fietscomputer had namelijk nog slechts één zwart balkje. Maar in die gondel was immers nog plaats. Je merkt al, ook voor het e-biken heb je een dagplanning nodig. Vooral in de Alpen. Niet alleen omdat de reikwijdte van de kleine hulpmotor is beperkt tot 50 of 60 kilometer. Maar vooral omdat je ook bij het e-biken flink op de pedalen moet. Daaraan had Michi in het Aktiv-Zentrum in Schruns s morgens ook direct herinnerd: een e-bike is geen snorfiets; je moet echt nog flink trappen. Fiets met traphulp, dat is de officiële aanduiding. Daarom spreekt men bij een dergelijk vervoersmiddel ook van ondersteuningsniveaus : schakel je met een druk op een knop de eerste van deze vier standen in, dan begint de kleine elektromotor de fietser te ondersteunen stand één compenseert daarbij ongeveer de 20 kilo die de fiets zelf weegt. Van stand naar stand voegt de motor dan meer stuwkracht toe; bij stand vier wordt de kracht van de fietser verdubbeld. Aha. En wat betekent dat? Michi grijnst. Als een profrenner in topconditie en een e-biker naast elkaar een berg op rijden, dan gaat de e-biker duidelijk sneller naar boven dan de prof. Prima, zo horen we het graag! En je wilt het dan natuurlijk ook meteen uitproberen, dus wordt er op de weg naar Schruns hard getrapt en dan vier keer achter elkaar op de ondersteuningsknop gedrukt en Onmiddellijk is er een grote voortstuwingskracht. Niet schokkerig, maar heel gelijkmatig en beslist, alsof je stevig in de rug geduwd wordt. Plotseling is het fietsen als zweven geworden. Het voelt aan alsof het steeds licht bergaf gaat terwijl het eigenlijk constant bergop gaat. Geen wonder dat je al snel een vrolijk liedje gaat fluiten. De koeien langs de weg kijken geïrriteerd toe. Voor de uitvinding van de e-bike was fietsen in een dal als dat van Montafon voor niet-mountainbikers een laten we zeggen overzichtelijke aangelegenheid. Of je fietste de ene richting het dal in of in de andere richting er weer uit. Fietsers met veel conditie lukte het dan nog daarbij een stukje helling te bedwingen, maar dat was het dan ook. Op een e-bike ziet dat er natuurlijk allemaal heel anders uit, omdat je nu plotseling uitstapjes in de bergen kunt maken op fietspaden die slechts heel mondjesmaat bewijzen dat er in dit prachtige landschap ook nog zoiets bestaat als 80 meter vlakke weg aan één stuk. Het complete Montafon is immers een oplopende regio: het dal van de Ill wordt geflankeerd door duizelingwekkend hoge bergruggen. De Silvretta met zijn drieduizenders, het Rätikon met zijn kalktoppen meteen daarnaast, aan de andere dalzijde het Verwall; allemaal bergen, en allemaal geen kleintjes. Je kunt niet beweren dat de geologie zich in het Montafon heeft ingehouden. De wereld zit hier meer in elkaar, alsof de sterren bereikt moeten worden. En die kant gaat het nu ook op met de e-bikes. Die er trouwens heel anders uitzien dan je zou verwachten: ze hebben noch een lage instap, noch een boodschappenmandje, en ook niet een kleur die makkelijk combineert met het populaire senioren-beige. Onze e-bikes zijn echte mountainbikes. Geen spatborden, geen lampen en geen andere tierlantijnen. Alleen een bel waarmee je kunt aangeven dat je er nogal snel komt aangezweefd. En banden met een profiel dat uitnodigt om er ogenblikkelijk mee over een bemodderd bospad te scheuren. Onze e-bikes zijn stoer en feloranje. Ze zien eruit alsof ze lachen om alles wat niet richting loodrecht gaat. Het Montafon ligt in Vorarlberg, de meest westelijke deelstaat van Oostenrijk. Je vindt hier hoge, dramatische bergen en heel mooie mountainbike-trails. 18 w w w. A U S T r i a. I N F O

19 INFO OVER E-BIKETOCHTEN IN VORARLBERG Waar kun je het uitproberen? Het beste bij de bike-basis in het Aktivzentrum in Schruns/Tschagguns ( van daaruit starten drie dagen in de week om tien uur s ochtends begeleide e-biketochten van verschillende moeilijkheidsniveaus. Maar je kunt uiteraard ook gewoon een e-bike huren en er op eigen gelegenheid op uittrekken. Welke route werd hier beschreven? De toer in onze reportage gaat van Schruns naar Silbertal en vanuit daar door het bos, langs de Litz tot aan de Hasahüsle. Hij behoort tot de mooiste van de regio. Vanaf de Hasahüsle ga je via Waldried omhoog tot aan Kristberg (gondelstation) en vervolgens via Bartholomäberg weer naar beneden, het dal in. Kun je ook in andere Vorarlbergse regio s e-biken? Ja, bijvoorbeeld in de energie-voorbeeldregio Lech- Warth; het verhuurstation in Lech heeft 20 e-bikes. En ook in het Brandnertal zijn er e-bikepaden. Informatie: Vorarlberg Tourismus GmbH, Poststraße 11, A-6805 Dornbirn, telefoon , Online Hier vind je alles over vakantie in Oostenrijk met de e-bike. Onder andere een overzicht van alle e-bikeregio s en tips voor tochten. De e-mountainbikes zijn stoer en feloranje ze zien eruit alsof ze lachen om alles wat niet richting loodrecht gaat. Bang voor lange bergpaadjes? Helemaal niet nodig 19

20 Fotos: Udo Bernhart, Electrodrive Lungau, Kurt Tropper, Millstätter See, TVB MondSeeLand/Weinhäupl Dakspanen van verweerd hout, geraniums en een bankje in de zon zo ziet de perfecte plek voor een pauze in de bergen eruit. De e-bike zoemt er immers straks weer als vanzelf vandoor 20 w w w. A U S T r i a. I N F O

