Pedagogisch Beleidsplan Gastouderbureau De Grote Uil

Transcriptie

1 Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 1

2 Inhoud Hoofdstuk 1 Voorwoord... 3 Hoofdstuk 2 Wat doet het bureau De Grote Uil... 4 Hoofdstuk 3 Werkwijze bureau... 6 Hoofdstuk 4 Wat houdt een pedagogisch beleid in?... 7 Hoofdstuk 5 Pedagogische visie van bureau... 8 Hoofdstuk 6 Pedagogische basisregels... 9 Hoofdstuk 7 De pedagogische basisregels in de praktijk Hoofdstuk 8 Samenwerking vraag-en gastouders Hoofdstuk 9 De rol van bureau De Grote Uil Hoofdstuk 10 Gezondheid Hoofdstuk 11 Kindermishandeling Hoofdstuk 12 Procedure inschrijving Hoofdstuk 13 Veiligheid Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 2

3 Hoofdstuk 1 Voorwoord Aan de opvang van kinderen worden zeer hoge eisen gesteld. bureau De Grote Uil, intermediair op het gebied van kinderopvang, besteedt dan ook bijzonder veel aandacht aan de kwaliteit van de opvang. Het gastouderbureau De Grote Uil organiseert bureau in het midden, van ons land. Om de kwaliteit blijvend op een hoog peil te houden, te kunnen controleren en zo nodig bij te stellen, is een goed onderbouwd pedagogisch beleid onontbeerlijk. In dit boekje is het beleid van het gastouderbureau De Grote Uil neergelegd. Wij hopen dat dit beleid de ouders en gastouders houvast biedt en dat het ertoe bijdraagt dat ouders hun kinderen met een gerust hart toevertrouwen aan het gastoudergezin. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 3

4 Hoofdstuk 2 Wat doet het bureau De Grote Uil bureau De Grote Uil bemiddelt tussen ouders die opvang voor hun kind(eren) zoeken en personen die kinderen willen opvangen. s verzorgen opvang bij hen thuis aan kinderen in de leeftijd van 0 t/m 12 jaar. Bij reguliere bureau mogen, van de totaal tegelijkertijd opgevangen eigen en nieteigen kinderen, maximaal vier kinderen onder de 4 jaar zijn (dit is dus inclusief de eigen kinderen onder de 4 jaar). De gastouder moet voldoen aan de hieronder gestelde kwaliteitscriteria. Deze criteria toetsen wij voordat wij de gastouder in ons bestand opnemen: - minimum leeftijd van 20 jaar; - lichamelijk en geestelijk gezond zijn; - beschikken over een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) op naam van bureau Nederland en een Verklaring Omtrent het Gedrag van alle volwassen huisgenoten; - bereid zijn tot samenwerking met bureau De Grote Uil en tot het volgen van aanvullende cursussen/trainingen/bijeenkomsten die gerelateerd zijn aan de opvangtaak; - respecteren van privacygevoelige gegevens en geen informatie doorspelen aan derden; - openstaan voor en respecteren van andere gewoontes, culturen, levenswijzen, opvoedingsideeën; - beschikken over goede communicatieve vaardigheden en in staat zijn om op een professionele manier contact met de vraagouders te onderhouden en afspraken te maken; - kennis hebben van ontwikkeling van kinderen, positief staan ten opzichte van de pedagogische doestellingen en deze in de praktijk kunnen brengen; - kennis hebben van EHBO bij kinderen volgens de eindtermen van het Oranje Kruis; - kinderen opvangen in een rookvrije omgeving; - in staat zijn tot reflecteren op het eigen handelen; - kinderen niet alleen laten of het toezicht aan anderen overlaten; - regelmatig en gedurende minimaal een half jaar beschikbaar zijn voor opvang; - goede beheersing van de Nederlandse taal; - goed telefonisch bereikbaar; - in bezit van APV verzekering/inzittendenverzekering bij autogebruik; - beschikken over voldoende opvangruimte: per kind minimaal 3,5 m² bruto oppervlakte, voor kinderen van 0 tot 4 jaar een passende slaapruimte, voldoende buitenspeelruimte; Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 4

5 - verschillende ruimtes voldoen aan gangbare normen voor veiligheid en hygiëne. Deze toetsten wij met behulp van een risico-inventarisatie bij de gastouder; - in staat zijn kinderen te ondersteunen bij hun (pogingen tot) activiteiten en ervaringen en daarbij aansluiten op de belevingswereld van het kind; - in staat zijn actieve, stabiele en ongedeelde aandacht aan kinderen te geven; - in staat zijn ouder(s)/verzorger(s) en het kind te zien als vertrekpunt van handelen en hen in openheid tegemoet treden. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 5

6 Hoofdstuk 3 Werkwijze bureau Innovatieve bureau Wij bieden ook innovatieve opvang. Dat betekent dat er maximaal 6 kinderen opgevangen mogen worden exclusief eigen kinderen. De bureau bepaalt of er verantwoord 6 kinderen gelijktijdig kunnen worden opgevangen. Daarbij word gekeken naar de kwaliteit van de opvang en naar de kwaliteitscriteria die bureau De Grote Uil hieraan stelt. De kwaliteitscriteria die voor de reguliere opvang geld gelden ook voor de innovatieve opvang daarnaast zijn ook de volgende criteria van toepassing. - Beschikken over voldoende opvangruimte voor zes kinderen. Per kind minimaal 3,5 m2 bruto oppervlakte. - Voor kinderen tot anderhalf jaar is er een aparte slaapruimte die afgestemd is op het aantal kinderen. De buitenspeelruimte is aangrenzend aan de woning, voor kinderen veilig en toegankelijk, waarvan de oppervlakte minimaal 3 m2 bedraagt per aanwezig kind bedraagt. - Voorkeur gaat uit naar verticale groepsindeling. In de leeftijdsgroep 0-4 jaar: twee baby s, twee dreumesen en twee peuters. Wanneer gastouders ook schoolgaande kinderen opvangen: vier kinderen in de leeftijd 0-4 jaar en twee schoolgaande kinderen. Een gastouder mag maximaal 3 baby s tegelijkertijd opvangen. - Baby s zijn kinderen van 0 tot 2 jaar, peuters zijn kinderen van 2 tot 4 jaar en schoolgaande kinderen zijn in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. - De achterwacht moet geregeld zijn. De ouder/verzorger die als achterwacht fungeert, is in het bezit van een Verklaring Omtrent het Gedrag. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 6

