Radio Filharmonisch Orkest

Transcriptie

1 C zesde concert C-serie 52e seizoen 11 mei 2013, uur Radio Filharmonisch Orkest Christoph Poppen dirigent Isabelle van Keulen viool Karl Amadeus Hartmann Sergej Prokofjev Zesde symfonie voor groot orkest Adagio Toccata variata. Presto Allegro assai Eerste vioolconcert in D, opus Andantino Scherzo Moderato pauze Dmitri Sjostakovitsj Zesde symfonie in b, opus Largo Allegro Presto

2 C Uitzending Radio 4 en (terug )luisteren via internet Facebook en twitter zesde concert C-serie 52e seizoen 11 mei 2013 Dit concert is rechtstreeks te horen op Radio 4. Via de ZaterdagMatinee-website kunt u de gehele uitzending ook terugluisteren. Concertagenda Alle concerten in de series NTR Zaterdag- Matinee en De Vrijdag van Vredenburg vindt u op radio4.nl/ concertagenda Dit is het negende en laatste concert in de serie Het Universum van Hartmann. Een cd-doos met alle symfonieën, opgenomen in dit Matinee-seizoen, zal nog verschijnen. In het Radio 4 Concerthuis kunt u ze alvast beluisteren radio4.nl/concerthuis Michiel Hendryckx Volg het laatste nieuws rond de NTR Zaterdag- Matinee op onze eigen Facebook-pagina en klik vind ik leuk!... en op NTR Podium documentaires & concerten op nederland 2 zo 12 mei uur ma 13 mei uur Marcel Ponseele: over Marcel Ponseele Bach, schoonheid en rust. Portret van Marcel Ponseele, volgens Philippe Herreweghe de beste barokhoboïst ter wereld. Ponseele is bekend om zijn fluwelen klank en zijn diepgaande Bachinterpretaties. Hij bouwt zelf barokhobo s. Hij praat in dit portret over de muziek van Bach, schoonheid en het belang van stilte. De camera volgt Ponseele in dit portret tijdens repetities, concerten in binnen- en buitenland, zijn hoboatelier bij Damme en zijn huis op het Franse platteland, waar hij tijd neemt voor een rustig gesprek, hoborieten maakt en geniet van zijn tuin. Met getuigenissen van o.m. Philippe Herreweghe, Sigiswald Kuijken, collega s en familie. En fragmenten uit Bachs Johannes-Passion en Magnificat, het Hoboconcert van Marcello, Bachs Dubbelconcert voor viool en hobo en Piazolla s Oblivion. Een film van Marianne Soetewey. ntrpodium.ntr.nl Tussen speelse eenvoud en eenzaamheid Het symfonische werk van Karl Amadeus Hartmann is in hoge mate gekleurd door de opkomst van het nazisme in Duitsland, en Hartmanns verzet ertegen. In dat oeuvre is een sleutelrol weggelegd voor de Zesde symfonie ( ). Enerzijds wijst de tweedelige vormgeving van het werk vooruit naar de twee symfonieën die na de Zesde nog zouden volgen. Anderzijds vormt dit werk de afsluiting van een periode, waarin Hartmann symfonieën (gedeeltelijk) samenstelde uit bewerkte composities uit de oorlogsjaren. In het geval van de Zesde symfonie is het Adagio overgenomen uit een ongepubliceerd gebleven symfonie uit met de titel L Oeuvre, genoemd naar de gelijknamige roman van Emile Zola. In L Oeuvre ging het Adagio, net als hier, vergezeld van een toccata, maar de Toccata variata waarmee de Zesde symfonie besluit heeft niets met de oorspronkelijke toccata van doen. Als gevolg van zijn stellingname tegen het nazisme bleven veel van Hartmanns composities uit de oorlogsjaren onuitgevoerd. Dat de componist deze muziek na de oorlog jarenlang bleef hergebruiken als basis voor nieuwe werken, wordt wel beschouwd als een poging met het trauma van de nazibarbarij in het reine te komen. Eugen Jochum dirigeerde in 1953 de première van de Zesde symfonie met het Symfonieorkest van de