G E M E E N T E A R C H I E F S C H I E D A M INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET STADS-, RESPECTIEVELIJK GEMEENTEBESTUUR VAN OUD- EN NIEUW-MATHENESSE

Transcriptie

1 G E M E E N T E A R C H I E F S C H I E D A M TOEGANGSNUMMER 370 INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN HET STADS-, RESPECTIEVELIJK GEMEENTEBESTUUR VAN OUD- EN NIEUW-MATHENESSE (1872) DOOR D. DOOREMANS SCHIEDAM 1963

2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 2 Wijze van citeren... 3 INVENTARIS... 4 I. Stukken van algemene aard... 4 II. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen Verkiezingen Personeel Bevolking en burgerlijke stand bevolking burgerlijke stand Grondgebied Financiën algemeen administratie van de gemeenteontvanger belastingen a. gemeentelijke belastingen b. rijksbelastingen Openbare werken en aanbestedingen Openbare orde en veiligheid Openbare gezondheid Waterstaat Armenzorg Onderwijs Militaire zaken schutterij nationale militie landstorm Economische zaken... 20

3 INLEIDING Ingevolge het reglement voor het bestuur ten plattelande van Holland d.d. 9 oktober 1816 en het besluit van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, d.d. 25 maart 1817, houdende de ontbondenverklaring van de gemeentebesturen in Zuid-Holland, trad met ingang van 1 april 1817 voor de gemeente Oud- en Nieuw Mathenesse een nieuw gemeentebestuur in functie, onder de schout-secretaris W.N. Cool, die bij koninklijk besluit van 4 maart 1817 reeds als zodanig was aangesteld. Tot 1 januari 1868 heeft de gemeente Oud- en Nieuw Mathenesse een zelfstandig bestaan geleid. Bij koninklijk besluit van 28 december 1867 verdween zij uit de rij der plattelandsgemeenten en werd haar grondgebied gevoegd bij dat van Schiedam. Het archief, gevormd gedurende een halve eeuw gemeentelijk bestuur is intact gebleven voor wat betreft de series ingekomen stukken, brievenprotocollen en registers van verzonden brieven, begrotingen, rekeningen en bijlagen bij de rekeningen. Maar van de ruggegraat van het archief, de notulen van de vergaderingen van de gemeenteraad en van het college van burgemeester en wethouders, zijn helaas slechts spaarzame fragmenten bewaard gebleven. Het gemeenteverslag van 1866 bevat de toenmaals geruststellende mededeling, dat het archief zich "in volkomen orde" bevindt, dat het dagtekent van 1818 (in werkelijkheid is dat van 1817) en dat "een beschrijving of inventaris" daarvan voorhanden is. Als de "volkomen orde" van dit jaarverslag zich enigermate dekt met onze begrippen op dit punt, moeten dus de series notulen op dat tijdstip nog voorhanden zijn geweest. De "beschrijving of inventaris" zou er ons over kunnen inlichten, maar zij is, evenals het grootste deel der notulen, spoorloos. Het archief vertoont de typische trekken van de lilliputachtige bestuursorganisatie van een kleine plattelandsgemeente. Verschillende gebieden van overheidsbemoeiing, die terwille van een duidelijke begrenzing gevat kunnen worden onder de noemers openbare werken, openbare orde en veiligheid, openbare gezondheid, waterstaat, schijnen de bestuurders van Oud- en Nieuw Mathenesse nauwelijks enige zorgen te hebben gebaard; in ieder geval heeft hun werkzaamheid op deze terreinen slechts zeer fragmentarische archiefbestanddelen opgeleverd. Bijzondere archivalische moeilijkheden bood de inventarisatie van dit archief niet, temeer niet omdat van de hand van de voormalige gemeentearchivaris van Schiedam, de Heer Drs. A. van der Poest Clement, reeds een, zij het zeer voorlopige, ordening was aangebracht. Wel moesten enkele malen op diverse plaatsen aangetroffen stukken, die blijkens datering en nummering gelicht waren uit de serie ingekomen stukken, weer op de hun toekomende plaats worden ingevoegd. In dit toch al weinig omvangrijk archief, dat na 1850 slechts een tijdperk van zeventien jaar bestrijkt, is geen nasporing gedaan naar stukken, die voor vernietiging in aanmerking zouden komen, in de overweging eensdeels, dat de hieraan bestede tijd niet evenredig zou zijn aan het bereikte resultaat van ruimtebesparing, anderdeels dat bij zo grote schaarste aan archivalisch materiaal, ieder stuk dat nog bewaard is gebleven enig waardevol gegeven zou kunnen bevatten over de gang van zaken in een kleine gemeentelijke samenleving, die reeds vroeg in de tweede helft der vorige eeuw haar zelfstandig bestaan verloor. 2