7 Hoofdstuk 4 Wat houdt een pedagogisch beleid in? Het pedagogisch beleid geeft aan welke uitgangspunten en welke werkwijze worden gehanteerd bij de omgang met kinderen en bij de opvoeding. Er zijn verschillende opvattingen over de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. De drie belangrijkste stromingen worden hier kort beschreven: kind = aanleg De aangeboren aanleg bepaalt de ontwikkeling van een kind. In deze visie heeft het niet zoveel zin een kind iets aan te leren. De spontane ontwikkeling van het kind staat voorop. kind = omgeving De ontwikkeling van een kind is vooral afhankelijk van de omgeving. De invloed van de opvoeding is dus groot en staat centraal. kind = aanleg + omgeving Zowel de aanleg als de omgeving van het kind beïnvloeden de ontwikkeling. Door de opvoeding kan de ontwikkeling van het kind als individu worden gestimuleerd. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 7

8 Hoofdstuk 5 Pedagogische visie van bureau bureau De Grote Uil gaat ervan uit dat zowel de aangeboren aanleg als de omgeving, in wisselwerking met elkaar, de richting bepalen waarin het kind zich ontwikkelt. De omgeving van het kind bestaat onder meer uit het gezin, de school en de vriendjes. s leveren een wezenlijke bijdrage aan deze ontwikkeling, afhankelijk van het aantal uren dat het kind in het gastoudergezin doorbrengt. Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis voor een goede ontwikkeling van een kind. s zorgen voor warmte en geborgenheid. Ook geven zij de kinderen volop de gelegenheid om zich te kunnen ontplooien. De gastouder heeft persoonlijke aandacht voor het kind als individu. bureau De Grote Uil stelt zich als doel om binnen gastoudergezinnen een omgeving te bieden, waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige, evenwichtige mensen met respect voor anderen en zichzelf. Het pedagogisch beleid zoals hiervoor beschreven, leidt tot een aantal uitgangspunten die gelden voor de opvang in gastoudergezinnen via het gastouderbureau De Grote Uil. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 8

9 Hoofdstuk 6 Pedagogische basisregels - Het kind moet zich kunnen thuis voelen in het gastoudergezin. - De gastouder toont respect en waardering voor de individualiteit van het kind. - De gastouder stimuleert de ontwikkeling van persoonlijke en sociale competenties. - De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden. - Een goede verzorging in een veilige hygiënische omgeving is gegarandeerd. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 9

10 Hoofdstuk 7 De pedagogische basisregels in de praktijk Thuis in het gastoudergezin Thuis is de plaats waar men zich op zijn gemak, niet als een vreemde voelt (van Dale). Voordat de eigenlijke opvang start, wordt veel tijd en aandacht gegeven aan de kennismaking. Bij voorkeur krijgt het kind de gelegenheid vooraf te wennen aan het gastoudergezin en de nieuwe situatie. Bas (2) gaat met moeder voor het eerst op bezoek bij zijn gastouders. Hij is wel een beetje verlegen. Hij wordt met rust gelaten en krijgt drinken uit een mooie beker,speciaal voor hem. Het ijs breekt snel. Na de eerste keer gaat hij met moeder nog een paar keer langs. Hij heeft al snel zijn eigen plaatsje in de nieuwe omgeving gevonden. Alleen in een veilige, vertrouwde omgeving kunnen kind en gastouders een goede relatie opbouwen die de ontwikkeling van een kind stimuleert. Dat betekent onder meer, dat gastouders in staat moeten zijn de signalen van een kind op te vangen en hierop adequaat te reageren. Saskia van 4 maanden is sinds 2 weken in het gastoudergezin. Na de voeding wordt zij in bed gelegd. Na 5 minuten gaat ze huilen. De gastouder wacht even en vraagt zich af of Saskia genoeg heeft gedronken. Ze gaat naar haar toe en pakt haar op. Dit blijkt al genoeg te zijn, want Saskia wordt hier rustig van. Na een poosje wordt ze terug in bed gelegd en gaat de gastouder zachtjes naar beneden. In dit voorbeeld probeert de gastouder te begrijpen wat er aan de hand is en wat ze hier vervolgens het beste aan kan doen. Het kind voelt zich veilig en kan weer rustig gaan slapen. Zelfstandigheid en eigenheid bureau De Grote Uil vindt het van belang dat de zelfstandigheid van kinderen wordt aangemoedigd. Kinderen vinden het leuk om dingen zelf te doen. Iets wat lukt, geeft hun zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat ze zelf initiatieven nemen. De gastouder begeleidt een kind op weg naar deze zelfstandigheid. Dat kan op verschillende manieren. Belangrijk is voor ogen te houden, dat kinderen vaak meer kunnen dan volwassenen denken. Iedere week gaan de gastouder en Kim (2) naar de kinderboerderij. De gastouder heeft gemerkt, dat Kim zelf graag meehelpt bij het aan- en uitkleden. De gastouder zegt dan ook: Pak je jas maar. Ze ziet dat Kim probeert haar jas aan te trekken. Omdat dit niet meteen lukt, helpt de gastouder haar door te zeggen: Steek je arm hier maar in. Kim is zichtbaar trots dat ze nu zelf haar jas heeft aangedaan. In dit voorbeeld geeft de gastouder mondeling aanwijzingen. In de loop van de tijd kan ze het kind stapsgewijs steeds meer zelf laten doen. Het bijzondere van een Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 10

11 kind is dat het net even anders is als andere kinderen. Wij vinden het vanzelfsprekend, dat recht wordt gedaan aan de eigenheid van het kind. Een kind krijgt eigenwaarde, als het als zelfstandig individu met zijn emoties, lichamelijke en geestelijke mogelijkheden wordt gewaardeerd en gerespecteerd. Een gastouder houdt dan ook rekening met het ontwikkelingsstadium en tempo van het kind: wanneer kan het kind wat aan. Voor een goede band tussen gastouder en kind is het belangrijk, dat de emoties van het kind serieus worden genomen. De gastouder haalt Maarten (7) s middags van school. Hij heeft de hele dag hard gewerkt en de gastouder weet dat hem dat veel energie kost. Onderweg naar huis rent Maarten voor haar uit en geeft nauwelijks antwoord op haar vragen. Tijdens het theedrinken merkt de gastouder dat hij niet op zijn stoel kan blijven zitten. Ze besluit het theedrinken kort te houden en stelt hem voor om te gaan voetballen. Maarten vindt dit een goed plan. Stimulering van de persoonlijke en sociale competenties Elk kind heeft zijn eigen tempo en ontwikkelt zich op het ene gebied sterker, op het andere gebied minder sterk. Dit maakt ieder mens verschillend en uniek. De gastouder besteedt op persoonlijke wijze aandacht aan de ontwikkeling van het kind. Veel gebeurt spontaan en intuïtief. Maar aan sommige zaken moet méér of speciaal aandacht worden besteed. De gastouder begeleidt, stimuleert en volgt het kind in zijn ontwikkeling. Ook signaleert de gastouder bepaalde aspecten van de ontwikkeling. Op verzoek van en in overleg met de ouders heeft de gastouder ook een sturende functie. bureau De Grote Uil verwacht van gastouders, dat zij kennis en ervaring hebben met de verschillende ontwikkelingsfasen. De ontwikkeling speelt zich af op verschillende gebieden die meestal als volgt worden onderverdeeld: Lichamelijke ontwikkeling De gastouder houdt zorgvuldig in het oog hoe ver de lichamelijke ontwikkeling van het kind is gevorderd. Het kind krijgt voldoende ruimte om te kunnen klauteren, kruipen en springen. Ook het speelgoed dat de ouders aan de gastouder ter beschikking stellen of dat de gastouder zelf in huis heeft, is op de ontwikkeling en ontplooiing van de lichamelijke mogelijkheden van het kind afgestemd. Sociaal-emotionele ontwikkeling: De gastouder begeleidt, volgt en beïnvloedt het kind in zijn sociale en emotionele groei. Het kind krijgt aandacht als het verdrietig is en zijn vreugde wordt gedeeld. In de ontwikkeling van sociale vaardigheden speelt de gastouder een actieve rol. Jelle (4) is verdrietig als zijn moeder hem wegbrengt. De gastouder heeft tijd en aandacht voor hem. Hij wordt op schoot genomen en de gastouder gaat met hem puzzelen. Suzan (3) heeft een buurmeisje op bezoek. Zij mag niet aan het speelgoed van Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 11