Beierse Omroep. Tal van stijlelementen uit de muziek van zijn dagen verwerkte Hartmann in zijn eigen werk, hetgeen hem wel op het verwijt kwam te staan, een te weinig eigen stijl te hebben ontwikkeld. Inderdaad doet het Adagio aan muziek van de late Mahler en vooral aan die van Alban Berg denken, zij het dat Hartmanns textuur niet zo vol is als die van Berg. De Toccata variata roept sterke associaties met werken van Béla Bartók op. De inzet door de trombones roept het Tweede Vioolconcert (1939) van de Hongaar in de herinnering (wellicht mede in de hand gewerkt door de tonale overeenkomst), het vervolg doet door het contrapunt, én door de bezetting met strijkers, piano en slagwerk, ongemeen sterk denken aan diens Muziek voor snaarinstrumenten, slagwerk en celesta (1936), met name aan het laatste gedeelte ervan. In het Adagio wordt, na de solo inzettende fagot, de solo voor de Engelse hoorn onderbroken door onheilspellende intermezzi van de strijkers met 2 3

3 in de polyfone textuur, de soli van het slagwerk en het hoge tempo. Na een felle inzet door de koperblazers ontvouwt zich een eerste fuga in de strijkers (goed waarneembaar door de afzonderlijk inzet van de altviolen), waartegen de slagwerkgroep zich solistisch profileert. De inzet van de blazers wordt aanleiding tot een tweede fuga in de houtblazers, beginnend met de solerende fagot. Tegen het einde van de toccata zetten de altviolen nog een derde fuga in, die wordt opgestuwd naar het overrompelende slot van deze symfonie. geen talent voor melodie. Ze geven hier trouwens te hoog van hem op. In zijn resterende jaren moest hij echter keer op keer onder ogen zien dat hij met name in de publieke opinie steeds door Sjostakovitsj op het tweede plan werd gezet. Dat Prokofjev behalve ijdel ook naïef was, blijkt uit het gegeven dat hij serieus gemeend lijkt te hebben dat de Sovjetautoriteiten hem wel met rust zouden laten. Hij zou er snel achter komen dat hij zich hierin hopeloos had vergist. traceerbaar, zoals in de Klassieke symfonie en het Eerste vioolconcert, beide uit het revolutiejaar Beide werken wekken de indruk dat Prokofjev de tumultueuze politieke realiteit van die dagen ver bij zich vandaan hield. Tijdens het componeren van het Vioolconcert bevond hij zich bovendien ver bij Moskou vandaan, in de buurt van het Oeralgebergte. De Kama-rivier is wild, maagdelijk puur en ongelooflijk mooi, met zijn rode heuvelachtige kust bedekt met een donker Siberisch Karl Amadeus Hartmann snaartrom. Heel geleidelijk bouwt Hartmann een grote climax op, waarin de melodische initiatieven vooral in de strijkers en de houtblazers liggen. Het koper houdt zich aanvankelijk op de achtergrond, maar dringt zich steeds meer op de voorgrond, samen met de pauken en de xylofoon. Na het hoogtepunt op ferme akkoorden in de kopersectie met pauken, kalmeert de muziek, maar de stemming blijft geladen. Toccata variata In de late renaissance en de barok was de toccata hét genre om instrumentale virtuositeit mee te kunnen demonstreren. In Hartmanns Toccata variata wordt de virtuositeit vooral beluisterd Prokofjevs eenvoud In de tijd dat Hartmann in München aan zijn symfonie L Oeuvre werkte, maakte Sergej Prokofjev in Parijs de meest fatale vergissing van zijn leven. Terwijl de terreur van Stalin hand over hand toenam, besloot Prokofjev zich te vestigen in de Sovjet-Unie. Er is veel gespeculeerd over de vraag wat hem hiertoe kan hebben aangezet. Zijn besluit lijkt te zijn