4 Wijze van citeren Verwijzing naar archiefstukken van dit archief geschiedt door (eerste maal altijd volledig): Gemeentearchief Schiedam, Archief van het Stads-, respectievelijk gemeentebestuur van Ouden Nieuw-Mathenesse, (1872), inv.nr...: of (verkort) GA Schiedam, Stads-, gemeentebestuur Oud- en Nieuw-Mathenesse, inv.nr... 3

5 INVENTARIS I. Stukken van algemene aard 1. Reglement op het bestuur ten plattelande in de provincie Holland, K.B. 23 juli 1825, nr. 132, en stukken betreffende de toepassing daarvan, stukken 2. Reglement van orde voor de vergaderingen van de gemeenteraad, Presentielijst der leden van de gemeenteraad, Reglement van orde voor de vergaderingen van burgemeester en wethouders, Keuren, verordeningen en reglementen, 19 e eeuw Notulen der vergaderingen van de gemeenteraad, en Uittreksels uit de notulen der vergaderingen van de gemeenteraad, Kladnotulen der vergaderingen van de gemeenteraad, N.B.: Zie ook inv.nr Notulen der vergaderingen van burgemeester en assessoren, N.B.: Achterin kladnotulen der vergaderingen van de gemeenteraad van 12 en 15 juli Notulen der vergaderingen van burgemeester en wethouders, Verordening op de wijze van afkondiging der plaatselijke verordeningen, Register van publicaties, Publicaties, pakken

6 15. Geregistreerde akten, Repertoire der geregistreerde akten, Kopieën van stukken ingekomen bij, en minuten van stukken verzonden door het gemeentebestuur, en 1 katern N.B.: Achterin; afschrift van een brief van H. van Bol'Es van Baarland, maire van Kethel, 4 december 1811, en van diens publicatie van 5 december 1811, in welke laatste hij zich noemt maire van Kethel mitsgaders van de bij Kethel gevoegde gemeentes zijnde Spaland en Nieuw-Mathenesse Ingekomen stukken, en N.B.: De stukken zijn ingekomen bij de schout, schout en gemeenteraad, burgemeester, burgemeester en assessoren, burgemeester en wethouders, ambtenaar van de Burgerlijke Stand enz. In nr. 68 enkele stukken uit 1868 waarvan de nummering aansluit bij die van

7 a. Register van ingekomen stukken, 1844, Met alfabetische indices. 4 delen a Brievenprotocollen, en registers van verzonden brieven, katernen en 17 delen katern katern katern katern

8 Gemeenteverslagen, 1847, Stukken betreffende de juiste uitvoering en toepassing van het rijkswapen, N.B.: Met afbeelding. 95. Stukken betreffende de vaststelling van het wapen van de gemeente, II. Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 1. Verkiezingen 96. Staat van belastingschuldigen die in de directe belastingen een som van f 30,-- of meer en een som van f 150,-- of meer betalen, Opgaven van belastingschuldigen voorkomende op de kohieren der directe belastingen, Stukken betreffende voordracht en benoeming van leden van de gemeenteraad, Lijst der kiezers van leden voor de gemeenteraad, a. Staten van kiezers van leden van de Provinciale Staten, b. Staten van kiezers van leden van de Staten Generaal, Processen-verbaal van stemmingen en herstemmingen voor leden van de gemeenteraad, Geloofsbrieven der leden van de gemeenteraad, Stukken betreffende de verkiezing, voordracht en benoeming van assessoren,