21 MEER E-BIKEREGIO S IN OOSTENRIJK Helaas hebben ook deze fietsen van die maar al te duidelijke accumeters, die je aanvankelijk een beetje afleiden omdat je het peil natuurlijk de hele tijd in de gaten houdt. Maar als na een uur op weg de accu s aan beide wielen nog bijna vol zijn, tuur je vanzelf niet meer de hele tijd naar de computer op je stuur. In plaats daarvan stel je vast dat je de wereld om je heen op zo n e-bike heel anders waarneemt. Je hoort bijvoorbeeld veel meer. Dat ligt eraan dat de motor, op een zacht snorren na, absoluut geluidloos draait. En natuurlijk ook eraan dat het gehijg er niet meer is, zoals dat bij het normale fietsen, bij een zeker stijgingspercentage, veel van de geluiden om je heen doet verdwijnen. En als ze dan even weg zijn, de geluiden, dan hoor je hoe stil het hier in werkelijkheid is. Bijvoorbeeld deze zondag: de kerkdiensten zijn afgelopen, de mensen zitten aan het middagmaal, alles is rustig. In het dorp, 17 scherpe bochten onder ons, juicht een kind over zijn vorderingen bij het leren lopen. De hommels brommen traag, de schapen blaten, ergens in het dal luidt de klok van een kapel. En ergens in de kleine hersenen geeft een synaps een signaal door aan een neurotransmitter en drie milliseconde later voel je opeens een licht gevoel van trek opkomen in je maag. Elf dorpen zijn er in het Montafon en als je eenmaal twee- of driehonderd meter gestegen bent, kun je er daarvan altijd een paar zien liggen; zoals ze zich in het dal vlijen of op de helling, onder de bergtop. En hoewel je eigenlijk het liefste steeds maar door zou willen fietsen, neem je steeds vaker even pauze. Je gaat in het gras zitten en kijkt gewoon wat in het rond. Je denkt na over de grootsheid van de schepping en je eigen nietigheid te midden van deze rots-wolkenkrabbers en over welke rol de mensheid eigenlijk speelt op deze planeet. Je zou het aan de bergen willen vragen omdat je vermoedt dat die het antwoord op zulke vragen wel zullen hebben. Toch weet je ook dat de bergen juist bekend staan om hun zwijgen. Dat doen ze namelijk al wat langer. Na de heerlijke abrikozen-knödel boven in het Panoramagasthof was onze afdaling naar Schruns een droom. De e-bike laadt zich trouwens tijdens het afdalen deels weer op en onder in het dal waren onze accu s inderdaad weer voor een kwart gevuld. En dat ondanks de ongeveer 60 afgelegde kilometers. Bijna waren we daarom meteen weer vertrokken op onze e-bikes. In geval van nood kun je immers altijd nog de kabelbaan nemen. 1 LUngau In de hoogste e-bikeregio van Oostenrijk, de vakantieregio Lungau in Salzburg, hebben vakantiegangers de beschikking over 600 kilometer voor e-bikes geschikte mountainbiketracks en ontelbaar veel fietspaden. Er staan hen meer dan 100 kernenergievrije laadstations met bio-stroom ter beschikking. Het Lungauer Hochtal en de Krakauebene hebben vele schitterende zijdalen om in te e-biken. 2 Kitzbüheler Alpen De grootste e-bikeregio van de wereld in Tirol biedt een routenetwerk van kilometer in de mooiste landschappen. In 38 plaatsen zijn 280 e- bikes beschikbaar. 90 fietsroutes zijn voor e-bikers geselecteerd en er zijn 50 uitstapjes te maken naar plaatsen met accu-wisselstations KARINTHISCHE MEREN Rondom Bad Kleinkirchheim en de omliggende Nockberge ligt het Karinthische e-bikecentrum het aanbod gaat van gezinsroutes langs de meren van Oberkärntner, via weidetrails tot aan inspannende bergtochten. Rondom de Millstätter See worden bovendien e-bike-testacties en begeleide tochten aangeboden Salzkammergut Bij meer dan 20 e-biketochten kun je genieten van de tien regio s van het Salzkammergut. Het e-bikenetwerk is met 33 verhuur- en 27 accuwisselstations perfect uitgerust voor de doelgroep van recreatieve fietsers

22 Info: Fietstochten Bij perfecte fietsvakantie: geniet-routes, tochten voor het hele gezin en mountainbiketoeren in hoog-alpien landschap ons vindt iedereen zijn DE KLASSIEKER: DONAURADWEG Als een levensader stroomt de Donau door Oostenrijk. De één-na-langste rivier van Europa komt door Ober- en Niederösterreich en daarbij door heel uiteenlopende landschappen. De meest geliefde fietsroute van Europa volgt de Donau bocht na bocht door het wonderbaarlijk groene en traditierijke cultuurlandschap. Als je vanuit Passau fietst, gaat het meestal bergaf en vaak heb je ook nog de wind in de rug. Je komt door leuke steden en idyllische dorpen en je fietst langs ruïnes, kerken en kloosters. DE CULINAIRE: DRAURADWEG Het Oostenrijkse deel van de Drauradweg voert 222 kilometer door Oost-Tirol en Karinthië, langs meren als de Wörther See, de Faaker See en de Klopeiner See. De Oberösterreichse etappes zijn voor het grootste deel ook geschikt voor gezinnen met kinderen. Fietsers worden tijdens de etappes in het bijzonder verwend door de gastronomie in het Drautal, waar culinaire specialiteiten uit de regio zoals Karinthische pasta s, verse vis uit de Drau, boeren spek, kaas en andere heerlijkheden worden aangeboden. Wie het culinaire pakket boekt, krijgt daarbij nog een receptenbundel, info-boekjes en een consumptiebon. DE VEELZIJDIGE: MURRADWEG Een van de mooiste rivier-fietspaden van de Alpen de Murradweg begint in Nationalpark Hohe Tauern en begeleidt de Mur van Lungau tot in het wijn- en thermenland van zuidelijk Steiermark. Voor de 425 kilometer moet je minstens een week de tijd nemen. Bijzonder is dat de route steeds bergaf gaat; alleen in het begin moeten zo nu en dan ook stukjes geklommen worden. Leoben, Mur en Graz zijn aantrekkelijke tussenstations op deze geniet-toer die eerst door het almenlandschap voert en dan uitkomt in het lieflijke landschap van Zuid-Steiermark met zijn bijna mediterrane flair. DE GEZELLIGE: TRAISENTAL-RADWEG De Traisental-Radweg wordt gerekend tot de meest geliefde routes door het Niederösterreichse Mostviertel. 111 kilometer lang voert de tocht van Traismauer aan de Donau tot aan Mariazell afgezien van een paar lichte tot middelzware klimmen, meestal over vlakke, geasfalteerde wegen en door een lieflijk, aantrekkelijk heuvellandschap. Wie echt wil genieten van deze fietstocht, trekt er drie dagen voor uit. Fotos: Oberösterreich Tourismus/Weissenbrunner, Kärnten Werbung/Gerdl, Steiermark Tourismus/ikarus.cc, Naturpark Obst-Hügel-Land, Steiermark Tourismus/Eisenschink, Alpinarium Galtür 22 w w w. A U S T r i a. I N F O