voortgekomen uit ijdelheid en naïviteit. IJdelheid, omdat hij de onbetwiste nummer één wilde zijn. In Parijs kon hij dat niet zijn, zolang Igor Stravinsky er verbleef, en in Amerika niet vanwege de grote presentie van Sergej Rachmaninov. Voor concurrentie van Dmitri Sjostakovitsj in de Sovjet-Unie was Prokofjev niet bang: Sjostakovitsj is getalenteerd, schreef hij aan Vladimir Doekelski (Vernon Duke) in Parijs, maar ietwat ongedisciplineerd en, net als sommige van onze andere vrienden, heeft hij Sjostakovitsj is getalenteerd, maar ietwat ongedisciplineerd en, net als sommige van onze andere vrienden, heeft hij geen talent voor melodie. Ze geven hier trouwens te hoog van hem op. Sergej Prokofjev aan Vladimir Doekelski Er zijn echter ook muzikale beweegredenen verondersteld. Eén daarvan was Prokofjevs groeiende verlangen naar een nieuwe eenvoud in muziek, vergelijkbaar met het Franse neoclassicisme. Met zijn sterke zin voor propaganda had Stravinsky in de jaren 20 al eens tegen Prokofjev gezegd dat neoclassicisme de enige stijl is waarin je tegenwoordig nog kunt componeren. Die woorden waren bij Prokofjev in vruchtbare aarde gevallen, zoals goed is te horen in zijn Tweede vioolconcert (1935), Prokofjevs laatste grote werk vóór zijn verhuizing naar de Sovjet- Unie. De drang tot een klassieke helderheid is echter al in vroegere werken pijnbomenbos, schreef hij gedurende de reis die hij per stoomboot over de Volga en de Kama maakte. Die indrukken lijken hun weerslag op het Vioolconcert te hebben gehad. Van de provocerende brutaliteit van het kort ervoor geschreven Tweede pianoconcert (1913) is in de lyriek waarmee de soloviool inzet niets meer te merken. Aanvankelijk was het Prokofjevs bedoeling een kort concert te schrijven, maar uiteindelijk nam het werk volwassen proporties aan, zij het in een opmerkelijke vormgeving, waarin een kort briljant scherzo wordt geflankeerd door twee langere, langzamere delen. Het eerste deel en vooral het Scherzo 4 5

4 Sergej Prokofjev verraden de signatuur van de jeugdige iconoclast, die met energieke ritmiek en excentrieke klankeffecten de heilige huisjes van de heersende romantische esthetiek overhoop schopt. Het slot van het Andantino laat ons Prokofjevs kunst van zijn meest verfijnde, sensibele kant horen. Meer nog dan in deze delen is in de finale Prokofjevs unieke synthese van romantische lyriek en speelse ironie te bewonderen, resulterend in verkwikkelijk frisse muziek waar je niet snel op uitgeluisterd raakt. Sjostakovitsj eenzaamheidsmuziek Prokofjevs verhuizing naar de Sovjet- Unie viel bijna samen met het moment dat de door hem onderschatte Dmitri Sjostakovitsj onder vuur van de communistische partij kwam te liggen. Diens opera Lady Macbeth van het district Mtsensk (1934) was begin 1936 in de Pravda zwaar bekritiseerd, en de grimmige Vierde symfonie (1935) werd van het speelplan gehaald, terwijl de repetities ervoor al in volle gang waren. De vereenvoudiging die Prokofjev uit eigen beweging zocht, werd Sjostakovitsj feitelijk opgedrongen. Het verschil tussen de geladen, incidenteel zelfs massieve Vierde symfonie en de veel overzichtelijker Vijfde symfonie (1937), die officieel als een antwoord op terechte kritiek de wereld in ging, spreekt in deze boekdelen. Ondanks de groeiende waardering voor Sjostakovitsj muziek in West-Europa en Amerika vanaf de jaren 80, is de receptie van zijn oeuvre toch onevenwichtig te noemen. Dat onverhuld politiek geëngageerde