12 Suzan komen, tot haar grote verdriet. De gastouder legt Suzan uit, dat samen spelen samen delen betekent. Verstandelijke ontwikkeling: Aan de verstandelijke ontwikkeling van het kind besteedt de gastouder op allerlei manieren actief aandacht. Door in te gaan op vragen van het kind (waarom is de lucht blauw?), te wandelen en uitleg te geven over wat kinderen zien en meemaken. Door het bouwen van blokkenhuizen en het spelen met vormen en kleuren. De taalontwikkeling van het kind wordt in sterke mate bevorderd door met het kind te praten, te lezen, plaatjes te kijken en te zingen. Creatieve ontwikkeling: Creativiteit van kinderen kent geen grenzen: de doos is het schip, de vloer de zee en de beer de boef. Met verf, papier, potloden en plaksel maken kinderen de wereld nog mooier. Het is belangrijk dat de creativiteit en fantasie van het kind tot hun recht komen. Meestal komen in de omgang en het spel met een kind meerdere aspecten van de ontwikkeling tegelijkertijd aan bod. In onderstaand voorbeeld worden zowel de motorische als de sociaal-emotionele en de verstandelijke ontwikkelingsgebieden aangesproken. Michiel (2) pakt een houten puzzeltje uit de kast en loopt hiermee naar de gastouder. Deze neemt hem op schoot. Michiel haalt de puzzelstukjes uit de puzzel en de gastouder pakt de stukjes aan en benoemt ze. Samen hebben ze hier plezier in. De gastouder zegt: Kijk, het hondje moet hierin. Michiel haalt het stukje er weer uit en laat het de gastouder herhalen. Dan pakt de gastouder het eendje en zegt: Probeer jij het maar, waar is het eendje? Ga uit van het kind. Ga uit van wat het kind wil. Probeer uit te vinden wat hij in een bepaalde periode wil. Soms zal hij geen zin hebben in een zoet verhaal, in een lief gezinsboek, hij zal zin hebben in een stout verhaal van belletje trekken en met roomtaarten smijten. Welnu, het is zijn goed recht. (Wij lezen ook niet altijd Shakespeare, we lezen ook wel s een detective, dat is ons goed recht.) Annie M.G. Schmidt Normen en waarden Ieder mens heeft zijn eigen normen en waarden. Wat belangrijk wordt gevonden, verschilt van mens tot mens. Normen en waarden spelen zeker bij de opvoeding van kinderen steeds een rol. Verbaal en non-verbaal laten mensen blijken wat ze vinden. Vincent (2) heeft zijn beker melk zonder knoeien opgedronken en krijgt een aai over zijn bol. Hij weet nu dat zijn gastouder tevreden is. Elze (6) pakt speelgoed af van haar vriendje. De gastouder vertelt haar dat je speelgoed niet zomaar mag afpakken maar erom moet vragen. In het gastoudergezin zijn afspraken gemaakt over het tijdstip waarop wordt Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 12

13 gegeten. Gijs (9) weet dat iedereen zich hieraan houdt en zorgt er ook voor op tijd te komen. Belangrijke normen en waarden van de ouders en het gastoudergezin moeten op elkaar zijn afgestemd. Bijvoorbeeld op het gebied van godsdienst, omgaan met vriendschappen en conflicten, taalgebruik, respect hebben voor elkaar en elkaars spullen en verantwoordelijkheid leren nemen. Het is goed elkaars opvattingen te kennen en te bespreken hoe daarmee zal worden omgegaan. Sommige zaken zullen bij de gastouder echter wat anders gaan dan thuis. Dat hoeft geen problemen op te leveren. Integendeel. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zien dat er verschillen zijn en hiermee leren omgaan. Dit kan een aanvulling zijn op de thuissituatie en zelfs een verrijking. Respect voor elkaars mening en wederzijds vertrouwen spelen ook hierbij een belangrijke rol. Verzorging en veiligheid Ieder kind heeft recht op een goede lichamelijke verzorging, in een schone omgeving, waardoor onnodige ziektes worden voorkomen. De aard van de verzorging hangt af van de leeftijd van kinderen. Bij een baby nemen voeding en verzorging meer plaats in dan bij schoolgaande kinderen. Ook bij de verzorging is het belangrijk, dat het kind warmte en aandacht ervaart. Hoe te handelen in noodsituaties? De ruimten waar de kinderen tijdens de opvang verblijven in geval van een calamiteit zo snel mogelijk verlaten. De gastouder heeft een vluchtplan route. Een kind voelt zich prettig en veilig, wanneer ritmen en gewoonten in de verzorging thuis en bij de gastouders goed op elkaar zijn afgestemd. Ouder en gastouder maken daarom afspraken met elkaar over allerlei onderdelen van de verzorging: Voeding: hoe vaak, welke voeding, wel of geen snoep. Zindelijkheid: hoe vaak verschonen, wanneer begint de zindelijkheidstraining. Slapen: waar, wanneer, slaapritueel, zorg voor voldoende rust bij oudere kinderen. Ziekte: wat doet de gastouder als het kind ziek wordt. Hygiëne: tanden poetsen, handen wassen. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 13