23 BIJZONDERE AANRADERS DE LIEFLIJKE: KIRSCHBLÜTENWEG Rondrit ten noordwesten van de Neusiedler See. Langs de oosthellingen van het Leitha-gebergte fiets je naar Donnerskirchen door de iets hogere ligging heb je steeds een bijzonder mooi uitzicht over de Neusiedler See. Bezienswaardig zijn hier de holle wegen, in het bijzonder die in Breitenbrunn en Purbach. Na Donnerskirchen stuit de Kirschblüten-Radweg op de Neusiedler See Radweg, waarlangs je terugfietst naar het beginpunt in Jois. Je kunt natuurlijk ook op een ander punt starten. Zeker als de kersenbloemen bloeien (midden april) is deze route erg aan te raden of in de zomer als de kersen rijp zijn en je ze kunt proeven. BIJZONDERE FIETSHOTELS Gasthof Gastagwirt, Eugendorf Viersterren-trefpunt voor recreatieve en profwielrenners in de fiets-wk-regio Salzburg. Professionele verzorging, trainingsmogelijkheden, werkplaats en wellnessafdeling. HOtel Regitnig, Weissensee Gecertificeerd viersterren-mountainbikehotel aan de Karinthische Weissensee met 24-uursservice: mountainbikeverhuur, guides, vier begeleide tochten per week. Hotel Forsthofgut, Leogang De eigenaar is mountainbikegids. Er zijn elke dag twee begeleide tochten in twee moeilijkheidscategorieën. Het BikePark Leogang ligt direct voor de deur. Hotel Mohrenwirt, Fuschl Ideaal voor wielrenners: intervaltraining in het voorland van de Alpen, geniet-tochten in de meren-regio, passen in dit mountainbike-roadhotel is de baas zelf wielrenner en geeft hij tips. HOtel Theodul, Lech In sportieve vakantiegangers gespecialiseerd hotel met heel mooie wellnessafdeling in Lech am Arlberg. Gerund door mensen die zelf mountainbiken en veel tips kunnen geven. DE INDRUKWEKKENDE: ENNSRADWEG De route voert van Flachauwinkl in Pongau tot in Enns, nabij de Donaumonding, door de drie deelstaten Salzburg, Steiermark en Oberösterreich. Imposante bergtoppen, romantische dalen, woeste beken, idyllische dorpen en historische steden begeleiden je op je weg door het indrukwekkende Alpenlandschap tussen Dachstein en Niederen Tauern, Salzkammergut, Gesäuse en Reichraminger Hintergebirge. Afhankelijk van de route die je kiest, is de fietstocht 240 tot 280 kilometer lang. Alpinarium Dit unieke museum in Galtür verhaalt over de fascinatie voor en de gevaren van de bergen en is tegelijk een onderdeel van de, na het grote lawineongeluk in 1999, opgerichte beschermingsmuur. Er is onder andere een expositieruimte, een café en een klimmuur. VALERIAAN In de Karinthische Nockbergen groeit vanaf meter hoogte een wereldwijd unieke geneeskrachtige plant: valeriaan ontspant zonder dat je je moe voelt en doet lichaam en geest opleven. Vanuit Bad Kleinkirchheim worden begeleide valeriaan-wandelingen ondernomen en elf authentieke almhutten bieden valeriaanvoetenbaden in houten troggen aan. heim.at 23

24 Hele mooie zomervakantie De Oostenrijkse bergen maken het mogelijk: van berg- naar badvakantie. Bijvoorbeeld aan de Achensee in Tirol Foto: Österreich Werbung/Homberger 24 w w w. A U S T r i a. I N F O

25 De Achensee heeft een heleboel vrijetijdsactiviteiten te bieden: wandelen, mountainbiken, zwemmen, watersport Op heldere dagen ziet de Achensee er gewoon ongelofelijk perfect uit. Het meer ligt ingebed tussen de bergen van het Karwendel-massief en het Rofan-gebergte en licht turquoise op. Je ziet Wiesen, ontdekt Pertisau, Achensee, Maurach en de andere dorpen aan de oever. Rondvaartboten doorploegen het meer en bij wind varen er zeilboten. Als je hoog genoeg staat, vervagen aan de horizon de bergketens. En de geest verruimt zich. Oostenrijk heeft vele van dit soort bad- en ontspanningsparadijzen. Ze vormen in de zomer een perfecte aanvulling op de vakantie in de bergen omdat ze badstranden bieden, romantische oevers en dramatische in het water wegduikende bergwanden. De Achensee is het grootste meer van Tirol en tot 133 meter diep. Omdat je onder water een zicht hebt van tot wel tien meter, is het ook een leuke duiklocatie. Het blijft echter wel wat een meer in de bergen hoort te zijn: vrij koud. Meer dan 20 graden wordt het water zelden in de zomer. De vele watersporters die met goede wind op het meer zijn de kiters en de surfers dragen daarom veelal wetsuits. Op hete dagen biedt zo n bergmeer heerlijke verkoeling, maar je kunt het water ook eerst eens van bovenaf bekijken, tijdens een wandeling van Achensee of Pertisau naar de Gaisalm, die je verder alleen met de boot kunt bereiken. Daar zit je te genieten van het eten en je staart in het turquoise. Een paar kinderen ketsen steentjes op het wateroppervlak. Aan de steiger legt net een boot aan en een paar toeristen stappen uit. Niemand heeft zin om weer te vertrekken. Online Onder de rubrieken Zwemmen en Watersport vind je een heleboel vakantieaanbiedingen aan meren, beken en rivieren evenals tips over watersporten. 25

26 Info: Meren De meer! Zwemplezier, watersport, dichtbij de stad, prachtige natuur, drinkwaterkwaliteit. We stellen je tien bijzondere meren voor Oostenrijkse meren hebben BIJZONDERE AANRADERS Wolfgangsee Voor eersteklas wellness zit je helemaal goed aan de Wolfgangsee. Bijvoorbeeld hier, in de Spa im See van het beroemde Weissen Rössl. Het meer ziet er echter ook van boven zeer uitnodigend uit: wie met de nostalgische tandradbaan van de Schafberg, de huisberg van de Wolfgangsee, na een wandeling naar beneden sukkelt, geniet van mooie uitzichten over de vakantieregio, het meer en zijn oevergemeentes St. Wolfgang, Strobl en St. Gilgen. Tip: proost op een geslaagde dag op het terras van een van de restaurants aan het meer. Traunsee Dit meer in het Salzkammergut is met 197 meter het diepste van het land en biedt allerlei leuke vakantiemogelijkheden. Wandelen, mountainbiken en watersporten zijn hier net zo goed mogelijk als uitstapjes maken naar kastelen, kloosters en de mooie plaatsen aan het meer: Altmünster, Traunkirchen, Ebensee, Pinsdorf en Gschwandt. In Gmunden, aan de noordoever van het meer, is een nostalgische rit met de historische tram of een bezoek aan de sterrenwacht aan te bevelen. Naast wandelpaden aan het meer en Nordic walkingroutes zijn er ook hoog-alpiene tochten te maken in de regio rondom de Traunsee. weissensee Dit is het hoogstgelegen recreatieve meer van Europa en bij mooi weer licht het wateroppervlak bijna Caraïbisch turquoise op. Het water is net als dat van alle andere Karinthische meren van drinkwaterkwaliteit. In de zomer kun je in de Weissensee, waarvan de 23 kilometer lange oever goeddeels onbebouwd is, heerlijk zwemmen en duiken in het tot 24 graden warme water zonne-uren per jaar krijgt dit meer dat wordt omgeven door een honderden kilometers lang netwerk van wandel- en mountainbikepaden van alle moeilijkheidsgraden. Grundlsee Omdat er geen motorboten op de Grundlsee varen, is dit een ideaal reisdoel voor gezinnen met kleine kinderen. Zij kunnen hier ongestoord zwemmen, spelen en natuurlijk visjes vangen met een net. De vangst komt uiteindelijk toch weer in het meer terecht dat tot het Steiermarkse deel van het Salzkammergut behoort. Het water heeft de kwaliteit van drinkwater en wordt in de zomer warm genoeg om in te zwemmen. LAKE S AAN DE WÖRTHERSEE De perfecte plek om te loungen, chillen, zonnebaden of sporten: het nieuwe, super chique hotel aan de oeverpromenade van Pörtschach staat garant voor een luxe vakantie in Karinthië met spa, wellness en privé strand met beachclub. Travel Charme Fürstenhaus Midden in Pertisau aan de Achensee gelegen Travel Charme Hotel met buitengewoon leuke wellnessafdeling inclusief binnen- en buitenbad. Fotos: Stefan Valthe, Weissensee, Factory Vienna, 2010 Werner Krug, Travel Charme Achensee, Steiermark Tourismus/ Österreich Werbung/Popp G. (2), Österreich Werbung 26 w w w. A U S T r i a. I N F O