werken als de symfonieën nrs. 2, 3, 11 en 12 nooit gemeengoed in het repertoire van symfonieorkesten zullen worden, is begrijpelijk. Merkwaardig is echter dat de Zesde symfonie (1939) nooit een publiekslieveling is geworden, terwijl het stuk op geen enkele wijze politiek gekleurd is en net als de meest gespeelde symfonieën van Sjostakovitsj uit de beladen jaren van de stalinistische dictatuur dateert. Oorspronkelijk lag het overigens wel in Sjostakovitsj bedoeling de Zesde symfonie een sociaal-realistische signatuur te geven. Eind september 1938 kondigde de componist aan voornemens te zijn het gedicht Vladimir Iljitsj Lenin van Vladimir Majakovski te gaan toonzetten voor een grote bezetting met vocale solisten, koor en orkest. Hij liet echter weten grote moeite met de declamatorische stijl van Majakovski s gedicht te hebben en ondanks een grote hoeveelheid schetsen toch nog geen grote progressie te hebben gemaakt. Een half jaar later repte Sjostakovitsj in een radio-interview in relatie tot zijn Zesde symfonie echter met geen enkel woord meer over Lenin. Weer een half jaar later, toen inmiddels twee van de drie delen op papier stonden, werd Sjostakovitsj in de krant geciteerd, nadat hij de gecomponeerde delen een dag eerder aan collega s in Leningrad had voorgespeeld: Het muzikale karakter van de Zesde symfonie zal verschillen van de stemming en de emotionele toon van de Vijfde symfonie. In mijn laatste symfonie overheerst muziek van een contemplatieve en lyrische aard. Ik wilde hierin de sferen van lente, vreugde en jeugd overbrengen. Sjostakovitsj collega s waren diep onder de indruk van het nieuwe werk, en de componist verklaarde kort nadien geweldig in zijn nopjes te zijn met de Dmitri Sjostakovitsj 6 7

5 de strijkers een gonzend insectenleven in uitgestrekte landerijen worden beluisterd, en in de soli van houtblazers de zang van vogels. Maar de sfeer is beklemmend: als het Largo al de lente verbeeldt (wie zegt dat Sjostakovitsj met zijn opmerking niet trachtte de autoriteiten op het verkeerde been trachtte te zetten?), dan is het er kennelijk een over een eindeloos, onbewoond of uitgestorven landschap waarin geen menselijke ziel (meer) te bekennen is. Als het Largo al de lente verbeeldt, dan is het er kennelijk een over een eindeloos, onbewoond of uitgestorven landschap waarin geen menselijke ziel (meer) te bekennen is finale: Dit is de eerste keer dat ik zo n goede finale heb geschreven. Bij de première op 21 november 1939 in Leningrad onder leiding van Jevgeni Mravinski moest die finale wegens succes zelfs worden herhaald. Maar de ontvangst daarna was niet bijster enthousiast. Sjostakovitsj was niet in de gelegenheid de Moskouse première (op 3 december 1939, eveneens onder leiding van Mravinski) bij te wonen, maar hem bereikte het weinig opbeurende bericht dat al zijn collega s nu opeens verontwaardigd waren over zijn nieuwe symfonie, een bericht dat hem begrijpelijkerwijs nerveus maakte. Ongebruikelijke vormgeving Wat zeker heeft bijgedragen tot het gebrek aan waardering (in verleden en heden) is de ongebruikelijke vormgeving van het werk. Een langzaam deel van een kleine twintig minuten wordt gevolgd door twee korte, snellere delen. Van een lentestemming lijkt in de elegische eerste minuten van het Largo geen sprake te zijn. Maar vanaf de solo door de althobo lijkt de muziek bijna tot stilstand te komen, en met enige fantasie kan in de herhaalde tremoli in De houtblazerssoli over de