14 De gastouders zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van het kind tijdens de opvanguren. Huis en tuin moeten veilig zijn ingericht. Gelet wordt op bijvoorbeeld traphekjes, het opbergen van gevaarlijke stoffen, speelgoed en stopcontactbeveiligingen. De slaapruimte van het kind moet rustig, rookvrij en goed te ventileren zijn. Als de gastouders huisdieren hebben, staat de veiligheid van het kind voorop. En als het kind groter is en buiten gaat spelen, moeten de gastouders ervan verzekerd zijn dat dit geen gevaar oplevert voor het kind. De totale indruk van de woonsituatie moet in orde zijn: veilig en gezond. Al deze en andere punten maken onderdeel uit van de risico-inventarisatie die de overheid verplicht stelt. Aan de hand van risico-inventarisatielijsten wordt nagegaan of het opvangadres voldoet aan de door de overheid vastgestelde veiligheid - en gezondheidseisen. Deze risicoinventarisatie wordt jaarlijks herhaald. De GGD heeft de taak om bij het gastouderbureau te controleren of dit daadwerkelijk gebeurt. Ouders hebben de mogelijkheid de risico-inventarisatie in te zien. Verder moeten gastouders, conform de Wet kinderopvang, een zogenoemde Verklaring omtrent het gedrag overleggen, ook alle inwonende boven de 18 jaar moeten in het bezit zijn van een verklaring omtrent goed gedrag. Eisen van het opvangadres - Het opvangadres moet een aparte slaapruimte hebben voor kinderen tot 1,5 jaar. - Er moet voldoende speelmogelijkheid zijn, zowel binnen als buiten. - Op telefonische wijze moet er een achterwacht aanwezig zijn, bij 4 of meer kinderen tegelijk. Deze moet tevens binnen 15 min. aanwezig kunnen zijn. - De woning moet voldoende goed functionerende rookmelders hebben en volledig rookvrij zijn. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 14

15 De groepen Volgens de wet kinderopvang mag de gastouder een maximaal aantal kinderen opvangen. In onderstaand schema wordt het maximale aantal kinderen weergegeven: 0 t/m 12 jaar maximaal 6 kinderen ( incl. eigen kinderen tot 10 jaar ) Jonger dan 4 jaar niet meer dan 5 kinderen ( incl. eigen kinderen tot 4 jaar ) Maximaal 4 kinderen van 0 en 1 jaar tegelijk, waarvan max. 2 kinderen van 0 jaar ( incl. eigen kinderen van deze leeftijd ) De gastouder mag dus bijvoorbeeld: Tim 5 maanden ( eigen kind ) Floor 8 maanden Janneke 1,5 jaar Jordan 2,5 jaar Charlotte 3 jaar Daan 6 jaar De combinatie van kinderen is natuurlijk door de gastouder en door de medewerker van het gastouderbureau te overwegen. Past het kindje van een bepaalde leeftijd in de groep kindjes die de gastouder al heeft? De ene gastouder heeft haar handen vol met een baby in de groep en de andere gastouder red het om twee baby s op te vangen. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 15

16 Hoofdstuk 8 Samenwerking vraag-en gastouders In de relatie tussen gastouders en kind is de inbreng van de eigen ouders van grote betekenis. Een prettige relatie tussen vraag- en gastouder die gebaseerd is op vertrouwen, heeft een positieve invloed op het kind. Voor een goed verloop van de samenwerking zijn de volgende drie punten essentieel. Afstemming Een goede voorbereiding van het kind op de nieuwe situatie in het gastoudergezin bepaalt voor een groot deel of de opvang een succes wordt. Afstemming tussen ouders en gastouders is belangrijk om de opvoedingsmilieus van het eigen en het gastoudergezin dichtbij elkaar te brengen. Hoewel de ouder en de gastouder de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van het kind delen, blijven de eigen ouders altijd eindverantwoordelijk. Wederzijds respect en privacy Respect voor elkaars mening, cultuur, religie en opvattingen vormt de basis voor een goede samenwerking. Vraag- en gastouders zullen moeten geven en nemen, maar beiden moeten zich in de gezamenlijke aanpak kunnen blijven vinden. Vraag- en gastouders zien en horen veel van elkaar. Een zorgvuldige omgang met privacygevoelige informatie is vanzelfsprekend. Informatie en afspraken Goede afspraken zijn nodig om duidelijk te maken wat vraag- en gastouders van elkaar kunnen en mogen verwachten. Het reglement van het gastouderbureau kan hierbij als leidraad dienen. Daarnaast is het van belang dat ouders en gastouders op een open en eerlijke manier informatie uitwisselen en eventuele problemen bespreken. Vraagouders hebben recht op volledige informatie over de wijze waarop de gastouders met hun kind omgaan. Het is essentieel dat zij weten hoe het kind zich voelt en waarmee het kind zich in het gastoudergezin bezighoudt. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 16

17 Hoofdstuk 9 De rol van bureau De Grote Uil De wet bepaalt dat bureau moet bijdragen aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. bureau De Grote Uil houdt nauwlettend in de gaten of de opvang bij de gastouders met wie wij samenwerken, aan deze eis voldoet. Daarbij hanteren wij een aantal vaste criteria, standaardvoorwaarden en (wettelijke) regels die de basis vormen voor de bureau. Het gastouderbureau De Grote Uil heeft een adviserende, bemiddelende en ondersteunende rol bij het tot stand brengen en onderhouden van een goede samenwerking tussen vraag- en gastouders. De coördinatoren van het gastouderbureau begeleiden het opvangtraject en hebben regelmatig contact met de vraag- en gastouders. Het zorg dragen voor een goede communicatie tussen alle partijen beschouwen wij als essentieel onderdeel van onze dienstverlening. Vraagouders hebben niet alleen rechten ten aanzien van de manier waarop de gastouder hun kind opvangt. Ook ten opzichte van gastouderbureau De Grote Uil kunnen zij rechten doen gelden. Recht op informatie bureau De Grote Uil informeert de ouders over het beleid, de procedure en de werkwijze van het gastouderbureau. Tevens worden ouders op de hoogte gebracht van hun rechten en plichten in de bureau en van bijzondere regelingen, zoals de klachtenprocedure en belastingvoorschriften inzake kinderopvang. Recht op advies Ouders kunnen advies vragen over de pedagogische aanpak van hun kind. Deze adviserende rol wordt vervuld door de coördinator die eventueel kan doorverwijzen naar de daarvoor geëigende instanties. Recht op klachtenbehandeling bureau De Grote Uil heeft een klachtenregeling die geldt voor alle aspecten van de organisatie en dienstverlening. Ouders kunnen bij klachten over de opvang contact opnemen met de coördinator. Recht op bescherming van privacy Persoonlijke gegevens van ouders worden vertrouwelijk behandeld. Recht op inspraak Als ouders dat wensen, kunnen zij zitting nemen in de oudercommissie. De oudercommissie heeft onder meer adviesrecht over het algemeen kwaliteitsbeleid, het pedagogisch beleidsplan, de deskundigheidsbevordering van gastouders, wijziging van de prijs en bemiddelingskosten en de risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 17