27 erlaufsee Je kunt aan het meer zelf je eigen extra-meertje maken om mee te spelen of juist genieten van het grote exemplaar. De schilderachtig gelegen Erlaufsee in Niederösterreich en Steiermark is een bergmeer in de buurt van Mitterbach met een uitgestrekt strand. Het is bekend vanwege zijn mooie duikgebied en zijn bijzonder grote vissenrijkdom. Je vindt hier baars, snoek, zalmforel, rietvoorn en beek- en regenboogforel. Aan de zuidoever ligt trouwens het touwenparcours Bujaka Skyline. Neusiedler See Het is een natuurreservaat en een leuke bestemming voor watersporters. De Neusiedler See kent een mild klimaat en is betrekkelijk ondiep, slechts tot 1,8 meter. Dit enorme recreatieve meer in Burgenland geldt als het meest westelijke steppemeer van Europa. Een veelzijdige vakantieregio die vanuit Wenen in ruim een half uur te bereiken is. Het cultuurlandschap van de Neusiedler See werd in 2001 benoemd tot UNESCO werelderfgoed. Niet in de laatste plaats omdat hier vele met uitsterven bedreigde diersoorten leven, vooral zeldzame vogels die in het riet plek vinden om zich te verschuilen. Het meer, dat gedeeltelijk in Hongarije ligt, behoort tot het Nationalpark Neusiedler See-Seewinkel. Tristacher see De Tristacher See prachtig gelegen aan de voet van de Lienzer Dolomieten is het enige recreatieve meer van Oost-Tirol. Het is een geliefd doel voor uitstapjes van gezinnen, want aan de oever bevindt zich ook een speeltuin. Het strandbad Tristachersee ligt op ongeveer drie kilometer afstand van Lienz en kinderen mogen er met opblaasboten en luchtbedden het water op. Je vindt er onder de bomen heerlijke schaduwplekjes, er is een café en de mogelijkheid om te beachvolleyballen. Tip: ga met de badbus van Lienz naar het strandbad. obertrumer see De Obertrumer See is de grootste van de drie tot het Salzburger merengebied behorende Trumer Seen. De andere twee zijn de Graben- en de Mattsee. De waterkwaliteit is uitstekend, de ontspanningsfactor hoog en de ligging heel bijzonder: Salzburg ligt namelijk slechts 15 kilometer verderop. Cultuur- en shopuitstapjes zijn dus op ieder moment mogelijk. klopeiner see Ligplaatsen zijn er aan de Klopeiner See in Zuid-Karinthië ook in het water: gasten zetten aan het warmste recreatieve meer van Europa (in de zomer tot wel 28 graden) hun parasols ook graag neer op een van de houten steigers. Tip voor actieve vakantiegangers: in de zomer kun je in de regio tussen de Klopeiner See en de Turnersee een heleboel sportcursussen doen (zwemmen, mountainbiken, Nordic walking) die professioneel begeleid worden en voor toeristen gratis zijn. Sportattributen kunnen tegen een kleine vergoeding gebruikt worden. Hintersteiner see Dit bergmeer, waarvan het water glashelder is omdat het uit onderaardse bronnen opwelt, ligt in het natuurgebied Wilder Kaiser in Tirol. Zeer aan te bevelen is een wandeling rondom het meer dat onderdeel is van de Tiroolse gemeente Scheffau. Je loopt dan ongeveer een uur en je kunt onderweg op een paar plekken iets eten of drinken. De Hintersteiner See is echter ook start- en finishplaats van talrijke wandelingen en bergtochten. Zin om een duik in het water te nemen? Aan de oostoever is een strandbad met een ligweide voor badgasten. 27

28 28 w w w. A U S T r i a. I N F O

29 Stille wateren en diepe ravijnen in Nationalpark Kalkalpen: bij wandelingen en paardrijduitstapjes kun je de fascinerende bergwereld van dichtbij meemaken Fotos: Oberösterreich Werbung/Erber, Nationalpark Kalkalpen/E. Mayrhofer, Nationalpark Kalkalpen/N. Pühringer, Oberösterreich Werbung, Alm-hutten, gastheren die wandelaars in de watten leggen met lekkernijen uit de regio en vele bijzondere tips en daarbij nog een heleboel schitterend landschap: in Nationalpark Kalkalpen in Oberösterreich genieten bezoekers van de buitengewone schoonheid van de ongerepte natuur. Je kunt de regio het best tot je door laten dringen door een meerdaagse huttentocht te wandelen. De Kalkalpenweg, een 150 kilometer lang langeafstandspad, voert Wild en romantisch Diepe kloven, glasheldere beken en bergtoppen als eenzame spitsen. De zes nationale parken van Oostenrijk bieden unieke natuur en bijzonder fraaie wandelroutes. Bijvoorbeeld het Nationalpark Kalkalpen in Oberösterreich in elf dagetappes langs de mooiste plekken in het nationale park, het grootste beschermde bosgebied van het land. Het vormt het leefgebied van vele bedreigde planten- en diersoorten, bijvoorbeeld de lynx, de witrugspecht en het vrouwenschoentje. Twee bezoekerscentra informeren de vakantiegangers over de unieke planten- en dierenwereld in de bergen. De ene is in Molln en sinds kort is er een tweede, gloednieuwe, in Ennstall. Online Hier vind je tips, onder andere over hoogte-wandelpaden, wandelen zonder bepakking en wandelhotels. 29