tremoli in de strijkers behoren tot de meest indringende momenten van eenzaamheidsmuziek, waar Sjostakovitsj zo sterk patent op lijkt te hebben gehad. Of het Allegro als een uitbeelding van vreugde geslaagd is, mag eveneens worden betwijfeld, maar als virtuoos klankenspel met een onstuitbaar ritmisch elan mag het tot de meest geslaagde delen uit Sjostakovitsj symfonische oeuvre worden gerekend. Deze muziek is speels in de diepste, rijkste zin van het woord. Het afsluitende Presto heeft iets van een luchthartige uitsmijter. Marcel Zwitser c zesde concert C-serie 52e seizoen 11 mei 2013 Uitvoerenden Christoph Poppen Vanaf het begin van zijn dirigentenloopbaan maakte Christoph Poppen naam met eigentijdse muziek. In 2006 werd hij chef-dirigent van het radio-orkest van Saarbrücken, en hij behield deze functie (tot 2011) in het nieuwe fusieorkest, de Deutsche Radio Philharmonie Saarbrücken Kaiserslautern. Hij zet zich Christoph Poppen Sasha Gusov actief in voor de bouw van de Saarphilharmonie, de nieuwe concertzaal in Saarbrücken. In 2010 werd zijn inzet voor het muziekleven bekroond met de Kunstpreis des Saarlandes. Als gastdirigent trad hij op met bijvoorbeeld de Bamberger Symphoniker, het Deutsche Symphonie-Orchester Berlin, het WDR Sinfonieorchester, het hr-sinfonieorchester (Frankfurt) en Camerata Salzburg. Dit seizoen keerde hij ook terug naar de Wiener Symphoniker voor hun traditionele oudejaarsconcert in het Wiener Konzerthaus. Als operadirigent brengt Poppen dit seizoen Glucks Iphigénie en Aulide in de Staats oper Stuttgart en Die Entführung aus dem Serail in het Aalto-Musiktheater in Essen. Eerder stond hij op de bok in de Oper Frankfurt met Bizets Parelvissers (2009) en Mozarts Die Zauberflöte (2012). Tussen 1995 en 2006 was Christoph Poppen artistiek leider van het Münchener Kammerorchester. Zijn carrière begon hij als violist; hij won internationale wedstrijden en was mede-oprichter van het Cherubini Quartett, dat in 1981 de Grand Prix won in de internationale strijkkwartet-competitie in Evian. Hij was professor viool en kamermuziek aan de Hochschule für Musik in Detmold, en later aan de Hanns Eisler Hochschule für 8 9

6 Isabelle van Keulen Musik in Berlijn, waar hij president was van 1996 tot Van 2001 tot 2005 had Christoph Poppen de artistieke leiding over de ARD International Music Competition. Sinds 2003 is hij professor viool en kamermuziek aan de Hochschule für Musik und Theater in München. Isabelle van Keulen Sinds de Nederlandse violiste Isabelle van Keulen in 1984 het concours BBC Young Musician of the Year won, heeft zij zich verder ontwikkeld tot een veelzijdig musicienne, die kamermuziek speelt in iedere denkbare bezetting, niet alleen als violiste, maar ook als altvioliste en dirigente. Meer dan twintig jaar werkt zij intensief samen met pianist Nikolaj Lund Ronald Brautigam. Zij gaf concerten met mezzosopraan Christianne Stotijn, dirigeerde en speelde zowel viool als altviool met Det Norske Kammerorkester, richtte het Delft Chamber Music Festival op waarover zij van 1997 tot 2006 de artistieke leiding had gaf masterclasses en soleerde bij orkesten als het Koninklijk Concertgebouworkest, de Berliner Philharmoniker en het NHK in Tokyo. Gedurende haar carrière inspireerde zij componisten tot het componeren van nieuw werk (bijvoorbeeld de soloconcerten van Theo Loevendie en Erkki-Sven Tüür zijn voor haar geschreven) en nam zij veel twintigsteen eenentwintigste-eeuwse werken op