18 Hoofdstuk 10 Gezondheid Plan van aanpak gezondheidmanagement Augustus 2010 bureau De Grote Uil Omschrijving, eis Te nemen maatregelen Verantwoord elijke Datum gereed Gezondheidsrisico s als gevolg van het binnenmilieu Kind verblijft in een ruimte die bedompt ruikt. Zet ramen en deuren de hele dag open als het mogelijk is en anders als de kinderen slapen. Kind verblijft in een te koude ruimte Zet de thermostaat op minimaal 17 graden. Kind verblijft in een te warme ruimte Controleer regelmatig de temperatuur, het mag niet meer zijn dan 25 gr. Bij warm weer Bij warm weer extra ventileren. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 18

19 Kind verblijft in een muf ruikende, vochtige ruimte. Bij warm weer s nachts ventileren. Bij warm weer -regelmatig de luchtvochtighei d controleren Kind verblijft in een te droge ruimte Bij een droge ruimte, leg schone natte handdoeken op de radiator. Als het nodig is Kind komt in aanraking met allergenen via stoffering van verblijfsruimte. Was textiel op 60 gr. -Zo min mogelijk kleden en anders laag polig tapijt. Kind verblijft in een ruimte met rook. Er mag niet gerookt worden in de ruimte als de kinderen er zijn. Kind verblijft in een stoffige ruimte Reinig vloer en meubilair dagelijks. -let op stofnesten, besteed er meer aandacht aan. Kind word blootgesteld aan vluchtige stoffen door het gebruik van spuitbussen, lijm of terpentine. Gebruik geen spuitbussen. Gebruik geen verf, boenwas of Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 19

20 vlekkenwater. Kind word blootgesteld aan gassen uit verbrandingstoestellen. Laat geisers en cv ketels ieder jaar controleren. jaarlijks Kind verblijft in ruimte met asbest. Er is geen asbest gevonden. Kind krijgt schadelijk stoffen binnen via ventilatievoorziening. Kind word blootgesteld aan lawaai Radio en tv niet te hard zetten. Kinderen mogen niet gillen en schreeuwen in huis. Kind drinkt water uit een loden leiding. Er zijn geen loden leidingen. Kind verblijft in ruimte met huisdieren die een allergie kunnen oproepen. Er zijn geen huisdieren. Kind verblijft in een ruimte met planten die een allergie kunnen oproepen. Er staan geen planten. Kind verblijft in een vervuilde ruimte doordat schoonmaak ontoereikend is. Er word iedere dag schoon gemaakt. Kind verblijft in een ruimte tijdens schoonmaakwerkzaamheden. Er word schoongemaakt als de kinderen er niet zijn. Kind komt in contact met allergenen via het beddengoed. Beddengoed word wekelijks op 60 gr Wekelijks Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 20

21 gewassen. -Kinderen hebben allemaal hun eigen lakentje. Kind komt in contact met allergenen of huisstofmijten via verkleedkleren. Verkleedkleren worden maandelijks gewassen op 60 gr. Maandelijks Kind komt in contact met allergenen of huisstofmijten via knuffels. Knuffels en stoffen speelgoed word maandelijks gewassen op 60 gr. Maandelijks Kind word blootgesteld aan gassen uit verbrandingstoestellen. Laat geisers en cv ketels ieder jaar controleren. jaarlijks Kind verblijft in ruimte met asbest. Er is geen asbest gevonden. Kind krijgt schadelijk stoffen binnen via ventilatievoorziening. Kind word blootgesteld aan lawaai Radio en tv niet te hard zetten. Kinderen mogen niet gillen en schreeuwen in huis. Kind drinkt water uit een loden leiding. Er zijn geen loden leidingen. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 21

22 Kind verblijft in ruimte met huisdieren die een allergie kunnen oproepen. Er zijn geen huisdieren. Kind verblijft in een ruimte met planten die een allergie kunnen oproepen. Er staan geen planten. Kind verblijft in een vervuilde ruimte doordat schoonmaak ontoereikend is. Er word iedere dag schoon gemaakt. Kind verblijft in een ruimte tijdens schoonmaakwerkzaamheden. Er word schoongemaakt als de kinderen er niet zijn. Kind komt in contact met allergenen via het beddengoed. Beddengoed word wekelijks op 60 gr gewassen. Wekelijks -Kinderen hebben allemaal hun eigen lakentje. Kind komt in contact met allergenen of huisstofmijten via verkleedkleren. Verkleedkleren worden maandelijks gewassen op 60 gr. Maandelijks Kind komt in contact met allergenen of huisstofmijten via knuffels. Knuffels en stoffen speelgoed word maandelijks gewassen op 60 Maandelijks Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 22

23 gr. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 23

24 Plan van aanpak gezondheidmanagement Augustus 2010 bureau De Grote Uil Omschrijving, eis Te nemen maatregelen Verantwoordeli jke Datum gereed Gezondheidsrisico s door overdracht van ziektekiemen Kind komt door ongewassen handen van gastouder in contact met ziektekiemen. De gast ouder moet altijd de handen wassen voor het bereiden van eten, helpen met eten en wondverzorging. September De gastouder moet altijd de handen wassen na toiletgebruik, hoesten enz, Verschonen,buitenspelen enz. Kind komt via onzorgvuldig gewassen handen van gastouder in contact met ziektekiemen. Draag altijd zorg voor goede handhygiëne. Bij het handen wassen stromend water en zeep gebruiken. September 2010 Kind komt in contact met ziektekiemen van de zieke gastouder of gezinslid ( van gastouder ) Bij ernstig besmettelijke ziektes kan er geen opvang geboden worden. September 2010 De GGD kan Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 24

25 eventueel geraadpleegd worden. Kind komt in contact met pus of vocht uit blaasjes/wondjes van ander kind. -Dep pus/ wondvocht regelmatig met een tissue/wattensta afje September Dek de wond af. Kind komt in contact met ziektekiemen door aanhoesten of niezen door een gastouder. Altijd de hand voor de mond houden bij hoesten en niezen. Daarna direct handen wassen. September 2010 Kind komt in contact met ziektekiemen door aanhoesten/ niezen ander kind. Kinderen een goede hoesthygiëne aanleren. September 2010 Als handen zichtbaar vuil zijn handen laten wassen. Kind komt via snot van ander kind in contact met ziektekiemen. Kinderen regelmatig hun neus snuiten of vegen, tissues direct weggooien. September Oudere kinderen aanleren dat vuile zakdoekjes direct opgeruimd Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 25