9 2. Personeel 103. Staten van het personeel van het gemeentebestuur, , 1857, , 1863, 1865, Stukken betreffende de eedsaflegging door de schout-secretaris en door de burgemeester, 1817, Stukken betreffende woonplaats en werkzaamheden van de schout, 1817, Akte van provisionele aanstelling door de ambachtsheer van schout W.N. Cool tot ontvanger, Akte van borgstelling van Johannes Roelants voor zijn zoon Hendrik Willem Roelants, ontvanger der stedelijke directe belastingen te Schiedam, t.b.v. Willem Nicolaas Cool, ontvanger der plaatselijke directe en indirecte belastingen te Ouden Nieuw Mathenesse, voor de verantwoording van gelden, die door H.W. Roelants voor rekening van W.N. Cool wegens plaatselijke directe en indirecte belastingen in Oud- en Nieuw Mathenesse reeds zijn of zullen worden ontvangen, Stukken betreffende het opheffen van het samengaan van de functies van burgemeester en ontvanger en de benoeming van E. van den Bosch tot ontvanger, Stukken betreffende de akte van borgtocht van de gemeenteontvanger E. van den Bosch, Kennisgeving aan de schout van de aanstelling door de ambachtsheer van Nicolaas Jansson als bode, Lijst van sollicitanten naar de betrekking van veldwachter, Tabellarische opgave van het politiepersoneel, 1863, Instructie voor de gemeentesecretaris, Instructie voor de ontvanger, 1819,

10 3. Bevolking en burgerlijke stand 3.1 bevolking Wijkregisters, delen N.B.: Op microfiche aanwezig op de studiezaal, met hiaten ca ca ca Wijk A ca Wijk A ca Wijk B ca Klapper op de Wijkregisters, delen N.B.: Inv.nrs. 119a en 126 zijn op microfiche aanwezig op de studiezaal ca Vervaardigd ca Met hiaten 119a. Idem. Index op hoofdbewoner, vervaardigd in ca Vervaardigd ca Met hiaten Idem. Index op hoofdbewoner. Later vervaardigd. 125a. Dubbel van inv.nr Lijst der huisnummers in de gemeente en de namen der bewoners, Verordening op het bijhouden der bevolkingsregisters, Verhuisbiljetten, , pakken , Hoofdelijk invullingsregister met indeling der bewoners naar naam, ouderdom, wijknr., burgerlijke staat, geboorteplaats, godsdienst, beroep, Met verzamelstaten Statistische opgaven van de bevolking, N.B.: 1. Staat van de maandelijkse loop der bevolking; 2. staat der sterften naar ouderdom; 2b. staat der sterften naar burgerlijke staat en ouderdom; 3. staat der huwelijken naar ouderdom; 4. staat van de bevolking der onderscheiden godsdienstige gezindten; 9

11 5. tabel der betrekkelijke sterfte; 6. staat der woonplaatsverandering. TOEGANGSNUMMER Tabel van het getal sterfgevallen en van de betrekkelijke sterfte, Staat van sterfte volgens de leeftijd, Algemene verzamelstaat van de inhoud der inschrijvingsbiljetten en staten van de volkstelling, Register van buitenlandse paspoorten en reis- en verblijfpassen, burgerlijke stand N.B.: Op microfiche aanwezig op de studiezaal Registers van geboorten, banden Registers van huwelijken, banden t/m Huwelijksbijlagen, , 1831, ,

12 Registers van overlijden, banden a. en Vijf- en tienjaarlijkse tafels op de registers van de Burgerlijke Stand, banden a Grondgebied 152. Proces-verbaal van grensbepaling,

13 N.B.: Achterin vijf kaarten en enkele losse stukken betreffende de grensbepaling Stukken betreffende een geschil tussen het gemeentebestuur en Jacobus Muijs en diens echtgenote Catharina Looman over de eigendom van een perceel grond, Met retroacta uit 1770, 1772 en Stukken betreffende een geschil tussen het gemeentebestuur en D. van Vooren over de eigendom van een perceel grond, Financiën 5.1 algemeen Gemeentebegrotingen met Memories van Toelichting, pakken Gemeenterekeningen, pakken Bijlagen bij de gemeenterekeningen, en