haar repertoire, waaronder soloconcerten van Henri Dutilleux, John Adams, Lera Auerbach, Oliver Knussen en Brett Dean. Zij speelt bovendien graag minder bekende muziek van Colin Matthews, en soloconcerten van Křenek, Pettersson en Busoni. Onder haar meest recente cd-opnamen zijn het Vioolconcert van Berg, een opname van de vioolsonates van Strauss, Nino Rota en Respighi, Mozarts Klarinetkwintet met Sharon Kam en Bachs Goldberg-Variationen met het Leopold String Trio. Sinds de herfst van 2012 is zij professor viool, altviool en kamermuziek aan de Hochschule Luzern. Isabelle van Keulen bespeelt een Guarneri del Gesù uit Eerder in de Matinee: Mozart Derde vioolconcert (1985), Berlioz Harold en Italie (1990), Lutoslawski Chain 2 (1993), Milhaud Cinéma-fantaisie over Le boeuf sur le toit (1994), Prokofjev Eerste vioolconcert (1995), Tüür Vioolconcert (2001), Milhaud Le boeuf sur le toit (2011) Radio Filharmonisch Orkest Het Radio Filharmonisch Orkest (RFO) werd in 1945 opgericht door Albert van Raalte. Het orkest werd nadien geleid door achtereenvolgens Paul van Kempen, Bernard Haitink, Jean Fournet, Willem van Otterloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona, Edo de Waart en Jaap van Zweden. In het seizoen treedt Markus Stenz aan als chef-dirigent. De Amerikaanse dirigent James Gaffigan is vaste gastdirigent vanaf het seizoen Het RFO werkte samen met befaamde gastdirigenten als Leopold Stokowski, Kirill Kondrasjin, Antal Doráti, Riccardo Muti, Kurt Masur, Mariss Jansons, Michael Tilson Thomas, Gennady Rozhdestvensky en Valery Gergiev. Het orkest speelde de (Nederlandse) premières van werken van onder anderen Messiaen, Berio, Boulez, Henze, Carter, Adams, Birtwistle, Adès, Janáček, De Raaff, Oestvolskaja, Verbey, Vriend en Rijnvos. Het RFO levert belangrijke bijdragen aan de NTR ZaterdagMatinee en Het Zondagochtend Concert in het Amsterdamse Concertgebouw, en De Vrijdag van Vredenburg te Utrecht. Het RFO onderscheidt zich door bijzonder geprogrammeerde symfonische concerten en concertante opera-uitvoeringen, regelmatig betreft het eerste uitvoeringen in Nederland en wereldpremières. Naast de concerten in de omroepseries was het RFO te horen op het Festival Musica 2008 in Straatsburg onder leiding van Reinbert de Leeuw, op het Sun Festival 2009, tijdens concertreizen naar Groot- Brittannië, Duitsland en Oostenrijk onder leiding van Jaap van Zweden, in de Keulse Philharmonie en de Royal Albert Hall tijdens de BBC Proms Het Radio Filharmonisch Orkest heeft een indrukwekkende plaat- en cd-catalogus opgebouwd. Op verschillende labels verschenen vanaf de jaren 70 legendarische grammofoonplaten met dirigenten als Leopold Stokowski en Antal Doráti. Onder leiding van Jean Fournet werd een serie cd s gerealiseerd met Frans repertoire. Opnamen van onder meer de complete symfonieën van Mahler onder leiding van Edo de Waart verschenen op cd, alsook een unieke Wagner-box en de complete orkestwerken van Rachmaninov. Cd s met werken van hedendaagse componisten als Jonathan Harvey, Klas Torstensson en Jan van Vlijmen werden onderscheiden met prijzen en eervolle vermeldingen. Onder leiding van Mark Wigglesworth wordt al enige jaren gewerkt aan de opname van een Sjostakovitsj-serie en onder leiding van Jaap van Zweden aan die van de symfonieën van Bruckner. Lovend ontvangen NTR ZaterdagMatinee-opnamen van Wagners Lohengrin en Die Meistersinger von Nürnberg werden in het seizoen gevolgd door de live-registratie van Parsifal, die is onderscheiden met de Edison Klassiek 2012 in de categorie Opera. volg het radio filharmonisch orkest op twitter (@radiofilhorkest) en facebook