30 Info: Wandelen Waterval-tochten, hutten-trekkings, geo-trails en bijzondere bergtop-ervaringen te voet kun je Oostenrijk op oneindig veel manieren leren kennen BIJZONDERE AANRADERS gesäuse Het Gesäuse met zijn steile kalktoppen en fascinerende landschappen biedt onder andere de mogelijkheid voor een drie- of vijfdaagse huttenwandeling. De kortere tocht leidt door het zuidelijk deel van de regio van het nationale park. Hoogtepunten zijn het overtrekken van de Sulzkaralm en de trajecten langs de Mödlinger en de Oberst Klinke Hütte. De langere tocht brengt bergwandelaars dichterbij het noordelijk deel van het Gesäuse. Highlight hier: de etappe met uitzicht op de Tamischbachturm. Kitzsteinhorn Top van de tegenstellingen: op de Kitzsteinhorn kom je gemakkelijk met de kabelbaan die actieve vakantiegangers tot op meter hoogte brengt. Daar boven, op het hoogste, eenvoudig te bereiken punt van de Salzburger Alpen, wacht grote en kleine bezoekers de Gipfelwelt 3000, met onder ander de Nationalpark Gallery, Cinema 3000, uitzichtplatform en bergrestaurant. Het bergstation aan het begin van Nationalpark Hohe Tauern is echter ook uitgangspunt van fascinerende wandelingen door deze stille, eenzame, hoog-alpiene regio op de hoofdbergkam van de Alpen. Karnischer Höhenweg De Karnische Höhenweg, een van de mooiste langeafstandswandelpaden van de Alpen, loopt evenwijdig aan de Karnischer Kamm die de grens vormt tussen Karinthië en Italië. De route gaat van Sillian naar Arnoldstein, is 155 kilometer lang en volledig gemarkeerd. Het landschap is erg afwisselend. Tussen Sillian en de Nassfeld vind je het Geo-Trail, een geologisch leerpad. Art Lodge De Art Lodge in de Karinthische Nockbergen is een buitengewoon boetiek-hotel, dat is gehuisvest in een oude, houten boerderij. Op de binnenplaats bevindt zich een bio-zwembad. Heel chic en uniek! HOTEL KRONE AU Het uitzicht op de bergen naar binnenhalen, dat is wat belangrijk was voor de uitbatersfamilie Lingg. De bijzondere architectuur van Krone in Au in het Bregenzer Wald maakt dat mogelijk. Oud en nieuw zijn in dit prachtige hotel harmonisch samengebracht. Fotos: Steiermark Tourismus/Wolf, Österreich Werbung/Ole Kruenkelfeld, Kärnten Werbung/Gerdl, Art Lodge, Hotel Krone Au, Waldviertel Tourismus, Österreich Werbung, Österreich Werbung/Frankhauser 30 w w w. A U S T r i a. I N F O

31 Ysperklamm Het spettert, ruist en klatert zo lekker: de Ysperklamm in het Waldviertel is een mooie bestemming voor een uitstapje met het hele gezin. De Grosse Ysper stroomt 1,2 kilometer door de kloof waarbij hij bijna 300 meter daalt. En de 11 kilometer lange wandelroute is ook leuk voor kinderen: je komt namelijk over kleine, houten loopplanken, steile trappen en bruggen langs watervallen. De afdaling gaat over bospaden en weer terug bij het beginpunt kun je een hapje eten in Gasthof Forellenhof. Dachstein De Dachstein-Rundwanderweg gaat in acht dagen tegen de wijzers van de klok in rondom de Dachstein, waarvan het berglandschap behoort tot het werelderfgoed van UNESCO. De landschappelijke hoogtepunten evenals de hoogteverschillen volgen elkaar onderweg harmonisch op. Het startpunt is in het noordwesten, aan de Gosausee. Vervolgens gaat het pad langs de zuidwand van de Dachstein naar Ramsau. Vanuit daar wandel je over de gletsjer naar de Stoderzinken, waarna je over een eenzame hoogvlakte richting noorden gaat, tot in het Salzkammergut. Daar loop je naar Bad Aussee, Obertraun, Hallstatt en Bad Goisern. Tot slot kom je op het traject richting Gosau over het Kalmberg-gebergte met de Goiserer Hütte. Sneller maar ook zwaarder is het als je de Dachstein dwars oversteekt. Venediger treck Deze bijzondere, begeleide toer gaat dwars door het Nationalpark Hohe Tauern. In vier dagen ga je met een berggids door de imposante gletsjerwereld rondom de Großvenediger. Onderweg genieten actieve vakantiegangers van het fantastische uitzicht op geweldige rotslandschappen evenals van gezellige avonden in berghutten. Bovendien krijg je vele inkijkjes in het kwetsbare leven van planten en dieren in de alpiene bergwereld. Een deel van de route voert over de Venedigerhöhenweg. Voor deze veeleisende tocht zijn een goede conditie en een berguitrusting noodzakelijk. WANDELDORPEN Ongeveer 50 vakantieplaatsen en regio s in heel Oostenrijk hebben zich volledig toegelegd op het thema wandelen ook op een ecologisch verantwoorde manier. Ze bieden allemaal een omvangrijk aanbod van wandelpaden van verschillende moeilijkheidsgraden in de onmiddellijke omgeving. Al die paden zijn goed gemarkeerd, maar verder volledig natuurzuiver. Natuurlijk bevinden zich onderweg mooie almen met hutten en rustplaatsen. Daar komen dan huisgemaakte en typisch regionale specialiteiten op tafel. In alle wandeldorpen vinden begeleide wandelingen plaats waarbij ook kennis wordt gemaakt met de plaatselijke cultuur en gebruiken. Meestal krijgen wandelaars het kaartmateriaal gratis. De verblijfsmogelijkheden variëren van gezinsvriendelijke boerderijen tot authentieke almhutten en luxueuze vijfsterrenhotels. tuxer Tal Dit zijdal van het Zillertal is prima geschikt voor een wandelvakantie met het gezin. De regio biedt met het Gletscherflohpark op meter hoogte de hoogstgelegen speeltuin van de Alpen. Ook vinden kleine en grote wandelaars de belevenisweg van Tuxbach leuk. De regio heeft daarnaast intensieve tochten te bieden, zoals bijvoorbeeld over de Adlerweg of de Berliner Höhenweg. 31

32 Wijn in Wenen De Gemischte Satz is geen muziekstuk, maar een bijzonder geliefde witte wijn uit Wenen. Een reportage over het wijnwonder aan de Donau, heurigen met prachtig uitzicht en de enige wijnbouwlocatie die tevens wereldstad is Een glas wijn met uitzicht op Wenen: wijngaarden van wijnboerin Jutta Ambrositsch op de hellingen van de Nussberg 32 w w w. A U S T r i a. I N F O