26 worden. Kind komt door gezamenlijk gebruik van zakdoek in contact met ziektekiemen. Gebruik voor ieder kind een andere zakdoek. September 2010 Kind komt via spuugdoekje of slab van een ander kind in contact met ziektekiemen. Gebruik voor ieder kind een andere spuugdoek of slab September 2010 Kind komt via washandje waarmee handen of monden van meerdere kinderen gewassen worden in contact met ziektekiemen. Gebruik voor ieder kind een ander washandje September 2010 Kind raakt besmet met ziektekiemen via ander kind dat met ongewassen handen van het toilet komt. Leer de kinderen dat ze na elk toilet bezoek hun handen wassen en let er op dat ze het doen. September 2010 Kind raakt besmet met ziektekiemen via ander kind dat met onzorgvuldig gewassen handen van het toilet komt. Leer de kinderen dat ze na elk toilet bezoek hun handen wassen en let er op dat ze het doen. September gebruik vloeibare zeep en schone handdoeken. Kind komt door gebruik van een grote closetpot in contact met ontlasting/urine. -gebruik een wc bril verkleiner -gebruik een September 2010 Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 26

27 opstapje. Kind komt door aanraken vuil potje in contact met ontlasting/urine. Reinig de potjes na ieder gebruik en zet het buiten gebruik van de kinderen. September 2010 Kind komt door aanraken vuile luier in contact met ontlasting/urine. Luiers gelijk weg gooien in een goed afsluitbare afvalemmer. September 2010 Kind komt door verontreinigde commode/aankleedkussen in contact met ontlasting/urine. Reinig de verschoontafel en aankleedkussen na ieder gebruik. September 2010 Als het aankleedkussen kapot is vervangen. Kind komt door (onzorgvuldig)gewassen handen gastouder in contact met ontlasting/urine. De gastouder moet na iedere verschoonbeurt de handen wassen. September 2010 Kind komt via het afdrogen van handen aan een vuile handdoek of gebruik vuile kraan in contact met ziektekiemen. Ieder dagdeel de handdoeken vervangen. Minimaal dagelijks de kraan reinigen. September 2010 Kind komt via speelgoed dat word meegenomen naar toilet in contact met ziektekiemen. Voorkom dat kinderen speelgoed mee naar de verschoonruimte en toilet nemen. September 2010 Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 27

28 Kind komt door poetsen met zichtbaar vuile tandenborstel in contact met ziektekiemen. Spoel de tandenborstel na gebruik grondig uit. September 2010 Kind komt door gebruik andermans tandenborstel in contact met ziektekiemen en bloed. Ieder kind heeft zijn eigen tandenborstel met zijn naam erop. September 2010 Kind komt via onhygiënisch opgeborgen tandenborstel in contact met ziektekiemen en bloed. Borstel rechtop weg zetten en niet tegen elkaar aan zetten. September 2010 Kind krijgt door het eten van onhygiënisch bereid voedsel ziektekiemen binnen. -Altijd handen wassen voor het eten bereid word. -Werk met schoon materiaal in een schone omgeving. September 2010 Bewaar geen restjes. Kind krijgt gifstoffen of ziektekiemen binnen door het eten van bedorven voeding. Controleer de houdbaarheid datum September Gekoelde producten onder de 7 gr. Bewaren. -bereide zuigelingenvoedi ng en moedermelk bewaren onder de 4 gr. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 28

29 Baby krijgt door ongekoelde meegebrachte borstvoeding ziektekiemen binnen. De ouders moeten de moedermelk gekoeld afleveren. September 2010 Baby krijgt ziektekiemen binnen door meegebracht (thuis) bereide poedermelk. Er mag alleen zuigelingenvoedi ng in poedervorm worden meegebracht. September 2010 Baby krijgt ziektekiemen binnen via onhygiënisch bereide flesvoeding. Gebruik gekookt water voor flesvoeding. September Laatbevroren moedermelk in de koelkast ontdooien. -Restjes flesvoeding weggooien. -Bereide voeding niet langer dan een uur buiten de koelkast bewaren. Kind krijgt ziektekiemen binnen via onzorgvuldig gereinigde fles/speen. -Spenen dagelijks uitkoken. -flessen direct na gebruik reinigen. September Flessen in de vaatwasser 1 keer per dag. -ieder kind heeft z n eigen speen Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 29

30 en fles. Kind krijgt door gebruik andermans drinkbeker, fles of bestek ziektekiemen binnen. Materieel na ieder gebruik reinigen. September iedereen heeft zijn eigen bestek, beker en bord tijdens het eten. Kind komt door aanraken afval in contact met ziektekiemen. -gebruik een afsluitbare afvalemmer. September afvalemmer moet iedere dag worden geleegd. -plaats de afvalemmer buiten het bereik van kinderen. Kind komt door vuile vaatdoek in contact met ziektekiemen. -per dagdeel een schone vaatdoek. September spoel de vaatdoek na ieder gebruik uit met heet stromend water. Kind krijgt door gebruik vuile of andermans fopspeen ziektekiemen binnen -geen spenen laten slingeren. -alleen de speen gebruiken als het nodig is. September apart van elkaar opbergen. -Iedere dag de fopspenen Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 30

31 uitkoken. Kind komt door gezamenlijk gebruik van het beddengoed in contact met ziektekiemen. Gebruik voor ieder kind een eigen lakentje en eigen slaapzakje. September zichtbaar vuil beddengoed meteen verschonen. Kind komt via vuil speelgoed in contact met ziektekiemen. Reinig babyspeelgoed dagelijks. September speelgoed wat niet veel word gebruikt in een afgesloten kast opbergen. -Gebruik makkelijk te reinigen speelgoed. Kind komt via vuile verkleedkleren in contact met ziektekiemen. Kleren moeten maandelijks op 60 gr. Worden gewassen. September 2010 Kind komt door onzorgvuldig of niet gewassen stoffen speelgoed/knuffels in contact met ziektekiemen. Was knuffels en stoffen speelgoed maandelijks op 60 gr. September 2010 Kind komt via met ontlasting vervuild zwemwater in contact met ziektekiemen. Kind komt door zichtbaar vuil zwemwater in contact met Gebruik swimmers ( zwemluiers ) Verschoon het September 2010 Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 31

32 ziektekiemen. water dagelijks. September berg badjes die niet gebruikt worden op. Kind krijgt ziektekiemen binnen doordat waterspeelgoed aanzet tot drinken. Kies het juiste speelgoed, gebruik bijv. geen bekertjes. September 2010 Kind komt door eten, drinken / snoepen in het zwembadje in contact met ziektekiemen. Kinderen mogen niet in bad eten of drinken. September 2010 Kind komt via (uitwerpselen van) ongedierte in contact met ziektekiemen. Ruim etensresten en kruimels op. -Gebruik een afsluitbare afvalemmer September 2010 Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 32