7 Radio Filharmonisch Orkest Concerthuis beschermheer Bernard Haitink Chef-dirigent Markus Stenz Honorary chief conductor Jaap van Zweden ere-dirigent Edo de Waart vaste gastdirigent James Gaffigan Assistent-dirigent Wouter Padberg eerste viool Joris van Rijn Semjon Meerson Alexander Baev Fred Gaasterland Alberto Facanha Johnson Mariska Godwaldt Josje ter Haar Masha Iakovleva Kerstin Kendler Karina Korevaar Anna Korpalska Pamela Kubik Leonie Mensink Theo Ploeger Ankie van Ommeren tweede viool Casper Bleumers Andrea van Harmelen Sarah Loerkens Esther de Bruijn Michiel Eekhof Yvonne Hamelink Annemarie van Helderen Robbert Honorits Dana Mihailescu Renate van Riel Alexander van den Tol Edwin Blankenstijn Casper Donker Anne van Eck altviool Frank Brakkee Huub Beckers Arjan Wildschut Igor Bobylev Ben Joles Erik Krosenbrink Ewa Wagner Anne-Bartje Fontein Laura Hendriks Groenestein Annemieke Huls Ruben Sanderse Anna den Herder cello Arturo Muruzabal Anton Istomin Eveline Kraayenhof Harm Bakker Mirjam Bosma Crit Coenegracht Anneke Janssen Ansfried Plat Arjen Uittenbogaard Maartje den Herder contrabas Rien Wisse Walter van Egeraat Annika Hope Edward Mebius Sjeng Schupp Stephan Wienjus Eduard Zlatkin Ioannis Bampaloukas fluit Carla Meijers Maike Grobbenhaar Adeline Salles hobo Maarten Dekkers Yvonne Wolters Gerard van Andel klarinet Frank van den Brink Nanette Bakker Diede Brantjes Sergio Hamerslag fagot Jos Lammerse Birgit Strahl Desirée van Vliet hoorn Petra Botma-Zijlstra Toine Martens Fréderick Franssen Anneke Vreugdenhil trompet Hessel Buma Hans van Loenen Rik Knarren Jacco Groenendijk Hans Verheij trombone Herman Nass Cassiel Anton Domènech Brandt Attema tuba Bernard Beniers pauken Paul Jussen slagwerk Maarten Smit Hans Zonderop Henk de Vlieger Vincent Cox Esther Doornink Harry van Meurs Paula Brouwer Matthijs van Driel René Oussoren harp Sandrine Chatron piano Stephan Kiefer Reinier Houdt celesta Pauline Post mandoline Marco Ludemann Hartmann compleet Karl Amadeus Hartmann staat centraal in de programmering van dit seizoen van de NTR ZaterdagMatinee. Alle acht symfonieën en de Nederlandse vuurdoop van de opera Simplicius Simplicissimus staan op het programma. Vandaag is het laatste concert in de Hartmann-serie. Ga naar de Hedendaagse muziek zaal in het Radio 4 Concerthuis en beluister alle Hartmann-concerten uit de NTR ZaterdagMatinee. Met het Radio 4 Concerthuis van Radio4.nl verandert u uw huiskamer in een concertzaal. Alle recente concerten uit de Radio 4 concertseries de Vrijdag van Vredenburg en de NTR ZaterdagMatinee kunt u terugluisteren in het Radio 4 Concerthuis. Ook duiken wij historische opnames voor u op uit het rijke omroeparchief en presenteren deze, altijd voorzien van mooi beeld- en tekstmateriaal. Zo kunt u op elk gewenst moment kiezen uit het wisselende en altijd actuele aanbod van ruim 100 concerten. Bovendien kunt u uw persoonlijke playlist samenstellen met daarin uw favoriete werken uit het Concerthuis. In het Radio 4 Concerthuis bepaalt u zelf wat u wilt horen, wanneer u maar wilt