14 Verzamelstaten der ontvangsten en der bevelschriften tot uitbetaling, administratie van de gemeenteontvanger Journalen van de ontvangsten en uitgaven van de gemeenteontvanger, , , pakken , Journalen van ontvangsten Grootboek van de gemeenteontvanger, , pakken Décharges van ontvanger W.N. Cool,

15 5.3 belastingen a. gemeentelijke belastingen 217. Onvoltooid ontwerp van een akte van aanstelling van David van den Pauwert tot schatter voor de regeling der personele omslag, z.d Kohier van de personele-, sedert 1856 hoofdelijke omslag, , 1828, , omslagen N.B.: Naast het kohier personele omslag 1817 nog een kohier buitengewone personele omslag 1817; in enkele kohieren bevinden zich Staten van oninbare posten, recapitulatiestaten, goedkeuringen van Gedeputeerde Staten; over de jaren slechts aanwezig de goedkeuringen van gedeputeerde Staten , Register van ontvangsten van de belasting op honden, delen Register van ontvangsten van de belasting op gedistilleerd, Register van consentbiljetten tot uitvoer van gedistilleerd, Staat van opbrengst der plaatselijke belasting op gedistilleerd, Register van ontvangsten van de belasting op steenkolen, delen Lijsten van ontvangen schoolgelden,

16 b. rijksbelastingen N.B.: Registers van gebouwd en ongebouwd zie toegangsnummer 3.1; het archief van het Gemeentebestuur van Kethel en Spaland, inv.nrs Register van eigendomsovergang van gebouwde en ongebouwde eigendommen en deuren en vensters, Stukken betreffende de heffing van gemeentelijke opcenten op de directe belastingen en accijnzen, Perceelsgewijze kadastrale leggers der gebouwde en ongebouwde vaste eigendommen, delen 232. Oorspronkelijke kadastrale legger, artikel Artikel Artikel Verzamelstaat van de slotsommen der artikelen van de oorspronkelijke kadastrale legger. 1 katern 236. Register van verwijzing van de artikelen in de perceelsgewijze legger naar de nrs.11 der kadastrale plans, ca N.B.: Later voortgezet door Schiedam Oorspronkelijke aanwijzende tafel der grondeigenaren en der ongebouwde en gebouwde vaste eigendommen, Suppletoire aanwijzende tafel, z.d. en delen 238. z.d Alfabetische lijst van eigenaars Lijst van gebouwde eigendommen in de gemeente met hun eigenaren, ca katern 241a. Staten van gebouwde en ongebouwde eigendommen, Stukken betreffende de heffing van belasting op de huurwaarde der gebouwde eigendommen,

17 243. Kohier van de belasting op de huurwaarde van de gebouwde eigendommen, Register van aangiften tot bekoming van tijdelijke vrijdom van grondbelasting en van verhoging van grondbelasting, toegestaan bij de wet van 28 maart 1828, Tabel van tarieven van de belastingen op gebouwde en ongebouwde eigendommen binnen het kanton Schiedam, z.d Ingekomen stukken bij het College van schout en zetters, Kwitantie van de zetters voor de invulling der patentregisters, Staten van personeel van het College van zetters, 1860, Register der uitgegeven patenten, 1851/ /1867. N.B.: De jaren 1860/1861, 1861/1862 en 1865/1866 ontbreken Register van patentschuldigen, 1852/ /1865. N.B.: Met een suppletoir register 1852/ Register van ontvangsten van de belasting op bestiaal, en 3 katernen Stukken betreffende de heffing van een belasting op het gemaal, 1831, 1833, a. Staten houdende schattingen en tellingen in verband met de belasting op het personeel (Stb nr. 4), 1858/ / Openbare werken en aanbestedingen 256. Bestekken van openbare werken, Afschrift van het contract tussen de directie der gasfabriek te Schiedam en het gemeentebestuur over de gaslevering voor de verlichting van zestien 16