33 Plan van aanpak gezondheidsmanagement augustus 2010 bureau De Grote Uil Omschrijving, eis Te nemen maatregelen Middelen Verantwoordelij ke Gezondheidsrisico's als gevolg van (het uitblijven van) het medische handelen Kind krijgt medicatie verkeerd toegediend Ouders moeten een medicijnformulier invullen. Medicijnf or-mulier. -Er moet een medisch dossier van het kind worden gemaakt met daarin doktersinformatie, Informatie van de ziekte/aandoening. Kind krijgt bedorven medicament toegediend -Controleer de houdbaarheidsdatum. -Bewaar medicijnen in de koelkast als dat nodig is. -Gebruik alleen medicijnen in de originele verpakking. Kind wordt niet of onjuist medisch behandeld door onvolledige of onjuiste medische dossiers Ieder kind heeft een medisch dossier. -Dit moet actueel zijn. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 33

34 Kind wordt ondeskundig medisch behandeld door gastouder Kind komt in contact met ziektekiemen via zalf of crème heeft EHBO of BHV. - moet schriftelijk toestemming hebben om het kind medisch te behandelen.(medicij nformulier) Gebruik spatels/handschoene n voor het insmeren van kinderen. Let op goede handhygiëne. Kind komt via koortsthermometer in contact met ziektekiemen. Kind krijgt paracetamol zonder diagnose. Gebruik hoesjes voor de thermometer. Desinfecteer de thermometer voor en na het gebruik met alcohol van 70%. Overleg met de ouder of er paracetamol gebruikt mag worden. -Bel de ouder voordat je paracetamol geeft. Kind komt door onhygiënische wondverzorging in contact met andermans bloed of wondvocht. -Was handen voor en na wondverzorging. -Draag wegwerphandschoen en. -Verwissel de pleister of het Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 34

35 verband als er bloed of vocht doorheen komt. -Was kleding met bloed op 60gr. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 35

36 Hoofdstuk 11 Kindermishandeling Protocol voor het bureau De Grote Uil. Dit landelijke voorbeeldprotocol is tot stand gekomen in samenwerking met de MOgroep en met de Branchevereniging voor Ondernemers in de Kinderopvang. Dit protocol gaat in op de aanpak van kindermishandeling en is afgeleid van het Protocol 'Vermoeden kindermishandeling' van JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding, Preventie Kindermishandeling Haaglanden. Colofon Eindredactie Patricia Ohlsen, JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding, Preventie Kindermishandeling Haaglanden, mei Landelijk voorbeeldprotocol Kindermishandeling voor het gastouderbureau 1 Achtergrondinformatie Kindermishandeling komt overal voor. Minstens kinderen zijn per jaar slachtoffer van kindermishandeling. Tussen de 50 en 80 kinderen per jaar overlijden aan de gevolgen van kindermishandeling. Kindermishandeling is een ernstig probleem. Kinderen die mishandeld worden hebben recht op hulp. En liefst in een zo vroeg mogelijk stadium. De schade kan dan beperkt blijven. Ook gastouderbureaus (GOB) dragen verantwoordelijkheid voor het signaleren van kindermishandeling en voor het ondernemen van actie na het signaleren. De signalen moeten worden doorgegeven aan de instanties die hulp kunnen bieden aan het gezin. De gastouders kunnen hierin een duidelijke taak vervullen. Zij zien de kinderen regelmatig en kunnen opvallend of afwijkend gedrag signaleren. Nadat zij signalen hebben opgemerkt nemen zij contact op met de bemiddelingsmedewerker van het GOB. De bemiddelingsmedewerker steunt de ouders die de zorg over een kind uiten en geeft sturing aan de uitvoering van het protocol. De bemiddelingsmedewerker is er verantwoordelijk voor dat de signalen bij de juiste instantie terechtkomen. Dit betekent dat er enige deskundigheid moet zijn in het signaleren en in het omgaan met de signalen van kindermishandeling. Dit protocol geeft de stappen aan die gezet kunnen worden in het proces van signaleren en handelen bij een vermoeden van kindermishandeling. Landelijk voorbeeldprotocol Kindermishandeling voor het gastouderbureau 2 Inleiding protocol. Kindermishandeling is geen eenduidig begrip. Wat iemand kindermishandeling noemt, heeft te maken met eigen normen en waarden, de manier waarop men zelf is opgevoed en de cultuur waarin men leeft. Het is van belang onderscheid te maken tussen kindermishandeling en minder gewenste opvoedingssituaties. Iedere ouder maakt immers wel eens fouten, is onredelijk of driftig of deelt een tik uit. Bij Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 36

37 kindermishandeling is er echter sprake van structureel, stelselmatig, steeds terugkerend geweld of ontbreken van zorg van de ouder(s) naar zijn/haar kinderen. Dit protocol bevat drie verschillende stappenschema s: Te weten: Stappenschema 1: de vraagouder heeft het vermoeden dat het kind in het gastgezin mishandeld wordt. Stappenschema 2: de gastouder heeft het vermoeden dat het kind in zijn eigen gezin mishandeld wordt. Stappenschema 3: de bemiddelingsmedewerker krijgt een vermoeden van kindermishandeling tijdens een intakegesprek met een aspirant gast- of vraagouder. En enkele andere mogelijkheden. Deze worden verderop in het protocol besproken. Breng bij het intakegesprek bij zowel aspirant vraag- als gastouders naar voren dat het GOB protocollen heeft ter preventie van kindermishandeling. Neem in het contract met de gastouders op dat bij (gegronde) twijfel over vermoedens van kindermishandeling, de gastouders worden geschrapt uit het bestand en dat de ander vraagouders van dit gezin, ter preventie, op de hoogte worden gebracht. Definitie van kindermishandeling Kindermishandeling is elke vorm van, voor de minderjarige, bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief, opdringen waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel. (Wet op de jeugdzorg, 2005) Hieronder vallen ook verwaarlozing en onthouden van essentiële hulp, medische zorg en onderwijs en het getuige zijn van huiselijk geweld. Vormen van kindermishandeling: Lichamelijk mishandeling Er is sprake van lichamelijke mishandeling wanneer de ouders het kind verwonden. Voorbeelden: de ouder slaat en schopt het kind, de ouder brandt het kind met een sigaret. Lichamelijke verwaarlozing De opvoeder is niet in staat of bereid tot het verschaffen van minimale zorg t.a.v. de lichamelijke behoeften van een kind op één of meerdere gebieden: voeding, kleding, onderdak, bezoek aan arts en tandarts, hygiëne. Voorbeelden: de ouder zorgt niet voor eten voor de kinderen, het kind is vuil en heeft (langdurig en regelmatig) luizen, de ouder zorgt niet voor een geschikte slaapplaats voor het kind. Het kind komt altijd met vieze luiers en heeft ernstige luieruitslag. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 37