8 zaterdag 18 mei 2013, uur Concertgebouw Amsterdam serie E Rigoureus klankonderzoek Radio Kamer Filharmonie Clark Rundell dirigent Erik Bosgraaf blokfluit Adriaansz Rising & Falling (opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee; mede mogelijk gemaakt door het Fonds Podium kunsten - wereldpremière) Boulez (bew. Bosgraaf) Dialogue de l ombre double (wereldpremière) Andriessen (bew. Rundell) Rosa s Horses (wereldpremière) Peter Adriaansz is een componist die compromisloos de noten schrijft die hij van zichzelf moet schrijven, aldus Het Parool. Het heeft Adriaansz, ondanks een studie bij Louis Andriessen en Peter-Jan Wagemans, gemaakt tot een componist die on-nederlandse muziek schrijft. Muziek die altijd gaat over de fascinatie voor geluid, en voor wat er gebeurt in het binnenste van een (samen)klank. Ook in het nieuwe werk, dat hij in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee schreef, is hij rigoureus en precies te werk gegaan, zoals ook Pierre 14 Erik Bosgraaf Boulez dat altijd doet. Hoewel de resultaten geheel verschillend zijn, is de systematische wijze waarop de beide componisten hun klankmogelijkheden onderzoeken en inzetten overeenkomstig. Vanwege die vergaande controle is het verrassend dat Boulez blokfluitist Erik Bosgraaf carte blanche gaf om zijn Dialogue de l ombre double te bewerken voor blokfluit. Net als de wereldpremière van de suite uit de even geprezen als verguisde opera Rosa van Adriaansz leermeester Andriessen een niet te missen gebeurtenis. Marco Borggreve Symfonisch III Dit is het laatste concert in de C-serie. Volgend seizoen onder de nieuwe naam Symfonisch III vijf concerten; met de sprookjesachtige klanken van Dutilleux Celloconcert Tout un monde lointain en Stravinsky s Vuurvogel, Tsjaikovski s Pathétique, Philip Glass en John Adams, Barbara Hannigan, Yannick Nézet-Séguin en het Rotterdams Philharmonisch Orkest, en het Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Osmo Vänskä. Sprookjesbestemmingen 19-okt Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Markus Stenz; Alban Gerhardt cello Chabrier España Dutilleux Celloconcert Tout un monde lointain Stravinsky Vuurvogel (compleet) Een ondansbare wals 30-nov Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Michael Schønwandt; Alina Ibragimova viool Bartók Danssuite Zimmermann Vioolconcert Tsjaikovski Zesde symfonie Pathétique Bestel rechtstreeks op zaterdagmatinee-symfonisch-iii of bel (dagelijks uur) Aanstekelijk minimal 8-feb Residentie Orkest & Groot Omroepkoor o.l.v. Brad Lubman; Karen Gomyo viool Glass Eerste vioolconcert Adams Harmonium in Van heuvels en bergen 1-mrt Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Yannick Nézet-Séguin; Barbara Hannigan sopraan Abrahamsen Let me tell you (NP) Strauss Eine Alpensinfonie De zon in het noorden 12-apr Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Osmo Vänskä; Sergey Khachatryan viool Nielsen ouv. Helios Tsjaikovski Vioolconcert Sibelius Eerste symfonie 15

9 vrijdag 17 mei 2013, uur Vredenburg Leidsche Rijn Intrigerende Russische cantate Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor Vasily Petrenko dirigent Tsjaikovski Doornroosje (suite)* Tanejev Cantate Johannes van Damascus * Prokofjev Romeo en Julia (suite) Vasily Petrenko Mark McNulty *zondag 20 mei ook in Het Concertgebouw Amsterdam (serie Het Zondagochtend Concert) vrijdag 24 mei 2013, uur Vredenburg Leidsche Rijn De kleur van het Noorden Radio Kamer Filharmonie James MacMillan dirigent Antje Weithaas viool Keuris Variations for strings T. de Leeuw Vioolconcert nr.1 Sibelius Humoresques Nielsen Kleine suite op.1 Sibelius Pelleas en Melisande James MacMillan Hans van der Woerd 16