33 33 Foto: Udo Bernhart

34 T E K S T : C h r I S T I A N E W ü r T E N B E r G E r F O T O s : U D O B e r N H A r t Je ziet de stad, maar je hoort hem bijna niet. Op de achtergrond steken de Donauturm en de hoge gebouwen van Uno- City omhoog uit de skyline van Wenen. Hier luister je naar het getsjilp van vogels, kijk je naar een idyllisch, grillig wijnwachtershuisje, naar de velden en de wijnranken. Aan de rand van de wijngaard staat een kleine, gedekte tafel met een parasol. De Weense wijnmaakster Jutta Ambrositsch viert er een spontaan wijnfeest. Ze is 37 jaar oud, was vormgeefster en behoort nu tot de beste wijnmaaksters van de stad. Ik wilde iets met mijn handen gaan doen, iets creëren, ik had behoefte aan meer zingeving en duurzaamheid, vertelt Jutta Ambrositsch. Het werk op een reclamebureau was me ergens niet voldoende. Met inzet en doorzettingsvermogen heeft ze zich een plaats verworven in deze niet zo eenvoudige branche. Ze kreeg veel ondersteuning, omdat andere wijnboeren in de gaten hadden dat het Ambrositsch ernst was met haar wijnplannen. Wijngaard na wijngaard pachtte ze daarom. Van de beslissing om niet meer achter de computer te zitten, heeft ze nooit spijt gehad. In de grote stad leven en buiten in het groen werken, dat is voor haar een perfect levensconcept. De wijnen (voor ongeveer 80 procent witte wijnen, een paar rosé wijnen en steeds meer rode wijnen), die binnen de stadsgrenzen worden verbouwd, hebben trouwens een excellente reputatie. Ze worden geschonken in de beste restaurants van de stad en bij heurigen (wijnlokalen) die al lang niet meer allemaal oorspronkelijk-gezellig zijn. Sommige heurigen gaan inmiddels met groot succes voor hoogwaardig, strak design. De wijnboeren mogen in hun heurige enkel hun eigen wijnen schenken. Je treft er veel locals die zich kort komen ontspannen, maar ook vakantiegangers genieten er van een stuk Weense levenscultuur dat al sinds de 18e eeuw bestaat. Alleen al de ligging, vaak midden tussen de wijngaarden, doet je het alledaagse leven vergeten. Bij een heurige speelt tijd geen enkele rol meer Weense wijnboeren en heurigen VELE WEENSE WIJNBOEREN runnen zelf ook heurige-zaken. Als die niet geopend zijn, kun je de wijnen vaak direct bij de wijnboer zelf proeven: WEINBAU jutta AMBROSITSCH: Informatie over de heurige in 2012 op SIRBU: Heurige-zaak in Döbling die van april tot oktober geopend is. GÖBEL: Moderne ambiance langs de enige kelder-weg van Wenen. Prachtige rode wijnen. KIERLINGER: Al vanaf 1784 wordt hier heurige-geschiedenis geschreven. Beste Liptauer (schapenkaas) van Wenen. HAJSZAN: Wijnhuisje met prachtig, weids uitzicht over Wenen. Puur genieten in de wijngaard. NOG MEER WIJNBOEREN OP MEER INFORMATIE OP De meeste wijnlokalen liggen in Grinzing, Sievering, Nussdorf, Heiligenstadt en Neustift-Salmannsdorf. Je zit knus in het groen, soms ook met mooi uitzicht op waarschijnlijk de enige wijnmakersplek die tegelijk een wereldstad is. Wie eenmaal door de wijngaarden van de stad naar boven wandelt, merkt dat heel Wenen door wijn is omgeven. Een dichte gordel van wijngaarden van het noorden tot het zuiden, van de Donau tot de rand van het Wiener Becken heeft niet alleen van oudsher de topografie, maar ook het temperament van Wenen bepaald. In de heurigen, die vaak slechts een paar weken per jaar geopend zijn, wordt Riesling, Weissburgunder en Grüner Veltliner geschonken. En uiteraard de klassieke heurige-wijn, de Gemischte Satz, die op dit moment zijn grote renaissance beleeft. De druiven voor deze wijn groeien wild door elkaar heen en worden samen geplukt en verwerkt. Zo is geen enkele Gemischte Satz hetzelfde. Als het in de zomer heet is, rijdt wijnboerin Jutta Ambrositsch al s morgens om half vijf naar haar wijngaarden omdat ze in de hitte niet kan werken. Ze voelt zich het best op haar rubberlaarzen en in haar oude, groene werkjas. Make-up, gestyled haar, dure kleding? Ze heeft gemerkt dat ze daar eigenlijk helemaal niet om geeft. Waar anderen de druivensoort te oud en te weinig productief vinden, daar wordt het voor Jutta Ambrositsch pas interessant. Op haar lievelings wijnheuvel Sommeregg staan bijvoorbeeld wijnstokken van wel 60 jaar oud. Eigenlijk hoeft de Gemischte Satz slechts uit twee soorten te bestaan, maar bij haar zijn het er meteen 20. Je kunt je niet voorstellen hoe bijzonder een wijn smaakt die daaruit gekelderd wordt. Een oude wijnstok leeft langzamer, hij produceert niet meer zoveel druiven, legt Ambrositsch uit. Maar ze bereiken daardoor wel een heel andere kwaliteit. Fotos: Udo Bernhart (2), Peter Rigaud, Schutzhaus Schafberg, GuntramMünster, Steiereck im STadtpark, Franz Gruber (2) 34 w w w. A U S T r i a. I N F O

35 BUITEN ZITTEN IN WENEN EN OMGEVING KUNSTHALLEN-CAFÉ OP KARLSPLATZ Het Kunsthallen-Café op Karlsplatz is een van de hippe hang-outs van Wenen. En het grote terras waar je van je ontbijt, lunch of cocktails geniet, is het zonneplatform van de stad. Ook treden er s avonds dj s op. Schutzhaus am Schafberg Klassiek en bijzonder fraai Schutzhaus, gelegen aan de rand van de stad in het 17e district. Er worden heerlijk, simpele gerechten geserveerd en alles is zelf gemaakt. Grote tuin met kastanjebomen. Zomergenot: Jutta Ambrositsch proeft haar rosé in de wijngaard (links). Een van de mooiste zaken met uitzicht op Wenen is de Heurige Sirbu Veel Weense wijnboeren zijn wijn-gek: Fritz Wieninger bijvoorbeeld, die met zijn tractor soms dwars door de stad rijdt en die als een van de eersten met nieuwe druivensoorten experimenteerde. Richard Zahel, Rainer Christ, Hans Schmid of Peter Uhler, die van beroep eigenlijk violist is bij het Radiosymphonieorchester Wien. In totaal 230 wijnboeren bebouwen de ongeveer 680 hectare wijngaard in Wenen de opbrengst ligt rond de 1,69 miljoen liter. Jutta Ambrositsch laat zich bij de druivenpluk helpen door vrienden. Ze vindt het belangrijk dat er zorgvuldig gewerkt wordt. De kwaliteit van de druiven is daardoor enorm goed, zegt de voormalige vormgeefster die zo tussen de 10 en 15 weekenden per jaar haar wijn ook in haar eigen heurige uitschenkt. Ze geniet er dan erg van om de gastvrouw te zijn en te horen wat de mensen lekker vinden aan haar wijnen; directe feedback te krijgen. Buschenschank in Residence heet het project dat ze op internet aankondigt. Ze neemt dit jaar haar intrek in Zum guten Grinzing, een fantastische heurige in jaren 60-design, zoals ze zelf enthousiast vertelt. Ze serveert daar haar wijnen aan een steeds groter wordende schare fans, kletst met de gasten over druiven, wijnranken en de wereld. Daarbij serveert ze voortreffelijke specialiteiten uit de regio die afkomstig zijn van bevriende producenten. En de wijngaard-party s met uitzicht op Wenen? Die worden van tevoren niet aangekondigd, zegt Jutta Ambrositsch lachend, de laatste keer bijvoorbeeld voor haar eigen oogst-helpers die elke druiventros beetnemen, beoordelen en rotte exemplaren eruit halen. Dat proef je. Als je mijn wijnen drinkt, zegt Jutta Ambrositsch, moet je het hele jaar terugproeven. Elke wijn is anders, ze zijn allemaal als goede herinneringen. Cafe-Restaurant Oktogon am Himmel Mooi in licht badend etablissement in Döbling in het Wienerwald. Prachtige ligging en wonderschoon uitzicht over Wenen. Jonge, lichte, regionale gerechten en internationale keuken. Veel vegetarische specialiteiten en seizoensgerechten. Meierei im Stadtpark (Restaurant Steirereck) In de bistro van het gourmetrestaurant Steirereck draait het allemaal om melk en kaas: twee kaasvitrines, 120 kaassoorten uit 13 verschillende landen. Knusse plekjes op het terras aan de rivier de Wien. Tip: elk hele uur wordt er verse strudel uit de oven gehaald. STrandbar Herrmann Hier kun je gezellig in je ligstoel liggen, je voeten uitstrekken in het zand en naar de loungemuziek luisteren. Strandbar Herrmann aan het Donaukanaal bij de Urania is geopend van april tot september. Aan het buffet kun je eten halen. Online Hier vind je meer over de thema s Wenen, wijnbouw, heurigen en Oostenrijkse specialiteiten. Met veel tips voor de liefhebbers. 35