38 Landelijk voorbeeldprotocol Kindermishandeling voor het gastouderbureau 3 Fysieke verwaarlozing/ onvoldoende fysiek toezicht De ouders nemen geen geschikte maatregelen om de veiligheid van het kind binnenen buitenshuis te verzekeren, afgestemd op de ontwikkelingsfase van het kind. Voorbeelden: een kind van 8 jaar wordt 's nachts vele uren alleen gelaten, de ouder laat het kind spelen op een zeer gevaarlijke plaats, de ouder laat het kind meegaan met iemand van wie bekend is dat hij andere kinderen heeft misbruikt. Emotionele mishandeling Vrijwel alle vormen van kindermishandeling brengen negatieve emotionele/psychologische boodschappen over naar het kind. De meeste gevallen die in deze categorie horen worden gekenmerkt door: aanhoudende of extreme frustratie van elementaire emotionele behoeften van het kind. Voorbeelden: de ouder kleineert het kind vaak, er is sprake van partnergeweld, de ouder geeft het kind de schuld van relatieproblemen, de ouder staat geen vriendschap tussen leeftijdsgenootjes toe. Kinderen die opgroeien in een gewelddadig gezin, voelen de spanning, horen de kreten, zien de verwondingen, willen tussenbeide springen en kunnen daardoor ernstige psychische schade oplopen. Die kinderen leven in constante angst. Normatieve en educatieve mishandeling (morele corrumpering en schoolverzuim) De verzorger vertoont gedrag waaruit blijkt dat hij/zij niet in staat is of bereid is, tot minimale zorg omtrent de socialisering van het kind, met inbegrip van de zorg voor geschikt onderwijs. De verzorger stelt het kind bloot aan of betrekt het kind in illegale praktijken; ziet niet toe dat het kind regelmatig naar school gaat. Voorbeelden: de verzorger houdt het kind vaak thuis, om op jongere kinderen te passen; de verzorger is ervan op de hoogte dat het kind zich inlaat met illegale praktijken maar grijpt niet in; de verzorger verkoopt drugs in het bijzijn van het kind; het kind wordt ingeschakeld bij de verkoop van drugs. Seksueel misbruik De verzorger heeft seksueel contact met het kind, probeert dit te hebben of laat het kind kijken naar, ter bevrediging van de seksuele gevoelens van de betrokken verzorger en/of uit geldelijk gewin. Voorbeelden: de verzorger laat het kind pornografisch materiaal zien, de verzorger betrekt het kind in wederzijdse masturbatie, de verzorger verkracht het kind. Landelijk voorbeeldprotocol Kindermishandeling voor het gastouderbureau 4. Verdeling verantwoordelijkheden. Bij gebruik van dit protocol moet duidelijk zijn wie binnen de instelling waarvoor verantwoordelijk is. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 38

39 Verantwoordelijkheden leidinggevende: Opnemen van het protocol kindermishandeling in het kwaliteitsbeleid van de instelling. Kennis hebben van de handelwijze volgens het protocol. Overleggen met en steunen van de bemiddelingsmedewerker in het handelen volgens het protocol. Zorg dragen voor voldoende deskundigheid bij medewerkers over signaleren en omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling. Eindverantwoordelijkheid dragen voor de uitvoering van het protocol. Verantwoordelijkheden van de bemiddelingsmedewerker: Herkennen van signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. Overleg plegen met de gastouder die de zorg heeft over een kind. Indien nodig overleggen met andere beroepskrachten. Kennis hebben van de handelwijze volgens het protocol. Informeren van gast-, vraagouders over dit beleid. Vaststellen van taken van een ieder (wie doet wat wanneer). Zonodig contact op nemen met het AMK (Advies- en Meldpunt Kindermishandeling) voor advies of melding. Waken over de veiligheid van het kind bij het nemen van beslissingen. Toezien op zorgvuldige omgang met de privacy van het betreffende gezin. Verslaglegging. Afsluiten van het protocol. Evalueren van de genomen stappen. Bijhouden van de sociale kaart. Verantwoordelijkheden van de gastouder: Herkennen van signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. Overleg plegen met de bemiddelingsmedewerker bij zorg over een kind aan de hand van waargenomen signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling. Uitvoeren van afspraken die zijn voortgekomen uit het overleg met de bemiddelingsmedewerker, zoals observeren of een gesprek met de ouders. Bespreken van de resultaten van deze ondernomen stappen met de bemiddelingsmedewerker. De directie, de bemiddelingsmedewerker en de gastouders zijn niet verantwoordelijk voor: Vaststellen of er al dan niet sprake is van kindermishandeling. Verlenen van professionele hulp aan ouders of kinderen (begeleiding, therapie). Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 39

40 Landelijk voorbeeldprotocol Kindermishandeling voor het gastouderbureau 5. Stappenschema 1: De vraagouder heeft een vermoeden dat het kind in het gastgezin wordt mishandeld Fase 1: De vraagouder heeft een vermoeden De vraagouder legt de waarnemingen (eventueel) aan de gastouder voor. De vraagouder neemt contact op met de bemiddelingsmedewerker. Verantwoordelijkheid bij de vraagouder. Fase 2: De bemiddelingsmedewerker bespreekt het vermoeden De bemiddelingsmedewerker overlegt met de leidinggevende. Verantwoordelijkheid: bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 3: Het uitvoeren van een plan van aanpak De bemiddelingsmedewerker wint advies in bij het AMK. De bemiddelingsmedewerker bespreekt met de gastouder zijn zorgen, eventueel samen met de vraagouder. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 4: De beslissing De vermoedens zijn na overleg niet bevestigd. De vermoedens bestaan niet meer. Bespreek dit met de vraagouders. Sluit de zaak af. Ga naar fase 6. Na overleg blijft er twijfel bestaan. Ga naar fase 5. Het vermoeden van kindermishandeling blijkt na overleg gegrond. Ga naar fase 5. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 5: Handelen De bemiddelingsmedewerker deelt aan de gastouder mee dat het kind niet meer komt en bespreekt de reden van het vertrek van het betreffende kind. Het kind wordt, indien mogelijk, in een ander gezin geplaatst. De bemiddelingsmedewerker neemt contact op met de andere vraagouders uit het gastgezin. De gastouder wordt uitgeschreven bij het GOB. De bemiddelingsmedewerker meldt bij het AMK wanneer de gastouder ook eigen kinderen heeft. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 6: Evaluatie Evalueer het proces en de procedures zoals het gegaan is. Stel zonodig afspraken bij. Registreer. Verantwoordelijkheid bij de bemiddelingsmedewerker. Fase 7: Nazorg Blijf alert op het welzijn van het kind/ de kinderen. Pedagogisch Beleidsplan bureau De Grote Uil 40