18 straatlantaarns, Openbare orde en veiligheid 258. Conceptreglement voor de nachtwakers, Afschriften van staten van overtredingen en misdrijven en van de maatregelen ter voorkoming daarvan, Processen-verbaal de commode et incommode (hinderwet), Openbare gezondheid 261. Staten van de namen der lijders aan de cholera tijdens de epidemieën, 1849, Staat van de grondgesteldheid, de levensomstandigheden en de algemene gezondheids- en ziektetoestand, Staat van overledenen met vermelding van de doodsoorzaak, Vergunningen tot invoer van slachtvee en gezondheidsverklaringen daarvan, Waterstaat 265. Legger der wegen en voetpaden in de gemeente, N.B.: Met losse kaart der gemeente Request van L. Kleijheeg tot het dempen van een sloot en het leggen van een duiker, z.d. 1 stuk 10. Armenzorg 267. Reglement voor het gemeente-armbestuur, stuk 268. Begrotingen van het gemeente-armbestuur, Rekeningen van het gemeente-armbestuur,

19 270. Jaarlijkse staten van het aantal der huiszittende armen en van de ontvangsten en uitgaven van het gemeente-armbestuur, , Staat en nadere staat van de bedragen die over 1852, 1853, 1856 en 1860 voor kosten van armenzorg uit de gemeentekas betaald en nog verschuldigd zijn en die te dier zake terugontvangen of nog te vorderen zijn Staat van verstrekte onderstand voor rekening van andere gemeenten en van teruggave van onderstand elders verleend, Staten van aanwezige instellingen van armenzorg, 1850, 1851, Onderwijs 274. Schoolreglement en instructie voor de onderwijzers, Tabellen van veranderingen in het onderwijzend personeel en in het bedrag van hun inkomsten, 1859, 1861, Jaarlijkse tabellen van het onderwijzend personeel en van de aantallen der leerlingen, Jaarlijkse Staten van uitgaven en ontvangsten ten behoeve van het onderwijs, , Militaire zaken 12.1 schutterij 278. Inschrijvingsregister van de schutterij, ca Inschrijvingsregister van de schutterij, Inschrijvingsregister van de rustende schutterij, Inschrijvingsregister van de rustende schutterij, , ,

20 282. Alfabetische registers van ingeschrevenen voor de rustende schutterij, band 283. Alfabetische registers van ingeschrevenen voor de rustende schutterij, , d. Lotingsregisters van de rustende schutterij, 1829, , , en 4 banden , , a b c d Algemene rol van de manschappen die opgeroepen kunnen worden tot inlijving bij de rustende schutterij, , , , Naamstaten van de schutterplichtigen van de 1 e ban der rustende schutterij, , Stukken betreffende de schutterij ingekomen bij en kopieën van stukken over dit onderwerp verzonden door het gemeentebestuur, nationale militie 291. Registers bevattende de nominatieve opgaven der manschappen welke in dienst zijn gesteld bij de Nationale Militie, jaarklassen band 292. Staat der in de jaren ingeschrevenen voor de Nationale Militie, gerangschikt volgens meting en beroep Lijsten van verlofgangers van de Nationale Militie, Register van verlofgangers voor bepaalde of onbepaalde tijd, Register van de manschappen der Nationale Militie die zich met verlof bevinden binnen de gemeente, lichtingen

21 297. Register met de namen van de manschappen die met verlof van hun korpsen binnen de gemeente zijn aangekomen, lichtingen Nominatieve staat der personen die door de militieraad voor één jaar of voor altijd van de dienst der militie zijn vrijgesteld, Staat van de inwoners der gemeente die niet in werkelijke dienst zijn bij het leger en eigenaars zijn van paarden, niet jonger dan 4 jaar, Stukken betreffende de Nationale Militie ingekomen bij het gemeentebestuur, a. Alfabetische lijsten voor de lichtingen b. Inschrijvingsregisters voor de lichtingen c. Register van verlofgangers voor de lichtingen d. Lotingsregister van de lichting landstorm 301. Inschrijvingsregister van de Landstorm, geboortejaren Inschrijvingsregister van de Landstorm (ongehuwden en weduwnaars), a. Stukken betreffende de broodzetting, , Economische zaken 303. Jaarlijkse Staten van landbouw en veeteelt, Jaarlijkse staten van veehouders en hun bezit, 1831, Lijsten van varkenshouders en aantallen varkens, 1842 en

22 306. Register van aangifte van veeziekten, Conceptverordening tot het doden van besmettelijk vee, Staat van fabrieken en bedrijven aanwezig in de gemeente, Staat van stoomwerktuigen en stoomketels, TOEGANGSNUMMER