36 Info: Gastentuinen In van de bomen zitten, in klein gezelschap genieten van de wijn en culinaire specialiteiten bij deze zaken proef je de zomer pas echt de schaduw BIJZONDERE AANRADERS Rauch-Hof Steiermark WAAR? Stainz ligt ongeveer 30 kilometer ten zuidoosten van Graz in het Schilcherland, een landschappelijk prachtige wijnbouwregio Karin Rauch kookt volgens de seizoenen. In de lente zijn er asperges, laat in de zomer pompoengerechten, in de herfst ree, hert en wildzwijn. En het lekkerst smaken al die specialiteiten bij goed weer in de mooie gastentuin. Een bijzondere specialiteit van het Rauch-Hof in Stainz, die het begin- en eindpunt vormt van de Marhofer Genusswanderweg, zijn de forellen uit de eigen vijvers. Direct naast de Rauch-Hof, waar je trouwens ook heel gezellig kunt overnachten, is een natuurzwemvijver. Kirchenwirt Steiermark WAAR? Vlakbij de Steiermarkse hoofdstad Graz in Mariatrost Klassiek Steiermarks restaurant met grote gastentuin waar je heerlijk onder de oude kastanjebomen zit. Er wordt hier gekookt in het ritme van de jaargetijden. Indien mogelijk komen in Kirchenwirt, waarbij een Best Western Hotel is aangesloten, alleen maar regionale producten op tafel. Al sinds 300 jaar worden hier aan het kerkplein gasten ontvangen; vroeger was er een herberg voor bedevaartgangers bij aangesloten. Loibnerhof NIederösterreich WAAR? Dürnstein is een Donau-gemeente oostelijk van Krems. De plaats ligt in de Wachau, in een lieflijk heuvellandschap waar heerlijke wijnen worden gemaakt De zomertuin van de familie Knoll behoort tot de meest prettige plekken in de regio. In de schaduw van oude fruitbomen of op de knusse veranda genieten de gasten van de Loibnerhof in Dürnstein van specialiteiten uit het Waldviertel. De keuken van het familiebedrijf Knoll heeft drie Guide à la Carte-sterren en één Gault-Millau-koksmuts. Een heel goede aanvulling op de specialiteiten uit de keuken zijn de eersteklas witte wijnen uit de wijngaard die eveneens wordt bestierd door de familie Knoll. Neef Emmerich Knoll behoort tot de meest gewaardeerde wijnmakers van Oostenrijk. KLoster am Spitz Burgenland WAAR? Het Kloster am Spitz ligt in Purbach aan de Neusiedler See Monniken zijn er in deze kluizenarij niet meer; er zit nu een hotel in met een hemels uitzicht en zondig goede keuken. Wolfgang Schwarz, die met zijn vrouw Bianca het scepter zwaait in Kloster am Spitz, voert een authentieke herbergskeuken maar dan wel op het hoogste niveau. Daarvoor levert broeder Thomas Schwarz biologische wijnen van het aangrenzende wijngoed dat bewust het Burgenlandse terroir in de wijn tot uitdrukking brengt. Je zit buiten bijzonder mooi in de gastentuin onder de wijnranken. Kreuzwirt Steiermark WAAR? Leutschach ligt in Zuid-Steiermark vlakbij de Sloveense grens, middenin een wijnbouwgebied Topkok Gerhard Fuchs verwent in Kreuzwirt aan de Pössnitzberg zijn gasten met een ambitieus culinair programma. Zijn gerechten bewegen zich tussen de Steiermarkse keuken en een vrij spel van aroma s. De Kreuzwirt bevindt zich in de onmiddellijke nabijheid van Weingut Tscheppe en van Wein.Genuss.Hotel Pössnitzberg. Je zit overdag op het terras van de chique aanbouw en s avonds binnen waar je vanuit de grote ramen ook een prachtig uitzicht hebt. gut oberstockstall Op dit landgoed in Niederösterreich groeit bijna alles wat in het gelijknamige toprestaurant in de glazen of op de borden komt: de wijnen van het landgoed, de groentes uit de tuin en het Waldviertler blondvee van de weide. www. gut-oberstockstall.at hotel Post bezau Vanuit de keuken komen fijne spijzen en het weidse zicht over het Bregenzerwald is adembenemend. Hotel Post bekoort bovendien met de beste Bregenzerwaldse hout-architectuur. com Fotos: Rauch-Hof, Kirchenwirt, Gut Oberstockstall, Hotel Post Bezau, Österreich Werbung/Lammerhuber 36 w w w. A U S T r i a. I N F O

37 Prandtauerhof Wachau WAAR? Weissenkirchen Joching in de Wachau In de authentieke atmosfeer van het 700 jaar oude Weingut Holzapfel, een van de belangrijkste wijngoederen uit de Wachau, kun je uitstekend eten onder de arcades en in de binnentuin van het restaurant. De fantasievolle keuken overtuigt met klassiekers als kalfs-boterschnitzel, tafelspitz (gekookt rundvlees) en bronforel in rieslingsaus. Bijzonder de moeite waard zijn de abrikozenknödels. Antonitsch Karinthië WAAR? Zuidelijk van Klagenfurt direct aan de Drautalradweg Dit restaurant in Glainach in het Rosental biedt een oud-karinthische gelagkamer, een gewelfde wijnkelder en een wonderschone gastentuin. Tot de specialiteiten behoren de oud-karinthische hadnwickl, kirchtagsschnitzel, hadnsterz en kip-specialiteiten. Op de wijnkaart staan topwijnen uit Oostenrijk, Italië en Slovenië. Tel. 0043/ 4227/ 2226 Looshaus Niederösterreich WAAR? Het Looshaus ligt in Payerbach, in de vakantieregio Wiener Alpen Al vijf decennia lang is het Looshaus een familiebedrijf. Chef-kokkin Hanna Sehn geeft de voorkeur aan verse producten uit de regio; verfijnde Oostenrijkse klassiekers en lekkernijen van het seizoen bepalen de menukaart. Het Looshaus is legendarisch, valt onder monumentenzorg, kent een fantastische architectuur en heeft een mooi uitzicht op de Alpen. De zogenaamde hal met zijn panoramavensters vormt het hart van het restaurant. In de zomer kun je genieten van de terrassen en de gastentuin met speelplaats. aiola upstairs Graz WAAR? Boven de daken van Graz aan de Schlossberg Als een restaurant het snelst met de lift naar de Schlossberg te bereiken is, verwacht de gast op zijn minst één ding: een magnifiek uitzicht. 150 plekken zijn er in de buitenlucht. Het fraaie terras is met bloemen en struiken aangekleed. Maar ook de 65 plekken binnen horen daar eigenlijk ook bij: de glaswanden die de afscheiding met het terras vormen, verzinken in de grond. Verfijnde keuken; op de kaart staan onder andere hertenkalfsrug in salieboter en snoekbaars met saffraan-gnocchi. 37

38 Verrassend anders, vakantie in Oostenrijk. In eerste instantie denk je aan wandelen en wintersport, Weense chic en Wörthersee, of Wilder Kaiser en walsmuziek En dat klopt ook allemaal. Maar er is wel meer! Want vakantie in Oostenrijk is ook ontspannen in een thermaal bad, bio-toerisme, genieten van kunst in twee cultuurhoofdsteden evenals een culinair aanbod dat gaat van een stevige lunch in een berghut tot haute cuisine. Maar, bij een perfecte vakantie horen ook bijzondere gastheren. En die zijn overal te vinden in het land dat al sinds 200 jaar reizigers vanuit alle uithoeken van de wereld ontvangt. Voldoen aan wensen en behoeftes, nog voordat ze geuit worden, belangstelling te wekken, mogelijkheden te bieden tot jezelf te komen daarvoor staan de Oostenrijkse gastheren en vrouwen. Traditioneel en modern. Oost en west. Noord en zuid: sinds de tijd van het keizerrijk treffen hier de meest uiteenlopende invloeden elkaar. Het steekt elkaar aan, trekt creatieve geesten en laat kunstenaars tot genieën worden: Haydn, Mozart en Beethoven hebben hier hun meesterwerken gecomponeerd, Strauss en Lehar onvergetelijke walsen en operettes geschreven. In Oostenrijk ontstonden de Secession-stijl, de psychoanalyse en de twaalftoonmuziek. En wie vandaag de dag door het Weense MuseumsQuartier, het historische centrum van Innsbruck of Graz loopt, wie de Festspiele in Salzburg en Bregenz bezoekt, in paleistuinen, kloosterkelders en kerken naar concerten luistert, kan vaststellen hoe levendig en belangrijk ook tegenwoordig het culturele leven nog is. Het veelomvattende culturele aanbod, een spectaculaire, afwisselende natuur, de erfenis van zoveel verschillende tijdperken al dat heeft in Oostenrijk een manier van leven doen ontstaan waarbij alles draait om genieten en gezelligheid. Daarvan getuigen de vele uitstekende restaurants en de in de wijnregio s geproduceerde wijnen van wereldklasse. En dan is er nog de cultuur van wijnlokalen, berghutten en eethuisjes: waar je ook komt, altijd kom je de locals tegen die vol trots vertellen waar je het knapperigste varkensgebraad, de best gekruide worstjes en de zachtst smakende kaiserschmarren vindt. Gastvriendelijkheid is in Oostenrijk namelijk een zaak van het hart. Vakantie in Oostenrijk betekent tot rust komen en weer opleven ongeacht in welk seizoen, in de bergen, in de dorpen of de steden, op land of aan het meer. Overal verzamel je hier belevenissen die samen onvergetelijke ervaringen vormen. Het zijn die unieke momenten die je echt tot je laat doordringen en verlangens vervullen die je in het leven van alledag al lang vergeten was. Al dat maakt een vakantie in Oostenrijk tot iets heel bijzonders en blijvends en tot iets dat je als mens kan veranderen. Colofon Samensteller en uitgever: Österreich Werbung, Margaretenstraße 1, 1040 Wien Projectleiding: Eva Maria Mayrhuber Dr. Michael Scheuch Hoofdredacteur: Joachim Negwer, Cross Media Redaktion Artdirector: Jürgen Kaffer Redactie: Ingrid Götz, Margit Turac, Christiane Würtenberger, Thomas Zwicker, Martina Sörensen, Julia Haude Vertaling: Moving Words Translations Zetsel vreemde talen: Claudia Fritzenwanker Prepress: R12 Druk: Gerin GmbH ZVR-getal: Stand: september Zet- en drukfouten voorbehouden. Foto: Udo Bernhart 38 w w w. A U S T r i a. I N F O

39 Vakantieservice Deze tips komen recht uit het hart Wij houden van Oostenrijk, zijn er uitstekend bekend en altijd op zoek naar spannende, nieuwe tips. Wijnboerderij met gastenkamers en restaurant, natuurbad met muziekfestival of bergregio met kinderprogramma wij informeren je persoonlijk en nemen alle tijd voor je vakantiewensen. Bij je reisplanning ondersteunen wij je met speciaal op jou afgestemde tips en informatie. Neem eenvoudig contact met ons op via , telefoon of Facebook. We sturen je ook graag brochures en onze vakantiemagazines zomer en winter toe opdat je een fantastische vakantie in Oostenrijk mag beleven. Vakantieservice BE Tel Fax Wist je dat Ranger Theo in het Nationalpark Hohe Tauern met het hele gezin echt goud zoekt en veelal ook vindt? Het is een vakantiebelevenis van een bijzondere soort: aan de Rauriser Bach, waar eens mijnwerkers zochten naar de meest waardevolle schatten van de Alpen, is het goud zoeken nu een activiteit voor kinderen en hun ouders. Dit soort tips krijg je van de vakantieservice. NL Tel Fax Internet Facebook Zodat je je doel bereikt De beste tips voor je vakantie in Oostenrijk Reportages, informatie en een heleboel goede vakantie-ideeën dat vind je in de doel bereikt - magazines van het Oostenrijks Toeristenburo. Elk jaar is er een nieuwe uitgave voor zomer, winter en cultuur. In het magazine Rondreis vind je informatie over interessante toeren door Oostenrijk. Online Bestel doel bereikt zomer, winter en rondreis op Hier vind je alle magazines ook als download. 39

40 Lech Zürs Stuben St. Christoph am Arlberg St. Anton am Arlberg T + 43.(0) T + 43.(0) T + 43.(0) T + 43.(0) T + 43.(0) URLAUBSJSO0PROSNLE 2012